Τέλη δεκαετίας του 90. Η κόρη μίας κατασκόπου της Μοσάντ, έχει γράψει ένα βιβλίο για τα κατορθώματα της μητέρας της 30 χρόνια πριν - όταν μαζί με τον πατέρα της κι έναν τρίτο πράκτορα κατάφεραν να εντοπίσουν και να δολοφονήσουν ένα διαβόητο εγκληματία πολέμου, το σαδιστή «Χειρούργο του Μπίρκεναου». Στην εορταστική παρουσίαση του βιβλίου όμως οι μεσήλικες πλέον πράκτορες δεν μοιάζουν να αναπολούν με περηφάνια το παρελθόν. Ισως γιατί κάποια χρέη είναι βαριά: όπως αυτό που νιώθεις όταν πρέπει επιτέλους να πεις την αλήθεια, όσα χρόνια κι αν έχουν μεσολαβήσει, όσο κι αν αμαυρώσεις την εικόνα σου, όσο κι αν πληγώσεις τους δικούς σου ανθρώπους.
Remake του ισραηλινού θρίλερ «Ha-Hov» του 2007, «Το Χρέος» μας αφηγείται μία ιστορία σε δύο χρόνους: όπως «ηρωικά» τη θυμόμαστε το 1997, κι όπως πραγματικά έγινε το 1966, στα χρόνια του βρώμικου Ψυχρού Πολέμου. Οσο η κάμερα παραμένει στο ανατολικό Βερολίνο των 60ς, ο Μάντεν συνθέτει μία πυκνή ατμόσφαιρα επικινδυνότητας και μυστηρίου, όπου οι ηθοποιοί του κινούνται σαν ηλεκτροφόρα χέλια. Εκεί η πλοκή διαδραματίζεται τόσο στο βλέμμα όσο και στον εγκέφαλο, με τον αιχμάλωτο βασανιστή (τον πάντα στιβαρό Τζέσπερ Κρίστενσεν) να παίζει παιχνίδια γάτας-ποντικού με την Τζέσικα Τσάστεϊν (την ηθοποιό-αποκάλυψη του 2011). Ηθικά διλήμματα, υπόγεια ερωτική ένταση, σασπένς και πάνω από όλα η αναπαράσταση μίας εποχής τυλιγμένης πλέον σ' ένα μυθικό πέπλο πολιτικής αντίστασης και αναγκαιότητας για δράση.
Οσο όμως επιστρέφουμε στα απομυθοποιημένα 90ς, η ανισότητα είναι έκδηλη. Παρόλο τις πάντα αξιοπρεπείς ερμηνείες των Ελεν Μίρεν και Τομ Γουίλκινσον, οι μεσήλικες ήρωες μοιάζουν σχηματικοί, προβλέψιμοι, φορτωμένοι με τον άχαρο ρόλο να αποκαλύψουν την αλήθεια, το μήνυμα, την διδακτική παράμετρο της ταινίας. Πέρα από την σεναριακή ανατροπή όμως, οι ίδιοι οφείλουν να κουβαλήσουν το γενικότερο πολιτικό σχόλιο για την εβραϊκή ιστορία που μέσα στα χρόνια καταγράφεται επιλεκτικά, αναπαράγεται ιδανικά και βαραίνει μία σύγχρονη γενιά μ' ένα χρέος που δεν της ανήκει.
Αυτή η τελευταία παράμετρος θα ήταν το σημείο που ένας σωστός σεναριακός και σκηνοθετικός χειρισμός θα έκανε «Το Χρέος» μια μεγάλη ταινία. Το διπλό παιχνίδι ανάμεσα στην πρώτου επιπέδου δράση και τον αλληγορικό υπαινιγμό των πραγμάτων θα απογείωνε το φιλμ σε κλασικές σφαίρες κινηματογραφικής ανθολογίας. Αντ' αυτού όμως έχουμε την σπατάλη τόσου υποκριτικού ταλέντου σε ενοχικές εξομολογήσεις, υπογραμμισμένο μελό και μία κύκνεια εσπιονάζ αποστολή για να αποκατασταθεί η τάξη των πραγμάτων.
Και οι πολιτικές ταινίες που αποκαθιστούν την τάξη των πραγμάτων σ' έναν κόσμο που ακόμα βράζει, είναι φύσει καταδικασμένες να παραμένουν στη σφαίρα της 90λεπτης ψυχαγωγίας και να μας... χρωστάνε όλα τα υπόλοιπα.
