Υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους μπορείς να εξετάσεις το «House of Cards». Ο ένας από τη σκοπιά του «τι δίνει στη βιομηχανία»: Επαναστατικό μοντέλο, Netflix και τα συναφή. Είναι τεράστια συζήτηση και θα την κάνουμε για πολύ καιρό ακόμη, οπότε ας αφοσιωθούμε για την ώρα στο ζουμί της ιστορίας.
Πόσο καλό είναι σαν σειρά και μόνο το «House of Cards»;
Τα είπαμε στην αρχή, και τώρα που πέρασαν μέρες μπορούμε να ρίξουμε μια συγκεντρωτική ματιά σε όλα αυτά που λειτουργούσαν- και τα λιγοστά που δεν τα κατάφερναν εξίσου καλά.
Η πρώτη εύλογη απορία πολλών θα αφορά στους σκηνοθέτες. Ο Ντέιβιντ Φίντσερ δεν είναι κάποιος του οποίου το όνομα μπορεί να προσπεραστεί εύκολα σε μια σειρά, κι επιπλέον η σφραγίδα της γραφής του είναι τέτοια που κάνει κάθε διάδοχη κατάσταση δύσκολη. Όμως το έχουμε ξαναπεί αυτό για τις σειρές, κι εδώ βλέπουμε να ισχύει και πάλι: Ο σκηνοθέτης του πιλότου είναι ο σημαντικότερος που θα έχει ποτέ η σειρά γιατί ορίζει τον τόνο, το ύφος, τα χρώματα, την κίνηση και την ακινησία, την ερμηνευτική διάθεση, τα πάντα.
Όταν ο Φίντσερ παραδίδει τη σκυτάλη, καταρχάς το κάνει σε ένα γκρουπ εξαιρετικών ονομάτων, και κατά δεύτερον έχει ήδη καθορίσει το πλαίσιο μες στο οποίο θα κινηθεί η συνέχεια. Δεν είναι όλα εξίσου αυστηρά, όμως καθώς παρακολουθείς τα επόμενα επεισόδια αναγνωρίζεις κάτι που ανήκει στο Φιντσερικό σύμπαν. Οι υπόλοιποι 5 σκηνοθέτες, όλοι τους επιτυχημένοι με τον δικό τους τρόπο, απαρτίζουν ένα αληθινά σπάνιο «ένας-κι-ένας» τηλεοπτικό ρόστερ: Τζέιμς Φόλεϊ («The Yards»), Τζόελ Σουμάχερ (ε, ας πούμε το «Tigerland» για τον άνθρωπο), Καρλ Φράνκλιν («One False Move»), Τσαρλς Μακντούγκαλ (βραβευμένος με Έμμυ), Άλλεν Κούλτερ («The Sopranos»).
Αν κάποια επεισόδια ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα θα έπρεπε να πούμε τα δύο του Μακντούγκαλ, ό,τι πιο κοντινό έχει η σειρά σε κοιλιά ή σε "γεμίσματα". Είναι πάντα καλή ιδέα να υπάρχουν επεισόδια όπως εκείνο όπου ο Φρανκ επιστρέφει στην παλιά του Ακαδημία και περνάει τη νύχτα με την παλιοπαρέα του, όμως το συγκεκριμένο αποτελεί μια υπερβολικά έντονη παύση σε ένα καταιγισμό από εξελίξεις.
Μιλώντας για τον Φρανκ, ο χειρισμός του τρόπου με τον οποίον ο χαρακτήρας του Κέβιν Σπέισι βάζει το κοινό στο παιχνίδι είναι ένα πολυσυζητημένο στοιχείο, το οποίο λειτουργεί ιδανικά. Η σειρά εμφανέστατα δεν ενδιαφέρεται ιδαίτερα για την «λεπτότητα», κάτι που ίσως ακούγεται σαν αρνητικό, αλλά το λέμε σαν κοπλιμέντο. Είναι ένα παιχνίδι- πολιτικό μεν-, παιχνίδι δε. Ο Άντεργουντ παίζει μαζί μας, μας ψυχαγωγεί, όσο οι πράξεις του γίνονται ολοένα και πιο φρικτές. Είμαστε κι εμείς πιόνια του.
Τα δύο αρχικά πιόνια του, φυσικά, η Ζόι Μπαρνς κι ο Πίτερ Ρούσο. Καλά πήγε αυτό, ε;
[Ακολουθούν σπόιλερς για όλη την 1η σεζόν «House of Cards».]
