[Προσοχή: το παρακάτω άρθρο περιέχει spoilers από το δεύτερο επεισόδιο της δεύτερης σεζόν της σειράς «The Last of Us», με τίτλο «Through the Valley».]
«Kαι μέσα σε κoιλάδα σκιάς θανάτoυ αν περπατήσω, δεν θα φoβηθώ κακό» λέει ο ψαλμός. Αλλά ο κόσμος του «The Last of Us» δεν είναι κόσμος θείας παρηγοριάς. Εδώ, η κοιλάδα δεν είναι προσωρινό πέρασμα - είναι μόνιμη κατοικία. Είναι το μέρος όπου ο θάνατος δεν είναι απειλή, αλλά προϋπόθεση για να συνεχίσεις.
Ο τίτλος «Through the Valley» δεν υπόσχεται λύτρωση. Υπογραμμίζει την πορεία μέσα από το απόλυτο σκοτάδι - όχι προς τα έξω, αλλά προς τα μέσα. Στην ψυχή της Ελι. Εκεί όπου θα μείνει μόνη, θρυμματισμένη, αποφασισμένη. Από εδώ και στο εξής, η ελπίδα δεν είναι σύμμαχος. Είναι βάρος. Και ο πόνος, κινητήριος δύναμη.
Υπάρχουν επεισόδια που οδηγούν την αφήγηση μπροστά. Και υπάρχουν κι εκείνα που τη διαλύουν, για να γεννηθεί κάτι άλλο μέσα απ’ τα συντρίμμια. Το δεύτερο επεισόδιο της δεύτερης σεζόν ανήκει στη δεύτερη κατηγορία. Μια ώρα τηλεόρασης που δεν σε αφήνει απλώς συγκλονισμένο - σε διαλύει, γιατί χτυπάει εκεί που δεν έχεις ακόμη προλάβει να χτίσεις άμυνες.
Διαβάστε τα recaps του Flix για όλα τα επεισόδια της δεύτερης σεζόν του «The Last of Us»:
Η αρχή του επεισοδίου βρίσκει την Eλι και τον Τζόελ μέσα στην εύθραυστη καθημερινότητα του Τζάκσον. Οι ρυθμοί είναι πιο αργοί, σχεδόν παραπλανητικοί. Για λίγο, η σειρά μάς αφήνει να πιστέψουμε ότι μπορεί να υπάρξει «φυσιολογικό» σ’ αυτόν τον κόσμο. Η κάμερα κάνει χώρο σε στιγμές σιωπής, χαμόγελα, πρωινά φαγητά. Αλλά κάτι παραμένει υπόγεια ανησυχητικό — το ξέρεις ότι έρχεται η θύελλα. Η θύελλα έρχεται με τη μορφή της Aμπι. Μιας σκιάς που αρχικά κινείται περιφερειακά, σχεδόν δειλά. Oταν όμως ξεσπά η επίθεση, η σειρά ξαναγυρίζει σε αυτό που κάνει καλύτερα: τη βία που δεν εξιδανικεύεται, δεν υπερβάλλεται, αλλά καταγράφεται ωμά και με αμεσότητα.
Η σεναριακή κατεύθυνσή του Κρεγκ Μάζιν, σε συνδυασμό με την σκηνοθεσία του Μαρκ Μάιλοντ (γνωστού από διάφορα επεισόδια στα τηλεοπτικά «Succession» και «Game of Thrones», αλλά και την ταινία «Το Μενού»), είναι μετρημένη, ώριμη και αμείλικτη. Δεν υπάρχει υπερβολή, δεν υπάρχει συναισθηματικός εκβιασμός. Αντίθετα, η εικόνα καθοδηγεί: οι παγωμένοι τόνοι, η κλειστή ατμόσφαιρα, η απουσία μουσικής, όλα λειτουργούν υπέρ μιας αφήγησης που δεν ζητά τη συγκίνησή σου – την απαιτεί.
