Το πανοραμίκ από τον Λυγκηστί ΦΟΟΦ, το καφεστιατόριο του Φυσιολατρικού Ορειβατικού Ομίλου Φλώρινας στον λόφο του Αγίου Παντελεήμονα, είναι μαγευτικό. Από τα μπαλκόνια βλέπεις την πόλη να απλώνεται από κάτω πιάτο, μια συστάδα από τσατιά περιστοισχισμένη από τη βλάστηση των γύρω βουνών. Πράσινο και κεραμιδί -και λίγο από το μπλε του ποταμού Σακουλέβα, ο οποίος διαφαίνεται χαμηλά. Καθαρός ουρανός, ήλιος φουλ, κάπου 16-17 βαθμοί έξω, αλλά ας μην ξεγελά ο καιρός τέτοια εποχή, η διαφορά θερμοκρασίας μέρας με νύχτα είναι σοβαρή, και όταν βραδιάζει το θες το μπουφανάκι.
Είναι Κυριακή μεσημέρι, και προσπαθούμε από ψηλά να διακρίνουμε τα μέρη τις πόλης που περπατήσαμε το προηγούμενο διήμερο, με αφορμή την επίσκεψή μας στο πρώτο Πανόραμα Βαλκανικού Κινηματογράφου.
Πανοραμίκ της πόλης από τον Λυγκηστί ΦΟΟΦ
Η Ολυμπία Χατζηχρήστου, μέλος του ΔΣ της Λέσχης Πολιτισμού Φλώρινας, η οποία υλοποίησε αυτήν την πρώτη σινε-γιορτή σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, μας κατατοπίζει. Να το κατάλυμά μας, λίγο πιο ψηλά, εκεί που αρχίζουν να αραιώνουν τα κτίσματα, εκεί κάτω ο Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Παντελεήμονα, λίγο πιο αριστερά το «Διεθνές», πρώην ξενοδοχείο του 1927 και τοπόσημο της Φλώρινας, το οποίο στεγάζει στο ισόγειο μερακλίδικο τσιπουράδικο και στον όροφο το επιμελημένο από τη Λέσχη Πολιτισμού Λαογραφικό Μουσείο. Ο όροφος έχει παραχωρηθεί από τους ιδιοκτήτες στη Λέσχη, όπως και άλλοι χώροι για λοιπές πολιτιστικές δράσεις της -μεταξύ άλλων σκάκι και ζωγραφική. Ας όψονται η πολιτική βούληση και η γραφειοκρατία, μας λέει η Ολυμπία Χατζηχρήστου, νομικός το επάγγελμα, για την κατάσταση της φθαρμένης πρόσοψης του διατηρητέου, που θέλει οπωσδήποτε αναστήλωση.
Εξω από το «Διεθνές» στα γυρίσματα του «Μετέωρου Βήματος του Πελαργού»
Η Φοίβη Οικονομοπούλου- Αγγελοπούλου επισκέπτεται το «Διεθνές», Νοέμβριος 2025
Λεπτομέρεια στο εσωτερικού στο «Διεθνές»
Είναι αυτό, το ‘Διεθνές’, που ο Θόδωρος Αγγελόπουλος αποκαλούσε δεύτερο σπίτι του, απολαμβάνοντας ελληνικό καφέ και κονιάκ δίπλα στην ξυλόσομπα, όποτε ανέβαινε Φλώρινα. Και ανέβαινε συχνότατα. Κομμάτια, μικρά ή μεγάλα, επτά διαδοχικών ταινιών του έχουν γυριστεί στην πόλη -από το «Ταξίδι στα Κύθηρα» του 1984 μέχρι το «Λιβάδι Που Δακρύζει» του 2003. Συνεργός σε τέσσερις απ’ αυτές (συν την ανολοκλήρωτη «Αλλη Θάλασσα»), ο κινηματογραφιστής και ραδιοφωνικός παραγωγός Αλέξανδρος Λαμπρίδης, παρέα μας, δε χορταίνει να λέει ιστορίες. Την προηγούμενη, Σάββατο μεσημέρι, μας έκανε μια μακροσκελή ξενάγηση στις δύο όχθες του Σακουλέβα και στα παλιά αρχοντικά που χρησίμευσαν ως φυσικό σκηνικό στις ταινίες του Αγγελόπουλου (το ίδιο βράδυ, ο πολυπράγμων καλλιτέχνης ερμήνευε επί σκηνής δημώδη άσματα με το πολυφωνικό του συγκρότημα Χαονία, με το οποίο δεν έχει πάψει να περιοδεύει ανά την Ελλάδα εδώ και 27 χρόνια!).
Παρέα σε τούτη την ανοιχτή στο κοινό βόλτα και η Φοίβη Οικονομοπούλου- Αγγελοπούλου, συμβία και παραγωγός του εκλιπόντος σκηνοθέτη, που εύλογα αναβίωνε και μοιραζόταν μαζί μας θύμισες άλλοτε όμορφες κι άλλοτε δυσάρεστες -κυρίως το δεύτερο, καθώς οι μνήμες από το «Μετέωρο Βήμα του Πελαργού» και το μένος του τότε μητροπολίτη Αυγουστίνου Καντιώτη είναι ακόμα νωπές. Δεν είναι μόνο οι παλιοί -ανάμεσά τους και ο Γιώργος Αντωνιάδης, πρόεδρος της Λέσχης Πολιτισμού Φλώρινας -που θυμούνται τις δυσκολίες των γυρισμάτων μετά τον αφορισμό του Καντιώτη, με τη μισή πόλη στραμμένη εναντίον του Αγγελόπουλου («Διαβολόπουλου», όπως τον αποκαλούσαν), είναι και οι ανήλικοι ή νεαροί τότε κομπάρσοι που συμμετείχαν στην «ανθελληνικού σεναρίου» παραγωγή.
Από την εκδήλωση αφιερωμένη στον Θόδωρο Αγγελόπουλο
Διαβάστε ακόμη: «Μια κόλαση ζήσαμε οι τυχεροί.» Η Βένα Γεωργακοπούλου θυμάται (και) τον αφορισμό του Θόδωρου Αγγελόπουλου
Κομμάτια των μνημών αυτών, καθώς και το εκτόπισμα του αγγελοπουλικού έργου, ήταν το αντικείμενο των χαιρετισμών της επίσημης έναρξης του Πανοράματος, το απόγευμα της Παρασκευής, στο Ωδείο Φλώρινας (να το, το βλέπουμε κι αυτό από ψηλά), σε μια βραδιά αφιερωμένη στον Αγγελόπουλο, όπως άλλωστε και η φερώνυμη αίθουσα (που λειτουργεί, παρεμπιπτόντως, ως ο μοναδικός κινηματογράφος της πόλης). Ενα σύντομο ντοκιμαντέρ, απανθισμένο με χαρακτηριστικές σκηνές από τις επτά ταινίες του δημιουργού που γυρίστηκαν στη Φλώρινα, με την υπογραφή του Αλέξανδρου Λαμπρίδη, συνόδεψαν τις ομιλίες του ιδίου, της Φοίβης Οικονομοπούλου- Αγγελοπούλου, του καθηγητή του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Ανδρέα Ανδρέου, του κριτικού κινηματογράφου και προέδρου της ΟΚΛΕ Δημήτρη Καλαντίδη, αλλά και της Πολυτίμης Φαρμάκη, αντιπεριφερειάρχη Τουρισμού, Πολιτισμού και Περιβάλλοντος Δυτικής Μακεδονίας, η οποία και σχεδίασε το λαογραφικών αναφορών λογότυπο του Πανοράματος.
Αν συνυπεύθυνοι για τη διοργάνωση αυτού του πολιτιστικού πενθημέρου ήταν η Πολυτίμη Φαρμάκη από την Περιφέρεια και ο Γιώργος Αντωνιάδης και η ομάδα του από τη Λέσχη Πολιτισμού, ψυχή του περιεχομένου του ήταν ο Δημήτρης Κερκινός, επικεφαλής των αφιερωμάτων και του τμήματος Survey Expanded του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και βαθύς γνώστης του βαλκανικού σινεμά. Μαζί μας κι αυτός στο κυριακάτικο αγνάντι, λίγο μετά το Εργαστήριο Βαλκανικού Κινηματογράφου που διεξήχθη στο ξενοδοχείο Λύγκος, με εισηγητή τον ίδιο («Μια σύντομη ανασκόπηση από τη δεκαετία του ’60 μέχρι σήμερα»), και τις καθηγήτριες του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών & Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Ελένη Σιδέρη («Κινηματογραφικές συμπαραγωγές ως γέφυρες πολιτισμού και συνεργασίας») και Φωτεινή Τσιμπιρίδου («Το φιλμ ως εθνογραφία και πολιτισμική κριτική»).
Πολυβραβευμένες βαλκανικές ταινίες της τελευταίας πενταετίας, που βρήκαν διανομή στη χώρα μας αλλά δεν είχαν ποτέ προβληθεί στη Φλώρινα, διαμόρφωσαν το lineup του Δημήτρη Κερκινού.
Χάρη στα «Μαθήματα της Μπλάγκα» του Βούλγαρου Στέφαν Κομαντάρεφ, τη «Βασίλισσα της Κυψέλης» της Κοσοβάρας Μπλέρτα Μπασόλι, το «Υπάρχει Θεός, το Όνομά της Είναι Πετρούνια» της Βορειομακεδονίτισσας Τεόνα Στρουτγκάρ Μιτέφσκα, το «Πραξικόπημα» του Τούρκου Μαχμούτ Φαζίλ Κοσκούν και τον «Καυτό Ήλιο» του Κροάτη Ντάλιμπορ Μάτανιτς, οι σινεφίλ της πόλης (ανάμεσά τους και πολλοί φοιτητές -αναμενόμενο σε μια πόλη με Πανεπιστήμιο και Σχολή Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών) πήραν μια δυνατή γεύση σύγχρονου βαλκανικού κινηματογράφου, ενώ η ρουμάνικη σάτιρα «Οι Δύο Λαχνοί», εμπνευσμένη από τη βρετανική κωμωδία του 1998 «Οι Λοττο…φάγοι», τους έδωσε την ευκαιρία να συναντήσουν τον σκηνοθέτη της, Πάουλ Νεγκουέσκου, ο οποίος βρέθηκε στη Φλώρινα για την παρουσίαση του φιλμ και μια πυκνή συζήτηση μετά την προβολή.