«Zero Dark Thirty» σημαίνει στην στρατιωτική jargon, τριάντα λεπτά μετά τα μεσάνυχτα, την ώρα που η ομάδα των αμερικανικών πεζοναυτών προσγειώθηκε στην περιοχή που βρισκόταν το κρησφύγετο του Μπιν Λάντεν ο οποίος σκοτώθηκε λίγο μετά τη μία το βράδυ στις 2 Μαΐου του 2011. Βασισμένοι σε αληθινές μαρτυρίες πρακτόρων της CIA ο σεναριογράφος Μαρκ Μπόαλ («The Hurt Locker») και η βραβευμένη με Οσκαρ Κάθριν Μπίγκελοου συνθέτουν ένα συναρπαστικό θρίλερ που φέρνει τον θεατή στην πρώτη γραμμή της αποστολής, αλλά και της συνείδησής του.
Γιατί καμιά γυναίκα πριν την Κάθριν Μπίγκελοου δεν είχε κερδίσει ποτέ το Οσκαρ σκηνοθεσίας; Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Στην ερώτηση γιατί το κέρδισε όμως, είναι απλά προφανής. Η Κάθριν Μπίγκελοου ξέρει να κάνει σινεμά που σε καθηλώνει, χτίζοντας συγκλονιστικά, χαμηλότονα θρίλερ που δεν χρειάζεται να εξαντλήσουν τις συνηθισμένες action συνταγές ή να μεγεθύνουν την ένταση στο έπακρο για να τραβήξουν την προσοχή.
Αυτό ακριβώς έκανε στο «Hurt Locker», μια ταινία που σε κρατούσε συνεχώς στην άκρη της πολυθρόνας σου, ακόμη κι αν ξεκινούσες σκεφτόμενος ότι τίποτα δεν θα μπορούσε να σε ενδιαφέρει λιγότερο από την ιστορία μιας ομάδας του αμερικάνικου στρατού που εξουδετερώνει βόμβες.
Το ίδιο ακριβώς, αλλά ακόμη καλύτερα κατορθώνει να κάνει στο «Zero Dark Thirty» μεταμορφώνοντας ένα στο μεγαλύτερο μέρος του «γραφειοκρατικό» ανθρωποκυνηγητό σε μια ασταμάτητα αγωνιώδη, ταινία που δεν μένει στην δράση αλλά χτίζει παράλληλα διαπεραστικά πορτρέτα μιας σειράς ηρώων αλλά και των ίδιων των μηχανισμών των αμερικάνικων μυστικών υπηρεσιών και των μουσουλμάνων εξτρεμιστών που στρέφονται εναντίον της δύσης.
Κι αν στις μέρες του «Homeland» ο τρόπος για να αφηγηθείς μια τέτοια ιστορία μοιάζει λίγο πολύ προδιαγεγραμμένος, το σενάριο του Μάρκ Μπόαλ και η σκηνοθεσία της Μπίγκελοου, δεν κυνηγούν τις εξωφρενικές ανατροπές, την δημιουργική υπερβολή, τα συνεχόμενα cliffhangers την οπερατική κορύφωση.
Αντίθετα στήνουν μια καθόλου καλλωπισμένη εικόνα ενός κυνηγητού που κράτησε δέκα χρόνια και δεν διστάζουν να δείξουν τις πιο άσχημες πλευρές του, όχι με διάθεση να καθαγιάσουν τις μεθόδους βασανισμού ή να ηρωοποιήσουν τους ανθρώπους που σκότωσαν τον Οσάμα Μπιν Λάντεν, αλλά για να παρουσιάσουν μια απόλυτα ειλικρινή εικόνα όχι μόνο των γεγονότων, αλλά και της ψυχολογικής διαδρομής των ανθρώπων που τα έζησαν.
Ναι, ασφαλώς το «Zero Dark Thirty» δεν είναι ντοκιμαντέρ, τα γεγονότα παρουσιάζονται μέσα από το φίλτρο μιας δημιουργικής μυθοπλασίας, όμως στο φιλμ έχουν όλη την ένταση, την αμεσότητα, τον αντίκτυπο της πραγματικότητας. Κουβαλώντας την ίδια στιγμή μια πλούσια συναισθηματική και ηθική παλέτα που πηγαίνει πολύ πιο μακριά από το άσπρο μαύρο.
Το γεγονός ότι η Μπίγκελοου και το σενάριο του Μπόαλ πετυχαίνουν να διατηρούν τον ρυθμό απόλυτα ρευστό και την ένταση ακατάσχετη από την αρχή ως το τέλος και στη διάρκεια μιας ταινίας σχεδόν τριών ωρών, δεν είναι τίποτα λιγότερο από ένα σημαντικό κατόρθωμα αφηγηματικής μαεστρίας. Και το ότι οι ηθοποιοί της με πρώτη την όπως πάντα σπουδαία Τζέσικα Τσατσέιν χτίζουν χαρακτήρες που αφήνουν πίσω με ευκολία στερεότυπα και κλισέ δεν είναι παρά κάτι εξίσου αξιοθαύμαστο.
Και αν θέλετε, πέρα από τις αρετές της, το συγκεντρωμένο ταλέντο, την καλοκουρδισμένη εκτέλεση και τον συναρπαστικό τρόπο που μεταμορφώνει μια εκ πρώτης όψεως στεγνή ιστορία σε έναν ενδιαφέροντα λαβύρινθο ιστοριών, προσώπων, ιδεών, συναισθημάτων, το πιο σημαντικό προσόν της είναι πως ακόμη και στην στιγμή του «θριάμβου», όταν ο Οσάμα Μπιν Λάντεν είναι πια νεκρός, έχει το θάρρος και την καθαρή ματιά να φωτίσει την Ιστορία και τους ήρωές της, όχι με την αστραφτερή λάμψη του νικητή, μα με μια διακριτική, μα τόσο γεμάτη σημασία, σκιά μιας αμφιβολίας.
