Παρακάτω σκέψεις, συσχετισμοί και κρίσεις για το επεισόδιο 706 του «Mad Men». Μην προχωρήσετε αν δεν το έχετε δει, για ν' αποφύγετε τα spoilers.
Χθες βράδυ καθόμασταν και μιλάγαμε και γελάγαμε με τους ανθρώπους που περνάμε τις περισσότερες ώρες της μέρας (κάθε μέρας) μαζί. Όταν πήγε αργά καθίσαμε και φάγαμε, πάντα ο ένας δίπλα στον άλλον. Βοηθούσαμε ο ένας τον άλλον, λέγαμε αστεία ο ένας στον άλλον, κάναμε απολογισμό της μέρας και preview της επόμενης, ο ένας με τον άλλον. Δεν είναι άνθρωποι που διαλέξαμε, γιατί δε γίνεται να τους διαλέξεις ποτέ, είναι λίγο λοταρία, ό,τι σου χαρίσει το σύμπαν. Αλλά αυτοί είναι. Είναι η οικογένειά σου.
Όταν λέω οικογένεια εννοώ τους ανθρώπους με τους οποίους δουλεύω, γιατί χτες ήμασταν στο γραφείο μέχρι τη 1 το βράδυ.
Δεν χορεύαμε Φρανκ Σινάτρα όπως ο Ντον με την Πέγκι, αλλά θέλω να πω: Το συναίσθημα το επεισοδίου με άγγιξε, όπως υποθέτω και όλους μας. Οι χαρακτήρες του βρίσκονται στο μέσο μιας τεράστιας αλλαγής, κι όπως συμβαίνει σε μια τέτοια περίπτωση, δεν το αντιλαμβάνονται πλήρως. Αναγνωρίζουν πως κάτι έχει διαφοροποιηθεί, αλλά μένουν απορημένοι ως προς το πώς. Εμείς, οι θεατές, απλά αναγνωρίζουμε τον κόσμο μας στην απορία τους. Στην ιδέα του πώς η ζωή στην πράξη επαναπροσδιορίζει έννοιες που νόμιζες πως κάποτε θα συναντήσεις μπροστά σου έτοιμες επειδή κάποτε έτσι στις διηγήθηκαν.
Ο Ντον ξυπνά και αντικρύζει την φαντασίωση την οποία προσπαθεί -μάταια- να ξεγελάσει τον εαυτό του πως ζει.
Αρκεί μόνο κανείς να κοιτάξει στις οικογένειες που συναντάμε σε αυτό το επεισόδιο και το πόσο απομακρυσμένες είναι όλες τους από τη νόρμα, από το ιδεατό της ‘50s αμερικάνα φαντασίωσης. (Η οποία δεν διαφέρει τρομερά από τις υπόλοιπες δυτικές φαντασιώσεις της Τέλειας Οικογένειας, έστω κι αν η κάθε μία έρχεται με την δική της χωροχρονική και ντόπιου χρώματος παραλλαγή.)
Ο Μπομπ Μπένσον επανεμφανίζεται σε αυτό το επεισόδιο για να πάει την πλοκή ένα βήμα παρακάτω (η επερχόμενη πρόταση για να γίνει executive στη Μπιούικ εκκινεί μια αλυσίδα αντιδράσεων που έχουν ως αποτέλεσμα την προσθήκη του Χάρι Κρέιν στους συνέταιρους) αλλά και για να μας θυμίσει όλα όσα δεν έχει- εκείνος ή η Τζόαν. Ο Μπομπ είναι το poster boy για ένα γκέι στην Αμερική των ‘60s, με τη σεξουαλικότητά του φυσικά επτασφράγιστο μυστικό. Δεν έχει αγάπη, δεν έχει ζωή, δεν έχει ολοκλήρωση. Προτείνει στη Τζόαν την επίφαση της Τέλειας Οικογένειας. Η μάνα της τον λατρεύει, η κόρη της το ίδιο, ο Μπομπ σύντομα θα έχει την τέλεια δουλειά. Μόνο οι μηλόπιτες από το παράθυρο λείπουν, τις Κυριακές το μεσημέρι.