Εξαρχής το ζητούμενο ήταν να δούμε με ποιον τρόπο ο Άντεργουντ θα χρησιμοποιούσε αυτούς τους δύο χαρακτήρες που ο ίδιος θέλησε να ανεβάσει ψηλά για δικούς του σκοπούς. Αλλά η άλλη πτυχή ήταν πώς αντιδρούσαν (ή, πιο ενδιαφέρον) πώς θα τον χρησιμοποιούσαν εκείνοι.
Στην εξέλιξη της σεζόν οι διαδρομές τους χωρίζονται. Ύστερα από την τελευταία στάση ξεκούρασης με τα επεισόδια του Μακντούγκαλ, τα πράγματα κινούνται με μανιασμένο ρυθμό προς την κορύφωση, με την μεν Ζόι να αποστασιοποιείται οριστικά από τον Άντεργουντ και τον Ρούσο να φτάνει τόσο κοντά του που καίγεται.
Αν η Ζόι δεν είχε αποφασίσει να διακόψει αυτή την σχέση εξάρτησης και παιχνιδιού δύναμης και εξουσίας, θα είχε κάποια διαφορετική κατάληξη; Μπορούμε μόνο να υποθέτουμε, πάντως αυτό που ισχύει τώρα είναι πως έτσι όπως οδηγούνται τα πράγματα, δε μπορεί παρά να είναι ο αντίπαλος στη 2η σεζόν. Και οι πιο ενδιαφέροντες μεγάλοι κακοί είναι πάντα οι αρχικοί (αβέβαιοι) σύμμαχοι.
Ιδίως όταν οι συμμαχίες ήταν βασισμένες σε ψέμματα και σε άσκηση εξουσίας, εκφρασμένης σωματικά μέσω ενός σκοτεινού σεξουαλικού παιχνιδιού ποντικού με γάτα (όπου δεν είναι πάντα σαφές ποιος είναι τι από τα δύο) και σε επίπεδο διανόησης μέσα από την ισχύ των μυστικών (που κι οι δύο διατηρούν από τον άλλον παίζοντας εν τέλει κάτι σαν μια ιδιότυπη παρτίδα ναυμαχίας, ποιος θα προβάλει να βυθίσει ποιο κομμάτι του αντίπαλου στόλου).
Η σχέση τους είναι καθηλωτική, η Κέιτ Μάρα κι ο Κέβιν Σπέισι παίζουν με διαολεμένο κέφι δυο χαρακτήρες που καθορίζουν αυτό που είναι σειρά. Σεξ, ψέματα και, -ξέρω 'γώ;-, πολιτικό σκάκι.
Στο μεταξύ ο Ρούσο όντας το ακριβές αντίθετο τους, καταφέρνει να δώσει την τελική κλωτσιά στην πλοκή, να ανεβάσει την ταχύτητα του διαδρόμου στο 11, αφήνοντας Μπαρνς και Άντεργουντ να τρέχουν μανιασμένα πίσω του. Ο νεαρός, φιλόδοξος, μα τόσο τραγικά αδύναμος πολιτικός θα μπορούσε κάλλιστα να είναι μια μαύρη τρύπα χαρισματικότητας, όμως η σειρά δεν υποφέρει ποτέ εξ΄αιτίας του. Για την ακρίβεια, όσο υποφέρει ο Ρούσο, τόσο περισσότερο καθηλωνόμαστε.
Οταν ο Φρανκ πράττει το αδιανόητο, δηλαδή να τον αφήσει να πεθάνει, γίνεται απολύτως σαφές τι βλέπαμε για τις προηγούμενες 11 ώρες. Ανεβάζοντας παράλληλα το τέμπο και την αγωνία για τις 2 τελευταίες. Η σκηνή που ο Φρανκ επιστρέφει αργά τη νύχτα στην επαύλη του, κοιτάζεται πρόσωπο με πρόσωπο με τον μόνο αληθινά του έμπιστο άνθρωπο, το δεξί του χέρι, λέγοντας ένα απλό «θα ακούσεις κάποια πράγματα αύριο- δε θα συζητήσουμε ποτέ για αυτό»; Μια από τις φανταστικές στιγμές της φετινής τηλεοπτικής σεζόν.
Κι αν ο generic μπαμπούλας του Ρεμί (ένα απλό κινούμενο στόμα που μεταφέρει λόγια μιας ευρύτερης, βολικά πανίσχυρης όσο και ασαφούς, οντότητας) είναι απλά μια διευκόλυνση στην πλοκή, οι λεπτομέρειες, η προσοχή με την οποία αναδεικνύονται σε άλλα σημεία της σειράς, μας αποζημιώνουν με το παραπάνω.