Αλλά εδώ έχουμε και το πρώτο επεισόδιο (ίσως από τα πολλά) που αποκλίνει περισσότερο από τα γεγονότα του παιχνιδιού. Κάποια είναι κάπως μικρά όσο αφορά την πλοκή (όπως με ποιον πάει περιπολία ο Τζόελ και Ελι), αλλά υπάρχουν και πράγματα τα οποία αλλάζουν κατά πολύ την αφήγηση, όπως η επίθεση στο Τζάκσον.
Το Τζάκσον μέχρι τώρα παρουσιαζόταν σαν μια νησίδα κανονικότητας. Ηταν το κοντινότερο πράγμα σε σπίτι που γνώρισαν οι χαρακτήρες μας. Η Ελι άρχιζε να ελπίζει, ο Τζόελ να ανοίγεται. Οι θεατές να ανασαίνουν λίγο πιο ελεύθερα. Κι όμως, αυτή η ασφάλεια είναι η μεγαλύτερη παγίδα του επεισοδίου. Γιατί ο τρόμος δεν έρχεται με προειδοποιήσεις ή θορυβώδη jump scares. Η σκηνή της επίθεσης δεν ακολουθεί την κλασική φόρμα των χολιγουντιανών σκηνών δράσεων. Δεν έχουμε δραματική μουσική, ούτε κινηματογραφικές λήψεις από ψηλά. Ο τρόμος έρχεται με γρήγορα, νευρικά πλάνα, με κάμερα στο χέρι και περιορισμένο οπτικό πεδίο. Βρισκόμαστε εκεί αντιμέτωποι με τον τρόμο, μέσα στο χάος.
Η μεγάλη αλλαγή από το παιχνίδι είναι η επιλογή της σειράς να εισάγει την Αμπι νωρίτερα, όπως είδαμε στο πρώτο επεισόδιο, και να της δώσει υπόσταση πριν την καταστροφή. Ενώ στο παιχνίδι ο παίκτης μαθαίνει ποια είναι η Αμπι αφού τη μισήσει, εδώ η σειρά ρισκάρει και πετυχαίνει. Της δίνει κίνητρα, την δείχνει ανθρώπινη, ακόμα και ευάλωτη. Ετσι, όταν η Αμπι χτυπά, δεν είναι πια «η κακιά». Είναι κάποια που κουβαλά τη δική της εκδοχή του πένθους. Αυτό καθιστά τη σκηνή πιο σκληρή, αλλά και πιο τίμια. Γιατί στο σύμπαν αυτό, δεν υπάρχουν «κακοί», υπάρχουν μόνο άνθρωποι που έχουν χάσει τα πάντα και παλεύουν να αντέξουν.
Και είναι το επεισόδιο εκείνο που θα συνταράξει, ακόμα και όσους ξέρουν το τι έρχεται - ο θάνατος του Τζόελ. Η σκηνή του θανάτου του Τζόελ είναι από τις πιο δύσκολες που έχει προσφέρει η σειρά μέχρι σήμερα. Οχι μόνο επειδή βλέπουμε έναν από τους πιο αγαπημένους χαρακτήρες να πεθαίνει, αλλά επειδή βλέπουμε έναν πατέρα να πληρώνει για μια αγάπη που δεν μπορούσε να εκφραστεί αλλιώς παρά μόνο με βία. Από τη στιγμή που πέφτει στο έδαφος, το σύμπαν της σειράς παύει να λειτουργεί όπως το ξέραμε. Κι όμως, η σκηνή αρνείται να είναι δραματική. Δεν υπάρχει μουσική υπόκρουση. Δεν υπάρχει επιμονή στο βλέμμα της κάμερας. Ο Τζόελ πεθαίνει όχι σαν ήρωας, αλλά σαν άνθρωπος - σε έναν κόσμο που δεν συγχωρεί τίποτα.
Η κάμερα κινείται χαμηλά, σαν να κουβαλά το βάρος της στιγμής. Δεν παρακολουθεί τον Τζόελ ως πρωταγωνιστή. Τον παρακολουθεί σαν σώμα. Χτυπημένο, εξουθενωμένο, χωρίς δυνατότητα διαφυγής. Ολα είναι ψυχρά, μηχανικά: το σίδερο που τον διαπερνά, τα βήματα που ακούγονται τριγύρω του, ο βόμβος του αίματος που αρχίζει να ησυχάζει στα αυτιά του. Η σκηνή χτίζεται χωρίς ένταση. Γιατί η ένταση έχει ήδη περάσει. Αυτό που απομένει είναι η βεβαιότητα.
Υπάρχουν απλώς κάποια πράγματα, που όλοι συμφωνούν, πως είναι απλά λάθος».
Ο Πέδρο Πασκάλ, σε μια ερμηνεία-ψίθυρο, δεν παίζει έναν άνθρωπο που παλεύει να σωθεί. Παίζει έναν άνθρωπο που καταλαβαίνει ότι τελείωσε. Στα μάτια του Τζόελ δεν βλέπουμε τον φόβο, ούτε την αγωνία. Βλέπουμε κάτι πιο ανθρώπινο ― μια σχεδόν ήρεμη αποδοχή. Κουρασμένος από την ενοχή, τις απώλειες, τις βαρβαρότητες, μοιάζει να αναγνωρίζει ότι ήρθε η σειρά του. Και δεν προσπαθεί να την αποφύγει. Αυτός ο θάνατος δεν είναι «ηρωικός». Δεν υπάρχει σφίξιμο δοντιών, ούτε τελευταία λόγια που κλείνουν κύκλους. Αντίθετα, το μόνο που μένει είναι σιωπή. Η Ελι δεν προλαβαίνει καν να του πει κάτι. Κι αυτό είναι, ίσως, το πιο βάναυσο χτύπημα του επεισοδίου: όχι ο ίδιος ο θάνατος, αλλά η απόλυτη του αυθαιρεσία. Η σκηνοθετική επιλογή να κρατηθεί η κάμερα στην Αμπι όσο εκτελεί το τελικό χτύπημα, και όχι στον Τζόελ, είναι ενδεικτική της αφηγηματικής πρόθεσης: το επίκεντρο δεν είναι πια ο Τζόελ. Οταν έρχεται ο θάνατος, η κάμερα δεν κουνιέται. Δεν ακολουθεί την ένταση. Παραμένει σχεδόν ψυχρή. Αυτός ο αποστασιοποιημένος τρόπος σκηνοθέτησης είναι το κλειδί του επεισοδίου: δεν σε πιέζει να νιώσεις. Σε αφήνει εκεί, άοπλο, χωρίς συναισθηματικά βοηθήματα, να έρθεις αντιμέτωπος με αυτό που βλέπεις. Και αυτή η ειλικρίνεια είναι που κάνει το σοκ να λειτουργεί — όχι επειδή δεν το περίμενες, αλλά επειδή το βίωσες.
Και η επόμενη μέρα θα βρει τον Τζόελ να έχει φύγει από το κάδρο χωρίς φανφάρες, γιατί η ιστορία δεν του ανήκει πια. Ανήκει στην Ελι (με το επεισόδιο να κλείνει συνδέοντας υπέροχα την σειρά με το παιχνίδι καθώς ακούμε το τραγούδι «Through the Valley» του Σον Τζέιμς, το οποίο εδώ ερμηνεύει η Ασλεϊ Τζόνσον – η Ελι του παιχνιδιού) η οποία θα ξεκινήσει το δικό της ταξίδι. Οχι για επιβίωση, αλλά για εκδίκηση. Και αυτή είναι η δύναμη του «Through the Valley», το οποίο δεν είναι ένα επεισόδιο που «συγκλονίζει», αλλά ένα επεισόδιο που καταρρίπτει. Και το κάνει με την ωριμότητα μιας σειράς που έχει πάψει να ενδιαφέρεται για την αγάπη ως λύτρωση – και έχει αρχίσει να μιλά για την αγάπη ως κατάρα.
Ακούστε παρακάτω το «Through the Valley» από την Ασλεϊ Τζόνσον όπως το ερμηνεύει στο teaser του παιχνιδιού.
Το «The Last of Us» προβάλλεται στην Ελλάδα αποκλειστικά στο Vodafone TV.
