Το 23ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης τελείωσε. Δεν είναι εύκολο συνήθως να πει κάποιος με απόλυτο τρόπο, «αυτή ήταν η δικιά μου καλύτερη ταινία». Εκτος κι αν έχει πετριά με το θέμα και ήρθε, ξαφνικά, ένας-μία σκηνοθέτης και τον βοήθησε να καταλάβει, να συμφιλιωθεί, ίσως, με κάτι που τον βασάνιζε. Οπως ένοιωσα εγώ με το ντοκιμαντέρ «ΗΕπιστροφή: Η Ζωή Μετά το Ισλαμικό Κράτος» της Καταλανής Αλμπα Σοτόρα Κλούα.
Διαβάστε ακόμη: Θερμές μέρες και νύχτες με ωραίες ταινίες στο 23ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
Υπάρχει άραγε γυναίκα της Δύσης, έστω και λιγουλάκι φεμινίστρια, που δεν είχε ταραχθεί τα τελευταία χρόνια παρακολουθώντας τα καραβάνια δυτικών νέων κοριτσιών, Μουσουλμάνων στο θρήσκευμα, που εγκατέλειπαν οικογένειες, σχολεία και την ίδια την ελευθερία τους, και έτρεχαν κρυφά, κυνηγημένες από αρχές και αστυνομίες, να ενταχθούν στις τάξεις του ISIS και του Ισλαμικού Κράτους; Κάποιες απο αυτές, όπως η πανέμορφη Σαμίνα Μπεγκούμ από το Λονδίνο και η Αμερικανίδα Χόντα Μουθάνα που, μάλιστα, ανέβαζε φρικιαστικά τουίτ ζητώντας να χυθεί το αίμα των συμπατριωτών της, έγιναν σταρ.
Σημερα που ο ISIS έχει ηττηθεί - ναι, αλλά οι Ταλιμπάν επελαύνουν πάλι στο Αφγανιστάν - συναντάμε αυτές τις δυο γυναίκες, και άλλες πολλές, παλιές «νύφες του ISIS», στο συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ της Σοτόρα Κλούα. Η τολμηρή Καταλανή τις συνάντησε, έζησε μαζί τους και κατέγραψε στην κάμερά της σε στρατόπεδο του Συριακού Κουρδιστάν, τις νεαρές γυναίκες από Ευρώπη και Αμερική, που το 'σκασαν κάποτε από τα σπίτια τους για να ενσωματωθούν με ενθουσιασμό και θρησκευτικό πάθος με τον ISIS. Σήμερα, έγκλειστες, κατεστραμμένες, μετανιωμένες, οι περισσότερες με μικρά παιδιά, ζητάνε να τις δεχτούν πίσω οι πατρίδες τους. Κι η Σοτόρα Κλούα προσπάθησε ια να καταλάβει, όπως μας λέει, γιατί αυτές οι γυναίκες έκαναν αυτό που έκαναν. Δεν κρύβει τα αρνητικά της συναισθήματα, δεν κρύβει πόσο δύσκολα τις πλησίασε, τις άκουσε, τους έδωσε μια δεύτερη ευκαιρία.
Αυτές οι χιλιάδες γυναίκες και τα μικρά παιδιά τους, από Γαλλία, Βέλγιο, Καναδά, Ολλανδία, Αγγλία, ΗΠΑ, Ισπανία, Γερμανία, νέες, όμορφες, με άψογα αγγλικά και κάποια ίχνη παλιάς κοσμικότητας κάτω απο την μαντήλα, έχουν δικαίωμα να γυρίσουν πίσω στις χώρες τους.»
Γιατί αυτό είναι το μήνυμα, η θέση της ταινίας «Η Επιστροφή: Η Ζωή Μετά το Ισλαμικό Κράτος». Οτι αυτές οι χιλιάδες γυναίκες και τα μικρά παιδιά τους, από Γαλλία, Βέλγιο, Καναδά,Ολλανδία, Αγγλία, ΗΠΑ, Ισπανία, Γερμανία, νέες, όμορφες, με άψογα αγγλικά και κάποια ίχνη παλιάς κοσμικότητας κάτω απο την μαντήλα, έχουν δικαίωμα να γυρίσουν πίσω στις χώρες τους. Μάταια περιμένουν να τις δεχτούν πίσω. Μόνο η Γερμανία για λόγους ανθρωπιστικούς δέχτηκε τρεις, θα περάσουν, βέβαια, από δίκη, ενώ τα παιδιά τους μπήκαν σε ειδικές μονάδες. Το πρόβλημα δεν είναι καθόλου απλό. Βοηθάει, όμως, η προσέγγιση και η ταινία της Αλμπα Σοτόρα Κλούα να ξεπεράσουμε προκαταλήψεις, να απλώσουμε το χέρι ακόμα και σ' αυτές, που πριν λιγα χρόνια, ευχαρίστως ή με τη βία, θα γίνονταν βομβίστριες αυτοκτονίας στο όνομα του ISIS. Διαβάστε παρακάτω όσα μας είπε η Αλμπα Σοτόρα Κλούα.
Πώς βρέθηκε μια Καταλανή κινηματογραφίστρια στη Συρία να γυρίζει ντοκιμαντέρ για στρατόπεδα και δυτικές γυναίκες που αγάπησαν τον ISIS;
Η ταινία γυρίστηκε στην Ροζάβα, το Συριακό Κουρδιστάν, στο βορειοανατολικό άκρο της χώρας. Η ιστορία ξεκίνησε πριν λίγα χρόνια. Στις αρχές του 2015 ταξίδεψα στη Συρία για να γυρίσω το «Commander Arian», ένα ντοκιμαντέρ για μια αποκλειστικά γυναικεία Κουρδική στρατιωτική ομάδα και την αρχηγό τους, που μάχονταν εναντίον του ISIS. Ενσωματώθηκα γιά μήνες στο τάγμα τους, φόρεσα στρατιωτική στολή και κατέγραψα πολλές στρατιωτικές επιχειρήσεις στα κατεχόμενα από τον ISIS εδάφη. Ειδικά οι νύχτες ήταν πολύ τρομακτικές. Οταν ήμασταν λίγες,έπρεπε να κρατήσω σκοπιά μαζι με τις νεαρες μαχήτριες. Αυτή η εμπειρία με άλλαξε βαθειά. Συνάντησα υπέροχους ανθρώπους, που σκοτώθηκαν, έχασα φίλους, είδα να παρατάσσονται δεκάδες πτώματα πολιτών γιά να αναγνωριστούν από τις οικογένειές τους.
Και πότε άρχισαν να σας απασχολούν οι ιστορίες με τις νεαρές μουσουλμάνες της Δύσης, που το 'σκαγαν απο τις οικογένειές τους και περνούσαν παράνομα στη Συρία για να ενωθούν με το Ισλαμικό Κράτος, σε εποχές που ξέραμε πια τα πάντα για τον Isis, ενώ οι τρομοκρατικές επιθέσεις στην Ευρώπη δεν είχαν τελειωμό; Τι νοιώθατε τότε γι' αυτές, πριν τις γνωρίσετε και τις κινηματογραφήσετε;
Το μυαλό μου κόντευε να εκραγεί από χιλιάδες ερωτήσεις. Ηταν η εποχή μετα το «Commander Arian», προσπαθούσα ακόμα να διαχειριστώ τον πόνο, τη φρίκη και τον θάνατο που είχα ζήσει. Πώς είναι δυνατόν ο ISIS, μια εγκληματική οργάνωση υπεύθυνη για γενοκτονία, για τον θάνατο χιλιάδων ανθρώπων, για δουλεία και βασανιστήρια, να έχει τη δύναμη να αποπλανά,να πείθει τόσο πολλά νεαρά άτομα σε όλο τον πλανήτη; Πώς μπορούσαν δυτικές γυναίκες να τα εγκαταλείπουν όλα για να γίνουν σύζυγοι, υπηρέτριες και σκλάβες ανδρών, που διαπράττουν θηριωδίες; Γι' αυτό ακριβώς, μήπως και βρώ κάποιες απαντήσεις , ξεκινησα το προτζεκτ της «Επιστροφής» στο στρατόπεδο Al Roj.
Οι πρώτες μέρες στο στρατόπεδο ήταν πολύ σκληρές. Βρέθηκα σε έναν κόσμο βυθισμένο σε φόβο, μίσος και μεταμέλεια. Για το συνεργείο μου τα πράγματα ήταν ακόμα πιό δύσκολα. Αποτελείτο από νεαρές Κούρδισες, που είχαν χάσει στον πόλεμο εναντίον του ISIS φίλους και συγγενείς. Είχαν χάσει τα σπίτια τους, τις πόλεις τους, την ζωή που είχαν. Αλλά μάςέσπρωχνε όλες μας μιά βαθειά ανάγκη να καταλάβουμε. Ψάχναμε απαντήσεις.
Είχατε, πάντως, απο την αρχή μια βασική γραμμή, φαντάζομαι. Δεν ψάχνατε στην τύχη. Τι θέλατε να είναι το ντοκιμαντέρ σας για τις γυναικες του ISIS;
Ηθελα να ειναι μια κινηματογραφική αφήγηση, που να ενθαρρύνει και να προωθεί την ειρήνη, την κατανόηση και την αγάπη. Ηθελα να αντικρούσω τις φωνές μίσους, εκφοβισμού και εκδίκησης που κυριαρχούν στο πεδίο των MME και μόνο νέα βία μπορούν να μας φέρουν. Γι' αυτό το λόγο αποφάσισα να εστιάσω στο ανθρωπιστικό έργο που κάνουν σ' αυτά τα στρατόπεδα, Κούρδισες γυναίκες, προσπαθώντας να πλησιάσουν, να στηρίξουν και να αλλάξουν κάπως τις γυναίκες του ISIS και τα παιδιά τους.
Δεν κρύβετε, πάντως, στην ταινία σας ότι αυτές οι ακτιβίστριες Κούρδισες, που έχουν αναλάβει ένα τόσο γενναιόδωρο ρόλο, καμιά φορά σπάνε, δεν αντέχουν να αντιμετωπίσουν φονταμενταλίστριες γυναίκες, που έρχονται από το Ισλαμικό Κράτος.
Ναι, οι πρώτες εβδομάδες γυρίσματος ήταν απογοητευτικές, εκνευριστικές. Είχαμε την αίσθηση ότι οι γυναίκες του ISIS δεν μας έλεγαν αλήθεια, ότι επαναλάμβαναν όλες την ίδια ιστορία. Αρχίσαμε να έχουμε συγκρούσεις στο εσωτερικό της ομάδας μας, μέχρι που σκεφτήκαμε και να σταματήσουμε την ταινία, γιατι νοιώθαμε ότι δίνουμε το λόγο, ένα παγκόσμιο μικρόφωνο σεγυναίκες που δεν το άξιζαν.
Είχαν απαντήσει σε επιθετικές, εχθρικές ερωτήσεις και οι απαντήσεις τους είχαν γίνει πρωτοσέλιδα σε δυτικά ταμπλόιντ και γεννήσει πολωμένες συζητήσεις.»
Και πώς έγινε αυτό το θαύμα που βλέπουμε στην ταινία, να λιώσουν τα όρια μεταξύ σας, να δεχτούν να μιλήσουν ελεύθερα και πιο προσωπικά στην κάμερά σας;
Τώρα, κοιτώντας προς τα πίσω, μπορώ να καταλάβω πόσο δύσκολο ήταν και γι' αυτές. Ηταν συναισθηματικά μπλοκαρισμένες, φοβισμένες και με βαθειά τραύματα. Επιπλέον, μερικές είχαν ηδη υπερεκτεθεί στα μιντια, είχαν δεχτεί να δώσουν συνεντεύξεις σε δημοσιογράφους, που δεν είχαν ίχνος ευαισθησίας. Είχαν απαντήσει σε επιθετικές, εχθρικές ερωτήσεις και οιαπαντήσεις τους είχαν γίνει πρωτοσέλιδα σε δυτικά ταμπλόιντ και γεννήσει πολωμένες συζητήσεις. Πολλές από αυτές είχαν χάσει λόγω αυτών ακριβώς των συνεντεύξεων την υπηκοότητά τους. Φοβούνταν, λοιπόν, ότι κι εμείς είμαστε εκεί γιά να κάνουμε τα ίδια. Αλλά, αφού περάσαμε μερικές εβδομάδες μαζί, αφού μοιραστήκαμε τσάι, κέικ και φαγητό, κατάλαβαν ότι δεν είμασταν εκεί για να αντιπαρατεθούμε μαζί τους, αλλά για να τις ακούσουμε. Αρχισαν σιγά-σιγά να μας ανοίγονται, αρχίσαμε και μεις να νοιώθουμε την αλήθεια πίσω από τα λόγια τους. Αποφασίσαμε ,λοιπόν, να ρίξουμε το βάρος της ταινίας σ' αυτά που μας ένωναν και όχι στις διαφορές μας. Ηταν νομίζω, γιά όλες μας, τεράστια έκπληξη το πόσο εύκολο ήταν τελικά να βρούμε έναν τρόπο να συνδεθούμε και να επικοινωνήσουμε με ειλικρίνεια. Το μόνο που χρειαζόταν ήταν να χτίσουμε μια εμπιστοσύνη μεταξύ μας.
Σας έπεισαν ότι έχουν αφήσει πίσω τους τον θρησκευτικό φανατισμό τους και είναι έτοιμες για μια νέα ζωή πίσω στις χώρες τους, χωρίς σκέψεις για εκδίκηση; Εχουν, άλλωστε, βαθειές πληγές, πολλές έχουν χάσει στον πόλεμο και στις κακουχίες τα παιδιά τους.
Από τον ISIS νοιώθουν εξαπατημένες, όχι από τη Δύση. Νόμιζαν ότι θα βρουν στο Ισλαμικό Κράτος την ελευθερία, αλλά συνειδητοποίησαν ότι ελεύθερες ήταν στη Δύση, ότι εκεί μπορούσαν να γίνουν ο,τι ήθελαν, να βρουν τον εαυτό τους. Το ταξίδι που έκαναν, τις βοήθησε να καταλάβουν και να εκτιμήσουν την αξία των χωρών στις οποίες ζούσαν και ανήκαν.
Πώς είναι, δηλαδή, η ψυχική και διανοητική κατάσταση των περισσοτέρων; Νιώθουν, για παράδειγμα, μεταμέλεια; Κρίνουν τους εαυτούς τους; Εχουν αρχίσει να αμφιβάλλουν για την θρησκεία τους;
Πιστεύω ότι η ταινία μου δείχνει πόσο βαθειά έχουν μετανοιώσει. Κατέστρεψαν τις ζωές τους και τις ζωές των παιδιών τους. Ξέρουν όλες ότι έκαναν ένα φρικτό λάθος και νιώθουν ενοχές. Θέλουν όλες να γυρίσουν πίσω και να ξεκινήσουν από την αρχή τη ζωή τους με τις οικογένειες, που κάποτε ήθελαν να εγκαταλείψουν, γιατί θεωρούσαν ότι δεν πίστευαν στο αληθινό Ισλάμ - γονείς, αδελφούς και αδελφές. Ολες μου είπαν, ακούγεται και στην ταινία, ότι τώρα κατάλαβαν τις πραγματικές αξίες του Ισλάμ, είναι αυτές που τους δίδασκαν οι γονείς και οι παπούδες τους, αλλά αυτές αδιαφορούσαν, αφοσιωμένες σε εξωτερικούς τύπους και κανόνες. Από τις έξι γυναίκες που συμμετέχουν στην ταινία, οι πέντε πέταξαν το χιτζάμπ. Αλλες για να νοιώσουν πιο ελεύθερες, άλλες, ίσως, για να γίνουν πιο εύκολα αποδεκτές στη Δύση.
Πιστεύετε ότι όρος για την επιστροφή τους είναι να περάσουν στις πατρίδες τους από δίκη;
Ναι, φυσικά πρέπει να αντιμετωπίσουν τη Δικαιοσύνη. Αυτό ακριβώς ζητάνε και οι ίδιες τα τελευταία 3-4 χρόνια που κρατούνται στο στρατόπεδο χωρίς δίκη, χωρίς τίποτα. Πρέπει να οδηγηθούν ενώπιον ενός δικαστηρίου έχοντας πρόσβαση σε δικηγόρο και νομικές συμβουλές. Μιλάμε για βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Και τα παιδιά; Μην τα ξεχνάμε. Η πλειονότητα τουπληθυσμού του στρατοπέδου είναι παιδιά. Εντελώς αθώα, αλλά καταδικασμένα να ζούν έγκλειστα, με κακές συνθήκες, χωρίς σχολείο, υγιεινή και ιατρική φροντίδα.
Με το να κρατάμε χιλιάδες γυναίκες και αθώα παιδιά κλεισμένα σε στρατόπεδα για χρόνια, το μόνο που καταφέρνουμε είναι να τροφοδοτούμε την αφήγηση των τζιχαντιστών.»
Αρα, καταδικάζετε το γεγονός ότι όλες σχεδόν οι χώρες αρνούνται να τις πάρουν πίσω; Είναι η ταινία σας ένα όπλο στα χέρια αυτών των γυναικών, βοηθάει στην υπεράσπιση και κατανόησή τους;
Για να σταματήσει ο κύκλος της βίας πρέπει να δημιουργήσουμε γέφυρες διαλόγου και να είμαστε έτοιμοι να δώσουμε μιά δεύτερη ευκαιρία σ' αυτές τις γυναίκες. Οχι μόνο γιατί είναι ηθικό και ανθρώπινο, αλλά και γιατί είναι χρήσιμο και απαραίτητο για την δική μας ασφάλεια. Με το να κρατάμε χιλιάδες γυναίκες και αθώα παιδιά κλεισμένα σε στρατόπεδα για χρόνια, τομόνο που καταφέρνουμε είναι να τροφοδοτούμε την αφήγηση των τζιχαντιστών. Προσφέρουμε στους στρατολογητές τους ένα παντοδύναμο όπλο για να ξανακινητοποιήσουν κόσμο από τη Δύση. Οι περισσότερες γυναίκες του στρατοπέδου θέλουν να ξεκόψουν τελείως από την ιδεολογια του ISIS. Aν, όμως, καταλήξουν «χωρίς πατρίδα», ένα μόνο καταφύγιο θα τους μείνει: το Ισλαμικό Κράτος.
Και μην ξεχνάμε και κάτι άλλο. Ο επαναπατρισμός τους θα μας βοηθήσει και μας να καταλάβουμε καλύτερα πώς λειτουργεί ένα Ισλαμικό Κράτος. Μπορούν να μάς δώσουν πολύτιμες πληροφορίες, απαραίτητες στον αγώνα για την αποτροπή δημιουργίας ισλαμικών νησίδων. Ξέρω απο πρώτο χέρι ότι πολλές γυναίκες στο στρατόπεδο θέλουν να συνεργαστούν, ακόμα και να βοηθήσουν άλλες γυναίκες στη Δύση να μην πέσουν στο ίδιο λάθος. Μπορούν να μας βοηθήσουν να εντοπίσουμε ευάλωτες γυναίκες και να αναλάβουν να τις συμβουλεύσουν. Για προφανείς λόγους, ο λόγος μιας γυναίκας, που έχει ζήσει από τα μέσα το ισλαμικό κράτος, θα έχει μεγαλύτερη επίδραση σε μια άλλη νέα γυναίκα ή άνδρα απο τον λόγο του οποιουδήποτε ειδικού. Το πιστεύω με πάθος. Η επιστροφή γυναικών και παιδιών απο τα στρατόπεδα της Συρίας και του Ιράκ είναι επείγουσα για λόγους ασφάλειας, αποτροπής της τρομοκρατίας και δικαιοσύνης. Αυτό που μας διαχωρίζει απο τους ισλαμιστές είναι οι αρχές μας. Ας τις κάνουμε πράξη.