Για να το πούμε αλλιώς: Σε πολλές συνωμοσιολογικού τύπου σειρές έχουμε δει ευκολίες στο γράψιμο, αδιάφορους σκοτεινούς πανταχού παρόντες εχθρούς, πλοκή που βολικά τσουλάει στους ρυθμούς πολυβόλου του 40λεπτου επεισοδίου γεμάτη συμπτώσεις και περίπλοκα σχέδια που πετυχαίνουν μέχρι και στην τελευταία τους εξεζητημένη λεπτομέρεια. (Με άλλα λόγια, το 90% της παραγωγής των περιπετειών του FOX και του CW.)
Τι δεν έχουμε δει: Το απολαυστικό κάθαρμα να παίρνει το χρόνο του (και τον χρόνο μας) κάθε πρωί για να ξεζουμίσει τα αγαπημένα του παϊδάκια. Διαλόγους που χαϊδεύουν τα αυτιά. Ερμηνείες που σε παρασαύρουν κι όχι να σε τσιτώνουν. Η πλοκή πάντα σε αυτές τις σειρές κυλάει έτσι κι αλλιώς στους ρυθμούς που επιβαλλει το 40λεπτο· εδώ ακολουθούν μια υπέροχη αγχωτική αρμονία, σαν μια συμφωνία σασπένς ερμηνευμένη από την ικανότερη ορχήστρα του κόσμου.
Στο τελευταίο επεισόδιο της 1ης σεζόν βλέπουμε τον Φρανκ Άντεργουντ να προσπαθεί να φτιάξει την βρύση που στάζει κοπανώντας την αναλέητα μέχρι διάλυσης. Είναι τελικά η Κλερ, η λατρεμένη του γυναίκα («Την αγαπώ πιο πολύ από ό,τι ο καρχαρίας αγαπά το αίμα», η πιο αναπάντεχα ρομαντική δήλωση αγάπης που έχουμε δει τελευταία στους δέκτες μας) που θα λύσει το πρόβλημα με ήρεμες, λογικές κινήσεις.
Ο συμβολισμός είναι χοντροκομμένος σε κωμικό επίπεδο, αλλά και πάλι είπαμε: Η σειρά δεν ενδιαφέρεται για λεπτότητα. Οι Άντεργουντ είναι over the top σε κάθε επίπεδο. Οι δυο τους είναι το πανίσχυρο ζευγάρι που τα κάνει πλακάκια πλάθοντας εκπληκτικά σχέδια-ψηφιδωτά, σαν εκείνο που εμπλέκει τον άμοιρο φύλακα που μπήκε σπίτι απλώς για να πιει ένα φλυτζάνι καφέ (στα απολαυστικά επεισόδια με τους καθηγητές που απεργούσαν, τα οποία έμοιαζαν να ξεπήδησαν κατευθείαν από το Σκοτεινό Σύμπαν στο οποίο ο Άαρον Σόρκιν δεν είναι τόσο παραμυθάς ιδεολόγος αλλά εξακολουθεί όμως να γράφει μια φανταστική «Δυτική Πτέρυγα»). Το πανίσχυρο ζευγάρι που ακόμα κι όταν διασπάται, προσωρινά, το κάνει με εντυπωσιακά passive aggressive τρόπο.
Είναι η καρδιά στο κέντρο της σειράς, με την Ρόμπιν Ράιτ ανετότατα να μην χάνει βηματισμό από τον βηματισμό του σαφέστατα πιο αβανταδόρικου ρόλου του Σπέισι, με κάθε τους σκηνή να λειτουργεί ως στιβαρό αντιστάθμισμα στον απολαυστικό μακιαβελισμό που διατρέχει κάθε κομμάτι του ντόμινο του Φρανκ Άντεργουντ. Στην προσπάθειά του να εκδικηθεί, να ρημάξει, να ελέγξει, όλους εκείνους που του έφταιξαν.
Το ότι το «House of Cards» είναι δομημένο ως μια πολλών κεφαλαίων ιστορία εκδίκησης, αντί απλώς μιας ακολουθίας συμβάντων ή συνωμοσιών που ξετυλίγονται δίχως διακριτό, «εύκολο» στόχο, μπορεί να κάνει τη σειρά ένα λιγότερο ρεαλιστικό πολιτικό δράμα. Αλλά την κάνει αν μη τι άλλο το περισσότερο απολαυστικό πολιτικό δράμα. Σπάνια το να είσαι πιόνι έχει τόσο ωραία αίσθηση.
Κι άλλο, παρακαλώ πολύ.
Μερικές γενικές σημειώσεις ακόμα:
- Η γενικότερη προσέγγιση πίσω από την «παλιά media εναντίον νέων media» ιστορία ήταν καλή δεδομένου πως αυτές οι ιστορίες ποτέ μα ποτέ, δε λειτουργούν πειστικά. Πάντα δηλαδή τα δύο στρατόπεδα βγαίνουν ως καρικατούρες: οι υπερκινητικοί, ανήθικοι πιτσιρικάδες μπλόγκερς που δεν ενδιαφέρονται για τίποτα και γεμίζουν ειδησεογραφικά σάιτ με γάτες που παίζουν με το καπάκι της λεκάνης· οι παλιομοδίτικοι γέροι με τις βαριές γραμματοσειρές που δε νοιάζονται για τα κλικς του διαβόλου αλλά μόνο για όσα δίδαξαν οι Γούντγουωρντ και Μπέρνστιν και «ααααχ αυτές ήταν οι εποχές όχι όπως τώρα με αυτά τα γιουτούμπ και τα τουήτερς».
- Εδώ, και το γεγονός πως η Ζόι εξελίσσεται μέσα από σκοτεινές διαδρομές να είναι εν τέλει ό,τι πιο κοντινό έχουμε σε αγνό ήρωα, με σύμμαχο μάλιστα την «παλιών media» Τζανίν, κάτι που η νέα της δουλειά δε μοιάζει με κλαμπ όπου συχνάζουν όσοι έχουν πουλήσει την ψυχή τους στο διάβολο, κάτι που η επιτυχία έρχεται ακολουθώντας τις αρχές που της παλιάς της εφημερίδας (με τη βοήθεια μάλιστα ενός εργαζόμενου εκεί), ζωγραφίζουν μια εικόνα που περισσότερο διερωτάται πώς γεφυρώνονται οι δύο αυτές εποχές, παρά κοιτάζει να καταστρέψει τη μία υπό το βάρος της άλλης.
- Για την ιστορία του Ρούσο τα είπαμε, αλλά εξακολουθεί να είναι εντυπωσιακά αποτελεσματική. Το ντόμινο των τελευταίων επεισοδίων κόβει την ανάσα. Αρχικά υπέθετα πως ο Ρούσο απλά θα ανερχόταν στη σκάλα ισχύος της πολιτικής σκηνής παραμένοντας στο τσεπάκι του Φρανκ. Η μεγάλη ανατροπή ήταν πως ποτέ δεν επρόκειτο να παίξει αυτό το ρόλο, ήταν πάντα ένα πιόνι που ο Άντεργουντ σκόπευε να θυσιάσει. Τρομερά σκληρή η μοίρα του.
- Να ομολογήσω τι φοβάμαι; Την ιστορία της Κλερ καθώς πάμε στη 2η σεζόν. Ο χαρακτήρας είχε ομολογουμένως λιγότερο ενδιαφέρον μακριά από τον Φρανκ (όχι πως δεν ήταν καλή και πάλι η ιστορία ανακάλυψης του παγερού εαυτού της) και αυτή η πλοκή με τη μήνυση από την απολυμένη πρώη εργαζόμενή της ίσως το πάει μακριά το βαλιτσάκι.
- Από την άλλη, σχεδόν τα πάντα κατέληξαν να παίζουν κεντρικό ρόλο στην πλοκή με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ως τώρα. Γιατί όχι κι αυτό.
- Ένα ακόμα στοιχείο του φινάλε που ήταν φανταστικό, πέραν των προσπαθειών του Φρανκ να εκμεταλλευτεί το θάνατο του Ρούσο, και εκείνες της Ζό να τον ξεσκεπάσει: Η ιδέα πως ο Πρόεδρος τεστάρει τον Φρανκ για Αντιπρόεδρο χρησιμοποιώντας τον παλιό του φίλο . (Οι σκηνές όπου ο Σπέισι παίζει τον χαζό μπροστά στην αποκάλυψη, είναι κωμικός χρυσός.) Εξάλλου ο Τζέραλντ Μακρέινι είναι ευχάριστη προσθήκη σε οτιδήποτε παρακολουθούμε.
- Επίσης ήταν απολαυστικό το να προσπαθώ να φανταστώ πως ο ατζέντης του θα του εξηγούσε τι είναι αυτή η σειρά και για πού προορίζεται. «Τι εννοείς για το ίντερνετ; Τα επεισόδια παιδί μου πού θα προβάλλονται; Πότε; ΤΙ ΕΝΝΟΕΙΣ ΟΛΑ ΜΑΖΙ ΣΕ ΜΙΑ ΜΕΡΑ.» Ζούμε σε ενδιαφέροντες καιρούς.
