Η ηλικία του Νικόλα Αναδολή είναι το πρώτο πράγμα που κάνει τη συνάντησή του με μια βωβή ταινία που έχει ήδη κλείσει έναν αιώνα να μοιάζει... συναρπαστική. Στα 34 του χρόνια και έχοντας διανύσει παιδικά χρόνια αυτοσχεδιασμών, μαθήματα κλασικού πιάνου και τζαζ, συνθέσεις για σόλο πιάνο, τζαζ πιάνο τρίο, ντουέτο με σαξόφωνο, brass και string ensemble, big band, σεπτέτο και χορωδία και εμφανίσεις με σημαντικές συνεργασίες σε όλον τον κόσμο, φτάνει το καλοκαιρί του 2025 να συνοδεύει ζωντανά το αριστούργημα του Τζον Σ. Ρόμπερτσον «Δρ. Τζέκιλ και Κύριος Χάιντ» στο καθιερωμένο θερινό ραντεβού του Μεγάρου Μουσικής.
Λίγο πριν βρεθεί στον κήπο του Μεγάρου Μουσικής, την Παρασκευή 13 Ιουνίου για να «αφηγηθεί» με τον δικό του τρόπο τη διαχρονική ιστορία που άφησε στην αιωνιότητα πρώτος ο Τζον Μπάριμορ - σε αυτό που ήταν και η μεγάλη αφετηρία των ηθοποιών - σταρ, ο Νικόλας Αναδολής μίλησε στο Flix για την εμπειρία ενός σύμπαντος που είναι μαζί πρόκληση, πράξη αντίστασης και μια διαρκής έμπνευση για όλους όσους αγαπούν το σινεμά, τη μουσική και την Τέχνη.
Αφίσα της εποχής
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση όταν γράφει κάποιος μουσική από την αρχή για μια βωβή ταινία; Είχατε αντιμετωπίσει ξανά μια τέτοια πρόκληση;
Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να βρεις τη σωστή ισορροπία ανάμεσα στη μουσική και την εικόνα, ώστε η μία να ενισχύει την άλλη χωρίς να επισκιάζει. Πρέπει να «ακούσεις» τι λέει η ταινία χωρίς λόγια και να το αποδώσεις ηχητικά με ευαισθησία και φαντασία. Αν και έχω γράψει μουσική για ταινίες στο παρελθόν, ήταν η πρώτη φορά που ανέλαβα κάτι τέτοιο. Με ενθουσίασε η δημιουργική ελευθερία αλλά και η ευθύνη που συνεπάγεται μια τόσο ιδιαίτερη πρόκληση.
Ποια είναι τα σημεία που πρέπει να σεβαστεί κανείς σε σχέση με το πρωτότυπο υλικό αλλά και τις μουσικές που έχουν προηγηθεί σε ζωντανές (ή μη) προβολές της ταινίας;
Ο σεβασμός στο πρωτότυπο υλικό σημαίνει να κατανοήσεις το ύφος, την εποχή και την αισθητική της ταινίας. Παράλληλα, είναι σημαντικό να γνωρίζεις τις προηγούμενες μουσικές προσεγγίσεις, χωρίς όμως να περιορίζεσαι από αυτές. Ο στόχος είναι να δημιουργήσεις κάτι πρωτότυπο και αυθεντικό, που συνομιλεί με το παρελθόν αλλά εκφράζει ταυτόχρονα εκφράζει και τη δική σου μουσική ταυτότητα.
Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά της ταινίας του Τζον Σ. Ρόμπερτσον που σας οδήγησαν στο να βρείτε τη «σωστή» μουσική για να τη συνοδεύσει;
Η ταινία του Ρόμπερτσον έχει έντονα εκφραστικές ερμηνείες, με προεξέχουσα βεβαίως αυτή του Τζον Μπάριμορ. Επίσης, διακατέχεται από δραματικές αντιθέσεις και μια σκοτεινή, σχεδόν υπαρξιακή ατμόσφαιρα. Αυτά τα στοιχεία με οδήγησαν να αναζητήσω μια μουσική παλέτα που θα αναδείκνυε τον εσωτερικό διχασμό του ήρωα, την αγωνία και τη μεταμόρφωσή του. Η μουσική έπρεπε να εναλλάσσεται οργανικά, να παρακολουθεί τις ψυχολογικές μεταπτώσεις και να ενισχύει την ένταση, χωρίς όμως να πέφτει στην παγίδα του να υπερκαλύπτει την αφήγηση.
Είχατε δει την ταινία πριν αναλάβετε τη σύνθεση της μουσικής; Τι εντύπωση σας έκανε;
Ναι, είχα δει την ταινία πριν αναλάβω τη σύνθεση και με εντυπωσίασε βαθιά. Η ατμόσφαιρά της είναι ιδιαίτερα υποβλητική και η ερμηνεία του Τζον Μπάριμορ εξαιρετικά εκφραστική, ειδικά στις σκηνές της μεταμόρφωσης του Τζέκιλ σε Χάιντ. Με τράβηξε ο τρόπος που το φιλμ αποδίδει την πάλη του καλού με το κακό. Αμέσως ένιωσα ότι η μουσική μπορούσε να προσθέσει βάθος και να φωτίσει τις ψυχολογικές αποχρώσεις του έργου.
Εκεί όπου η τεχνολογία κυριαρχεί, η σιωπηλή δύναμη αυτών των ταινιών μάς υπενθυμίζει ότι η συγκίνηση δεν χρειάζεται εφέ ή αλγόριθμους. Είναι μια πράξη αντίστασης, αλλά και σεβασμού στην αλήθεια της τέχνης και της ανθρώπινης έκφρασης.»
(φωτό: Eberhard Schratt)
Τι θα ακούσουμε στην ζωντανή εκτέλεση της μουσικής συνοδεία της ταινίας; Το συνθεσάιζερ που χρησιμοποιείτε πόσο «εκσυγχρονίζει» τις εικόνες που βλέπουμε στην οθόνη;
Θα ακούσετε μια πρωτότυπη σύνθεση που ισορροπεί ανάμεσα στον λυρισμό, τη σκοτεινή ατμόσφαιρα και τις στιγμές έντασης της ταινίας. Το πιάνο αποτελεί τον βασικό κορμό, ενώ το συνθεσάιζερ προσθέτει χρώμα, υφή και ένα σύγχρονο ηχητικό πλαίσιο. Δεν πρόκειται για «εκσυγχρονισμό» με την έννοια της αλλοίωσης, αλλά για μια δημιουργική επέκταση του κόσμου της ταινίας. Οι ηλεκτρονικοί ήχοι ενισχύουν τις ψυχολογικές αποχρώσεις, λειτουργώντας συμπληρωματικά προς την εικόνα και προσφέροντας μια νέα εμπειρία, χωρίς να προδίδουν το πνεύμα του έργου.
Πώς θα περιγράφατε εσείς το «Δρ. Τζέκιλ και Κύριος Χάιντ»;
Θα το περιέγραφα ως ένα σκοτεινό ψυχολογικό δράμα που εστιάζει στην ανθρώπινη φύση και τη μάχη ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι μέσα μας. Η ταινία, με τη σιωπή της και την έντονη ερμηνεία του Μπάριμορ, καταφέρνει να μεταδώσει μια εσωτερική ένταση σχεδόν θεατρική. Είναι μια μελέτη χαρακτήρα, διαχρονική και τρομακτικά επίκαιρη.
Σκηνή από την ταινία
Τι λέει η ταινία για την εποχή μας σήμερα αυτή η ταινία - και αυτή η ιστορία;
Νομίζω πως η ιστορία του Δρ. Τζέκιλ παραμένει συγκλονιστικά επίκαιρη, γιατί αγγίζει ένα διαχρονικό ζήτημα: τη σύγκρουση ανάμεσα στην κοινωνικά αποδεκτή ταυτότητα και στις σκοτεινές, καταπιεσμένες πλευρές του εαυτού μας. Στη σημερινή εποχή, όπου κυριαρχεί η ανάγκη για δημόσια εικόνα και ψηφιακή «τελειότητα», η ιστορία αυτή μάς υπενθυμίζει πως η άρνηση του «σκιερού" εαυτού μπορεί να οδηγήσει σε εσωτερική διάσπαση. Η ταινία μας καλεί να δούμε κατάματα την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης φύσης και να αποδεχτούμε ότι το φως και το σκοτάδι συνυπάρχουν μέσα μας.
Πόσο σημαντική είναι η επιστροφή στο βωβό - χειροποίητο - σινεμά την εποχή της τεχνητής νοημοσύνης;
Η επιστροφή στο βωβό, «χειροποίητο» σινεμά έχει ξεχωριστή σημασία στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, γιατί μας φέρνει σε επαφή με την ουσία της αφήγησης και της ανθρώπινης δημιουργικότητας. Εκεί όπου η τεχνολογία κυριαρχεί, η σιωπηλή δύναμη αυτών των ταινιών μάς υπενθυμίζει ότι η συγκίνηση δεν χρειάζεται εφέ ή αλγόριθμους. Είναι μια πράξη αντίστασης, αλλά και σεβασμού στην αλήθεια της τέχνης και της ανθρώπινης έκφρασης.
Η προβολή του «Δρ. Τζέκιλ και Κύριος Χάιντ» του Τζον Σ. Ρόμπερτσον (1920) συνοδεύεται ζωντανά από τη μουσική που έγραψε ο Νικόλας Αναδολής την Παρασκευή 13 Ιουνίου στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής. Διαβάστε εδώ περισσότερες πληροφορίες για την προβολή και προμηθευτείτε τα εισιτήριά σας.
