Παρακάτω σκέψεις, συσχετισμοί και κρίσεις για το επεισόδιο 707 του «Mad Men». Μην προχωρήσετε αν δεν το έχετε δει, για ν' αποφύγετε τα spoilers.
Κοινές εμπειρίες: Συχνά αναρωτιέμαι αν ο καιρός τους έχει παρέλθει, αν κάποτ θα εξηγούμε στα παιδιά μας το ίδιο το concept του ενός κοινού, παγκόσμιου, ενιαίου συναισθήματος, προσπαθώντας να τα κάνουμε να κατανοήσουν τι σημαίνει.
Η ιδέα πως παντού, οι πάντες, βλέπουν ή ακούν ή βιώνουν την ίδια εμπειρία μοιάζει ήδη αφόρητα παρωχημένη, όσο η κοινωνία γίνεται περισσότερο on demand. Στο προηγούμενο επεισόδιο η σειρά ήδη προχώρησε και επαναδιατύπωσε την έννοια της οικογένειας ως κάτι βασιζόμενο περισσότερο σε κοινά σημεία αναφοράς παρά σε μια ζαριά της βιολογίας.
Η Πέγκι ξεκινά την παρουσίαση για τη Burger Chef βασιζόμενη σε αυτή τη στοιχειώδη ιδέα, πως η οικογένεια, η ιδέα της κοινής εμπειρίας, είναι κάτι που δεν είναι αυτό που ήταν, πως χρειάζεται μια αναπροσαρμογή του ιδεώδους. Η τηλεόραση είναι εκεί και τους αποσπά όλους, εξηγεί, και θα μπορούσε να μιλάει και στο σήμερα- έχοντας σαφώς περισσότερα παραδείγματα.
Η παρουσίασή της είναι θρίαμβος, γιατί μιλάει απευθείας στον συναισθηματικό πυρήνα (πραγματικά έχει μάθει τα καλύτερα από τον Ντον) ενός γκρουπ λευκών αντρών που νοσταλγούν την εποχή που Κάποτε Ήταν, και περισσότερο από όλα τη νοσταλγούν τώρα, που το αμέσως προηγούμενο βράδυ μόλις έζησαν αυτή τη σπάνια εμπειρία που δεν υπάρχει πια. Τη στιγμή της προσελήνωσης, το μεγάλο συλλογικό άγχος του αν θα πάνε όλα καλά, την πανεθνική, παγκόσμια, πανανθρώπινη ανατριχίλα του να γίνεσαι μάρτυρας ενός γεγονότος για το οποίο κάθε πολίτης έχει αναφορά, έχει οπτική, θα έχει κάποτε διηγήσεις να κάνει.
Εκείνη τη στιγμή, η τηλεόραση γίνεται φοράς μιας συντριπτικής ιστορικής δύναμης, προβάλλοντας ζωντανή ιστορία μέσα από τις ίδιες οθόνες που σε όλη τη διάρκεια της σειράς χρησιμοποιούνται ως μικρά παράθυρα είτε στον έξω κόσμο γύρω από τους προστατευμένους μας ήρωες, είτε στον βαθύτατα εσωτερικό τους. Εκείνη τη στιγμή, μέσα από μια συρραφή καθηλωτικών κάδρων με χαρακτήρες να κοιτούν την οθόνη (κι η οθόνη να είμαστε εμείς, όσο για εμάς η οθόνη είναι εκείνοι), η Στιγμή είναι μία και ενιαία, η Οικογένεια μία και αδιαίρετη, η Αμερική μία και σπουδαία.
Το επόμενο πρωί, η Πέγκι βουτάει βαθιά στη συλλογική συναισθηματική πισίνα και ανασύρει την ιδέα του πώς θα πάρουμε αυτή την ανάμνηση και θα την αναπροσαρμόσουμε για αυτό τον νέο κόσμο που ανατέλλει.
Θα κερδίσει το λογαριασμό για την SC&D, χρησιμοποιώντας τα όπλα του Ντον εκ μέρους του Ντον, ο οποίος παροπλισμένος λόγω των εξελίξεων της παρέδωσε το χρίσμα, θέλοντας ή μη, το προηγούμενο μόλις βράδυ. Πίσω στη Νέα Υόρκη οι εξελίξεις τρέχουν, ο Τζιμ Κάτλερ θέλει να τον ξεφορτωθεί και βιάζεται να το κάνει, πιθανώς επειδή είδε πως, αντίθετα με τις προσδοκίες του, ο Ντον ήταν διατεθειμένος να δουλέψει ξανά από τη βάση. Να γράψει σλόγκαν, να παραδώσει ιδέες σε deadline.
Τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο ασφυκτικά ύστερα από τον ξαφνικό θάνατο του Μπερτ Κούπερ, τον σημαντικότερο χαρακτήρα που πεθαίνει στη σειρά ως σήμερα, αληθινή κατάθεση στις ικανότητες σεναριογράφων και σκηνοθετών να παραδώσουν επεισόδιο με μια τέτοια εξέλιξη μετά το οποία η κύρια διάθεσή σου δεν είναι να φωνάξεις “OMG ΠΕΘΑΝΕ Ο ΚΟΥΠΕΡ” παρά να αφήσεις τον ολοκληρωτικό χαρακτήρα του ημι-φινάλε αυτού να σε αγκαλιάσει.
Ο Κούπερ λοιπόν πεθαίνει έχοντας μόλις δει ένα από τα πιο θαυμαστά πράγματα που μπορεί να δει άνθρωπος στη ζωή του, και η επόμενη μέρα στην εταιρεία βρίσκει τους πάντες ενωμένους σε ενός άλλου είδους κοινή εμπειρία. Αυτό που στην αρχή επρόκειτο να είναι η απομάκρυνση του Ντον, γίνεται χάρη στην επιμονή και τις κινήσεις του Ρότζερ, μια νέα μετάβαση. Η μετάβαση στην εποχή της ξεκάθαρα corporate Αμερικής, καθώς όλοι οι συνέταιροι θα πουλήσουν τα μερίδιά τους αντί αποζημίωσης, και το νέο καθεστώς θα τους βρει να δουλεύουν σε μια -όπως πριν- ανεξάρτητη SC&D, αλλά πλέον υπό τη διεύθυνση του Ρότζερ, που θα δίνει λόγο στα νέα του αφεντικά.
Να ήταν επειδή τα τελευταία λόγια που του είπε ο Μπερτ ήταν πως, Καλέ Μου, Δεν Είσαι Ηγέτης;
Στη διάρκεια της όλης αυτής διαδικασίας όλοι αποκαλύπτουν με ελαφρώς απότομο τρόπο τι κρύβουν μέσα τους. Ο Πιτ, ανέκαθεν και σταθερά εκείνος που ήθελε να γίνει Ντον, υπερασπίζεται την αξία του, «κρέας αξίας» τον αποκαλεί. Η Τζόαν συνεχίζει να σκέφτεται με αποκλειστικό γνώμονα το δικό της συμφέρον επειδή η ζωή της έχει δείξει πως αυτό χρειάζεται να κάνει για να επιβιώσει. Ο Τεντ προσγειώνεται στη σειρά από κάποιο καρτούν, στην αρχή δε μπορεί να το διαχειριστεί με τίποτα όλο αυτό που συμβαίναι και στο τέλος ο Ντον τον τυλίγει σε μια κόλλα χαρτί. Και ο Τζιμ, «δε θα σταματήσει μέχρι η εταιρεία να είναι ο Χάρι κι ο υπολογιστής του». (Γέλασα.)
Η θαυμαστή επιρροή του Ντον αποτυπώνεται παντού, σε αυτή την τελευταία στάση πριν τον όποιο επίλογο έχει στο μυαλό του ο Μάθιου Γουάινερ για την ιστορία του. Είναι αυτό το πρωίμο φινάλε της; Η ιδέα πως ο Ντον επιβιώνει αποδεχόμενος το αναπόφευκτο της προσαρμογής σε νέα δεδομένα, αλλά με τη στάμπα του παντού; (Επειδή το νέο δεν γεννιέται από το τίποτα, αλλά φυτρώνει πάνω στο παλιό.)
Αναλογίσου: Την ώρα που ο γάμος του με τη Μέγκαν οριστικά τελειώνει (δεν ερμηνεύεται αλλιώς αυτό το τελεσίδικο τηλεφώνημα με το «να έρθω εκεί; με θες» - «………Ντον……...») απαγκιστρώνοντάς τον από κάθε ψευδαίσθηση ζωής-μέσα-σε-φαντασίωση, ο Ντον Ντρέιπερ βρίσκεται παντου.
Βρίσκεται στα λόγια της Πέγκι καθώς εκείνη μιλάει με διαφημιστικούς όρους για την οικογένεια και για τη σημασία της (βάζοντας για γαρνιτούρα και μια αναφορά στο αληθινό δεκάχρονο που όντως την περιμένει σπίτι της, μια αλήθεια που όμως αποτελεί αξιοθαύμαστα μεγάλο ψέμμα δια της απόκρυψης πληροφοριών) με συναίσθημα, με ματιά στο τότε και με πόδια στο σήμερα.
Βρίσκεται στις κινήσεις επιβίωσης του Ρότζερ, που πολεμά και ελίσσεται γι’αυτόν, γενόμενος ο ηγέτης που ο Μπερτ Κούπερ δεν πίστευε πως κρύβει μέσα του.
Βρίσκεται στο απροσδόκητο φιλί της Σάλι, όχι με τον φουσκωμένο Κεν (που αναμφίβολα θα γούσταρε μια έφηβη Μπέτι) που αντιμετωπίζει κυνικά την Μεγάλη, Κοινή Εμπειρία, αλλά με το αγνό αγόρι που κοιτάζει τα αστέρια αναζητώντας τον κόσμο, όπως σίγουρα ο πατέρας της θα ήθελε. Και που μέσα από τα λίγα-αλλά-αρκετά λόγια που της είπε στο τηλέφωνο, μπόρεσε να της μεταδώσει ακόμα κι αθέλητα: H δική τους κοινή εμπειρία ειλικρίνιας προ λίγων εβδομάδων πραγματικά γκρέμισε τον τοίχο που βρισκόταν ανάμεσά τους, και ήταν πάντοτε προσωρινός έτσι κι αλλιώς, γιατί η Σάλι στον Ντον έβρισκε ίντριγκα και ενδιαφέρον κι όχι στην βασική, συνηθισμένη μητέρα της.
Έτσι, ο Ντον θα ζήσει άλλη μια μέρα στην εταιρεία (του), θα έχει την ευκαιρία να είναι εκεί για το μέλλον που έρχεται. Η είσοδός του σε αυτό γίνεται με μια σπρωξιά από ένα άλλο φάντασμα, αυτό του Μπερτ Κούπερ (εκείνο του Λέιν τα κρατούσε όλα πίσω). Όλο το προσωπικό είναι μαζεμένο στον πάνω όροφο, αλλά από αυτή την κοινή στιγμή ο Ντον έχει αποχωρήσει. Για μια φορά, βρίσκεται μπροστά από τις εξελίξεις.
Στον άδειο, πολύχρωμο διάδρομο της SD&C, φαντάζεται τον Μπερτ Κούπερ να παραδίδει το μεγάλο του αντίο με τον πιο φαντασμαγορικό τρόπο. Ένα μικρό χορευτικό βήμα για τον Μπερτ, ένα μεγάλο βήμα για την Αμερική! Ο Κούπερ πέθανε λίγο αφού έγινε μάρτυρας του μεγαλύτερου βήματος μπροστά, με μόνη παρέα την μαύρη καμαριέρα του, λίγο καιρό αφού είχε δημιουργήσει θέμα στη Τζόαν επειδή έβαλε μαύρη γραμματέα στην ρεσεψιόν της εταιρείας.
Με ένα χορό κι ένα τραγούδι για υστερόγραφο, κλείνει το μάτι στον Ντον και τον αφήνει να ανοίξει την πόρτα στο αύριο. Τι θα βρει εκεί εκτός από την καλύτερη δεκαετία του κόσμου;
Θα το μάθουμε σε ένα χρόνο, στα αληθινά τελευταία επεισόδια της σειράς.
- «Mad Men», 7η σεζόν, 6ο επεισόδιο: This isn’t another girl meets boy
- «Mad Men», 7η σεζόν, 4ο επεισόδιο: The discovery of the unknown
- «Mad Men», 7η σεζόν, 3ο επεισόδιο: Been there, done that, messed around
- «Mad Men», 7η σεζόν, 2ο επεισόδιο: Certain things that should be left unsaid
- «Mad Men», πρεμιέρα 7ης σεζόν: I’m in the quicksand