Η Σαμίνα Μπεγκούμ από το Ηνωμένο Βασίλειο είναι η πιο διάσημη από τις γυναίκες σας ήδη από την εποχη που 15χρονη μαθήτρια το 'σκασε από το Λονδίνο. Ομολογώ ότι με είχε σοκάρει το γεγονός ότι όταν της δοθηκε η ευκαιρία να πάρει αποστάσεις απο το παρελθόν της δεν το έκανε, δεν μπόρεσε να καταδικάσει την πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση στην Manchester Arena. Το θίγετε αυτό το θεμα στην ταινία σας. Πώς εξηγείτε τη στάση της;
Νόμιζα ότι φαινόταν καθαρά στην ταινία μου. Θα μπορούσε ίσως να φαίνεται ακόμα πιό καθαρά. Σ' αυτά τα στρατόπεδα υπάρχουν κλίκες γυναικών, που στηρίζουν φανατικά τον ISIS και τιμωρούν σκληρά όσες δείχνουν να παίρνουν αποστάσεις από την ιδεολογία του. Οταν η Σαμίνα έδωσε την περιβόητη πια συνέντευξη, βρισκόταν στο στρατόπεδο Al Hol και είχε μόλιςγεννήσει. Οπως εξηγεί και στην ταινία, φανατικές ισλαμίστριες στο στρατόπεδο είχαν κινητά τηλέφωνα και μπορούσαν να διαβάσουν και να ακούσουν ο,τιδήποτε θα έλεγε στον Βρετανό δημοσιογράφο. Αν καταδίκαζε ανοιχτά την επίθεση στην Manchester Arena θα υπέγραφε τη θανατική καταδίκη της. Αλλωστε κι εγώ στην ταινία είμαι πολύ προσεχτική με τέτοια θέματα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πού βρίσκονται αυτές οι γυναικες: στη Συρία, σε στρατόπεδα με εν υπνώσει θύλακες του ISIS έτοιμους να αναλάβουν δράση.
Οι Κούρδοι, που έχουν την ευθύνη του στρατοπέδου, δεν μπορούν να τις προστατεύσουν;
Οι Κούρδοι κάνουν ό,τι μπορούν για να προστατεύσουν γυναίκες και παιδιά απο τον ISIS. Αλλά συνεχώς αναφέρονται φρικτοί θάνατοι και δολοφονίες παιδιών. Κυρίως από φωτιά. Στη διάρκεια των γυρισμάτων είδαμε πολλές σκηνές να καίγονται! Είναι φτιαγμένες από πλαστικό, που όταν παίρνει φωτιά προκαλεί άσχημα και πολύ επώδυνα εγκαύματα. Πολλά παιδιά πέθανανμε αυτόν τον τρόπο. Οι περισσότερες φωτιές προκαλούνται, βέβαια, από το αέριο, που χρησιμοποιούν για θέρμανση και μαγείρεμα. Υπάρχουν, όμως, και οι εμπρησμοί από φανατικές ισλαμίστριες για τιμωρία και εκδίκηση.
Η πραγματική ηρωίδα του ντοκιμαντέρ είναι αυτή η απίστευτη Κούρδισα, η Σεβινάζ Εβντικέ, που, κοσμική και φεμινίστρια η ίδια, με αηδία για τον ISIS, έχει αφοσιωθεί στην σωτηρία αυτών των γυναικών. Με τρόπους σύγχρονους, επιστημονικούς, αλλά και ευφάνταστους. Μας δίνει μάθημα μετριοπάθειας και αλληλεγγύης μαζί. Μιλήστε μου λιγο για την Σεβινάζ.
