Συνέντευξη

Παναγιώτης Ευαγγελίδης: Η αγάπη που δεν λέει τ'όνομα της

of 10

Ο Παναγιώτης Ευαγγελίδης, συγγραφέας, μεταφραστής, σεναριογράφος και σκηνοθέτης, μας μεταφέρει στον κόσμο του Γιάννη Τσαρούχη με αφορμή την προβολή της καινούργιας του ταινίας «Δίπτυχο: Η Αγάπη που δεν Λέει τ' Ονομα της» στα πλαίσια του πέμπτου Outview Film Festival.

Παναγιώτης Ευαγγελίδης: Η αγάπη που δεν λέει τ'όνομα της

Οι περισσότεροι τον γνωρίζουν ως συγγραφέα («Το Χέρι Κάτω Απ' το Ρούχο», «Κωνσταντίνος», «Τα Γυρίσματα του Κεραυνού»), ως έναν από τους σημαντικότερους μεταφραστές (από την ιαπωνική, την ισπανική και άλλες γλώσσες), ως συνσεναριογράφο της «Αληθινής Ζωής» και της «Στρέλλας» του Πάνου Χ. Κούτρα.

Ο Παναγιώτης Ευαγγελίδης, όμως, έχει καταφέρει μέσα σε τέσσερα χρόνια να έχει σκηνοθετήσει δύο από τα πιο ιδιοσυγκρασιακά ελληνικά ντοκιμαντέρ των τελευταίων χρόνων («Τσιπ και Οβι», «Η Ζωή και ο Θάνατος του Σέλσο Τζούνιορ»), μια ερωτική γκέι ταινία («Καλοκαιρινό Ρομάντζο») και συνεχίζοντας με ταχείς ρυθμούς την περιήγηση του στην ανθρώπινη σεξουαλικότητα μιλάει στο Flix για την καινούργια του ταινία («Δίπτυχο: Η Αγάπη που δεν Λέει τ' Ονομα της»), το σινεμά ως ηδονοβλεψία και τα σκοτάδια που όλοι κρύβουμε μέσα μας.

Πως θα περιέγραφες το «Δίπτυχο - Η Αγάπη που δεν Λέει τ' Ονομα της» σε κάποιον που δεν γνωρίζει τίποτε γι'αυτό; Πριν δύο χρόνια είδα την αναδρομική έκθεση του Γιάννη Τσαρούχη στο μουσείο Μπενάκη. Ο Τσαρούχης ήταν για μένα ένας καλλιτέχνης αυτονόητος, με την έννοια ότι δεν μου περνούσε καν απ' το μυαλό να κάτσω να σκεφτώ αυτόν ή το έργο του - οι ναύτες και οι φαντάροι του είναι εικόνες των οποίων η ερωτική σημασία είναι δεδομένη για τους γκέι και το όλο πράγμα σταματούσε εκεί. Βλέποντας την έκθεση ήταν σαν να επισκέφτηκα ξανά κάποιες γωνιές της ζωής μου και μια Ελλάδα που είχα γνωρίσει και που νιώθω πως υφίσταται ακόμα με διάφορους τρόπους. Είδα σώματα που με συνεπήραν, έναν ερωτισμό παγωμένο, άντρες που ενώ κατοικούσαν στον ίδιο πίνακα δεν επρόκειτο να συναντηθούν ποτέ. Σκέφτηκα πώς θα ήταν η τέχνη του Τσαρούχη αν ζούσε σήμερα, τι θα έκαναν οι φαντάροι και οι ναύτες του. Εκανα αυτή την ταινία νοσταλγώντας τις ιδανικές εικόνες που στοίχειωναν και την δική μου παιδική και νεανική ηλικία, την γοητεία που ασκούσε επάνω μου και την θλίψη που μου γεννούσε ο κρυφός ομοφυλόφιλος ερωτισμός της εποχής. Θέλησα να κάνω ένα μικρό θλιμμένο μουσείο της «Αγάπης που δεν λέει το όνομά της», φράση του Αλφρεντ Ντάγκλας, του εραστή του Οσκαρ Ουάιλντ, από ένα ποιήμά του, φράση για την οποία ερωτήθηκε ο ίδιος ο Ουάιλντ στη δίκη για την ομοφυλοφιλία του που οδήγησε στην φυλάκισή του. Το «Δίπτυχο» μιλάει γι αυτή την αγάπη που δεν τολμάει για τόσους αιώνες να πει το όνομά της και για τις μορφές εξιδανίκευσής της.

Τι ακριβώς συνδέει αυτήν την ταινία με το προηγούμενο σκηνοθετικό έργο σου;Το σινεμά ήταν το παιδικό μου πάθος, το μυστικό μου, εκεί που ζούσα ό,τι πραγματικά ήθελα χωρίς κανένας να μπορεί να με εμποδίσει. Κάνω ταινίες για πράγματα και ανθρώπους που μου κάνουν εντύπωση και που θέλω να μοιραστώ και με άλλους. Το Δίπτυχο δεν έχει σχέση με τα ντοκιμαντέρ -πορτραίτα ανθρώπων που έκανα μέχρι τώρα και κατά μία έννοια βρίσκεται στους αντίποδές τους. Ολα εδώ είναι στημένα - η επιθυμία μου ήταν να δημιουργήσω εξιδανικευμένες εικόνες της αντρικής ομορφιάς, της θλίψης, ιδανικές εικόνες ενός, στην πραγματικότητά, πεζού κόσμου μιας ολόκληρης εποχής. Εβαλα ήχους από το ραδιόφωνο και την τηλεόραση που μου ήταν οικείοι από την παιδική μου ηλικία και μ αυτή την έννοια η ταινία είναι ένα πρώτο αμιγές πείραμα απομάκρυνσης από το ντοκιμαντέρ και πειραματισμού σε ένα άλλο είδος. Για πρώτη φορά επίσης ζήτησα από κάποιον, τον Μιχάλη Δέλτα, να μου γράψει μουσική για την ταινία και αυτό ήταν ακόμα ένα βήμα διαφοροποίησης από τις άλλες μου δουλειές. Μέχρι τότε το κοντινότερο στο να στήσω κάτι ήταν η ερωτική ταινία που προηγήθηκε («Καλοκαιρινό Ρομάντζο) και που όμως και εκεί, από ένα σημείο και πέρα, δεν μπορούσαν αν ελέγξω πώς ακριβώς θα εξελιχθεί.

Το σκηνοθετικό σου έργο - μέχρι σήμερα - χωρίζεται σε δύο μέρη: πορτρέτα ανθρώπων («Tσιπ και Οβι», «Η Ζωή και ο Θάνατος του Σέλσο Τζιούνορ») και πορνό ταινίες. Είναι ο κινηματογράφος για σένα μια ηδονοβλεπτική τέχνη; Ο κινηματογράφος είναι για μένα η κατ εξοχήν ηδονοβλεπτική τέχνη. Με όλες τις δυνατές σημασίες της λέξης και χωρίς αυτό αναγκαστικά να παραπέμπει στον απερίφραστο ερωτισμό. Είμαι παιδί μιας εποχής που έζησε την σεξουαλική επανάσταση και που το σεξ ήταν πολύ ψηλά στην βαθμίδα των αξιών ζωής. Ενα από τα πράγματα που θα ήθελα είναι να βρω ανθρώπους για να κάνω ερωτικές ταινίες που όμως δεν θα έχουν σχέση με το εμπορευματοποιημένο πορνό αλλά που θα είναι περισσότερο ρεαλιστικές-ντοκιμαντερίστικες απεικονίσεις της ποικιλομορφίας της σεξουαλικής και ερωτικής έκφρασης.

Από τη συγγραφή στη μετάφραση και από τη συγγραφή σεναρίου στη σκηνοθεσία. Πολυπραγματοσύνη ή διαφορετικές όψεις του ίδιου νομίσματος; Δεν είναι μια απόφαση συνειδητή που πήρα και έβαλα σε εφαρμογή. Ολα προκύπτουν από μόνα τους και αυτό γίνεται συνήθως επειδή ένα καινούργιο για μένα μέσο μπορεί να εκφράσει κάτι που ένα άλλο δεν είναι δυνατόν να το κάνει τόσο τέλεια, οπότε και καταφεύγω σ αυτό. Είναι επίσης και θέμα χαρακτήρα, μ αρέσει να κάνω πολλά και διαφορετικά πράγματα, να ζω την χίμαιρα ότι θα τα ζήσω και θα τα γευτώ όλα. Και για να ξαναγυρίσω στην ερωτική ορολογία, είμαι μάλλον ένα είδος πολυγαμικού δημιουργού που περνάει από την μία τέχνη στην άλλη ανάλογα με τις επιθυμίες και τις ανάγκες του έκφρασης της στιγμής.

Πόσο σημαντική πιστεύεις πως είναι η ύπαρξη του φεστιβάλ Outview για την Ελλάδα και την κοινότητα των λεσβιών, γκέι, bisexual και τρανσέξουαλ ατόμων;Είναι αυτονόητο ότι είναι πολύ σημαντικό. Η ΛΟΑΤ (Λεσβιακή, Ομοφυλοφιλική, Αμφισεξουαλική, Τρανσεξουαλική) κοινότητα πρέπει να γράψει την δική της ιστορία, να την επικοινωνήσει, να κάνει τέχνη και να αποκτήσει ταυτότητα, ειδικά στην Ελλάδα που ακόμα ζούμε πολύ πιο πίσω από άλλες χώρες της Ευρώπης και του κόσμου από άποψη δικαιωμάτων και κοινωνικής αποδοχής. Μια χώρα όπου ο άλλος αποτελεί κίνδυνο για την ακεραιότητα της δικής μας ταυτότητας με ολέθρια αποτελέσματα όπως έχουμε δει πρόσφατα. Ο άλλος,όμως, είναι μια πλευρά του εαυτού μας, και καλά θα κάνουμε να εκτεθούμε σ αυτόν μήπως ρίξουμε λίγο περισσότερο φως και στα δικά μας σκοτάδια.

To «Δίπτυχο: Η Αγάπη που δεν Λέει τ' Ονομα της» προβάλλεται σήμερα Παρασκευή 27 Μαΐου μετά την ταινία έναρξης του πέμπτου Outview Film Festival στο Ινστιτούτο Θερβάντες.