Κάθε Σάββατο αυτού του καλοκαιριού θα επισκεπτόμαστε θρυλικά επεισόδια σπουδαίων σειρών, τα οποία ξεχωρίζουν τόσο ως μεμονωμένες ιστορίες, αλλά και ως αντιπρόσωποι των σειρών τους. Δείτε τα σαν μια αφορμή να επισκεφθούμε ξανά μερικά από τα αγαπημένα μας τηλεοπτικά σύμπαντα, ή σαν μια προσπάθεια συλλογής επεισοδίων που έχουν κερδίσει με το σπαθί τους την διάκριση του κλασικού αριστουργήματος.
Εξυπακούεται πως θα ακολουθούν spoilers για το επεισόδιο και, ενδεχομένως, για την όλη σειρά στην οποία ανήκει. Σήμερα επιστρέφουμε στα ‘90s και κοιτάζουμε τι ήταν αυτό που έκανε το «Seinfeld» το σημαντικότερο sitcom που έχει γυριστεί.
Η ταυτότητα
- «Seinfeld», Σεζόν 2, Επεισόδιο 6: «The Chinese Restaurant»
- Πρεμιέρα: 23 Mαϊου 1991
- Σενάριο: Λάρι Ντέιβιντ & Τζέρι Σάινφελντ
- Σκηνοθεσία: Τομ Σερόουνς
- Καστ: Τζέρι Σάινφελντ (Τζέρι), Τζούλια Λούις-Ντρέιφους (Ιλέιν), Τζέισον Αλεξάντερ (Τζορτζ), Τζέιμς Χονγκ (μετρ), Ντέιβιντ Τρες (κος Κόεν), Τζούντι Κέιν (Λορέιν), Μάικλ Μιτς (άντρας στο τηλέφωνο)
Η πλοκή
Ο Τζέρι, η Ιλέιν κι ο Τζορτζ πάνε να φάνε σε ένα Κινέζικο πριν αρχίσει η προβολή του «Plan 9 From Outer Space». Ο Τζέρι προσπαθεί να θυμηθεί πού ξέρει μια κυρία που βλέπει εκεί, η Ιλέιν πεινάει πάρα πολύ κι ο Τζορτζ προσπαθεί να πάρει τηλέφωνο την κοπέλα του. Και απλά περιμένουν. Και περιμένουν.
Οι διακρίσεις
Πέραν της σημαντικής και μη εξαιρετέας διάκρισης του να κάνει τα κουστούμια του δικτύου να μη θέλουν ποτέ το επεισόδιο να δει το φως της μέρας, όχι σπουδαία πράγματα. Βέβαια, τόσο ως άμεση ανταπόκριση από την κριτική, όσο και σε αποτίμηση στο πέρασμα των δεκαετιών, το επεισόδιο αναγνωρίζεται ως ένα από τα καλύτερα της σειράς, και σίγουρα ένα το οποίο άνοιξε νέους δρόμους στο τι (μπορεί να) είναι ένα σίτκομ.
Η σημασία
Το «Seinfeld» αντιμετώπιζε πάντα ένα μεγάλο πρόβλημα όσο παιζόταν: οι περισσότεροι άθρωποι δεν καταλάβαιναν ακριβώς τι είναι. Αυτό μπορεί να συμπεριλαμβάνει και το κοινό (κάποια μέρα θα μιλήσουμε αναλυτικά για το φινάλε της σειράς) αλλά φυσικά και τους ανθρώπους του δικτύου που το έπαιζε.
Όταν ο Λάρι Ντέιβιντ παρουσίασε την ιδέα για αυτό το επεισόδιο στο NBC, οι αντιδράσεις που έλαβε ήταν εντελώς αρνητικές. Κανείς δεν καταλάβαινε γιατί δεν υπάρχει πλοκή, γιατί δε συμβαίνει τίποτα. Ο Ντέιβιντ υπεραμύνθηκε τόσο πολύ του concept του που έφτασε μέχρι την απειλή της παραίτησης. Το NBC τελικά έκανε πίσω αλλά ακόμα κι έτσι έδειξε το επεισόδιο αργά στη 2η σεζόν, εξ ου και η ημερομηνία πρεμιέρας είναι τόσο προχωρημένη στην άνοιξη παρόλο που σε σειρά παραγωγής, το «Chinese Restaurant» ανήκει στην αρχή της σεζόν.
Ο Ντέιβιντ είχε, φυσικά, δίκιο. Ο Μάικλ Ρίτσαρντς, ο μόνος εκ των τεσσάρων μελών του καστ που δεν εμφανίζεται στο επεισόδιο (επειδή ακόμα τότε ο Κρέιμερ δεν είχε βγει από το διαμέρισμά του οπότε θα ήταν αταίριαστο αν τον βλέπαμε εδώ σε έναν τέτοιο χώρο) δήλωσε αργότερα πως ήθελε πάρα πολύ να είναι μέρος αυτού του ξεχωριστού πειράματος. «Ήθελα να είμαι κομμάτι αυτού του επεισοδίου. Ακόμα και τότε φαινόταν πως θα ήταν ένα πολύ σημαντικό επεισόδιο. Ήταν τόσο περίεργο», λέει ακόμα απογοητευμένος, στον ηχητικό σχολιασμό του επεισοδίου στο DVD.
Υπάρχουν κι άλλα επεισόδια που μπορεί κανείς να προσμετρήσει στο πάνθεον της σειράς, κάποια ίσως ακόμα καλύτερα, όπως το «Contest». Όμως τελικά, κανένα μα κανένα επεισόδιο δεν περικλίει τόσο ολοκληρωτικά και αγνά όλη την ουσία του «Seinfeld» όπως το «Chinese Restaurant».
~~~
Το θρυλικό μότο είναι πως το «Seinfeld» είναι «μια σειρά για το τίποτα». Αυτή είναι ιδέα. Ο Σάινφελντ βασίζεται σε χιούμορ καθημερινής παρατήρησης ως σημεία εκκίονησης των ιστοριών του, κι ως εκ τούτου είναι απόλυτα συνεπές αυτές οι ιστορίες να παραμένουν πιστές στον πεζό σουρεαλισμό που μπορεί συχνά να χαρακτηρίζει την καθημερινότητά μας.
Όμως η καθημερινότητα δεν είναι γεμάτη από πλοκές κι από διαρκή μαθήματα ηθικής κι από ωρίμανση πακεταρισμένη σε κομμάτια των 20 λεπτών. Όχι, η καθημερινότητα είναι ακριβώς (μα ακριβώς) όπως το «Chinese Restaurant». Κάποιες φορές απλά είσαι κάπου και δε γίνεται τίποτα.
Σε αυτό το επεισόδιο, το οποίο διαδραματίζεται σε αληθινό χρόνο, οι 3 ήρωες βρίσκονται στο χώρο αναμονής ενός εστιατορίου, σε ένα παραδοσιακό στήσιμο bottle επεισοδίου. Ένα σκηνικό, πέντε ηθοποιοί και πολύς διάλογος. Το πόσο απολύτως τίποτα δε συμβαίνει είναι συναρπαστικό. Ας δούμε τις πλοκές που αφορούν τους τρεις πρωταγωνιστές.
Ο Τζέρι βλέπει μέσα μια γυναίκα να τρώει, και κάτι του θυμίζει.
Η Ιλέιν πεινάει πάρα πολύ.
Ο Τζορτζ προσπαθεί να τηλεφωνήσει στην κοπέλα του επειδή είναι μαλωμένοι.
Και αυτά. Υπάρχει μια γενικότερη ‘περιπέτεια’ που αφορά την αγωνία του αν θα προλάβουν να φάνε και να τρέξουν να δουν το «Plan 9 from Outer Space», αλλά πέραν τούτου, δε συμβαίνει το παραμικρό. Η ώρα γεμίζει από μικρά γκαγκς, επίσης εμπνευσμένα πλήρως από παρόμοια καθημερινά περιστατικά. Αλλά κυρίως; Το επεισόδιο συμπεριφέρεται σε αυτά τα μικρά τίποτα σα να είναι οι πιο σημαντικές πλοκές του κόσμου. Ίσως επειδή είναι;
Η πείνα πριν το σινεμά. Ο τύπος που είναι μπροστά σου στην ουρά και δεν τελειώνει. (By the way: Υπάρχει μεγαλύτερη ένδειξη μεγάλης ηλικίας μιας σειράς από χαρακτήρες που περιμένουν σε δημόσιο τηλέφωνο;) Τα λεφτά που πασάρεις για να σε προσέξουν περισσότερο. Η άδικη μεταχείριση. Οι ερωτικές παρεξηγήσεις. Η κοινωνική σύμπτωση που θα σου δημιουργήσει πρόβλημα σε εκείνο το ψέμα που είπες για να αποφύγεις κάποιον. Η ταινία που προσπαθείς να προλάβεις.
