Το Σώμα είναι ο Θεός αυτού του γαργαλιστικά ξέσαλλου δράματος (κωμωδίας;) εποχής του Πολ Βερχόφεν, που έκανε την πρεμιέρα του, μετά από αναμονή δύο χρόνων λόγω πανδημίας, στο φετινό Φεστιβάλ Καννών. Το γυναικείο κορμί, τα γυμνά ζουμερά στήθη που ο σκηνοθέτης τόσο αγαπά, το σώμα που σαπίζει, το σώμα του Χριστού ως αντικείμενο του πόθου, το σώμα της Εκκλησίας που δολοπλοκεί, το σώμα που φέρει τα σημάδια αιώνων ανθρώπινης προδοσίας. Μην σοβαρεύουμε, η «Benedetta» είναι, πάνω απ' όλα, ένα πανηγύρι φαντασιώσεων, αλλά πίσω από αυτές στέκεται η θέση του Δημιουργού της απέναντι στη φτηνή τέχνη και την ακριβή ανθρώπινη ενοχή, στην αυτοδιάθεση και την πίστη.
Κεντρική ηρωίδα είναι η Μπενεντέτα, την οποία, ως κοριτσάκι, ο κηδεμόνας της «πουλά» σε μια μονή γυναικών - τη διαπραγμάτευση κάνει η ηγουμένη τής Σαρλότ Ράμπλινγκ σ' έναν δεύτερο αλλά αριστοτεχνικά... διπρόσωπο ρόλο. Η Μπενεντέτα μεγαλώνει, γίνεται κοπέλα και ο σύνδεσμός της με την Παναγία, με την οποία μιλά τακτικά σαν να ήταν η μητέρα ή η κολλητή της φίλη, κάνει τη μονή και τη μικρή πόλη της Πέσκια να την αντιμετωπίζει ως θαυματοποιό. Η ζωή της Μπενεντέτα θ' αλλάξει όταν το μοναστήρι αναλάβει και την Μπαρτολομέα, ένα κολασμένο χαμίνι που έχει μάθει τα διαδικαστικά του σεξ από τον πατέρα και τους αδελφούς της, ένα κορίτσι με ζωική ενέργεια, ορμητικό κι αδίστακτο. Οσο η Μπενεντέτα εμφανίζει στίγματα κι έχει οράματα ερωτικού πάθους με τον Χριστό ως Ιππότη στο λευκό άλογο που τη σώζει από το κακό κραδαίνοντας χατζάρα, τόσο η Μπαρτολομέα τής μαθαίνει το πραγματικό ερωτικό πάθος, με τη βοήθεια ενός κατάλληλα σκαλισμένου ξύλινου αγαλματιδίου της Παναγίας. Οσο τα δυο κορίτσια βαδίζουν στο δρόμο της ηδονής, την περιοχή καλύπτει ο θανατηφόρος άνεμος της πανώλης.
Το Flix βρίσκεται στο 62ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για να παρακολουθήσει ταινίες, να γράψει γι' αυτές και να καταγράψει την αίσθηση της «επιστροφής στο σπίτι». Μείνετε συντονισμένοι εδώ.
Στα 83 χρόνια του, ο Πολ Βερχόφεν εξακολουθεί να έχει τη λιγούρικη όρεξη για το γυναικείο κορμί, που είχε στο «Βασικό Ενστικτο» ή στο «Showgirls». Το χιούμορ του «Robocop». Αλλά και, ευτυχώς, το ανατρεπτικό πνεύμα του «Εκείνη». Αισθητικά, η ντελιριακή νέα ταινία του στέκεται στο σταυροδρόμι του «Μαύρου Νάρκισσου» και του Τζεφ Κουνς, του Ουμπέρτο Εκο και των Monty Python. Φωτίζεται αριστοτεχνικά με κεριά, αλλά κλέβει στιγμές από ένα ισοπεδωτικό b-movie. Στήνει ένα σύμπαν μεσαιωνικό, αλλά το υπονομεύει με μια ποπ τσιχλόφουσκα. Φέρνει στο σκοτάδι του χρώματα πλούσια, γυαλιστερές υφές, βαθυκόκκινο αίμα και ροζ ρόγες. Κι αυτά τα πολλαπλασιάζει σ' ένα ξεκαρδιστικό ανέκδοτο που έχεις ξανακούσει, αλλά όχι έτσι ειπωμένο.
