Για το «Οπενχάιμερ» του Κρίστοφερ Νόλαν μπορείς να πεις πολλά πράγματα, αντικρουόμενα - εδώ όσα έγραψε το Flix για την ταινία. Εκείνο, ωστόσο, που σίγουρα δεν μπορείς να πεις, είναι ότι ο σκηνοθέτης-σεναριογράφος της τίμησε της γυναίκες ηρωίδες που, παραπλανητικά ετερόφωτες, εμφανίζονται στο φιλμ. Είναι (μόλις) τέσσερις κι αυτά είναι τα πραγματικά στοιχεία της ζωής τους, πέρα από το γεγονός ότι για τον Ρόμπερτ Οπενχάιμερ υπήρξαν σύζυγοι, ερωμένες ή συνεργάτες.
Διαβάστε ακόμη: Ο Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ πιστεύει πως το «Oppenheimer» είναι η καλύτερη ταινία που έχει παίξει ποτέ
Κάθριν Οπενχάιμερ Βίσερινγκ
Η φωτογραφία της ταυτότητάς της στο Λος Αλαμος
Στον Λευκό Οίκο για το Βραβείο Φέρμι, 1963
Η Εμιλι Μπλαντ στο ρόλο
Η Κάθριν Πιούνινγκ γεννήθηκε στις 8 Αυγούστου 1910 στη Γερμανία - έφτασαν, με την οικογένειά της, στην Αμερική το 1913 κι εγκαταστάθηκαν στην Πενσιλβάνια. Σπούδασε βιολογία και βοτανική και, το 1930, γνώρισε τον Φρανκ Ράμσεγιερ, απόφοιτο του Χάρβαρντ με πάθος για την τζαζ. Παντρεύτηκαν το 1932 αλλά η Κάθριν ζήτησε ακύρωση του γάμου μόλις ένα χρόνο αργότερα - όσο ήταν παντρεμένοι, εκείνη έμεινε έγκυος κι έκανε έκτρωση. Γνώρισε τον Τζόζεφ Ντάλετ Τζούνιορ σ' ένα πάρτι και, μαζί του, γνώρισε τον κομμουνισμό: έγινε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Αμερικής το 1933. Το 1934 η Κάθριν κι ο Τζόζεφ παντρεύτηκαν κι εκείνη έπιασε δουλειά ως πωλήτρια της εργατικής εφημερίδας Daily Worker, μοιράζοντας ταυτόχρονα κομμουνιστικά φυλλάδια έξω από εργοστάσια. Το ζευγάρι χώρισε γρήγορα, αλλά το 1937 ο Ντάλετ σκοτώθηκε στον Ισπανικό Εμφύλιο.
Το 1938, η Κάθριν παντρεύτηκε έναν γιατρό, τον Στιούαρτ Χάρισον, που δούλευε στην έρευνα κατά του καρκίνου. Οσο ήταν παντρεμένοι, γνώρισε, πάλι σ' ένα πάρτι, τον ανερχόμενο φυσικό Ρόμπερτ Οπενχάιμερ. Ξεκίνησαν τη σχέση τους το 1939 κι η Κάθριν έμεινε έγκυος. Την 1η Νοεμβρίου 1940 βγήκε το διαζύγιο τής Κάθριν και του Χάρισον, την επόμενη ημέρα παντρεύτηκαν με τον Ρόμπερτ. Ο γάμος τους δεν ήταν ομαλός, φαίνεται όμως πως ήταν αγαπημένοι, έκαναν δύο παιδιά και μοιράζονταν την αγάπη τους για την ιστιοπλοΐα. Ο Ρόμπερτ κατασκεύασε για την Κίτι ένα θερμοκήπιο στο σπίτι τους κι εκείνη καλλιεργούσε ορχιδέες. Ο Οπενχάιμερ της έκανε δώρο κι από ένα νέο εξωτικό είδος σε κάθε της γενέθλια. Και οι δύο έπιναν και κάπνιζαν πολύ, με αποτέλεσμα να βάλουν τουλάχιστον μια φορά φωτιά στο σπίτι τους. Η Κίτι εθίστηκε και στα παυσίπονα, αποτέλεσμα θεραπείας για παγκρεατίτιδα. Ο πόνος και οι καταχρήσεις την έκαναν συχνά επιθετική. Οι δυο τους έζησαν μαζί ως το θάνατο του Οπενχάιμερ, το 1967. Λίγο αργότερα, η Κίτι έγινε ζευγάρι με τον Ρόμπερτ Σέρμπερ, επίσης επιστήμονα της ομάδας του Λος Αλαμος, του οποίου η γυναίκα είχε αυτοκτονήσει τον Μάιο του '67. Μαζί έκαναν πολλά ταξίδια και σχεδίασαν μια μεγάλη διαδρομή, με ιστιοπλοϊκό, από την Αμερική στον Παναμά και την Ιαπωνία μέσω Γκαλάπαγκος. Ωστόσο, με του που ξεκίνησαν, η Κίτι αρρώστησε, μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο στον Παναμά και πέθανε από εμβολή τον Οκτώβριο του 1972.
