Άποψη

Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Ο «Χαμένος Παράδεισος» δεν μπορεί να περιμένει...

of 10

Μετά από 16 χρόνια, δύο ντοκιμαντέρ και μια υπόθεση που συντάραξε τα δικαστικά χρονικά της Αμερικής, το υποψήφιο για Οσκαρ φινάλε του «Paradise Lost» αποδεικνύει πως το σινεμά μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, αν και η ζωή έχει πάντα τον τελευταίο λόγο...

Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Ο «Χαμένος Παράδεισος» δεν μπορεί να περιμένει...

Η ιστορία του «Paradise Lost», της σειράς ντοκιμαντέρ των Μπρους Σινόφσκι και Τζο Μπέρλινγκερ, υπεύθυνοι έτσι κι αλλιώς για ένα από τα καλύτερα ντοκιμαντέρ των τελευταίων χρόνων, το «Some Kind of Monster» για τους Metallica το 2004, είναι σχεδόν το ίδιο συνταρακτική με το θέμα της. Οχι μόνο γιατί κατέληξε να «ζήσει» όσο και η περιπέτεια των «West Memphis Three», των τριών αγοριών που καταδικάστηκαν για το φόνο τριών μικρών παιδιών το 1993 στο Δυτικό Μέμφις, αλλά γιατί η επιμονή των δύο σκηνοθετών για την αθωότητα των τριών νέων υπήρξε στην πραγματικότητα ο λόγος που οδήγησε στην αποφυλάκιση τους, μετά από 18 χρόνια άδικου εκγκλεισμού.

Αν το «Paradise Lost» δεν ήταν ντοκιμαντέρ θα μπορούσε κανείς να μιλήσει για την πιο άγρια φαντασία. Αυτή που συναντά κανείς μόνο στις ταινίες. Και που ακόμη κι εκεί, κάτι μέσα σου σε εμποδίζει να την πιστέψεις. Τίποτα, όμως, στην ιστορία του «Paradise Lost» δεν είναι ψεύτικο. Τίποτα δεν είναι ωραιοποιημένο. Τίποτα δεν είναι κατασκευασμένο.

Και πως θα μπορούσε άλλωστε, αφού οτιδήποτε είναι το «Paradise Lost» στηρίζεται στο παράδοξο ενός ψέματος που όλοι θέλουν να πιστέψουν ως αλήθεια, μια αντιστροφή της πραγματικότητας που πριν την επιχειρήσει το σινεμά, το έχει κάνει ήδη η ζωή. Μια από τις πιο συγκλονιστικές ιστορίες δικαστικής «πλάνης» που απογυμνώνει απο κάθε επίπλαστο περιτύλιγμα όχι μόνο ένα δικαστικό σύστημα και μια ολόκληρη κοινωνία, αλλά την ίδια την ανθρώπινη κατάσταση.

Τα γεγονότα μιλούν από μόνα τους.

Το 1993. τρια νεαρά αγόρια καταδικάστηκαν για τη δολοφονία τριών οκτάχρονων παιδιών στο Μέμφις. Κατά τη διάρκεια της δίκης, και ενώ τα στοιχεία για την ενοχή τους ήταν ελλιπή, το κίνητρο που αναγνώρισε το δικαστήριο - κρίνοντας τους ενόχους από τα μαύρα τους ρούχα και το γεγονός πως ήταν φανατικοί της heavy metal μουσικής - ήταν η συμμετοχή τους σε σατανικές τελετές. Ο Ντάμιεν Εχολς καταδικάστηκε σε θάνατο, ο Τζέσι Μισκέλι Τζούνιορ σε ισόβια συν δύο 20χρονες ποινές κάθειρξης και ο Τζέσιον Μπόλντουιν σε ισόβια.

Από εκείνη τη στιγμή ξεκίνησε και η «καταγραφή» της υπόθεσης από τους Τζο Μπέρλινγκερ και Μπρους Σινόφσκι, με σκοπό να ριχτεί φως σε μια υπόθεση πιο σκοτεινή απ’ όσο φαντάζονταν τότε οι δύο νεαροί ντοκιμαντερίστες, αλλά και όλοι οι εμπλεκόμενοι σε αυτήν.

Το πρώτο «Paradise Lost» γυρίστηκε το 1996 με υπότιτλο «The Child Murders at Robin Hood Hills» σε παραγωγή ΗΒΟ σε μια προσπάθεια να αφυπνιστεί η κοινή γνώμη για την αθωότητα των τριών αγοριών. Η ταινία υπήρξε τόσο επιτυχημένη που κέντρισε το ενδιαφέρον συγκροτημάτων, συγγραφέων και ανθρώπων της βιομηχανίας του θεάματος (ανάμεσα τους ο Τζόνι Ντεπ, ο Πίτερ Τζάκσον, ο Χένρι Ρόλινς, ο Εντι Βέντερ κ.ά.) ξεσηκώνοντας ένα γιγάντιο ρεύμα υπέρ των τριών παιδιών.

