Berlinale 2015: Η γκέι σεξουαλική οκτωβριανή επανάσταση του Σεργκέι Αϊζενστάιν κατά τον Πίτερ Γκρίναγουεϊ

Περιμένοντας τη νέα ταινία του Πίτερ Γκρίναγουεϊ δεν μπορούσες να είσαι σίγουρος τι θα έπρεπε να περιμένεις.

Οι τελευταίες ταινίες του εστέτ Βρετανού, από το 2000 και μετά έδειχναν πως ο ανέκαθεν μοναχικός του δρόμος προς ένα σινεμά κάπου ανάμεσα στην εικαστική πανδαισία και την λατρεία των ιδεών έδειχνε να απομακρύνεται προς μια ακόμη πιο έρημη περιοχή, μακριά από τις απολαυστικές πρώτες του («Η Κοιλιά του Αρχιτέκτονα», «Ο Μάγειρας, ο Κλέφτης, η Γυναίκα του και ο Εραστής της», «Drowning By Numbers») εξορμήσεις στο κινηματογραφικό μέσο.

Ηδη από τις «8 1/2 Γυναίκες» του 1999 και στη συνέχεια με την τριλογία του «The Tulse Luper Suitcases», ήταν λίγοι όσοι ένιωθαν πως ο Γκρίναγουεϊ μπορεί να αποστασιοποιηθεί από τις εμμονές και την κατάφωρα κατά της όποιας συνοχής εικαστική του αντιμετώπιση της κινηματογραφικής αφήγησης, όπως κορυφώθηκε στις δύο πιο πρόσφατες ταινίες του, μια για τον Ρέμπραντ («Nightwatching» του 2007) και μια για τον Χένρικ Γκόλτζιους («Goltzius and the Pelican Company» του 2012) - και τα δύο στη σειρά «Dutch Masters» για τους μεγάλους Ολλανδούς ζωγράφους.

Μέχρι τη στιγμή που ξεκινάει το «Eisenstein in Guanajuato», η ταινία που διαγωνίζεται στο 65ο Φεστιβάλ Βερολίνου για τη Χρυσή Αρκτο. Και αντιλαμβάνεσαι πως εδώ ο Γκρίναγουεϊ είναι διατεθειμένος να θυσιάσει πολλές από τις εμμονές του προκειμένου να αποτίσει το δικό του φόρο τιμής στον Σεργκέι Αϊζενστάιν, αφηγούμενος το αποκαλυπτικό του ταξίδι στο Μεξικό το 1931 που κατέληξε στο «Que Viva Mexico», αλλά κυρίως στις «10 ημέρες που συγκλόνισαν τον Αϊζενστάιν», όπως ο ίδιος περιγράφει την εμπειρία του αναφερόμενος στον αγγλικό τίτλο του «Οκτώβρη» που ήταν «Οι 10 Ημέρες που Συγκλόνισαν τον Κόσμο».

Ξεπερνώντας ήδη από τις πρώτες σκηνές το δέος απέναντι σε μια «ιερή αγελάδα» όπως είναι ένας από τους μεγαλύτερους σκηνοθέτες όλων των εποχών, ο Αϊζενστάιν του Πίτερ Γκρίναγουεϊ είναι, πριν από μια ιδιοφυία, ένας παχουλός, αστείος, ανασφαλής νέος που διαχειρίζεται τη φήμη του μάλλον με εγωπαθή ματαιοδοξία και ταυτόχρονα με τον ενθουσιασμό ενός παιδιού που «έχει μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια επειδή κοιτάζει γύρω του συνέχεια».

Πολυλογάς, άγαρμπος, λάτρης της καλής ζωής αλλά και λάτρης της λογοτεχνίας, της ζωγραφικής και του ίδιου του σινεμά, ο Αϊζενστάιν παρασύρεται από το μυστήριο του Μεξικό και της εμμονής της χώρας με τους νεκρούς της (άλλωστε βρίσκεται στο Γκουαναχουάτο με το διάσημο Μουσείο των Νεκρών), ενώ ταυτόχρονα αφήνεται για πρώτη φορά στην έλξη του για το ίδιο φύλο, μέσα από τη σχέση του με τον οδηγό του, Παλομίνο Κανίεδο.