Η Τζόαν φυσικά τον ξυπνάει απότομα από το όνειρο, συνεχίζοντας με δύναμη, θέληση και περηφάνια να μη θέλει να υποκύψει στο συμβιβασμό ενός ψεύτικου ονείρου. Η Τζόαν καταρρίπτει τη φαντασίωση της Τέλειας Οικογένειας του Μπομπ, γιατί ο Μπομ κι η Τζόαν δε μπορούν ποτέ να έχουν την Τέλεια Οικογένεια.
Όχι ακριβώς γιορτή για την Τρούντι.
O Πιτ πετάγεται στη Νέα Υόρκη για τον λογαριασμό του fast food που παιδεύει την Πέγκι και την ομάδα της, έχοντας μαζί του τη Μπόνι. «Δε μου αρέσεις στη Νέα Υόρκη» του λέει εκείνη ύστερα από μια κατ’εξακολούθησιν παραμέληση και προτού πάρει το αεροπλάνο της επιστροφής δακρυσμένη. Ο Πιτ είχε προηγουμένως κάνει ένα πέρασμα αντίστοιχο με μεθυσμένου θυμωμένου πρώην από την πάλαι ποτέ οικογένειά του.
Συναντά την Τρούντι ενώ την περιμένει να επιστρέψει σπίτι, την κατηγορεί πως αυτό που κάνει είναι ανήθικό, σε αντίθεση με τα δικά του τα ηθικά, και τελικά αποχωρεί καρφώνοντας μια μπύρα στην τούρτα ύστερα από την αποφασιστική ατάκα-καταδίκη της (σχεδόν πρώην) συζύγου του: «Δεν ανήκεις πια σε αυτή την οικογένεια». Σώπα. Η Τέλεια Οικογένεια δεν ήταν παρά ένα ψέμα που ο Πιτ κάποτε κυνήγησε επειδή ήθελε να γίνει Ντον Ντρέιπερ (που με τη σειρά του την ονειρεύτηκε όταν έπεσε για ύπνο ένα βράδυ στον πόλεμο και είδε το μεγάλο Αμερικάνικο Όνειρο), αλλά ο Πιτ δεν μπορεί ποτέ να έχει την Τέλεια Οικογένεια.
Ο Ντον κοιτάζει τη Μέγκαν, πιθανώς με την ασυνείδητη απορία για ποιο λόγο υπάρχει (ακόμα) αυτή η γυναίκα στη ζωή του.
O Ντον δέχεται κι εκείνος τις δικές του επισκέψεις. Είναι η δική του βερσιόν της (οικογενειακής) ευτυχίας, σε σύγχρονο update φυσικά γιατί το παλιό ήταν πολύ ξεπερασμένο και πεζό. Η Μέγκαν έρχεται στο γραφείο μόνο για να ακούσει μια από τις γραμματείς της εταιρείας να την υποδεχτεί με ένα κούφιο «Δεν ήξερα πως ήταν παντρεμένος!» Ο γάμος του Ντον, αυτή η εκδοχή της οικογενειακής ευτυχίας (ή έστω η υπόσχεσή της) εξαφανίζεται μπροστά στα μάτια μας σαν εκείνος τους χαρακτήρες που σβήνονται στο «Back to the Future». Ο Ντον, ναι, δε μπορεί να έχει την Τέλεια Οικογένεια.
Ένα άμεσο συμπέρασμα θα μπορούσε να είναι πως κάτι τέτοιο δεν υπάρχει, όμως μισό λεπτό.
They did it their way.
