Σκέψου πως είσαι ένας νέος δημιουργός στη Νέα Υόρκη που προσπαθεί να πιάσει την καλή. Κάνεις μια ταινία χαμηλού κόστους, από αυτές τις DIY στις οποίες ειδικεύονται οι αδερφοί Ντιπλά ή ο Τζο Σουάνμπεργκ, τη γυρνάς στο σπίτι σου, βάζεις να παίζει η οικογένειά σου και οι φίλοι σου, και τι περιμένεις; Μια τίμια φεστιβαλική διαδρομή που ξεκινά από το SXSW και συνεχίζει σε καμιά ντουζίνα Φεστιβάλ ανά τον κόσμο, πριν πιάσεις ξανά την κάμερα για τη συνέχεια.
Μόνο που για την Λένα Ντάναμ και το γλυκό, καλογραμμένο και αναπάντεχα όμορφο mumblecore φιλμ «Tiny Furniture», η μοίρα επιφύλασσε μεγαλύτερα πράγματα: Η ταινία κυκλοφόρησε από την Criterion πριν λίγες μέρες. Ναι, αυτή την Criterion.
Και την ίδια περίοδο, η ιδέα που είχε για μια σειρά, εγκρίθηκε από το ΗΒΟ. Ναι, αυτό το ΗΒΟ.
Ξεκάθαρα, αυτοί οι πρώτοι μήνες του 2012 είναι η «Εποχή Ντάναμ» για την ποπ κουλτούρα. Και δεν ήρθε έτσι αδιαμαρτύρητα. Μια βόλτα στο Ιντερνετ θα σε φέρει σε συζητήσεις που ακολούθησαν την ανακοίνωση της Criterion για το «Tiny Furniture», όπου εξοργισμένοι φαν της εταιρείας μιλούν για το πόσο ανάξια είναι αυτή η ταινία να κουβαλά το κύρος του διάσημου «C» στη ράχη της DVD έκδοσής της.
Το «Tiny Furniture» είναι, όπως θα περίμενε κανείς βάσει του genre του, μια εν πολλοίς αυτοβιογραφική ιστορία, με τη Ντάναμ να γράφει, σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί την ιστορία μιας μυθιστορηματικής εκδοχής του εαυτού της, και της αβεβαιότητας που βίωσε μετά την επιστροφή της από το κολλέγιο. Η Ορα (έτσι λέγεται η Λένα της ταινίας) τελειώνει τις σπουδές της, χωρίζει με το αγόρι της κι επιστρέφει στο πατρικό της, δηλαδή μια πανέμορφη σπιταρόνα στην Τραιμπέκα, μαζί με την arty μητέρα της και την εκνευριστικά τέλεια αδερφή της (τις οποίες υποδύονται η πραγματική μητέρα και η πραγματική αδερφή της).
Το όλο σκηνικό είναι λίγο White People Problems, καθώς η Ορα βρίσκει μια δουλειά που δε της αρέσει γιατί πληρώνει λίγα και δεν είναι δημιουργική, η οικογένειά της δε της αφήνει χώρο για την ανεξαρτησία που επιθυμεί, και γενικά δεν μπορεί «να βρει τον εαυτό της». Κάπου μέσα σε όλα αυτά παίζουν και διάφορα γκομενικά τα οποία δέχεσαι ως ρεαλιστικά με τον ίδιο τρόπο που δέχεσαι π.χ. τον Γούντι Αλεν με κάποια από τις διάφορες κατά καιρούς παρτενέρ του στην οθόνη.
Η αναλογία με τον Γούντι Αλεν είναι μία που έχει ενδιαφέρον να κοιτάξει κανείς - και μισό λεπτάκι, μην κλείσεις εξοργισμένος το tab, δεν προσπαθούμε να υπονοήσουμε τίποτα -, και πηγάζει τόσο από το σκηνικό, όσο κι από τον τρόπο που η ταινία μοιάζει να ακολουθεί σαν από ένστικτο τη χαοτική διαδρομή διαλόγων και σκέψεων της ηρωίδας της. Η ίδια η Ντάναμ το προκαλεί κάτι τέτοιο, βάζοντας έναν κεντρικό χαρακτήρα του φιλμ να διαβάζει κάθε βράδυ ένα βιβλίο του Γούντι Άλεν (γράφοντάς τον την ίδια στιγμή ως κάποιον που χάνει πανηγυρικά την ουσία του Αλεν που τόσο θαυμάζει).
Tiny Furniture
Η ταινία δεν είναι κάτι ριζοσπαστικό, και δεν είναι καν απαραιτήτως το καλύτερο mumblecore που έχουμε δει (αυτό θα ήταν μάλλον το «Medicine for Melancholy» ή έστω, τιμητικά, κάποιο κλασικό του Σουάνμπεργκ), όμως είναι αναμφίβολα σπιρτόζικα γραμμένη και άρτια γυρισμένη. Είναι όμορφη και λαμπερή, ενώ οι χαρακτήρες έχουν δική τους, ξεχωριστή φωνή. Κι αν τελικά η Ντάναμ δεν καταλήγει κάπου, είναι επειδή και η ίδια προσπαθεί να καταλάβει τι της γίνεται, παράλληλα με την ηρωίδα της.
Ομως η οργή παραμένει. Γιατί η Criterion επέλεξε τη Ντάναμ κι όχι έναν από όλους τους υπόλοιπους; Σίγουρα η συμφωνία της εταιρείας με την IFC Films έπαιξε το ρόλο της, καθώς γεφύρωσε την απόσταση ανάμεσα στους δύο αυτούς κόσμους, όμως το γεγονός δεν αλλάζει: H Criterion είδε το «Tiny Furniture» και θεώρησε πως είναι μια ταινία άξια της διάκρισης (ή έστω του ρίσκου) ως «κλασικής». Προς τι ο θυμός; Η Criterion έχει ρισκάρει ξανά στο παρελθόν, αλλά από τον Γουες Αντερσον μέχρι τον Μάικλ Μπέι (!) ποτέ η αντίδραση δεν ήταν τόσο έντονη. Μήπως είναι επειδή είναι γυναίκα σκηνοθέτης; Οχι: Η Criterion, στο πλαίσιο της ίδιας συμφωνίας με την IFC, κυκλοφορεί και το «Fish Tank» της Αντρεα Αρνολντ, μία ακόμα ταινία που (ασχέτως του πώς νιώθει ο καθένας απέναντί της) μόνο «κλασικό αριστούργημα» δεν φωνάζει.
Η απάντηση είναι απλή: Η Ντάναμ γύρισε μια ταινία που θα μπορούσε να έχει γυρίσει ο καθένας. To «Tiny Furniture» δεν είναι κάποιο αναγνωρισμένο αριστούργημα, δεν είναι μια ακριβή Χολιγουντιανή υπερπαραγωγή, δεν είναι σύγχρονο ιστορικό δράμα, δεν γυρίστηκε από νεαρούς auteurs με τεράστιο following (όλα περιπτώσεις που έχουν λάβει τη στάμπα της Criterion στο παρελθόν). Είναι ένα mumblecore φιλμ για τη φάση που περνάει μία απλή κοπέλα, που τα άγχη της τα γύρισε σε μια απλή ταινία.
Μια ταινία όμως, πώς να το κάνουμε, πολύ καλοφτιαγμένη. Η σεναριογράφος Τζένι Κόνερ ήταν από τους ανθρώπους που έτυχε να δουν την ταινία όσο παρέμενε εκτός παραγωγής σε αναμονή της κυκλοφορίας από την Criterion - και τη λάτρεψε, την προμόταρε σε όποιον μπορούσε. Εχοντας συνεργαστεί με τον Τζαντ Απατοου, παλαιότερα, οι δυο τους αποφάσισαν να έρθουν σε επαφή με τη Ντάναμ, βοηθώντας την τελικά να αναπτύξει την ιδέα για το «Girls», δηλαδή τη σειρά που θα επέλεγε το ΗΒΟ ως το νέο του μεγάλο στοίχημα στην κωμωδία - ένα πεδίο δηλαδή όπου η καλωδιακή τηλεόραση αντιμετωπίζει ένα κάποιο πρόβλημα.
«[Η Λένα] έχει αυτή την απίστευτα μοναδική κωμική φωνή, και ήταν μια οπτικά όμορφη ταινία παρά το χαμηλό μπάτζετ». λέει ο Απατοου για το «Tiny Furniture» στο Hollywood Reporter. «Αλλά βασικά συνδέθηκα με την καρδιά του έργου. Πάντα αγαπούσα τις ιστορίες των αουτσάιντερ, και αυτή έμοιαζε σαν μια τέτοια ιστορία». Το δείχνει τώρα έμπρακτα: Η συμμετοχή του στη σειρά δεν είναι διακοσμητική, δεν δανείζει απλά το όνομά του. Εχει πραγματική, ουσιαστική συμμετοχή, γράφοντας μέχρι και σενάριο.
Μπορεί να ακούγεται αταίριαστο ο Απατοου να συνδέεται σε τέτοιο επίπεδο με μια κατά βάση γυναικεία ιστορία, όμως στην πραγματικότητα ο άνθρωπος πάντα chick flicks έφτιαχνε, απλά ήταν για άντρες. Συνήθως. Εξάλλου, η σπουδαιότερη στιγμή στην καριέρα του παραμένει το «Freaks and Geeks», μια σειρά για μια παρέα εφήβων (με κεντρικό χαρακτήρα μια κοπέλα, μάλιστα) που αναζητούν την ταυτότητά τους εν μέσω γενικής αβεβαιότητας για το ποιοι είναι και τι θέλουν οι ίδιοι απέναντι στα όσα άλλοι απαιτούν από αυτούς.
Freaks and Geeks
Αυτό δεν είναι κάτι που διαφέρει πολύ από την κεντρική ιδέα του «Tiny Furniture», του οποίου το «Girls» μοιάζει κάπως σαν φυσική επέκταση. Στη σειρά της Ντάναμ, σε παραγωγή της ίδιας, του Άπατοου και της Κόνερ, η Χάνα (που θα διαφέρει από την Oρα, που διέφερε από τη Λένα) είναι μια 20-κάτι κοπέλα που έχει αποφοιτήσει από το κολέγιο και, σε μια μικρή εξέλιξη σε σχέση με την ταινία, έχει αποκοπεί χρηματικά από τους γονείς της. Μαζί με την παρέα της, ζουν, εργάζονται και ερωτεύονται στη Νέα Υόρκη και -υποθέτει κανείς- ανταλάσσουν και μπόλικα καλογραμμένα τσιτάτα για την αγάπη, το χρήμα, τη ζωή, την πόλη, και ό,τι άλλο τελοσπάντων απασχολεί έναν άνθρωπο στα 25 του.
Τα πρώτα σχόλια από την Αμερική για το «Girls» είναι ενθουσιώδη, ακόμα και από ανθρώπους που δεν λάτρεψαν το «Tiny Furniture». Το ΗΒΟ ποντάρει πολλά στη σειρά, προμοτάροντάς της ως ένα πιο χιπ, πιο νεανικό, πιο αληθινό «Sex and the City» (η Ντάναμ έχει πει, «Καμιά φορά άνθρωποι με ρωτάνε τι είδους σειρά είναι, και είμαι πολύ κουρασμένη, και απαντάω απλώς, Είναι κάπως σαν το “Sex and the City”.») Και κάπου ανάμεσα στην επερχόμενη πρεμιέρα του «Girls» την ερχόμενη Κυριακή και την πρόσφατη κυκλοφορία του «Tiny Furniture» από την Criterion, η Ντάναμ μοιάζει με εκκολαπτόμενη σούπερ σταρ.
Ή τουλάχιστον συζητιέται σαν μια τέτοια.
To «Girls» της Λένα Ντάναμ ξεκινά να προβάλλεται την Κυριακή 15 Απριλίου από το ΗΒΟ, σε παραγωγή της ίδιας και των Τζαντ Απατοου και Τζένι Κόνερ. Πρωταγωνιστούν μαζί με την Ντάναμ, οι Τζεμάιμα Κερκ, Ζόσια Μάμετ, Άλισον Γουίλιαμς και Άνταμ Ντράιβερ.
