Το 1981, ο Ισέι Σαγκάουα δολοφόνησε και έφαγε μερικώς την Ολλανδή συμφοιτήτριά του, Ρενέ Χάρτεφελτ, στην πιο διάσημη ιστορία κανιβαλιστικής παρουσίας στη σύγχρονη ιστορία. Ο ίδιος τελικά κρίθηκε νοητικά ανίκανος για να δικαστεί και να καταδικαστεί, επιστρέφοντας στην Ιαπωνία για να ζήσει μια ζωή υπό τη σκιά του εγκλήματός του, να λάβει μέρος σε ακραίες ταινίες πορνό και να αναπαράγει συνεχώς την ιστορία του, από συνεντεύξεις και τηλεοπτικά αφιερώματα μέχρι αιματηρά manga που επένδυαν στο φτηνό σοκ και την γραφική βία, μόνιμα πια εγκλωβισμένος πίσω από την persona που συνδυαστικά δημιούργησαν μαζί τα media και οι προσωπικές του ορμές.
Κατά κάποιο τρόπο, ειρωνικά ο Σαγκάουα έπεσε θύμα μιας κανιβαλιστικής κοινωνίας η οποία δε δίστασε, παρά τις όποιες αντιδράσεις της, να εκμεταλλευτεί στυγνά το έγκλημά του, γεγονός που δεν περνά απαρατήρητο από τους Λουσιάν Καστέν-Τέιλορ και Βερενά Παραβέλ, οι οποίοι πίσω από την ιδιότητα του ντοκιμαντεριστή αποκαλύπτουν και το ανθρωπολογικό τους υπόβαθρο, καθώς δεν έχουν (κατά δήλωσή τους) στόχο ούτε να καταδικάσουν ούτε να προσφέρουν άφεση αμαρτιών στον Σαγκάουα παρά να τον παρατηρήσουν από (ασφυκτικά) κοντά και να προσπαθήσουν να αποκωδικοποιήσουν τι ακριβώς υπάρχει μέσα στο μυαλό του.
Δείτε ακόμη: Το «Human Flow» είναι μια καταγραφή της προσφυγικής κρίσης, αλλά όχι απαραίτητα «μια ταινία του Αϊ Γουέιγουεϊ»
Και όντως, για το μεγαλύτερο μέρος του «Caniba», η κάμερά τους είναι σχεδόν κολλημένη πάνω στον Σαγκάουα, αφήνοντας ορατά τα σημάδια του χρόνου πάνω του. Ο άνδρας που γεμίζει μόνιμα την οθόνη είναι πια ένας ηλικιωμένος που βασίζεται στη βοήθεια των άλλων για να επιβιώσει, ένα κέλυφος μόνο του ιστορικού εγκληματία που κάποτε σήμαινε η παρουσία του και οι δύο σκηνοθέτες αρέσκονται σε αυτή την αντίθεση, αντιπαραβάλλοντας μόνιμα την τωρινή εικόνα του Σαγκάουα με αυτή που δημιούργησε η κληρονομιά του έργου του, είτε μέσα από τα αμφιλεγόμενης αισθητικής manga που υπέγραψε (τα οποία ο αδερφός του ξεφυλλίζει και ανακοινώνει σε κάθε σελίδα ότι πρόκειται να σταματήσει γιατί τα βρίσκει φριχτά), είτε μέσω των ταινιών πορνό όπου πρωταγωνίστησε και τις οποίες οι Καστέν-Τέιλορ και Παραβέλ δε διστάζουν να ενσωματώσουν στην αφήγησή τους.
Αυτό άλλωστε που ουσιαστικά κάνει το φιλμ τους ανατριχιαστικό, δεν είναι η ίδια η εικόνα του Σαγκάουα αλλά το βάρος της ιστορίας του και η έλλειψη απόστασης που εξαλείφει κάθε υπόνοια ασφάλειας. Ακόμα και όταν ο Σαγκάουα τρώει την αγαπημένη του σοκολάτα εκτός πλάνου, ο ήχος που κάνει η κίνηση των σιαγόνων του φέρνει στο μυαλό συνειρμούς που επιβραβεύουν την υπαινικτική προσέγγιση που φαίνεται να προτιμούν στο μεγαλύτερο μέρος του ντοκιμαντέρ οι σκηνοθέτες.
Γιατί ξαφνικά στη μέση της αφήγησης, μια αποκάλυψη σχετικά με τον αδερφό του Σαγκάουα ανατρέπει τα δεδομένα και προσφέρει μερικές ενδιαφέρουσες προεκτάσεις στη σχέση και την αλληλεπίδραση των δύο αδερφών, οι οποίες αποτελούν και τον κύριο ανθρωπολογικό πυρήνα της ταινίας, μακριά από τον τρόμο του εγκλήματος και ανησυχητικά κοντά στον τρόμο της ανθρώπινης ψυχής. Ο Ισέι Σαγκάουα μπορεί να δηλώνει από την αρχή την πεποίθησή του ότι οι κανιβαλιστικές προθέσεις είναι απλά προέκταση της ανθρώπινης σαρκικής επιθυμίας για επαφή («Ποιος δε θέλει να γλείψει τα χείλη του εραστή του;»), όμως η ξαφνική μεταστροφή της προσοχής στο μυστικό του αδερφού του, το οποίο συνοδεύεται και από τις πιο δύσκολες στη παρακολούθησή τους σκηνές της ταινίας, διευρύνει απευθείας το εύρος του «Caniba» και προσφέρει μια ευρύτερη έννοια στον όρο του «κανίβαλου», απρόσμενη και ακόμα πιο τρομακτική μέσα στη ψύχραιμη διατύπωσή της.
Η αδυναμία ωστόσο των Καστέν-Τέιλορ και Παραβέλ να συνεχίσουν με την ίδια ορμή έπειτα από αυτό το κομβικό για την αφήγησή τους σημείο, αποδεικνύει πως όσο έντονη κι αν είναι η παρατηρητική τους ματιά, ταυτόχρονα παραμένει αδύναμη να επεξεργαστεί με επάρκεια όλα αυτά τα ερεθίσματα. Oσο τα πλάνα παραμένουν σε απόσταση αναπνοής από τον Σαγκάουα, τόσο γίνεται και εμφανέστερη η αδυναμία των δημιουργών να βυθιστούν ουσιαστικά στον τρόπο σκέψης του, πέρα από κάποια επιφανειακά και αναμενόμενα συμπεράσματα. Δεν είναι ότι η ματιά τους δεν έχει διεισδυτική δύναμη, όμως, και πάλι μοιάζει να μην σκάβει αρκετά βαθιά, εστιάζοντας περισσότερο στο σοκ της απρόσμενης αποκάλυψής τους παρά στην ανθρωπολογική επεξεργασία όλων των άβολων δεδομένων τους.
Πριν κλείσει με το «La folie» των Stranglers, τραγούδι που εμπνεύστηκε από την ιστορία του Σαγκάουα, το «Caniba» προλαβαίνει να κάνει κάποια ενδιαφέρονται σχόλια σχετικά με τον φετιχισμό και τα όρια στα οποία μπορεί να οδηγήσει, όμως η πραγματική του ισχύς δε βρίσκεται στην ανάλυση αλλά στην παρατήρηση και αυτό, ανάλογα με την περίσταση, αποδεικνύεται τόσο δύναμη όσο και αδυναμία του. Υπάρχουν σκηνές στην ταινία που δύσκολα θα βγουν από το μυαλό όσων τις δουν. Ομως το σκοτάδι του ανθρώπινου μυαλού θα παραμείνει μέχρι το τέλος το ίδιο πυκνό όσο και στην αρχή.
Δείτε ακόμη:
Tags: caniba