Είναι αργά στο γραφείο, όπως τότε, πίσω στο 1965, την αγαπημένη χρονιά της Πέγκι, τη χρονιά που οι δυο τους είχαν ξεμείνει και τότε ως αργά, στο αναμφίβολο αριστούργημα της σειράς, το «The Suitcase». Οι αναμνήσεις, η αγκίστρωση στο παρελθόν είναι κεντρικό σημείο της αφήγησης του επεισοδίου: Ο Ντον βρίσκει στη ντουλάπα μια εφημερίδα από τη δολοφονία του Κένεντι, από μια εποχή δηλαδή που, μπορεί κανείς να υποθέσει, ήταν όλα πιο απλά για εκείνον. Ή αν δεν ήταν έτσι τα θυμάται. Είχε έναν άλλο γάμο τότε, ένα άλλο status στην εταιρεία. Το παρελθόν μοιάζει πάντα πιο ασφαλές από το αβέβαιο παρόν και το ακόμα σχηματιζόμενο μέλλον.
Ο Ντον κι η Πέγκι ξενυχτούν και πάλι, δουλεύοντας πάνω στην ιδέα της Πέγκι για το fast food, επειδή την υποχρέωσαν να παραδώσει σε εκείνον την παρουσίαση(*), κι επειδή δεν αισθάνεται ακόμα τη σιγουριά να ολοκληρώσει δίχως την απόλυτη έγκριση του ‘μπαμπά’ Ντον. Εκείνος αμφέβαλε για μια στιγμή, εκείνη αμφέβαλε διπλά, και ύστερα δε μπορούσε να βρει ησυχία και ύστερα, να, οι δυο τους, μαζί, αργά στο γραφείο, χορεύουν Φρανκ Σινάτρα και αμφισβητούν τα πάντα, τις ιδέες τους, το status τους, την ίδια την υφή των όσων κάποτε ονειρεύτηκαν. Είναι από τις ομορφότερες στιγμές που μας έχει δώσει η σειρά.
(*Σε έναν από τους διαλόγους της σεζόν, ο Πιτ της εξηγεί, «Don will give authority. You will give emotion». H Πέγκι τον κοιτάζει ξεκάθαρα συγκρατώντας τον εαυτό της για να μην τον διαολοστείλει πριν τον διορθώσε με μια απάντηση που όλοι ξέρουμε πως είναι απολύτως αληθής: «I have authority. And Don has emotion». Slow clap για την Πέγκι.)
Προσπαθώντας να βρουν την κατάλληλη οπτική γωνία για ένα προϊόν προορισμένο στην καρδιά της ιδέας της Τέλειας Οικογένειας, η Πέγκι κι ο Ντον σκοντάφτουν και ανακαλύπτουν το μεγάλο, ριζοσπαστικό, προφανές ερώτημα: Αν αυτό έχει αλλάξει; Αν δεν υπήρξε ποτέ;
Και, τότε, τι κάνουν αυτοί εκεί; Ζουν μέσα στη μη-γνώση όπως λέει ο Ντον στη στιγμή της μεγάλης συνειδητοποίησης, του μεγάλου νέου κοινωνικού επανασχηματισμού.
Made in America
Σε ένα πλάνο σαφέστατα επηρεασμένο από το θρυλικό κλείσιμο του magnum opus στο οποίο ακόνισε τα μολύβια του ο Γουάινερ, τους «Sopranos, ο Ντον, η Πέγκι κι ο Πιτ ξεμένουν σε ένα τραπεζάκι του φαστσουντάδικου που πρέπει να μπραντάρουν για μια κοινωνία που ισορροπεί πάνω στην ασφάλεια των απλούστερων ετών που πέρασαν και των μοντέρνων που επίκεινται. Εδώ, κάθε τραπέζι είναι οικογενειακό τραπέζι, τους λέει ο Ντον. Η δική τους οικογένεια ήταν πάντα εκεί, απλά δεν την είχαν δει.
Επιτέλους έφτασαν στο σήμερα.
Η υπόλοιπη 7η σεζόν:
