Buzz

Ο χρυσός κινηματογραφικός αιώνας του Μίμη Πλέσσα

of 10

Πέθανε μια εβδομάδα πριν από τα 100 του χρόνια ο Μϊμης Πλέσσας, ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες συνθέτες με έργο που έμεινε διαχρονικά ανεξίτηλο στο ελληνικό σινεμά.

Ο χρυσός κινηματογραφικός αιώνας του Μίμη Πλέσσα

Οι πυκνές από διαδρομές, συνεργασίες και επιτυχίες βιογραφίες του Μίμη Πλέσσα είναι αδύνατον να παραλείψουν το γεγονός πως υπέγραψε τη μουσική (και τα τραγούδια) για περισσότερες από 100 ταινίες, παραμένοντας διαρκώς και υπερπαραγωγικός και ανανεωτής των εγχώριων ακουσμάτων, αλλά και βαθιά λαϊκός, με τον τρόπο που αποτυπώθηκε τελικά στο για πολλούς μεγαλύτερο έργο του - κινηματογραφικό κι αυτό από μια άλλη σκοπιά - το «Δρόμο» που κυκλοφόρησε το 1969 για να παραμείνει ακόμη και σήμερα ο πιο εμπορικός ελληνικός δίσκος όλων των εποχών.

Η πρώτη μουσική που έγραψε για ταινία ήταν το 1959 στο «Να Πεθερός, Να Μάλαμα». Η συνεργασία του με την Φίνος Φιλμ ξεκινά το 1960 με την ταινία «Μακρυκωσταίοι και Κοντογιώργηδες» και μέχρι το θάνατο του Φιλοποίμενα Φίνου το 1977 θα υπογράψει 64 συνολικά ταινίες της Φίνος Φιλμ σε όλη τη γκάμα των κινηματογραφικών ειδών.

Το 1962 υπογράφει το soundtrack για το «Νόμο 4000» του Γιάννη Δαλιανίδη, ξεκινώντας έτσι μια συνεργασία που θα σφραγιστεί με τη μουσική που έγραψε για τα δημοφιλή μιούζικαλ που ακολούθησαν («Γοργόνες και Μάγκες», «Οι Θαλασσιές οι Χάντρες» και άλλα). Πιο γνωστά για τα τραγούδια που παραμένουν στις πρώτες θέσεις των «αγαπημένων» και «κλασικών» ακόμη και σήμερα, τα μιούζικαλ έδωσαν στον Μίμη Πλέσσα την ευκαιρία να φέρει στην Ελλάδα τα τζαζ ακούσματα που έφερε από τα χρόνια του στη Αμερική, ενώ σημαντική και ευτυχώς όχι πλέον υποτιμημένη είναι και η συμβολή του στο ελληνικό νουάρ με μουσικές για το «Εγκλημα στα Παρασκήνια» το 1960, τον «Εφιάλτη» το 1961, τον «Ιλιγγο» του 1963 και πολλά άλλα.

πλέσσας Ο Μίμης Πλέσσας χορεύει - σε πρώτο πλάνο ο Τάκης Κανελλόπουλος - στην πρώτη εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου το 1960 στη Θεσσαλονίκη

Μίμης Πλέσσας Με την αγαπημένη του Τζένη Βάνου

πλέσσας Γοργόνες και Μάγκες

Ανάμεσα στις ταινίες για τις οποίες έγραψε μουσική ξεχωρίζουν οι: «Το Χώμα Βάφτηκε Κόκκινο», «Η Παριζιάνα», «Οι Κύριες της Αυλής», «Στεφανία» - σύνολο 104 όπως συνήθιζε να λέει ο ίδιος, προσμετρώντας τις στα 70 θεατρικά, τις δουλειές για την τηλεόραση ή και την δική του τηλεοπτική θητεία στο «Καλλιτεχνικό Καφενείο» που μεσουράνησε στην κρατική τηλεόραση από το 1986 μέχρι το 1988, στις ραδιοφωνικές του εκπομπές (με εξέχουσα την εκπομπή σε 30 δευτερόλεπτα την δεκαετία του 1960-1970) και τη διαρκή του παρουσία στην ελληνική μουσική πραγματικότητα ακόμη και όταν σταμάτησε να δισκογραφεί με νέα τραγούδια, αλλά έβλεπε ολόκληρες νεότερες γενιές να ανακαλύπτουν τις μουσικές και τα τραγούδια του.

«Το μόνο που θέλω είναι να είμαι χρήσιμος. Ολη μου τη ζωή αυτό έκανα και μου βγήκε σε πολύ καλό. Αναρωτιούνται πώς τα καταφέρνω. Επειδή εργάζομαι διαρκώς, δεν αφήνομαι.»

Ο Μίμης Πλέσσας πέθανε στις 5 Οκτωβρίου του 2024, πέντε ημέρες πριν κλείσει τα 100 του χρόνια.

Μίμης Πλέσσας

Το βιογραφικό του Μϊμη Πλέσσα από τη Φίνος Φιλμ:

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ

Γεννήθηκε στην Αθήνα από Ζακυνθινό πατέρα και μητέρα από τη Χάλκη των Πριγκηποννήσων. Ήταν ο πρωτότοκος γιος μια πολυμελούς αστικής οικογενείας, και μεγάλωσε σε ένα φτωχικό περιβάλλον με στερήσεις και δυσκολίες. Αποφοίτησε από τη Λεόντειο Σχολή και μετά την Απελευθέρωση συνέχισε τις σπουδές του στη Φυσικομαθηματική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Σε μικρή ηλικία έμαθε να παίζει πιάνο στο σπίτι του, χωρίς ποτέ να κάνει μαθήματα σε ωδείο, και στα δεκαπέντε του χρόνια έγινε ο πρώτος σολίστ πιάνου στην Ελληνική Ραδιοφωνία. Για να συνεισφέρει στα οικονομικά της οικογένειας έπαιζε μουσική σε αμερικανικές λέσχες και σε εγγλέζικες καντίνες, που τότε λειτουργούσαν στην Αθήνα. Εκεί το κοινό ήταν πιο δεκτικό στις μουσικές δημιουργίες και τους τζαζ πειραματισμούς του νεαρού Μίμη που σύντομα έφτιαξε ένα δικό του κουαρτέτο και δεν άργησε να συνεργαστεί με διάσημα ονόματα εκείνης της εποχής (Δανάη, Μαρούδας, Μόλυ, Παναγόπουλος, Νινή Ζαχά, Τζίμυς Μακούλης).

Με τη μεσολάβηση μιας γνωριμίας, ο νεαρός Μίμης ταξίδεψε το 1950 στις ΗΠΑ. Είχε αναλάβει να επιβλέψει την αγορά μηχανημάτων που προορίζονταν για να σταθεί ξανά στα πόδια της η κατεστραμμένη οικογενειακή επιχείρηση κλωστοϋφαντουργίας Κάστωρ. Τα πράγματα όμως δεν εξελίχθηκαν όπως περίμενε και σύντομα για να βιοποριστεί, συμμετείχε σε μουσικούς διαγωνισμούς εισπράττοντας τα μικρά έπαθλα που έδιναν. Μέσα από ένα διαγωνισμό του Πανεπιστημίου της Μινεσότα, κέρδισε το πρώτο βραβείο που συνοδεύονταν από έπαθλο δωρεάν σπουδών μουσικής. Εκείνος, όμως, ζήτησε να αξιοποιήσει το έπαθλο σε σπουδές χημείας κι έτσι πήρε τελικά διδακτορικό από το Cornell University Ithaka New York. Στα χρόνια που ακολούθησαν και πριν επιστρέψει στην Ελλάδα, γνώρισε σπουδαίους μουσικούς, απέκτησε δική του ραδιοφωνική εκπομπή η οποία μεταδιδόταν σε εθνικό δίκτυο και βρέθηκε στην πέμπτη θέση της λίστας με τους πιο δημοφιλείς πιανίστες των ΗΠΑ.

Η ΜΟΥΣΙΚΗ

Ο Μίμης Πλέσσας άρχισε την ενασχόλησή του με τη σύνθεση το 1952 και στα χρόνια που ακολούθησαν η καλλιτεχνική και συνθετική του δραστηριότητα καλύπτει όλους τους τομείς της μουσικής συμπεριλαμβανομένου του θεάτρου, του κινηματογράφου, του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης. Με τα τραγούδια του έχει συνεργαστεί με τους περισσότερους μεγάλους Έλληνες τραγουδιστές και τραγουδίστριες, και πολλούς από αυτούς τους έχει αναδείξει. Παράλληλα, έγραψε έργα κλασικής μουσικής, όπως λυρικά έργα, ορατόρια, συμφωνικά ποιήματα, έργα για πιάνο, μουσική τζαζ, κ.α.

Έχει διευθύνει τις μεγαλύτερες ορχήστρες στον κόσμο και έχει κερδίσει πολυάριθμες διεθνείς διακρίσεις για την καλλιτεχνική του προσφορά. Το 1959 βραβεύτηκε στο Πρώτο Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού του ΕΙΡ, για το «Αστέρι Αστεράκι» σε στίχους του Κώστα Πρετεντέρη, με ερμηνεύτρια τη Νάνα Μούσχουρη. Αυτή ήταν μόνο η αρχή μιας πορείας γεμάτης από βραβεύσεις. Από το 1960 ως το 1970 βραβεύτηκε στη Βαρκελώνη, τη Βαρσοβία, το Βέλγιο, την Ιταλία, το Τόκυο, και αργότερα στο Παρίσι, το Εδιμβούργο, την Ουάσινγκτον, το Κάρλοβι Βάρι. Συνεργάστηκε σχεδόν με όλους τους μεγάλους της ελληνικής μουσικής όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Σταύρος Ξαρχάκος, ο Γιώργος Κατσαρός, ο Γιώργος Ζαμπέτας και πολλοί άλλοι. Με τα τραγούδια του πρόβαλε και καθιέρωσε πολλούς διάσημους τραγουδιστές και ηθοποιούς, όπως η Ζωή Κουρούκλη, η Νάνα Μούσχουρη, η Τζένη Βάνου, η Γιοβάννα, η Μαρινέλλα, η Ρένα Κουμιώτη, ο Γιάννης Βογιατζής, ο Γιάννης Πουλόπουλος, ο Τόλης Βοσκόπουλος, ο Στράτος Διονυσίου και τόσοι ακόμα.

Συνεργάστηκε επί σειρά ετών με το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας, συμπράττοντας με τον Γιώργο Οικονομίδη και τον Κώστα Πρετεντέρη στην εκπομπή «Νέα Ταλέντα». Η συνεργασία αυτή ήταν και μια ευκαιρία για τον Μίμη Πλέσσα να έρθει σε επαφή με νέους καλλιτέχνες. Επίσης υπήρξε παραγωγός της ιστορικής ραδιοφωνικής εκπομπής «Σε 30 δευτερόλεπτα», ενός ραδιοφωνικού παιχνιδιού που είχε μεγάλη επιτυχία και το οποίο μεταφέρθηκε στην τηλεόραση το 1969 με παρουσιαστή τον ίδιο τον Πλέσσα. Παράλληλα, έγραψε τη μουσική για το θρυλικό «Λούνα Πάρκ», την τηλεοπτική σειρά του Γιάννη Δαλιανίδη που παίζονταν από το 1974 έως το 1981 ενώ σπουδαία είναι και η παρακαταθήκη που άφησε με την εκπομπή «Καλλιτεχνικό Καφενείο» που παρουσίαζε την ΕΡΤ (1986-88) μαζί με τον Βασίλη Τσιβιλίκα και τον Κώστα Φέρρη.

Το 1969 κυκλοφορεί από τη ΛΥΡΑ ο «Δρόμος», ένας δίσκος που έγινε ο εμπορικότερος της ελληνικής δισκογραφίας. Η συνεργασία του Μίμη Πλέσσα και του Λευτέρη Παπαδόπουλου τους στίχους έπιασε το σφυγμό μιας ολόκληρης περιόδου, με τραγούδια όπως «Γέλαγε η Μαρία», «Μέθυσε Απόψε το Κορίτσι μου», «Το Άγαλμα», «Ξημερώνει Κυριακή». Η γνώριμη από τις ελληνικές ταινίες φωνή του Γιάννη Πουλόπουλου «απογείωσε» τον δίσκο, ενώ ταίριαξε αρμονικά με τις υπέροχες ερμηνείες της Ρένας Κουμιώτη και της Πόπης Αστεριάδη. Ο δίσκος γεννά και μια επιτυχημένη θεατρική παράσταση που ανέβηκε στο θέατρο Παξινού, αλλά τελικά σταμάτησε άδοξα με παρέμβαση της Χούντας.

Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Ο Μίμης Πλέσσας έγραψε μουσική για πάνω από 100 ελληνικές ταινίες και 11 ξένες, ξεκινώντας το 1959 με την ταινία «Να Πεθερός να Μάλαμα» του Μάριου Νούσια. Ήταν η περίοδος που ο Μίμης Πλέσσας είχε συνιδρύσει μαζί με άλλους τρεις συνεταίρους τα Στούντιο Άλφα στο Μαρούσι, ως συνέχεια των στούντιο φωνοληψίας που είχε δημιουργήσει κάποια χρόνια νωρίτερα. Σύντομα όμως αποχώρησε και αφοσιώθηκε στη μουσική.

Η συνεργασία του με την Φίνος Φιλμ ξεκινά το 1960 με την ταινία «Μακρυκωσταίοι και Κοντογιώργηδες». Παράλληλα, συνεργάστηκε και με άλλες εταιρίες παραγωγής συνθέτοντας μουσική για ταινίες όπως «Έγκλημα στα Παρασκήνια» (1960, Τέχνη ΑΕ & Δαμασκηνός-Μιχαηλίδης) του Ντίνου Κατσουρίδη, «Νύχτες στο Μιραμάρε» (1960, Ελ Τουρέ Φιλμ-Βίων Παπαμιχάλης) του Ορέστη Λάσκου, «Καλημέρα Αθήνα» (1960, Δαμασκηνός-Μιχαηλίδης) του Γρηγόρη Γρηγορίου, «Χριστίνα» (1960, Αφοί Ρουσσόπολοι, Γιώργος Λαζαρίδης, Δημήτρης Σαρρής, Κώστας Ψαρράς) του Γιάννη Δαλιανίδη και «Εφιάλτης» (1961) του Ερρίκου Ανδρέου. Ο Μίμης Πλέσσας είχε την ικανότητα να ντύνει την εκάστοτε ταινία με πρωτότυπη μουσική, αξιοποιώντας δημιουργικά είδη όπως η τζαζ και τα υπο-είδη της, το τσα-τσα, τα μπλουζ, οι μποσανόβες και οι λάτιν ρυθμοί.

Το 1962 επέστρεψε στη Φίνος Φιλμ για τη δεύτερη συνεργασία του, στο φιλμ «Νόμος 4000» του Γιάννη Δαλιανίδη, ανοίγοντας μια γόνιμη καλλιτεχνική διαδρομή. Μέχρι το θάνατο του Φίνου το 1977, ο Μίμης Πλέσσας θα γράψει μουσική και τραγούδια σε 64 συνολικά ταινίες της Φίνος Φιλμ σε όλη τη γκάμα των κινηματογραφικών ειδών. Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 δέχεται πρόταση από τη United Artists στις ΗΠΑ να συνάψει επταετές συμβόλαιο, όμως μετά από αρκετή σκέψη αρνείται και επιστρέφει στην Ελλάδα και περνά σε μια ακόμα πιο δημιουργική φάση με τη Φίνος Φιλμ, σφραγίζοντας με το ηχόχρωμα των μουσικών τον ελληνικό κινηματογράφο. Οι μουσικές του ντύνουν μεγάλες επιτυχίες όπως «Οι Κληρονόμοι» (1964), «Η Χαρτοπαίχτρα» (1964), «Υπάρχει και Φιλότιμο» (1965), «Μια Τρελλή Τρελλή Οικογένεια» 1965), το «Χώμα Βάφτηκε Κόκκινο» (1966) και «Κάτι Κουρασμένα Παλληκάρια» (1967).

Είναι η χρυσή εποχή των μιούζικαλ και εκείνος θα παίξει καθοριστικό ρόλο στο να γίνει πράξη το όραμα του Γιάννη Δαλιανίδη. Χρειάστηκε πρώτα να καμφθούν οι ενστάσεις που είχε ο Φιλοποίμενας Φίνος που θεωρούσε τον Πλέσσα «πολύ μοντέρνο» στη σύνθεση τραγουδιών. Τελικά, με επιμονή του Δαλιανίδη και σκληρή δουλειά ο Μίμης Πλέσσας θα γράψει εκτός από τη μουσική και τραγούδια, τα οποία αποδεικνύονται διαχρονικές επιτυχίες: «Του Αγοριού Απέναντι» (Μαίρη Χρονοπούλου, Μια Κυρία στα Μπουζούκια), «Καμαρούλα μια Σταλιά» (Γιάννης Πουλόπουλος, Γοργόνες και Μάγκες), «Ο Άντρας που θα Παντρευτώ» (Μάρθα Καραγιάννη), «Άνοιξε Πέτρα» (Μαρινέλλα, Γοργόνες και Μάγκες), «Θα Πιώ Απόψε το Φεγγάρι» (Γιάννης Πουλόπουλος, Γοργόνες και Μάγκες), «Πόσα Καλοκαίρια» (Δάκης, Γοργόνες και Μάγκες), Crazy Girl (Αλέκα Κανελλίδου, Οι Θαλασσιές οι Χάντρες), «Ένας Ουρανός Μ’ Αστέρια» (Γιάννης Βογιατζής, Ραντεβού στον Αέρα), «Μένουμε Πάντα Παιδιά» (Μάρθα Καραγιάννη, Ραντεβού στον Αέρα). Δεν μπορούμε να μην θυμηθούμε επίσης και τις πιο «παιγνιώδεις» δημιουργίες του όπως το χαριτωμένο surf-rock «Ούλα Ούλα» από τις «Κυρίες της Αυλής» (1966) και το διαχρονικό «Φστ Μπόινγκ» που ερμήνευσε ο Κώστας Βουτσάς στο «Κάτι να Καίει» (1963).

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ

Για το θέατρο γράφει πρώτη φορά μουσική στην παράσταση «Ρομανσέρο» που ανεβάζει ο Δημήτρης Χόρν τη θεατρική περίοδο 1959-60 στο θέατρο Κεντρικόν. Μουσική του Μίμη Πλέσσα θα ντύσει πάνω από 40 παραστάσεις μέχρι και τη δεκαετία του 1980. Στη λίστα συναντάμε και γνωστές θεατρικές επιτυχίες όπως «Χτυποκάρδια στο Θρανίο» (1962-63, θίασος Αλίκης Βουγιουκλάκη), «Μαριχουάνα Στοπ» (1973, θίασος Γιάννη Δαλιανίδη), «Καμπίρια» (1975-76, θίασος Αλίκης Βουγιουκλάκη), «Ο Γλάρος» (1976-77, θίασος Νίκου Κούρκουλου), «Ιησούς Χριστός Υπέρλαμπρο Άστρο» (1978-79, θέατρο Καλουτά).

ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΖΩΗ

Ο Μίμης Πλέσσας έχει κάνει τρεις γάμους. Ο πρώτος με την Κλειώ Μουζίνα ενώ ήταν ακόμα φαντάρος, ο δεύτερος με την Τζέλλα Πλέσσα με την οποία απέκτησε ένα γιο, τον μουσικοσυνθέτη Αντώνη Πλέσσα, και ο τρίτος με την δημοσιογράφο Λουκίλα Καρρέρ με την οποία απέκτησε μια κόρη την Ελεάνα.

ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ

Το 2000 ο Δήμος Αθηναίων τον τίμησε για την προσφορά του στην ελληνική μουσική και του απένειμε το «Χρυσό Μετάλλιο της Πόλεως των Αθηνών».
Το 2001, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος, του απένειμε τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικος για την προσφορά του στην τέχνη.
Το 2006 βραβεύεται από την Ακαδημία Προσωπικοτήτων για τη συνολική προσφορά του στον πολιτισμό.
Το 2007 ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος τον τίμησε με τον Μεγαλόσταυρο του Αγίου Ανδρέου σε ειδική εκδήλωση στο Πατριαρχείο.
Το 2010 αναγορεύτηκε Επίτιμος Διδάκτορας από το Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Πατρών.
Το 2016 η Ακαδημία Αθηνών τον τίμησε με βραβείο της τάξης των Γραμμάτων και Καλών Τεχνών για το σύνολο της προσφοράς του στην ελληνική μουσική.
Ο Μίμης Πλέσσας έχει λάβει αμέτρητες άλλες τιμητικές διακρίσεις από φορείς, οργανισμούς, δήμους και περιφέρειες της χώρας ενώ έχει ανακηρυχθεί επίτιμος δημότης Ραφήνας – Πικερμίου, Σπετσών, Κω, και Χανίων.

Ακούστε μια σειρά από τραγούδια και μουσικές για το ελληνικό σινεμά με την υπογραφή του Μίμη Πλέσσα: