Τα «Μέγαρα», το ντοκιμαντέρ των Σάκη Μανιάτη και Γιώργου Τσεμπερόπουλου, γυρίστηκε το 1973 και σκοπό είχε να καταγράψει τον ξεσηκωμό των κατοίκων ενάντια στην απόφαση της Χούντας ν' απαλλοτριώσει μια μεγάλη αγροτική περιοχή για την εγκατάσταση διυλιστηρίου πετρελαίου. Σε εποχές που «οικολογογία» και «περιβάλλον» ήταν όροι άγνωστοι στην Ελλάδα (η καταστροφή του αρχαιότερου ελαιώνα των Μεγάρων είναι μια από τις σοβαρότερες οικολογικές καταστροφές στη χώρα) οι δύο σκηνοθέτες χρησιμοποίησαν δυναμική κινηματογραφική γλώσσα για να καταγράψουν πώς οι απλοί πολίτες αντιλαμβάνονται τις αλλαγές, τις πολιτικές εξεγέρσεις, τις κοινωνικές τραγωδίες και τελικά τον εαυτό τους.
Η αντίσταση των κατοίκων των Μεγάρων και η νικηφόρα έκβαση του αγώνα τους ήταν η πρώτη μαζική εκδήλωση κατά της δικτατορίας και τα «Μέγαρα» έμειναν στην ελληνική κινηματογραφική ιστορία ως ένα από τα σημαντικότερα σύγχρονα ντοκιμαντέρ.
Με αφορμή τη σημερινή κατάσταση της χώρας, ένα τέτοιο ντοκιμαντέρ όχι απλά φαίνεται πιο επίκαιρο από ποτέ, αλλά ξυπνά και ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: πόσο σημαντική είναι η κινηματογραφική παρέμβαση στα κοινωνικοπολιτικά πράγματα, ποιο ρόλο έχει, ή θα έπρεπε να έχει, το σινεμά - όχι μόνο στην μεταγενέστερη καταγραφή της Ιστορίας, αλλά στην παρούσα, άμεση συμμετοχή του σ' αυτή.
Δύο κάτοικοι των Μεγάρων, η Ελένη και Γιάννης Κορωναίος
Με αυτό το σκεπτικό, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Megaron Plus, τα «Μέγαρα» θα προβληθούν ξανά τη Δευτέρα 8 Απριλίου στις 19.00 με ελεύθερη είσοδο (θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας) στην μεγάλη οθόνη του Μεγάρου Μουσικής και θα αποτελέσουν την αφετηρία για τη επικοινωνία των δημιουργών με το κοινό.
Στη συζήτηση συμμετέχουν οι σκηνοθέτες της ταινίας, Γιώργος Τσεμπερόπουλος και Σάκης Μανιάτης, ο συγγραφέας Βασίλης Αλεξάκης, ο κριτικός κινηματογράφου, Γιάννης Μπακογιαννόπουλος, ο Ομότιμος Καθηγητής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Κωνσταντίνος Τσουκαλάς και ο Γενικός Διευθυντής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace, Νίκος Χαραλαμπίδης.
Την εκδήλωση θα συντονίσει ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος. Το Flix επικοινώνησε μαζί του για μία πρώτη κουβέντα καθώς τα υπόλοιπα θα τα πούμε στην αίθουσα.
Ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος από το γύρισμα του ντοκιμαντέρ με τον Γιάννη Κορωναίο
Γιατί ξεκινήσατε να γυρίσετε ένα ντοκιμαντέρ σαν τα «Μέγαρα»; Τι σας ενδιέφερε να εξετάσατε, τι ανακάλυψατε εκεί;
Εκείνη την εποχή δούλευα για πρώτη φορά βοηθός σκηνοθέτη σε μια μεγάλου μήκους ταινία, όπου ο Σάκης Μανιάτης ήταν διευθυντής φωτογραφίας. Ταιριάζαμε πολύ με τον Σάκη, είμασταν ακαταπόνητοι δουλευταράδες, πρακτικοί άνθρωποι και σιχαινόμασταν τους δήθεν. Ξεκινάμε λοιπόν χαράματα για τους Δελφούς που ήταν το γύρισμα, με το αυτοκίνητό του, ένα πράσινο στέισιον που ήταν ήδη εποχής, φορτωμένο με όλα τα μηχανήματα και την 35άρα κάμερα (Arri 35mm, βουβή). Οταν περνούσαμε από τα Μέγαρα στην εθνική οδό, αγουροξυπνημένος ακόμα έβλεπα τις πρώτες ακτίνες τού ήλιου μέσα απ΄τα φυλλώματα τού ελαιώνα, και θαύμαζα. Πήγαμε, το γύρισμα δεν έγινε και στην επιστροφή, περνώντας πάλι απ’ τον ελαιώνα βλέπουμε τα δέντρα ξεριζωμένα και πεσμένα, χιλιάδες τεράστιοι κορμοί με τις τεράστιες ρίζες τους έξω από τη Γή. Σταματάμε συγκλονισμένοι από το Βατερλώ αυτό και λέμε να τραβήξουμε ένα κουτί σαν αρχείο για να το στείλουμε έξω σαν τα «εγκλήματα τής Χούντας» αφού τότε γίνονταν πολλές αναγκαστικές απαλλοτριώσεις αγροτικών περιοχών.
Γέμισα εγώ το σασί κι όταν άρχισε ο Σάκης να τραβάει βλέπω στο βάθος έναν βοσκό με τα κατσίκια του να τρώνε τα φύλλα των πεσμένων δέντρων, και τον ρωτάω «τι έγινε εδώ βρε μπάρμπα» κι εκείνος μου βγάζει ένα λόγο που με τρέλλανε, έπαθα κευρανοβόλο έρωτα όταν άκουσα αυτόν τον άνθρωπο να μιλάει έτσι. Ηταν βοσκός ακτήμονας αλλά μιλούσε σ’έναν άγνωστο με μεγάλη ευφράδεια και ελευθερία. Μέσα στη Χούντα κανένας δε μιλούσε έτσι, για τους άρχοντες της πόλης, για την κυβέρνηση, για τους ισχυρούς και για το χρήμα. Και δεν μίλαγε σαν αριστερός, μίλαγε σαν άνθρωπος της Γης. Μαγνητίστηκα λοιπόν κι άρχισα να πηγαίνω στα Μέγαρα συχνά, βρήκα κι ένα Nagra και ηχογραφούσα, ενημερώθηκα, δικτυώθηκα, και όταν γνώρισα τους ανθρώπους που μιλούν στην ταινία, πούλησα το αυτοκινητάκι μου και αγόρασα φιλμ, ο Μανιάτης έβαλε την κάμερα, και μια φίλη υποσχέθηκε ότι θα δανείζεται το αυτοκίνητο του άντρα της για να μας το δίνει. Πηγαίναμε και ξαναπηγαίναμε επί μήνες, η υπόθεση συνεχώς εξελισσόταν και η ταινία δεν τέλειωνε. Μέχρι που μετά το Πολυτεχνείο ήρθε η δεύτερη χούντα, η πιό σκληρή, και θέλησε να κάνει κάτι να πάρει τους αγρότες με το μέρος της, οπότε επέστρεψε τη Γη στους Μεγαρίτες. Κατεστραμμένη. Αυτό ήταν ένα τέλος της υπόθεσης και επόμενα και της ταινίας.
Γιάννης Γκίλης, Γιάννης Λημνιός και με πλάτη ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος
Τι θυμάστε πιο έντονα από τα γυρίσματα και από εκείνη την εποχή της καριέρας σας;
Τους ανθρώπους αυτούς, τη ζεστασιά τους, το δίκιο που τους έπνιγε, τη δύναμή τους. Αμόρφωτοι άνθρωποι, βαθειά πολιτισμένοι.
Πώς νιώθετε που η ταινία είναι τόσο επίκαιρη σήμερα;
Περιμένω τη Δευτέρα, να ακούσω από τους ομιλητές τι λένε γι αυτό. Αλλά και μόνο ο τίτλος που έδωσε το Μέγαρον στην εκδήλωση (" 'Μέγαρα' Η δύναμη τής παρέμβασης του Κινηματογράφου στην Κοινωνία") λέει για μένα πολλά.
Η προβολή της ταινίας ξεκινά στις 19.00.Είσοδος ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας
Tags: Γιώργος Τσεμπερόπουλος
