Γαλλία, καλοκαίρι του 1425. Η μικρή βοσκοπούλα Ζανέτ περιπλανιέται στις ειδυλλιακές όχθες του ποταμού Μεύση και προσεύχεται τραγουδιστά σε έναν Θεό που μετά από 14 αιώνες Χριστιανισμού μοιάζει να έχει εξαφανιστεί, ευχόμενη να βρεθεί κάποιος «να σκοτώσει τον πόλεμο» και να τερματίσει τη λεηλασία των Αγγλων στη χώρα της, χωρίς να ξέρει ότι σε λίγα χρόνια θα είναι αυτή που θα αναλάβει να ηγηθεί της αντίστασης των Γάλλων κατά των κατακτητών κι ότι θα γίνει εθνικη ηρωίδα, σύμβολο, αγία.
Αυτό που δεν ξέρει κυρίως, ωστόσο, είναι ότι θα αποτελέσει αιώνες μετά το θέμα της νέας ταινίας του Μπρούνο Ντιμόν κι ότι η εισαγωγή της στο sui generis σύμπαν του Γάλλου σκηνοθέτη θα είναι αναμφίβολα η πιο ξεχωριστή κι ιδιόρρυθμη κινηματογραφική αποτύπωση του μύθου της.
Μακριά από το δέος του Καρλ Ντράγιερ, τη δωρική αυστηρότητα του Ρομπέρ Μπρεσόν και την ιστορική συνέπεια του Ζακ Ριβέτ (την αποτυχημένη εκδοχή του Λικ Μπεσόν με τη Μίλα Γιόβοβιτς την αφήνουμε στη λήθη της), το «Ζανέτ: Η Παιδική Ηλικία της Ζαν Ντ’ Αρκ» (όπως είναι ο πλήρης τίτλος της ταινίας) δεν φιλοδοξεί να αποτελέσει μια συμβατική κι ακαδημαϊκή κινηματογραφική βιογραφία, αλλά προσπαθεί να προσεγγίσει αυτή την τόσο αινιγματική κι εμβληματική φιγούρα μέσα από το χορό και το τραγούδι, με τη μορφή μιας ροκ όπερας και με μια μεταμοντέρνα διάθεση αποδόμησης, χωρίς να χάνει ούτε στιγμή τις θρησκευτικές και μεταφυσικές αναζητήσεις που διατρέχουν το σύνολο της φιλμογραφίας του ασκητικού σκηνοθέτη. Το αποτέλεσμα είναι τόσο εξωφρενικό, σχιζοφρενικό κι απολαυστικό, όσο ακούγεται.
Στο πρώτο μέρος της ταινίας, η a capella προσευχή της μικρής Ζανέτ, με την οποία σπάει τον τέταρτο τοίχο και καθιστά το θεατή συμμέτοχο (και συνένοχο) σε ό,τι ακολουθήσει, και η συνάντηση με δύο μικρούς επαίτες και τη φίλη της Οβιέτ, όσο περιμένει τη μοναχή Μαντάμ Ζερβέζ που θα δώσει απαντήσεις σε όλα τα αναπάντητα ερωτήματά της για την απραξία του Θεού μπροστά στα δεινά του λαού της, θα θέσουν το έναυσμα της συνειδητοποίησης της μικρής Ζανέτ για τον ιστορικό ρόλο που θα κληθεί να επιτελέσει, όπως αυτό θα εκδηλωθεί με μια σειρά από αυτοσχέδια μουσικοχορευτικά νούμερα που ξεκινούν από αθώες και παιδικές ρυθμικές εισαγωγές για να κορυφωθούν σε heavy metal ξεσπάσματα, ενώ οι στιχοι και οι διάλογοι, βγαλμένοι από το μνημειώδες θεατρικό έργο του Γάλλου συγγραφέα Σαρλ Πεγκί για την Ζαν Ντ’ Αρκ, βρίσκονται σε μια μεταειρωνικά τέλεια (δυσ)αρμονία με την εκφορά τους και τη βγαλμένη από σχολική θεατρική παράσταση, αλλά τόσο οργανική ταυτόχρονα, χορογραφία του Φιλίπ Ντεκουφλέ.
Η άφιξη της μοναχής Μαντάμ Ζερβέζ με δισυπόστατη (!) μορφή, η πυρετώδης στιχομυθία για την πίστη, την υποταγή και την αιώνια καταδίκη της ψυχής, κι ένα ανεπανάληπτο δίλεπτο headbanging στις οργιαστικές ηλεκτρικές κιθάρες θα οδηγήσουν στην κορυφαία σκηνή της ταινίας και στο πρώτο ‘’όραμα’’ της μικρής Ζανέτ (ή στην όριστική παράδοσή της στο παραλήρημα και τη μεγαλομανία), όπου ο Άγιος Μιχαήλ, η Αγία Αικατερίνη και η Αγία Μαργαρίτα θα εμφανιστούν αιωρούμενοι σε μια μεταφυσικά φωτισμένη κοιλάδα για να της αναθέσουν τη σωτηρία της Γαλλίας. Θα πρέπει να περάσουν αρκετά χρόνια, ωστόσο, και η ταινία στο δεύτερο μέρος της, για να αρχίσει να καταστρώνει η έφηβη πλέον Ζαν (η αλλαγή του ονόματος καθ’ υπόδειξυητου Αγίου Μιχαήλ, βεβαίως) το σχέδιο της, όχι χωρίς εμπόδια κι ακόμα εγκλωβισμένη στο μικρό χωριό της στο Ντομρεμί. Εκεί, στην ίδια κοιλάδα (της απουσίας) του Θεού, η Ζαν, με τη βοήθεια του θείου της που αρέσκεται να τη νουθετεί ραπάροντας (!), θα ξεπεράσει οριστικά τους φόβους και τις αμφιβολίες της και θα αποφασίσει, ανάμεσα στους αμνούς του κοπαδιού της (και μετά τις απαραίτητες και αλλεπάλληλες δόσεις head banging, εννοείται), να θυσιαστεί κι αυτή για το λαό, αφού πρώτα αποχαιρετίσει το τοπίο που τόσο αγάπησε και την ανίδεη οικογένειά της.
Φτιαγμένο για να προκαλέσει και να διχάσει, όπως όλες οι ταινίες του Γάλλου σκηνοθέτη, το «Ζανέτ: Η Παιδική Ηλικία της Ζαν Ντ’ Αρκ» σίγουρα θα εξοργίσει μια μερίδα του κοινού, η οποία θα το βρει από ιερόσυλο και βλάσφημο μέχρι απλώς ανυπόφορο, όσοι όμως δεν σπεύσουν να το καταδικάσουν στην πυρά, θα ανακαλύψουν σ’ αυτό μια απρόσμενα δισκεδαστική εμπειρία και μια αναζωογονητική κινηματογραφική προσέγγιση στο μιούζικαλ και στη βιογραφία, πειραματική, υβριδική, πρωτοποριακή κι υπέροχη.
Κι αν όλα αυτά ακούγονται κάπως δυσοίωνα και, γιατί να το κρύψουμε, αντιφατικά, πρώτον, είναι, και δεύτερον,και κυριότερο δεν εμποδίζουν σε τίποτα την ταινία από τα γίνει μια ολότελα αλλόκοτη και μοναδική κινηματογραφική εμπειρία, ανερυθρίαστα διασκεδαστική και παιγνιώδης, σαν μια παιδική σκανδαλιά, που μετατρέπεται όμως σταδιακά σε μια τρυφερή ιστορία ωριμότητας, αυτογνωσίας και χειραφέτησης, με τον ίδιο τρόπο που ανακαλύπτεις τον πραγματικό εαυτό σου μέσα από ένα παιχνίδι.
Ο χαρακτηριστικός νατουραλισμός του Μπρούνο Ντιμόν στην αχανή no man’s land της γαλλικής επαρχίας σε συνδυασμό με την ψυχρή και στατική πλανοθεσία του μόνιμου πλέον διευθυντή φωτογραφίας του, Γκιγιόμ Ντεφοντέν, τελούν σε πληρη αντίστιξη τόσο με τα γεμάτα πίστη και θρησκευτικό ζήλο λόγια του Πεγκί, όσο και με τις μαξιμαλιστικές electro-metal συνθέσεις του Γάλλου μουσικού Ιγκόρρρ (με τρία ρο, ασφαλώς), ενώ οι οριακά ακατέργαστες ερμηνείες όλου του ερασιτεχνικού καστ (άλλο ενα χαρακτηριστικό γνώρισμα του σκηνοθέτη) προσδίδουν στο όλο εγχείρημα ένα ακόμα επίπεδο ανάγνωσης κι ερμηνείας.
Φτιαγμένο για να προκαλέσει και να διχάσει, όπως όλες οι ταινίες του Γάλλου σκηνοθέτη, το «Ζανέτ: Η Παιδική Ηλικία της Ζαν Ντ’ Αρκ» σίγουρα θα εξοργίσει μια μερίδα του κοινού, η οποία θα το βρει από ιερόσυλο και βλάσφημο μέχρι απλώς ανυπόφορο, όσοι όμως δεν σπεύσουν να το καταδικάσουν στην πυρά, θα ανακαλύψουν σ’ αυτό μια απρόσμενα δισκεδαστική εμπειρία και μια αναζωογονητική κινηματογραφική προσέγγιση στο μιούζικαλ και στη βιογραφία, πειραματική, υβριδική, πρωτοποριακή κι υπέροχη.