Όλα, μικρά αναγνωρίσιμα καθημερινά πράγματα. Όσο για τους ήρωες αυτού του fictional σεναρίου; Οι πλοκές τους δεν πάνε απολύτως πουθενά. Ναι, ο Τζέρι θυμάται πού ξέρει την γυναίκα, αλλά αυτό δεν οδηγεί σε κάτι. Ο Τζορτζ δεν καταφέρνει να μιλήσει στην κοπέλα του, αλλά αυτό δεν οδηγεί σε κάτι. Η Ιλέιν... απλά δεν καταφέρνει να φάει. Και η ταινία;
Το πιο φοβερό στοιχείο στην όλη υπόθεση είναι αυτό. Ότι τελικά καμία από τις υποτυπώδεις πλοκές δεν οδηγείται πουθενά. Δεν έχουμε ιδέα τι συνέβη σε κανέναν από τους χαρακτήρες ως προς το κάθε τι που προσπαθούσαν να πετύχουν, διότι και η ίδια η σειρά, λοιδωρώντας την ιδέα του continuity, δεν επιστρέφει ποτέ σε περασμένες ιστορίες. Το επεισόδιο αυτό (όπως κι όλα, αλλά αυτό ακόμα περισσότερο) είναι η αποθέωση του τι σημαίνει τηλεοπτικό επεισόδιο: Για 20 λεπτά, ανοίγουμε ένα παράθυρο στις ζωές αυτών των ανθρώπων και τους βλέπουμε σε μια τυχαία στιγμή τους. Στους τίτλους τέλους το παράθυρο κλείνει, οι ζωές τους συνεχίζονται, και εμείς δεν έχουμε ιδέα.
~~~
To «Seinfeld» δεν είχε τόσο μαζική απήχηση επειδή οι πρωταγωνιστές του ήταν ωραίοι ή επειδή ήταν εξωφρενικά αστείο ή επειδή καθήλωσε ποτέ με τις ιστορίες του. Αυτό που δεν καταλάβαιναν αυτοί που δεν ήθελαν να γυριστεί το «Chinese Restaurant» ήταν πως μέσα από αυτή τη σειρά για το τίποτα, ο κάθε θεατής αναγνώριζε τα πάντα.
Αυτό το επεισόδιο ήταν η τελειότερη έκφραση του mission statement σε ένα επίπεδο σχεδόν υπαρξιακό. Τι σημαίνει όταν τίποτα δε σημαίνει τίποτα; Εκεί που τα κουστούμια έβλεπαν ένα επεισόδιο δίχως ενδιαφέρον κι εκεί που οι κριτικοί έβλεπαν μια άσκηση ύφους, ο Λάρι Ντέιβιντ και το κοινό έβλεπε απλά το αυτονόητο: Την ίδια τη ζωή μας.
Οι σκηνές
Κλασική σκηνή μεταξύ των τριών. Η Ιλέιν βρίσκεται σε απόγνωση και ρεζιλεύεται, ο Τζορτζ απλά υπάρχει και εν δυνάμει ρεζιλεύεται επίσης, ο Τζέρι είναι απλά ο κυνικός διασκεδαστής που παρατηρεί. Είναι απλά φανταστικό.
(Trivia: Η φωνή από το τραπέζι που αναρωτιέται για τα $25 που τους προσφέρει η Ιλέιν, είναι του ίδιου του Λάρι Ντέιβιντ.)
~~~
Στο επεισόδιο ο Τζέρι αναφέρει την αδερφή του (για την οποία δεν ακούσαμε ξανά) και ο Τζορτζ την Τατιάνα (για την οποία δεν ακούσαμε ξανά). Η ακραία αυτή έκφραση της ασημαντότητας κάθε πιθανού στοιχείου μυθολογίας κάνει ακόμα πιο απολαυστικές τις όποιες προσωπικές διηγήσεις, γιατί ξέρεις πως δεν θα έχουν επίδραση σε τίποτα.
Ο Τζορτζ δε θα γίνει ποτέ καλύτερος, και τίποτα δε θα αλλάξει. Η ιστορία από χτες το βράδυ, εκτός από απίστευτα αστεία από μόνη της, είναι ξεκαρδιστική επειδή δεν είναι παρά ένα ασήμαντο αστειάκι- ακόμα και για τον Τζορτζ που τη διηγείται. Θα μπορούσε κάλλιστα να λέει στον Τζέρι ένα τυχαίο ανέκδοτο. Έτσι εξάλλου εκλαμβάνουν αυτοί οι χαρακτήρες και τις ίδιες τις υπάρξεις τους.
That’s the spirit.
~~~
Προηγούμενα:
