Ο Χρήστος Τσιόλκας, το «τρομερό παιδί» της Αυστραλέζικης λογοτεχνίας, έπεσε σε βαθιά νερά όταν κυκλοφόρησε, το 2005, το μυθιστόρημα «Dead Europe». Η ανταπόκριση ήταν από εκθειαστική μέχρι επιθετική. Το ίδιο ενδέχεται να συμβεί και με την ταινία που βασίζεται στο μυθιστόρημα του Τσιόλκα, που γυρίζεται αυτόν τον καιρό, πού αλλού, στις χώρες της γηραιάς ηπείρου, ανάμεσα στις οποίες και η Ελλάδα.
Ο Τόνι Κράβιτζ, με μια επιτυχημένη μεσαίου μήκους ταινίας, το «Jewboy» κι ένα μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ, το «The Tall Man» στο ενεργητικό του, μεταφέρει το «Dead Europe» στον κινηματογράφο, με πλήρη συνείδηση των απαιτήσεων στις οποίες πρέπει ν’ ανταποκριθεί.
Πρωταγωνιστής του ο Γιούεν Λέσλι, ο οποίος κρατούσε τον κεντρικό ρόλο στο «Jewboy», θα τον αναγνωρίσετε όμως στο «Sleeping Beauty» της Τζούλια Λι. Από την ελληνική πλευρά, με εκτελεστή παραγωγό στην Ελλάδα την Inkas Film, η συμμετοχή είναι εκτεταμένη και στους συντελεστές του συνεργείου, αλλά και στους ηθοποιούς που συνεργάστηκαν: Δανάη Σκιάδη, Θάνος Σαμαράς, Θεοδώρα Τζήμου, Γιάννης Τότσικας, Ζωζώ Ζάρπα, Μαριέττα Σγουρδαίου, Αλεξία Καλτσίκη, Αλέξανδρος Μυλωνάς, Αλεξάνδρα Παντελάκη, Αργύρης Πανταζάρας, Ηλιάννα Μαυρομάτη, Λουίζα Μπατίστα και Γιώργος Γιαννακάκος.
Το γύρισμα του «Dead Europe» ξεκίνησε στην Αυστραλία, μεταφέρθηκε στην Ελλάδα, στα Ζαγοροχώρια και στην Αθήνα, για να συνεχιστεί λίγο αργότερα στη Γαλλία και την Ουγγαρία.
Οσο το «Dead Europe» είχε ως έδρα του την Αθήνα, για την ακρίβεια μια μονοκατοικία στη Βούλα, κάναμε μια βόλτα και μιλήσαμε με τον σκηνοθέτη της ταινίας, Τόνι Κράβιτζ. Παρακάτω τα όσα μας είπε:
Η Ιστορία
Η ιστορία παρακολουθεί έναν Ελληνοαυστραλό που έρχεται στην Αθήνα – στην ταινία βλέπουμε την πρώτη του επίσκεψη στην πόλη – και ανακαλύπτει ότι η οικογένειά του είναι καταραμμένη. Δεν πιστεύει στην κατάρα, είναι ένας λογικός άνθρωπος. Διάβασα το βιβλίο μόλις βγήκε και το αγάπησα για πολλούς λόγους, πραγματευόταν πολλά ζητήματα που με απασχολούν, αλλά μ’ έναν αληθινά πρωτότυπο τρόπο. Τι σημαίνει να είσαι Ευρωπαίος και τι σημαίνει να έχεις ευρωπαϊκές καταβολές, να μεγαλώνεις στο νότιο ημισφαίριο και να νιώθεις συνδεδεμένος με μια ιδέα και μια χώρα που έχει αλλάξει. Οι Ελληνοαυστραλοί φίλοι μου συχνά μου λένε για το πώς έμαθαν ελληνικά και, όταν γυρίζουν στην Ελλάδα, τα ελληνικά τους είναι πολύ παλιομοδίτικα και η όλη ιδέα της Ελλάδας, όπως υφίσταται στην Αυστραλία μπορεί να είναι πολύ παρωχημένη.
Η Ιδέα
Οι δικές μου καταβολές είναι εβραϊκές, οπότε έχω μια παρόμοια σχέση με το παρελθόν. Βέβαια με τον αντίθετο τρόπο απ’ ό,τι ο Αϊζακ, ο ήρωας της ταινίας, μια και εκείνος περνά την αντι-Σημιτική περίοδό του. Ωστόσο ταυτίστηκα απόλυτα με τις ιδέες του βιβλίου, τις οποίες ο Τσιόλκας χειρίζεται μ’ έναν πολύ φρέσκο, πρωτότυπο τρόπο. Μιλά για κάτι που βρίσκεται έξω απ’ τον καθένα μας, το οποίο όμως μέσα μας αντιμετωπίζουμε με προκατάληψη.
Η Παραγωγή
Ο παραγωγός Εμίλ Σέρμαν διάβασε το βιβλίο λίγο μετά από εμένα και, όταν επικοινώνησε μαζί μου, εγώ προσπαθούσα ήδη να πάρω τα κινηματογραφικά δικαιώματα. Μου τηλεφώνησε λοιπόν και μου είπε, έχεις διαβάσει αυτό το βιβλίο; Οπότε ήταν μια ευτυχής συγκυρία. Κι έπειτα ξεκινήσαμε τη διασκευή. Μια καλή μου φίλη, η Λουίζ Φοξ ανέλαβε την επεξεργασία του και, πολύ νωρίς, καταλάβαμε ότι το βιβλίο ήταν υπερβολικά μεγάλο για να γίνει ταινία – πολλοί το θεωρούν αδύνατο να διασκευαστεί. Είναι ένα πολυεπίπεδο και πολυσύνθετο βιβλίο, οπότε επιλέξαμε να αφαιρέσουμε το ιστορικό κομμάτι και να επικεντρωθούμε μόνο στη σύγχρονη ιστορία. Αλλά ακόμα κι αυτό πήρε πολύ χρόνο, ήταν μια απαιτητική διαδικασία.
