Μπορεί να είναι ποιητής, ένας σκηνοθέτης που πάντα μοιάζει να εξετάζει τα ανθρώπινα από ψηλά, όμως είναι κι ένας άνδρας που ζει στην εποχή του: κι αυτή τη φορά, ο Τέρενς Μάλικ καρφώνεται στη γη, κυριολεκτικά και μεταφορικά και θυμίζει τι σημαίνει ο φασισμός και ποιες είναι οι αληθινές, απλές, ανθρώπινες αρχές.
Οι αυστριακές Αλπεις είναι ανθισμένες, γόνιμες. Η φύση δίνει καρπό, πλησιάζει ο καιρός του θερισμού. Η πλάση του Τέρενς Μάλικ είναι εκεί, σε σινεμασκόπ. Τα στάχυα έχουν ψηλώσει και θροΐζουν στον άνεμο, τα νερά τρέχουν γάργαρα σε γυαλιστερά ρυάκια, οι αχτίδες του ήλιου φωτίζουν το δέρμα, τα μαλλιά, τα χέρια στο χώμα, τα χαμόγελα. Εκεί, σ' αυτή την Εδέμ, ζει ο Φραντς Γιέγκερστέτερ κι η γυναίκα του, Φραντσίσκα, μαζί κι οι τρεις μικρούλες, ολόξανθες κόρες τους. Η ζωή είναι απλή, γεωργική, όμορφη. Το έτος είναι το 1939.
Ο Φραντς και η Φραντσίσκα είναι αγρότες κι είναι ερωτευμένοι. Πιστεύουν στον Θεό και στη φροντίδα του, είναι αγαπημένοι με τους συγγενείς τους και με τους συντοπίτες τους. Κάνουν μια μικρή ζωή, μια «κρυφή» ζωή, εκείνη που περνά απαρατήρητη στη ροή της Ιστορίας. Εκτός αν κάποιος κάνει μια ανατροπή. Ο πόλεμος ξεκινά, ο Χίτλερ κερδίζει έδαφος κι ο Φραντς καλείται στο στρατό. Μόνο που δεν μπορεί να το δεχτεί. Δεν μπορεί να υπογράψει πίστη στον αυταρχικό ηγεμόνα που ο ίδιος θεωρεί παράφρονα και καταστροφικό. Κι έτσι, με τη συγκατάθεση της γυναίκας του και με οδύνη και των δυο, κατατάσσεται, αλλά δηλώνει αντιρρησίας συνείδησης: κι αυτή η απόφαση μπορεί να έχει μόνο μία κατάληξη.
Αν και σ' αυτή την ταινία ο Τέρενς Μάλικ μοιράζεται τα γνώριμα στοιχεία του σινεμά του, το κάνει μ' έναν τρόπο προσγειωμένο. Η κάμερα περιπλανιέται στη φύση, παίζει με το φως, αλλά το κάνει επειδή εκεί ζουν οι αγνότεροι, πιο λιτοί άνθρωποι. Ντύνει την ταινία του με μουσική, επειδή αυτή είναι από τις ομορφότερες ανθρώπινες δημιουργίες. Βάζει τους ήρωές του να μιλούν με το λόγο του Χριστιανισμού, αλλά μόνο επειδή έχουν μια πρωτογενή πίστη στο Καλό - που τόσο μοιραία προδίδεται.
Με φωτογράφο όχι πια τον Εμανουέλ Λουμπέσκι, αλλά τον Γιοργκ Βίντμερ, βοηθό του στο «Δέντρο της Ζωής», με την παρεμβολή χιτλερικών ντοκουμέντων στο πρώτο μέρος, χτίζει μια αφήγηση μεγάλη, αλλά συγκεκριμένη, δομημένη, ακόμα και με μια αγωνία - παρότι η έκβασή της είναι γνωστή, ο υπαρκτός Φραντς Γέγκερστετερ αναγορεύτηκε Μάρτυρας της Χριστιανικής Εκκλησίας. Ο ήρωάς του είναι πραγματικός και συγκεκριμένος, αλλά ο Μάλικ τον διευρύνει και τον μεταμορφώνει σ' έναν Ανθρωπο με αλήθεια και ζεστασιά στην καρδιά. Μαζί παγιδεύει τον τρόμο εκείνου που γίνεται ήρωας άθελά του, απλώς επειδή ακολουθεί την ηθική και τη λογική του. Μικρές ιστορίες μικρών ανθρώπων, την υποκρισία (πόσο γρήγορα οι συγχωριανοί γυρίζουν την πλάτη στη Φραντσίσκα όταν ψυχανεμίζονται ότι ο Φραντς δεν συντάσσεται με τους Ναζί), την κατανόηση (πόσο αυθόρμητα η πρώτη χήρα του πολέμου του χωριού προσφέρει αποδοχή και βοήθεια στη νεαρή γυναίκα), την ελπίδα (πόσο σημαντικό είναι για τους γονείς, οι μικροσκοπικές, χαρούμενες κόρες τους να καταλάβουν, στην πορεία της ζωής τους, τι σήμαινε αυτή η απόφασή τους). Κι αν η διάρκεια του φιλμ είναι μεγάλη, φτάνει τις τρεις ώρες, ο Μάλικ κρατά το ρυθμό του ζωντανό και μέσα της χωρά κι άλλες μικρές αφηγήσεις, ξεχωριστές, που εντείνουν τη ζεστασιά της.
Αυτή τη φορά, ο Μάλικ δεν κάνει μια ταινία υπαρξιακή - παρότι όλες του είναι. Κάνει ένα φιλμ, βασισμένο στην απλούστερη, πληρέστερη ανθρώπινη μορφή, τον αγρότη που δουλεύει με τα χέρια του τη γη και ζει από αυτή, για να θυμίσει τι είμαστε και τι κάναμε. Να φέρει στο προσκήνιο το - προφανώς ξεχασμένο; - φρικτό, θανατηφόρο πρόσωπο του φασισμού, τη θεατρική, γκροτέσκ βία του, τον παραλογισμό του και, ταυτόχρονα, να φέρει στο νου την ομορφιά του να είσαι άνθρωπος, ν' αγαπάς, να συμπάσχεις, να βοηθάς, να νιώθεις και να πονάς. Κι αυτό το κάνει σε μια εποχή όπου στη δική του Αμερική ο Πρόεδρος Τραμπ εφαρμόζει ανοιχτά τη ρατσιστική πολιτική του κι όπου στην από 'δω Ευρώπη, στην ίδια την Αυστρία κι ολόγυρα, η ακροδεξιά ενδυναμώνεται μήνα με το μήνα. Δεν είναι τυχαίος ο συγχρονισμός του Μάλικ, είναι συνειδητή η απόφασή του να κάνει μια ταινία πολιτική, πασιφιστική κι ανθρωπιστική, με τον δικό του τρόπο.
Κι έτσι, οκτώ χρόνια μετά το «Δέντρο της Ζωής», έχοντας, στο μεταξύ, φτάσει ως τ' αστέρια και το σύμπαν, ο Τέρενς Μάλικ επιστρέφει στη γη, ανασύρει από τους δυο πρωταγωνιστές του, τον Αουγκούστ Ντιλ (του «Inglurious Basterds» και του τηλεοπτικού «Parfum»), με το υδάτινο βλέμμα και την εκπληκτική Βάλερι Πάκνερ (του «The Ground Beneath my Feet»), με το εύθραυστο πείσμα, δυο ουσιαστικές, όχι σχηματικές, ερμηνείες και, σκόπιμα, μιλά στο ευρύτερο κοινό, χωρίς να χάσει ίχνος από το λυρισμό του.
