Οι διοργανωτές του φεστιβάλ της Βενετίας επιδιώκουν κάθε χρόνο να προσθέτουν ανάμεσα στις σταθερά τρεις στον αριθμό ιταλικές (ή Ιταλών δημιουργών) ταινίες του διαγωνιστικού τμήματος και μια ασυνήθιστη ή ρηξικέλευθη πρόταση, συστήνοντας ή κάνοντας ευρύτερα γνωστούς στο mainstream φεστιβαλικό κύκλωμα δημιουργούς με περιορισμένη ή πιο εκλεκτική μέχρι πρότινος αναγνωρισιμότητα. Η φετινή πρόταση είναι το «What You Gonna Do When the World’s on Fire?» του Ρομπέρτο Μινερβίνι, ενός σκηνοθέτη που αν και γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ιταλία, εργάζεται κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες και με τις τέσσερις μέχρι σήμερα μεγάλου μήκους αγγλόφωνες ταινίες του, εξερευνά τα όρια ανάμεσα στη μυθοπλασία και την τεκμηρίωση και αποτυπώνει με το φακό του την άγρια πλευρά του Αμερικανικού Ονείρου μέσα από το βλέμμα και τις ιστορίες των ταπεινών και καταφρονεμένων του αμερικανικού Νότου.
Μετά την τριλογία του Τέξας («The Passage», «Low Tide», «Stop The Pounding Heart») και το «Louisiana:The Other Side», o Μινερβίνι συνεχίζει με τη νέα του ταινία το ταξίδι του σε μια άγνωστη Αμερική και διαπλέκει σ’ αυτό το ασπρόμαυρο ντοκιμαντέρ τρεις ιστορίες από μια Νέα Ορλέανη που φλέγεται από τη μισαλλοδοξία, το διαφυλετικό μίσος, αλλά και την ελπίδα για μια καλύτερη ζωή. Κι αν η τρέχουσα πολιτική συγκυρία ευνοούσε a priori τη διάκριση μιας ταινίας με τέτοια θεματική σε ένα από τα μεγαλύτερα κινηματογραφικά φεστιβάλ παγκοσμίως, το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα και η διακριτικά ενθουσιώδης υποδοχή που επιφύλασσε το κοινό αυξάνουν κατά πολύ τις πιθανότητες να φύγει ο Ρομπέρτο Μινερβίνι από τη διοργάνωση με κάποιο από τα μεγάλα βραβεία.
Η ταινία αρχίζει και τελειώνει με πλάνα από τους εορτασμούς του Mardi Gras, με τους ελάχιστους εναπομείναντες Ινδιάνους να φορούν τις παραδοσιακές τους φορεσιές και να παρελαύνουν στους δρόμους, ένα πρελούδιο για μια Αμερική πριν αυτή αποκτήσει το όνομά της και ένα επιμύθιο για έναν πολιτισμό που έχει εκμηδενιστεί από την αποικιοκρατία και έχει ξεπέσει σε τουριστικό και μουσειακό έκθεμα. Μέσα σ’ αυτό το πένθιμο πλαίσιο θα αρχίσουν να εμφανίζονται στην κάμερα οι βασικοί πρωταγωνιστές, όλοι Αφροαμερικανοί, στη διάρκεια του καλοκαιριού του 2017, μια περίοδο έντονων αναταράξεων και συγκρούσεων στη Νέα Ορλεάνη λόγω δύο ειδεχθών ρατσιστικών εγκλημάτων, πιθανότατα από την Κλου Κλουξ Κλαν.
Η Τζούντι, μια πενηντάχρονη πρώην αλκοολική και τοξικομανής, προσπαθεί να παραμείνει στον ίσιο δρόμο και παλεύει να σώσει το μπαρ που διατηρεί από το κλείσιμο λόγω των αυξημένων οικονομικών προβλημάτων της επιχείρησής της και κυρίως λόγω της πολιτικής της αναβάθμισης της περιοχής, που οδηγεί στην έξωση όλων των κατοίκων για χάρη της μελλοντικής ανοικοδόμησης ακριβών σπιτιών για ευκατάστατους (βλέπε λευκούς) Αμερικανούς. Η Τζούντι, καθαρή πια και γεμάτη από το ανιδιοτελές πάθος του ανθρώπου που βρέθηκε κάποτε στο χείλος της καταστροφής, αλλα΄σώθηκε την τελευταία στιγμή, λειτουργεί ως μητρική φιγούρα στη συνοικία και το μπαρ της είναι ένας φιλόξενος χώρος συγκέντρωσης, δικτύωσης και ανταλλαγής πολιτικών απόψεων.
Ο δεκατετράχρονος Ρονάλντο μεγαλώνει μαζί με τον μικρότερο ετεροθαλή αδερφό του Τάιτους σε μια γειτονιά, όπου οι πυροβολισμοί και οι δολοφονίες ανάμεσα στις συμμορίες είναι καθημερινό φαινόμενο. Με αυστηρές οδηγίες από την εργαζόμενη μητέρα τους να επιστρέφουν νωρίς στο σπίτι, πριν ανάψουν τα πρώτα φώτα στους δρόμους, τα δύο παιδιά κάνουν όνειρα για το μέλλον σε μια περιοχή όπου αυτά μπορούν ανά πάσα στιγμή να τερματιστούν απότομα με μια σφαίρα. Οι ευκαιρίες στο δημόσιο σχολείο είναι ελάχιστες και η αδιαφορία των δασκάλων να προσφέρουν εκπαιδευτικό έργο δεδομένη, η πατρική φαγούρα είναι απούσα γιατί όπως πολλοί ενήλικες Αφροαμερικανοί της περιοχής βρίσκεται στη φυλακή, αλλά τα δύο αγόρια εξακολουθούν να παίζουν και να χαίρονται την ηλικία τους κάνοντας βόλτες με τα ποδήλατά τους στις αλάνες και τις σιδηροδρομικές γραμμές.
Τέλος, στο τρίτο και πιο έκδηλα πολιτικό κομμάτι της ταινίας, τα μέλη των Νέων Black Panthers αγωνίζονται να μεταφέρουν τον στρατευμένο και ένοπλο ακτιβισμό των παλαιότερων δεκαετιών, ο οποίος άφησε μια διαβόητη παρακαταθήκη στην οργάνωση, σε μια νέα εποχή πολιτικής ορθότητας, όπου ο εχθρός παραμένει ο ίδιος. Οι Μαύροι Πάνθηρες της νέας εποχής συντασσουν προκηρύξεις, δίνουν τρόφιμα και νερό στους άστεγους της περιοχής, ενημερώνουν για την αυτοάμυνα ενάντια στη ρατσιστική βία, αλλά κυρίως διοργανώνουν πορείες διαμαρτυρίας για τις δύο άγριες δολοφονίες Αφροαμερικανών, πιθανότατα από την Κου Κλουξ Κλαν, οι οποίες παραμένουν εξοργιστικά ανεξιχνίαστες από την αδιάφορη και εχθρική αστυνομία.
Οι τρεις αυτές ιστορίες αποτελούν τις βασικές αφηγηματικές συνιστώσες του ντοκιμαντέρ του Μινερβινι κι εναλλάσσονται και διαπλέκονται συνεχώς δημιουργώντας έναν άλλοτε πένθιμο και ελεγειακό τόνο κι άλλοτε έναν πιο δυναμικό ρυθμό και χαρίζοντας στην ταινία μια αντιστικτική μουσικότητα, ανάλογη με εκείνει των blues και της αυτοσχεδιαστικής τζαζ που γεννήθηκαν άλλωστε στη Νέα Ορλεάνη. Η συγκλονιστικής ομορφιάς ασπρόμαυρη (για πρώτη φορά στη φιλμογραφία του σκηνοθέτη) φωτογραφία του σταθερού συνεργάτη του Ντιέγκο Ρομέρο Σουάρεζ-Γιάνος εκτός από μία ξεκάθαρη αισθητική πρόταση, αποκτά και μία έκδηλη συμβολική σημασία: όχι μόνο δίνει στο μελανό χρώμα του δέρματος των πρωταγωνιστών μια σχεδόν απόκοσμη λάμψη, αλλά μετατρέπει το τοπίο του Αμερικανικού Νότου, αστικό και φυσικό, σε ένα πεδίο ενδογενών αντιθέσεων, σε μια μάχη του λευκού με το μαύρο σε όλες τους τις σημειολογικές αποχρώσεις.
Αυτή η αισθητικοποίηση και ο αναπόφευκτος εξωραϊσμός είναι ίσως η κύρια πηγή ενστάσεων για όσους περίμεναν μια περισσότερο πολιτική και αιχμηρή ταινία από τον Ιταλό δημιουργό, έτσι όμως παρεξηγούνται οι προθέσεις του. Στόχος του δεν είναι η πολιτική ρητορικότητα (και δημαγωγία) ενός Μάικλ Μουρ ή αυστηρή κι αντικειμενική παρατήρηση ενός Φρέντερικ Γουάιζμαν, αλλά περισσότερο μια καλειδοσκοπική και υπαινικτική ταυτόχρονα προσέγγιση του τρόπου με τον οποίο ο φόβος και η ανισότητα έχουν εγχαραχθεί στο συλλογικό υποσυνειδητό της αφροαμερικανικής κοινότητας της περιοχής. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πώς οι ιστορίες των κατοίκων ταυτίζονται και επαναλαμβάνονται μέσα στα χρόνια. Ολοι έχουν κάποιον συγγενή, γνωστό ή φίλο ή έχουν πέσει η ίδιοι θύματα βίας, διακρίσεων, ανισοτήτων.
Οσες (λίγες) φορές η ταινία φωνάζει, μοιάζει να χάνει την φωνή της, αντιθέτως όταν αφήνει τις σιωπές και τον πόνο στο βλέμμα των πρωταγωνιστών της να μιλήσουν σαφώς πιο εκφραστικά από οποιεσδήποτε λέξεις, τότε ο Ρομπέρτο Μινερβίνι βρίσκει τον στόχο του και η φωτιά που καίει υποδόρια και βραδυφλεγώς την ταινία του εξαπλώνεται αφήνοντας το στίγμα της στη μνήμη και τη συνείδηση του θεατή. Ο Ιταλός σκηνοθέτης έχει κατορθώσει εδώ και χρόνια και χωρίς καμία δόση ευρωπαϊκής υπεροψίας ή τουριστικού εντυπωσιασμού να εντρυφήσει και να εμβαθύνει στα προβλήματα και της ψυχοσύνθεση μιας τελείως ξένης σε αυτόν κουλτούρας και το «What You Gonna Do When the World’s on Fire?» εμπλουτίζει και διευρύνει ακόμα περισσότερο την εμβρίθεια της ανάλυσης του.