Για τον πρωταγωνιστή, Γιούεν Λέσλι
Μετά τη συνεργασία μου με τον Γιούεν στην προηγούμενη ταινία μου, το «Jewboy», τον είχα στο πίσω μέρος του μυαλού μου για το ρόλο του Αϊζακ, αναρωτιόμουν αν θα ήταν κατάλληλος, Κάναμε ένα πολύ εκτεταμένο κάστινγκ στην Αυστραλία με πολλούς ηθοποιούς και ο Γιούεν ήταν ο καλύτερος, ο πιο κοντινός στον ήρωα, οπότε το ζήτημα λύθηκε από μόνο του.
Αν η Ευρώπη πεθαίνει, τι γεννιέται;
Τίποτα. Η ιστορία είναι μάλλον μηδενιστική, πιστεύω. Δεν προσπαθεί να κινηθεί «προς το φως», κοιτάζει μόνο το σκοτάδι. Είναι μια σκοτεινή ιστορία και οι σκοτεινές ιστορίες περνούν κάτω από το δέρμα, μ’ έναν τρόπο που οι φωτεινές ιστορίες δεν μπορούν συχνά να κάνουν, οπότε κατά τη γνώμη μου είναι απόλυτα ειλικρινής και μηδενιστική. Εφόσον κάνεις μια ιστορία για το θάνατο και το φόνο και για το πώς δεν αντιμετωπίζουμε την ιστορία κατά πρόσωπο, το να την οδηγήσεις σ’ ένα φωτεινό τέλος είναι ψεύτικο. Αυτή εδώ η ιστορία είναι συγγενική της κλασικής ελληνικής τραγωδίας, που σε κατευθύνει προς ένα οπερατικό φινάλε και μετά σε αφήνει να δώσεις τις λύσεις μόνος σου.
Για τις εντυπώσεις που του άφησε η Ελλάδα
Η Ελλάδα είναι η χώρα στην οποία ξεκινήσαμε το γύρισμα της ταινίας, επιπλέον εγώ δεν έχω ξαναδουλέψει έξω από την Αυστραλία. Η δουλειά μας εδώ κύλησε υπέροχα και το συνεργείο ήταν εκπληκτικό. Το σύστημα είναι παρόμοιο μ’ αυτό με το οποίο έχω συνηθήσει να δουλεύω, είμαι ενθουσιασμένος, πραγματικά, θα ήθελα πολύ να κάνω κι άλλη ταινία στην Ελλάδα. Λυπάμαι που φεύγω. Ενα από τα πράγματα που με χαροποίησαν περισσότερο εδώ ήταν οι εκπληκτικοί ηθοποιοί με τους οποίους συνεργαστήκαμε, από ογδοντάχρονους μέχρι εικοσάχρονους και έφηβους. Αυτό και μόνο έκανε την εμπειρία ξεχωριστή. Ολοι μοιάζουν αφοσιωμένοι στην ταινία, νιώθω πολύ τυχερός. Μετά από την Ελλάδα θα πάμε στο Παρίσι για μια εβδομάδα κι έπειτα στη Βουδαπέστη για άλλες δυο εβδομάδες. Η ταινία θα ολοκληρωθεί γύρω στον Μάρτιο ή Απρίλιο.
Για την ανταπόκριση που πιστεύει ότι θα έχει η ταινία
Νομίζω ότι το κοινό θα αντιμετωπίσει την ταινία όπως έκανε και με το βιβλίο. Κάποιοι άνθρωποι είπαν ότι ήταν το καλύτερο βιβλίο που διάβασαν ποτέ, χτύπα ξύλο, αν είμαστε τυχεροί, σε κάποιους θ’ αρέσει πολύ η ταινία. Ωστόσο δεν προσπαθούμε να κάνουμε ένα εύκολο φιλμ και κάποιοι άνθρωποι θα δυσκολευτούν να το προσεγγίσουν. Δεν απολογούμαστε γι’ αυτό. Η ταινία δε στοχεύει στα multiplex. Είναι μια καθαρά καλλιτεχνική ταινία. Οπως λέει και ο συγγραφέας, είναι μια ιστορία φαντασμάτων για ανθρώπους που δεν πιστεύουν σε φαντάσματα. Σ’ αυτές τις ιστορίες, ή στα ψυχολογικά θρίλερ, πρέπει να βρίσκεσαι σε εγρήγορση, να κάθεσαι στην άκρη της καρέκλας σου και να έχεις αγωνία για το τι θα συμβεί μετά.
Για το πώς αποφάσισε να καταπιαστεί μ’ ένα τόσο απαιτητικό μυθιστόρημα
Ο,τι και να κάνεις σε οποιονδήποτε δημιουργικό τομέα, αν δεν είσαι πολύ πολύ ανήσυχος πριν ξεκινήσεις, κάτι πηγαίνει στραβά! Αυτού του είδους η ψυχολογική κατάσταση είναι τρομερά υγιής. Ωστόσο, ναι, το όλο project είναι μεγάλο και σύνθετο. Απλώς αντιμετωπίζεις το κάθε πρόβλημα καθώς προκύπτει κι ελπίζεις να παίρνεις τις σωστές αποφάσεις και να φτάσεις μέχρι το τέλος. Κι ελπίζω ότι θα φτάσουμε εκεί.
Διαβάστε περισσότερα για τον Χρήστο Τσιόλκα και το «Χαστούκι» του εδώ
Οι φωτογραφίες στο gallery είναι του Νίκου Νικολόπουλου