Τζιν Τάτλοκ
Πορτρέτο από τη Βιβλιοθήκη του Αμερικανικού Κονγκρέσου
Στο διαμέρισμά της
Η Φλόρενς Πιου στο ρόλο
Η Τζιν Φράνσις Τάτλοκ γεννήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 1914 στο Μϊσιγκαν, κόρη ενός καλλιεργημένου φιλολόγου. Εκανε εκπληκτικές σπουδές, ξεκινώντας από το Κέιμπριτζ της Μασαχουσέτης, συνεχίζοντας στο Βάσαρ, απ' όπου το 1935 μεταπήδησε στο Μπέρκλεϊ κι από εκεί στην Ιατρική Σχολή του Στάνφορντ, απ' όπου αποφοίτησε το 1941 ως ψυχίατρος. Στο Στάνφορντ έγινε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος κι άρχισε να γράφει για την τοπική εφημερίδα του, The Western Worker. Η Τάτλοκ γνώρισε τον Οπενχάιμερ όσο ήταν στο Μπέρκλεϊ, το 1936, όταν εκείνη σπούδαζε κι εκείνος δίδασκε φυσική. Ο Οπενχάιμερ τής έκανε δύο φορές πρόταση γάμου, εκείνη και τις δύο τον απέρριψε. Στη διάρκεια του γάμου του με την Κίτι, συνέχισε να βλέπει την Τάτλοκ, άγνωστο πιο συχνά, παρότι κάποιοι ιστορικοί θεωρούν ότι η σχέση τους συνεχιζόταν όσο έτρεχετ ο Manhattan Project. Η Τάτλοκ, με τα φλογερά μπλε μάτια και το τόσο δυνατό μυαλό που, για λίγο, έκανε τη γενιά της να πιστεύει ότι θα γίνει σπουδαία και διακεκριμένη ψυχίατρος, ήταν εκείνη που σύστησε στον Οπενχάιμερ την ποίηση του Τζον Νταν κι έτσι, οι πιο ρομαντικοί θέλουν ο επιστήμονας να ονόμασε τη δοκιμή της ατομικής βόμβας «Trinity» ως φόρο τιμής σ' εκείνη και τον στίχο του ποιητή.
Η Τάτλοκ έπασχε από κατάθλιψη και, όπως φαίνεται, όσο ακολουθούσε θεραπεία σ' ένα νοσοκομείο του Σαν Φρανσίσκο, ο πατέρας της τη βρήκε νεκρή στο διαμέρισμά της, στην μπανιέρα: θεωρητικά αυτοκτόνησε, δίπλα της, μάλιστα, βρισκόταν ένα ανυπόγραφο σημείωμα που έγραφε, «Μ' έχουν αηδιάσει τα πάντα. Σ' εκείνους που με αγάπησαν και με βοήθησαν, στέλνω αγάπη και κουράγιο. Ηθελα να ζήσω και να προσφέρω και κάπως παρέλυσα. Προσπάθησα διαβολεμένα να καταλάβω και δεν μπόρεσα. Νομίζω ότι θα ήμουν βάρος για όλη μου τη ζωή - τουλάχιστον μπορώ ν' αποσύρω το φορτίο μιας παράλυτης ψυχής από έναν αγωνιζόμενο κόσμο.»
Ωστόσο, κάποιοι ιστορικοί, ανάμεσά τους και οι Μπερντ και Σέργουιν του «American Prometheus», στο οποίο βασίστηκε η ταινία του Κρίστοφερ Νόλαν, αμφισβητούν τη θεωρία της αυτοκτονίας. Οπως γράφουν, «η Τάτλοκ είχε φάει ένα πλήρες γεύμα ακριβώς πριν το θάνατό της. Εάν σκόπευε να πάρει χάπια ώστε να πνιγεί στην μπανιέρα, ως γιατρός σίγουρα θα ήξερε ότι η τροφή καθυστερεί το μεταβολισμό των φαρμάκων στον οργανισμό. Η αυτοψία δεν περιγράφει ότι τα βαρβιτουρικά είχαν φτάσει το συκώτι της ή άλλα ζωτικά όργανα. Ούτε εάν είχε καταναλώσει αρκετά μεγάλη δόση βαρβιτουρικών ώστε να οδηγηθεί στο θάνατο. Αντίθετα, η αυτοψία δηλώνει ως αιτία θανάτου την ασφυξία από πνιγμό.»
Αυτά τα στοιχεία, μαζί με το γεγονός ότι στον οργανισμό της βρέθηκε ίχνος ένυδρης χλωράλης που, σε συνδυασμό με το αλκοόλ προκαλεί άμεση λιποθυμία, έχουν οδηγήσει ορισμένους στη θεωρία ότι η Τάτλοκ ναρκώθηκε και δολοφονήθηκε με πνιγμό, ενδεχομένως από τις αμερικανικές αρχές. Το έτος ήταν το 1944 κι η Τζιν ήταν τριάντα χρόνων.
Ρουθ Σέρμαν Τόλμαν
Με τον Ρίτσαρντ Τόλμαν
Η Λουίζ Λόμπαρντ στο ρόλο, φωτογραφία από τα γυρίσματα
Η Ρουθ Σέρμαν γεννήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 1893 στην Ιντιάνα, σε μια οικογένεια της οποίας οι ρίζες φτάνουν στους πρώτους εποίκους της Αμερικής και ιδρυτές των Ηνωμένων Πολιτειών. Σπούδασε ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, όπου και μελέτησε τη συμπεριφορά εγκληματιών. Εκεί γνώρισε και τον σύζυγό της, Ρίτσαρντ Τόλμαν, ο οποίος ήταν Πρόεδρος του Φυσικομαθηματικού Τμήματος και Καθηγητής. Παντρεύτηκαν το 1924, όταν εκείνη ήταν 30 χρόνων και δούλευε ως ψυχολόγος στο Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών, εκείνο που μετατράπηκε, στην πορεία, σε CIA. Ο Τόλμαν, που από το 1922 δούλευε ως ερευνητής στο CalTech, ήταν ο επιστημονικός σύμβουλος του Στρατηγού Λέσλι Γκρόουβς στη διάρκεια του Manhattan Project. Οσο ο Οπενχάιμερ δίδασκε στην Πασαντίνα, ζούσε στο σπίτι του ζευγαριού. Οι φήμες θέλουν η σχέση του Οπενχάιμερ με την κατά μία δεκαετία μεγαλύτερή του Ρουθ Σέρμαν Τόλμαν να ξεκίνησε στη διάρκεια του πολέμου και να διήρκεσε ως και μετά και το θάνατο του Τόλμαν, από καρδιακή προσβολή, το 1948. Ο συνάδελφός τους, Ερνεστ Λόρενς, όταν κατέθεσε στην εξέταση του Οπενχάιμερ που παρακολουθούμε και στην ταινία του Νόλαν, δήλωσε ότι η σχέση του Ρόμπερτ με τη Ρουθ κράτησε «τόσο, ώστε να γίνει αντιληπτή από τον Δρ. Τόλμαν που πέθανε από τη ραγισμένη του καρδιά.» Η Τόλμαν ήταν πρωτοπόρος της Κλινικής Ψυχολογίας, ειδικεύτηκε στη Μετατραυματική Αγχώδη Διαταραχή, έγραψε πολλά βιβλία και δίδαξε στο Μπέρκλεϊ και στο UCLA. Από τη σχέση της με τον Οπενχάιμερ, που κράτησε περίπου σαράντα χρόνια, σώζεται μια πλούσια αλληλογραφία.
Λίλι Χόρνιγκ
Η φωτογραφία της ταυτότητάς της στο Λος Αλαμος
Η Ολίβια Θέρλμπι στο ρόλο
Η Λίλι Χόρνιγκ ήταν σαφέστατα η πιο σημαντική επιστήμονας από τις παραπάνω και μια από τις ελάχιστες που εργάστηκαν στο Manhattan Project. Το 1944, όταν ήταν λίγο μεγαλύτερη από 20 και με πτυχίο χημικού, έφτασε με τον σύζυγό της, Ντόναλντ Χόρνιγκ (ο οποίος στην πορεία έγινε επιστημονικός σύμβουλος του Λίντον Τζόνσον και πρόεδρος του Πανεπιστημίου Μπράουν), στο μυστικό εργαστήριο του Λος Αλαμος: εκείνος προσλήφθηκε ως ειδικός στα εκρηκτικά. Σ' εκείνη προσφέρθηκε δουλειά γραμματέως. Αργότερα, αφότου πήρε και το διδακτορικό της από το Χάρβαρντ, αφοσιώθηκε στην προώθηση γυναικών επιστημών και στον ακτιβισμό για να προσλαμβάνουν τα πανεπιστήμια περισσότερες γυναίκες ως φοιτήτριες, ερευνήτριες, καθηγήτριες και διοικήτριες.
Η Λίλι Σβενκ γεννήθηκε στις 22 Μαρτίου 1921 στην τότε Τσεχοσλοβακία, σε μια μεσοαστική εβραϊκή οικογένεια που σύντομα μετακόμισε στο Βερολίνο. Ο πατέρας της ήταν χημικός και η μητέρα της παιδίατρος. Με την άνοδο των Ναζί, η οικογένεια εγκατέλειψε τη Γερμανία κι εγκαταστάθηκε στο Νιου Τζέρσεϊ. Γνώρισε τον Ντόναλντ Χόρνιγκ στις σπουδές της και, μαζί, ακτέφτασαν στο Νέο Μεξικό το 1937, μετά από πρόσκληση του Τζορτζ Κιστιακάουσκι για να δουλέψουν στο Λος Αλαμος. Η Λίλι Χόρνιγκ έπεισε τον Οπενχάιμερ να την τοποθετήσει στην ερευνητική ομάδα του πλουτωνίου, μαζί με μία ακόμα γυναίκα επιστήμονα - όμως όταν οι προϊστάμενοί τους συνειδητοποίησαν ότι το ισότοπο στο οποίο δούλευαν ήταν τόσο ραδιενεργό που πιθανόν θα έβλαπτε τη γονιμότητά τους, τις μετέθεσαν στα «συμβατικά» εκρηκτικά, στο τμήμα, δηλαδή, του συζύγου της. Ως ερευνήτρια στο Λος Αλαμος, η Χόρνιγκ γνώρισε και τον Γερμανό επιστήμονα Κλάους Φιουκς, αλλά και τον μηχανικό Ντέιβιντ Γκρίνγκλας, τους δυο συνεργάτες του Manhattan Project που έδωσαν στοιχεία της κατασκευής της ατομικής βόμβας στη Σοβιετική Ενωση, για να μην έχει η Αμερική το μονοπώλειό της.
Παράλληλα με την επιστημονική της δράση μετά τον πόλεμο, η Λίλι Χόρνιγκ ίδρυσε το ινστιτούτο Higher Education Resource Services στα πανεπιστήμια Μπράουν και, στη συνέχεια, Γουέλσλεϊ. Με το καθόλου τυχαίο ακρωνύμιο HERS, το ινστιτούτο διερευνά την ιστορική προκατάληψη εναντίον των γυναικών επιστημόνων και τις υποστηρίζει σε περιπτώσεις σεξισμού στη διαδικασία πρόσληψης. Η Χόρνιγκ πέθανε το 2017, στην ηλικία των 96 χρόνων.