Η Μπενεντέτα του είναι μια αλλοπαρμένη Πολυάννα, μια ηρωίδα της ντίσνεϊ γεμάτη ενθουσιασμό να κάνει το σωστό για εκείνη και τους άλλους (κυρίως για εκείνη), κωμική στην έκθαμβη απορία της μπροστά στα (ηδονικά) ανθρώπινα. Ο δικός της Χριστός είναι ο άντρας των ονείρων της, βγαλμένος από Αρλεκιν, αισθαντικός και έτοιμος να την υποτάξει. Η Βιρζινί Εφιρά αποκαλύπτεται (ολοκληρωτικά, μάλιστα), με όλη της την αγγελική ομορφιά και το παιδικό πείσμα. Η Δάφνη Πατακιά αφήνει ελεύθερη τη νεανική της δύναμη και την ενστικτώδη καπατσοσύνη της. Οι δυο τους είναι πιο όμορφες από τις όμορφες και, ταυτόχρονα, δυο θαρραλέες ηθοποιοί που τολμούν να μην πάρουν τον εαυτό τους πολύ στα σοβαρά.
Μ' αυτά τα όπλα, ο Βερχόφεν χτυπά αλύπητα την Καθολική Εκκλησία, γλεντά απόλυτα απενοχοποιημένα κάθε οργανωμένη θρησκεία. Κοροϊδεύει την εξουσία, την άρχουσα τάξη, τους φιλοχρήματους αστούς. Τους άνδρες που δίδαξαν τις γυναίκες ότι ο εχθρός τους είναι το σώμα τους, ότι είναι αμαρτία να νιώθεις καλά μέσα σ' αυτό. «Κανένα θαύμα δεν γίνεται στο κρεβάτι, πιστέψτε με,» λέει η ηγουμένη Φελισιτά τής Σαρλότ Ράμπλινγκ κι αντηχεί, με υπέροχη ειρωνεία, αιώνες γυναικείας σεξουαλικής καταπίεσης. Κάνει το σταυρό του μπροστά στη δύναμη της αυτοδιάθεσης, ανοίγει τα μάτια μπροστά στη διττή, θεανθρώπινη υπόσταση της ίδιας της πίστης. Διαλέγει για ηρωίδα του μια γυναίκα που δόθηκε από τους γονείς της στον Χριστό - κι απλώς αποφάσισε να γίνει πάρα πολύ καλή νύφη.
Κι όπως μπορείς να διαβάσεις την Παλαιά Διαθήκη με δυο τρόπους, ως περιπετειώδες παραμύθι ή ως αλληγορία, έτσι μπορείς να δεις και την Μπενεντέτα. Ως μια παραβολή για τη δύναμη της γυναίκας απέναντι στο κατεστημένο, για το θαύμα που ο άνθρωπος έχει ανάγκη όταν απειλείται (από την πανώλη, από τον covid, από τον αυταρχισμό). Ή απλώς ως ένα παιχνίδι που διαλύει τα στερεότυπα, χωρίς όρια, επίμονα κι εκρηκτικά, σαν πολλαπλός οργασμός, μαζί με την απαλή μελαγχολία του μετά.
Το Flix βρίσκεται στο 62ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για να παρακολουθήσει ταινίες, να γράψει γι' αυτές και να καταγράψει την αίσθηση της «επιστροφής στο σπίτι». Μείνετε συντονισμένοι εδώ.