Διαβάστε ακόμη: O Πίτερ Γκρίναγουεϊ πιστεύει ότι σήμερα περισσότερο από ποτέ πρέπει να μην ξεχνάμε τον Σεργκέι Αϊζενστάιν

Ο Γκρίναγουεϊ σκηνοθετεί με... κέφι. Με οδηγό του την αποκαλυπτικά ντελιριακή ερμηνεία του Φινλανδού Ελμερ Μπακ στο ρόλο του Αϊζενστάιν, ακολουθεί σε τέμπο την ενεργητικότητα του πρωταγωνιστή του και (για να μην ξεχνιόμαστε) φτιάχνει με κινηματογραφικά τρικ (διπλοτυπίες, εικόνες σε projection στο φόντο, green screens και 360 μοίρών κίνηση της κάμερας) τον χάρτη μιας ολόκληρης εποχής για τον κόσμο του πνεύματος και της τέχνης. Κυρίως, όμως, αφηγείται την γκέι ερωτική ιστορία των δύο ανδρών με μια πρωτόγνωρη για το έργο του τρυφερότητα, με αναπάντεχο χιούμορ και μια μελαγχολία που αν και δεν φτάνει βαθιά στην ουσία της ψυχοσύνθεσης του Αϊζενστάιν, τον απεικονίζει ωστόσο τόσο γλαφυρά και ανθρώπινα χωρίς να του στερεί ίχνος από την ιστορική του σημασία.

Η queer ελαφρότητα που διακατέχει από το πρώτο μέχρι το τελευταίο λεπτό το «Eisenstein in Guanajuato» είναι το κλειδί για τη σεξουαλική αφύπνιση του Αϊζενστάιν (και συνεπακόλουθα της διακήρυξης της ανεξαρτησίας του τόσο από τη Σοβιετική Ενωση που τον θεωρούσε κτήμα της όσο και της Αμερικής που δεν τον δέχτηκε ποτέ), μέσα σε ένα ντεκόρ που ο Γκρίναγουεϊ κινηματογραφεί με class και σαρδόνια απόλαυση «γράφοντας» το δικό του κυριολεκτικά ερωτικό γραμμά προς την καλλιτεχνική αφύπνιση.

Είναι δύσκολο να εξηγήσει κανείς πως στην πολυαναμενόμενη πρώτη ουσιαστικά κινηματογραφική βιογραφία του Ρώσου σκηνοθέτη (το 2000 είχε γυριστεί μια ψευδο-βιογραφία με τίτλο «Eisenstein» από τον Ρένι Μπάρτλετ), ο Αϊζενστάιν κυκλοφορεί στη μισή ταινία γυμνός, ενώ στην ωραιότερη, πιο τρυφερά αστεία, απολαυστική και τολμηρή σκηνή της, κάνει σεξ με τον «προικισμένο» εραστή του, πάνω στην επέτειο του 1917, οργανώνοντας όπως λέει ο ίδιος «τη δική του οκτωβριανή επανάσταση 17 χρόνια μετά».

Αλλά, πάλι, βρισκόμαστε σε μια ταινία του Πίτερ Γκρίναγουεϊ. Με ήρωα τον Σεργκέι Αϊζενστάιν. Πόσο απλή θα μπορούσε να είναι η «μεγάλη» συνάντησή τους;

To 65o Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου θα διαρκέσει από τις 5 έως και τις 15 Φεβρουαρίου. Το Flix θα βρίσκεται εκεί για να σας μεταφέρει λεπτό προς λεπτό όλα όσα θα συμβαίνουν μέσα κι έξω από τις σκοτεινές αίθουσες με την υποστήριξη του Goethe-Institut Athen. Κάντε κλικ εδώ για συνεχή ενημέρωση.

Διαβάστε ακόμη:

• Berlinale 2015 - Μέρα 1η: Πρεμιέρα με Ζιλιέτ Μπινός
• Berlinale 2015 - Μέρα 2η: Ο Βέρνερ Χέρτσογκ και η Queen Νικόλ Κίντμαν!
• Berlinale 2015 - Μέρα 3η, όταν η Λεά Σεντού προτίμησε τον Τζέιμς Μποντ από το Βερολίνο (αντίρρηση;)
• Berlinale 2015 - Μέρα 4η, όταν ο Ιαν ΜακΚέλεν κέρδισε στα σημεία τον Τέρενς Μάλικ!
• Berlinale 2015 - Μέρα 5η: Καλώστονα τον Ρόμπερτ (τον Πάτινσον) κι ας άργησε!
• Berlinale 2015 - Μέρα 6η: Ο τρισδιάστατος Βιμ Βέντερς και το overdose από Τζέιμς Φράνκο