Το 2000 οι Μπέρλινγκερ και Σινόφσκι σκηνοθέτησαν ένα δεύτερο ντοκιμαντέρ με τίτλο «Paradise Lost 2: Revelations» αποκαλύπτοντας νέα στοιχεία για την υπόθεση και κυρίως αυτά που το δικαστήριο αρνήθηκε πολλές φορές να αναγνωρίσει αρνούμενο να ανοίξει ξανά την υπόθεση.

Το τρίτο μέρος του «Paradise Lost» με τίτλο «Purgatory» αποτελούσε αρχικά την πρώτη από δύο ταινίες που ετοίμαζαν οι δύο σκηνοθέτες συνεχίζοντας τον αγώνα τους να αποδείξουν αυτό που κατηγορηματικά αρνιόταν να κάνει ένα ολόκληρο δικαστικό σύστημα. Μια αναπάντεχη όμως τροπή που κατέληξε στην αποφυλάκιση των τριών παιδιών, έμελλε να δώσει σε αυτήν την ταινία τον τίτλο του μεγάλου φινάλε. Ισως γι’αυτό και το «Καθαρτήριο» είναι η καλύτερη στιγμή όλης της σειράς, μια περίληψη της όλης ιστορίας συγκεντρωμένης μέσα σε περίπου δύο ώρες μιας ζωντανής κόλασης.

Εκμεταλλευόμενοι στο έπακρο το υλικό περίπου δύο δεκαετιών, οι Μπέρλινγκερ και Σινόφσκι κυκλώνουν την υπόθεση των «τριών του Μέμφις» από κάθε πιθανή πλευρά: από τα γεγονότα της σύλληψης τους, τις πρώτες δίκες, μαρτυρίες όσων με κάποιο τρόπο ενεπλάκησαν στα γεγονότα, αρχειακό υλικό από τις ανακρίσεις, συνεντεύξεις με τους γονείς των θυμάτων αλλά και τους συγγενείς των κατηγορούμενων και φυσικά τις δηλώσεις των ίδιων των «τριών».

Θα αρκούσε και μόνο η εικόνα των τριών κατηγορούμενων τότε και τώρα, μια ανατριχιαστική μαρτυρία των 18 χρόνων που έχουν περάσει από πάνω τους, αφαιρώντας τους οτιδήποτε μπορεί να είναι η εφηβεία και το πέρασμα στη μέση ηλικία. Τότε παιδιά, σήμερα σαραντάρηδες, οι τρεις του Μέμφις είναι πλέον κάτι περισσότερο από τα θύματα μιας δικαστικής πλάνης ή οι αποδιοπομπαίοι τράγοι μιας κοινωνίας που σαπίζει μέσα στις προκαταλήψεις, τον αναλφαβητισμό και ένα σαδιστικό «κυνήγι μαγισσών».

Είναι οι πρωταγωνιστές ενός θρίλερ στη μορφή ενός υποδειγματικού ντοκιμαντέρ που σκιαγραφεί με χειρουργικό σχεδόν τρόπο το πορτρέτο μιας πρωτοφανούς αγριότητας. Οχι αυτής που οδήγησε τρια μικρά παιδιά στο θάνατο και άλλα τρία σε μια φρικτή καταδίκη, αλλά αυτής που διαδραματίζεται καθημερινά σε περισσότερες από μια γωνιές του κόσμου, όταν ο παραλογισμός και η συλλογική παράνοια δινεί τη θέση της στην κοινή λογική και ξαφνικά τίποτα πλέον δεν μπορεί να λειτουργήσει στη σφαίρα της πραγματικότητας. Σε εκείνο δηλαδή το σημείο που ακόμη και η έννοια του ντοκιμαντέρ αρχίζει να αλλάζει νόημα αγγίζοντας τόσο επικίνδυνα τη μυθοπλασία, με τον ίδιο τρόπο που το κάνει πριν απ' όλους η ίδια η ζωή.

Οσες ταινίες και να γυριστούν για την υπόθεση των «West Memphis Three» (ήδη ετοιμάζονται δύο, μια με σκηνοθέτη τον Πίτερ Τζάκσον και μια με τον Ατόμ Εγκογιάν), το «Paradise Lost 3: Purgatory» θα μείνει για πάντα η σημαντικότερη μαρτυρία της ιστορίας τους. Και υπεύθυνο το ίδιο για το γεγονός - πως ακόμη και χωρίς ίχνος απονομής δικαιοσύνης - οι τρεις τους βρίσκονται σήμερα ελεύθεροι...

Διαβάστε περισσότερα για το «Paradise Lost», δείτε παρακάτω το τρέιλερ και στο gallery δείτε το χρονικό της ιστορίας των «West Memphis Three».

Το «Paradise Lost 3: Purgatory» προβάλλεται στο 14ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης την Τρίτη 13 Μαρτίου στις 23.00 στο Ολύμπιον και την Κυριακή 18 Μαρτίου στις 23.30 στην αίθουσα «Τζον Κασσαβέτης».