Η Σεβινάζ ήταν καλή μου φίλη πολύ πριν ξεκινήσω την ταινία. Τηn πρωτοσυνάντησα στη Ροζάβα, ενώ γύριζα το «Commander Arian». Ηταν από τους ιδρυτές της νεοσύστατης εταιρείας παραγωγής Film Komina Rojava, με την οποία ντόπιοι κινηματογραφιστές πάσχιζαν για την κινηματογραφική ανάπτυξη στην περιοχή. Με εντυπωσίασε με το πάθος και την αφοσίωσή τηςστους νέους, τους δίδασκε να γράφουν σενάριο και να σκηνοθετούν, με ελάχιστα μέσα βοηθούσε στην παραγωγή ενός μεγάλου αριθμού ταινιών μικρού μήκους. Συγχρόνως, χάρη στα τέλεια αγγλικά της, ήταν ο άνθρωπος που βοηθούσε σχεδόν κάθε διεθνές πρότζεκτ που γυριζόταν στην περιοχή, κυρίως ντοκιμαντέρ, πότε ως οδηγός, πότε ως μεταφράστρια και συχνά ωςμέλος του συνεργείου. Στο «Commander Arian» έπαιξε σπουδαίο ρόλο, ήταν βοηθός σκηνοθέτη και διευθύντρια παραγωγής. Από τότε έχει γυρίσει και τις δικές της ταινίες, μικρού και μεγάλου μήκους, αλλά και έχει ιδρύσει το International Film Festival of Rojava, που έφερε για πρώτη φορά ξένες ταινίες στο Συριακό Κουρδιστάν, ακόμα και στα προσφυγικά στρατόπεδα, δίνοντας στα παιδιά την ευκαιρία να δουν σινεμά για πρώτη φορά στη ζωή τους.
Αλλά, πάνω απ' όλα, αυτή η θαυμάσια γυναίκα είναι για μένα η ενσάρκωση των ιδεών της Κουρδικής Επανάστασης, στο κέντρο της οποίας βρίσκεται η χειραφέτηση των γυναικών. Οταν ξεκίνησα την «Eπιστροφή», αποφάσισα να την στηρίξω πάνω της και στη δουλειά που έκανε με τις γυναίκες του ISIS. Δεν ένοιωθα τίποτα γι' αυτές. Η Σεβινάζ με έμαθε να τις ακούω, με έκανε να τους δώσω μιά ευκαιρία.
Εχει δει η Σεβινάζ και οι άλλες γυναίκες την ταινία; Πώς αντέδρασαν;
Φυσικά την είδαν. Απο την πρώτη ολοκληρωμένη εκδοχή της. Και είχαν το δικαίωμα να πουν τη γνώμη τους, ποτέ δεν θα την έβγαζα χωρίς το OK από τα βασικά της πρόσωπα. Δυo μόνο πράγματα μου ζήτησαν να αλλάξω: το ένα ήταν λάθος, το άλλο κάτι πολύ προσωπικό, που είχε πεi μια γυναίκα και δεν ήθελε να το μάθει η οικογένειά της. Αρεσε σε όλες η ταινία. Ηταντόσο διαφορετική απ' οτιδήποτε είχε γυριστεί ή δημοσιευτεί γι 'αυτές. Την είδαν και οι δικηγόροι τους -ήθελα να είμαι σίγουρη ότι δεν υπήρχε τίποτα που θα μπορούσε να τις βάλει σε κίνδυνο.
Που μπορεί να δει κανείς την ταινία σας;
Στο SKY και το TV Now στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ελπίζω σύντομα να αποκτήσει ευρύτερη προβολή.
Δείτε παρακάτω ένα κλιπ από την «Επιστροφή»:
