Μπορεί ο Λευτέρης Χαρίτος να έγινε διάσημος στο ελληνικό κοινό με το φαινόμενο «Αγριες Μέλισσες», τώρα στη δεύτερη σεζόν στον ΑΝΤ1, όμως στα κινηματογραφικά πράγματα, ακόμα και στα τηλεοπτικά, είναι σ' εμάς γνωστός πολλά περισσότερα χρόνια.
Δείτε ακόμη: «Dolphin Man» | Ο Λευτέρης Χαρίτος και ο Ζαν-Μαρκ Μπαρ απαντούν ο ένας στις ερωτήσεις του άλλου
Από τις πρώτες μικρού μήκους ταινίες του (δείτε εδώ τις σπουδαστικές «Φράουλες», με τελευταία τη «Νύφη», που έκανε πρεμιέρα στη Δράμα το '11, από τη συνεργασία του, ως βοηθός σκηνοθέτη, με μια μεγάλη γκάμα δημιουργών, από τον Γιώργο Πανουσόπουλο ως τον Τζέρεμι Ποντέσουα, από τη συμμετοχή του στη διακεκριμμένη σειρά ντοκιμαντέρ «1821» του Σκάι - από τη θέση του καθηγητή στη SAE Athens, ως το podcast του που ξεκίνησε στην καραντίνα. Κυρίως, από την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, το «Dolphin Man», με αφηγητή τον Ζαν-Μαρκ Μπαρ, που μας ταξίδεψε στο βυθό της ψυχής του Ζακ Μαγιόλ, στο απέραντο γαλάζιο όπου τα όρια της ζωής συγγενεύουν με το «άλλο».
Τώρα, τον καιρό που ο Λευτέρης Χαρίτος, με τις «Αγριες Μέλισσες» να θριαμβεύουν σταθερά στις μετρήσεις, έχει κάθε λόγο να σκέφτεται το μέλλον ως κάτι το συναρπαστικό, το Flix τον έβαλε κάτω για να πιάσουν τα πράγματα πάλι από την αρχή. Διαβάστε παρακάτω όσα μας είπε.
Πώς συνδέθηκες, πρακτικά, με τις «Αγριες Μέλισσες», δηλαδή πώς σε προσέγγισαν, πώς ζύγισες τη νέα προοπτική συνεργασίας;
Η πρόταση για τις «Αγριες Μέλισσες» ήρθε σε μία ιδαίτερη στιγμή. Βρισκόμουν στο Βανκούβερ, στην πρεμιέρα του «Dolphin Man» στον Καναδά και είχα αρχίσει να σκέφτομαι ποιο θα ήταν το επόμενο βήμα μου. Με προσέγγισε η Ντίνα Κάσσου, υπεύθυνη μυθοπλασίας στην εταιρεία παραγωγής του Γιάννη Καραγιάννη, την οποία γνώριζα από τη συνεργασία μου με τον Alpha πριν χρόνια. Επειτα με κάλεσε ο διευθυντής προγράμματος του ΑΝΤ1, Τζώρτζης Ποφάντης και μιλήσαμε για το όραμα που είχε για τη σιερά. Διάβασα τα πρώτα σενάρια της Μελίνας Τσαμπάνη και μου άρεσαν πολύ. Δεν το ζύγισα. Βούτηξα έχοντας άγνοια κινδύνου. Ενιωσα πως μου δίνεται μια ευκαιρία την οποία δεν θα έπρεπε να πετάξω. Ο κόσμος της ελληνικής ιδιωτικής τηλεόρασης μού ήταν σχεδόν άγνωστος. Ομως έτσι λειτουργώ πάντα. Κάνω πολύ διαφορετικά πράγματα κάθε φορά. Με τραβάει το άγνωστο και με τραβάει κάτι που μου επιτρέπει να θέσω τον προσωπικό μου πήχυ ψηλά. Σήμερα που έχουν περάσει δύο χρόνια από την πρόταση που μου είχε γίνει καταλαβαίνω ότι η ανάγκη μου να κάνω μυθοπλασία καθώς και η αγάπη που έχω για την τηλεόραση ως μέσο με οδήγησε εδώ.
Σε όλη τη διαδικασία του στησίματος και του γυρίσματος της σειράς, ποιες παράμετροι σου φάνηκαν πιο απαιτητικές;
Στην Ελλάδα οτιδήποτε φιλόδοξο είναι δύσκολο. Ειδικά στο χώρο της τηλεόρασης. Ο κινηματογράφος έχει επιτύχει να μπορεί να παράγει ένα φιλόδοξο project. Αυτό βέβαια από μόνο του με παρακινούσε γιατί μου αρέσουν αυτά που φαίνονται ακατόρθωτα. Καθημερινή σειρά εποχής στην Ελλάδα ακούγεται σαν όνειρο απατηλό. Οταν όμως έχεις μία ωραία ιστορία να αφηγηθείς πολλά προπύργια πέφτουν. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι «Μέλισσες» δεν είναι άθλος. Γυρίζουμε μία μεγάλου μηκούς ταινία κάθε τρεις ημέρες από άποψη χρόνου. Σε οποιαδήποτε χώρα του πλανήτη αν το πεις αυτό και δείξεις και το αποτέλεσμα θα σου πουν πως μάλλον σούπερ ήρωας είσαι. Σε μια σειρά εποχής, δε, οι δυσκολίες είναι συνεχής. Πρέπει να είναι όλα σωστά. Από τους έξτρας που δεν πρέπει να έχουν μούσια, μέχρι τα τοπία που δεν πρέπει να έχουν τίποτα σύγχρονο. Διάλεξα μαζί με την βοήθεια του παραγωγού μου Γιάννη Καραγιάννη που γνωρίζει πολύ καλύτερα απο εμένα την τηλεοπτική αγορά ικανότατους συνεργάτες οπότε όλα έγιναν λίγο πιο εύκολα.
Δύο εκατομμύρια τηλεθεατές κάθε βράδυ χωρίς να μετράμε νούμερα στο διαδίκτυο δείχνει πως το μέσο έχει τεράστια επιρροή και δύναμη και δεν πρέπει να παραμείνει αμελητέο από τους ανθρώπους του κινηματογράφου.»
Πόση σχέση έχει μια τηλεοπτική σειρά με το σινεμά, σήμερα;
Δεν πίστευα ποτέ στη σύζευξη κινηματογράφου και τηλεόρασης. Ολες οι τηλεοπτικές σειρές υψηλών προδιαγραφών δεν παύουν να είναι προϊόν που πρόκειται να προβληθεί στην τηλεόραση. Εγώ το βλέπω αυτό. Το «Game of Thrones» δεν θα μπορούσε να είναι ταινία ποτέ. Η αφήγηση είναι φτιαγμένη να κρατήσει για πολύ καιρό. Οι ήρωες γράφονται για να αντέξουν στο χρόνο. Είναι άλλο φορμά το τηλεοπτικό. Αρα, δεν πιστεύω πως υπάρχει αυτό που λένε κινηματογραφική σειρά. Τις περισσότερες φορές εννοούν ωραία εικόνα και αργό ρυθμό. Η αφήγηση όμως είναι τόσο διαφορετική που υπάρχουν ελάχιστα κοινά σημεία.
Πιστεύεις ότι θα μπορούσε ποτέ η Ελλάδα να γίνει ένα τοπίο σαν αυτό που αναπτύσσεται παγκοσμίως στην τηλεόραση; Γιατί ναι, γιατί όχι;
Το τι μπορεί να γίνει ή όχι η Ελλάδα είναι πάντα ένα παράξενο ερώτημα. Δυστυχώς είμαστε μικρή αγορά. Πολύ λίγοι μιλούν τη γλώσσα. Αρα γιατί να γίνει μία παραγωγή στην Ελλάδα και όχι στην Ισπανία; Από την άλλη, θεωρώ πως δεν έχει ακόμα γραφτεί κάτι με διεθνή εμβέλεια που να αξίζει να γυριστεί με διεθνή στάνταρντ. Είναι ζήτημα σεναρίου σε μεγάλο βαθμό. Η Ελλάδα έιναι πάντα όμορφη, υπάρχει τεράστια τεχνογνωσία σε επίπεδο κινηματογραφικής παραγωγής. Ομως η τηλεόραση βρίσκεται ακόμα πίσω σε σχέση με το τι γίνεται σε άλλες χώρες. Αρα, αν δεν θέλουμε να είμαστε μόνο ένα όμορφο σκηνικό για μεγάλες ξένες παραγωγές θα πρέπει να στοχεύσουμε στην αγορά του εξωτερικού. Αυτό χρειάζεται σενάριο και χρήματα στην παραγωγή. Προσωπικά ελπίζω και εύχομαι σε μία σύμπραξη των δύο αυτών κόσμων. Να συνεργαστεί η τηλεόραση με τον κινηματογράφο. Αυτό όμως προϋποθέτει βαριές μεταρρυθμίσεις και συνεργασία δύο τελείως διαφορετικών κόσμων από άποψη έμψυχου υλικού. Από αυτή την άποψη οι «Μέλισσες» ήθελα να είναι μία δουλειά που θα κλείσει το μάτι στους ανθρώπους του κινηματογράφου. Δύο εκατομμύρια τηλεθεατές κάθε βράδυ χωρίς να μετράμε νούμερα στο διαδίκτυο δείχνει πως το μέσο έχει τεράστια επιρροή και δύναμη και δεν πρέπει να παραμείνει αμελητέο από τους ανθρώπους του κινηματογράφου. Εγώ που βρίσκομαι με το ένα πόδι στη μία όχθη και με το άλλο στην άλλη θα ήθελα να δω τις δύο αυτές όχθες να καθήσουν στο ίδιο τραπέζι κάποια στιγμή.
Εσύ, ως (φανατικός, το ξέρουμε), θεατής, τι θέση παίρνεις στη «διαμάχη» τηλεόραση vs. σινεμά;
Δεν ξέρω αν υπάρχει διαμάχη μεταξύ κινηματογράφου και τηλεόρασης. Αυτό που συμβαίνει έχει σίγουρα οικονομικές και πολιτισμικές αιτίες. Μοιάζει ο κινηματογράφος να μπαίνει σε περίοδο κρίσης. Θέλεις οι ιστορίες που αφηγείται, θέλεις ότι όλοι δουλεύουμε πολύ και το home entertainment κερδίζει συνέχεια έδαφος στην κούρασή μας στις 11 το βράδυ, η δύναμη της τηλεόρασης είναι εδώ περισσότερο από ποτέ παρότι το περιεχόμενο και οι επιλογές μας είναι άπειρα. Ο κινηματογράφος δεν θα πεθάνει. Δεν ξέρω όμως αν θα μπορεί να υποστηρίξει οικονομικά ταινίες με προδιαγραφές εμπορικές αλλά και ποιότητας.
Φοβάμαι πως θα επικρατήσει αυτό που γίνεται τώρα. Φεστιβάλ και Μάρβελ. Η τηλεόραση από την άλλη, επειδή έχει απήχηση σε πολύ περισσότερο κόσμο ίσως πάρει μεγαλύτερα ρίσκα. Δεν μπορεί να ξέρει κανείς αλήθεια τι έρχεται. Οι κινηματογραφιστές πάντως σίγουρα θα περάσουν σιγά σιγά την όχθη και θα κάνουν τηλεόραση. Συμβαίνει παντού. Οπως και να 'χει, έχει μεγάλο ενδιαφέρον αυτό που πρόκειται να συμβεί.
Το καστ της σειράς είναι, αυτό που θα λέγαμε, «κινηματογραφικό». Αυτό ήταν σκόπιμη επιλογή; Πόσο λόγο είχες σ' αυτή την επιλογή;
Το καστ της σειράς είναι εξαιρετικό. Είμαι προσωπικά υπεύθυνος για αυτό έχοντας πάντα τη σύμφωνη γνώμη και των σεναριογράφων. Θεωρώ πως είναι η βασική δουλειά ενός σκηνοθέτη στην τηλεόραση. Σενάριο και ερμηνείες είναι αυτό που μένει και στις Μέλισσες αυτό μέτρησε πολύ. Η αλήθεια είναι ότι ήταν υψηλού ρίσκου οι επιλογές αλλά απέδωσαν και αυτό με κάνει πολύ χαρούμενο. Αν εξαιρέσεις κάποιες συναντήσεις όπου χρειάστηκε να επιμείνω πάρα πολύ δεν αντιμετώπισα πολλές αντιρρήσεις. Νομίζω πως η περιέργειά μου να δω κάτι διαφορετικό στην τηλεόραση και η πίστη μου στο σωστό καστ οδήγησαν και το κανάλι και τον παραγωγό μου να με εμπιστευθούν.
Ο κινηματογράφος δεν θα πεθάνει. Δεν ξέρω όμως αν θα μπορεί να υποστηρίξει οικονομικά ταινίες με προδιαγραφές εμπορικές αλλά και ποιότητας.»
Για ποιο στοιχείο της σειράς είσαι περισσότερο περήφανος; Κάτι που τη διατρέχει, ένα γύρισμα, ό,τι σε έκανε περισσότερο περήφανο.
Είμαι περήφανος για την επιλογή των ηθοποιών καθώς και για τη σκηνή του φόνου στο πρώτο επεισόδιο. Καμία σκηνή δεν έχει ποτέ αρκετό χρόνο σε αυτή τη δουλειά. Για τη σκηνή αυτή χρειάστηκε μιάμιση ώρα. Είμαι περήφανος επίσης, για την αγάπη που δείχνουν όλοι οι συντελεστές της σειράς στην επίπονη καθημερινότητα των γυρισμάτων. Οι καθημερινές σειρές απασχολούν δύο συνεργεία με δύο σκηνοθέτες, δύο φωτογράφους κλπ. Είναι σημαντικό το γεγονός ότι η γραμμή που δόθηκε από την αρχή όχι μόνο ακολουθήθηκε αλλά και εμπλουτίστηκε και απογειώθηκε στη συνέχεια με το ταλέντο όλων των συντελεστών. Περήφανος είμαι επίσης για την απόδοση της εποχής σε επίπεδο ρούχων, σκηνικών μακιγιάζ και μαλλιών. Είναι πολύ δύσκολο και μόνο να είναι όλα εκεί, πόσω μάλλον να έχουν και άποψη καλλιτεχνική.
Σημαίνει κάτι διαφορετικό για σένα ότι, ως σκηνοθέτης, θα έχεις καθημερινή επαφή με το κοινό;
Είναι συγκινητική η ανταπόκριση του κόσμου. Για μένα η καθημερινή επαφή δημιουργεί μία νέα πραγματικότητα. Κάθε βράδυ μία πρεμιέρα. Κάθε βράδυ σχόλια στο τουίτερ ζωντανά. Είναι συνομιλιά με το κοινό. Ξέρεις τι αρέσει, τι ενοχλεί, τι σκανδαλίζει, ποια σκηνή αντέχει και ποια όχι. Είναι σαν να είσαι στην πρίζα σε καθημερινή βάση. Πολύ κουραστικό αλλά και βαθιά ικανοποιητικό όταν τα πράγματα πάνε καλά. Επίσης, επειδή η σειρά θίγει πολλά ζητήματα κοινωνικά, είναι μεγάλη δύναμη να μπορείς να μπαίνεις σε τόσα σπίτια με τόσο καλές ερμηνείες και να μιλάς για την ενδοοικογενειακή βία, τα δικαιώματα των γυναικών, την επιλόχια κατάθλιψη κλπ με τέτοιο τρόπο. Είναι τρομερή η επαφή αυτή. Δύσκολα την αφήνεις.
Στη διάρκεια του lockdown, οι «Αγριες Μέλισσες» κράτησαν πολύ καλή παρέα στον κόσμο που έμεινε σπίτι. Πιστεύεις ότι η περίοδος του περιορισμού άλλαξε μόνιμα τον τρόπο θέασης του κοινού; Ως (και) κινηματογραφικός σκηνοθέτης και θεατής πώς βλέπεις να επηρεάζει η πανδημία το κινηματογραφικό τοπίο;
Στην πανδημία πολύς κόσμος ήρθε σε επαφή με το Netflix και το υψηλό επίπεδο παραγωγής. Αυτό έκανε πολύ καλό γιατί πλεόν είναι ζητούμενο. Οπως και η εμπορευσιμότητα του τηλεοπτικού προϊόντος. Αυτό, μόνο να ανεβάσει τον πήχυ μπορεί. Πρέπει να παράγουμε προϊόντα πλέον αντάξια με κάποιο τρόπο. Βλέπεις είναι αθέμιτος ο ανταγωνισμός αυτός αλλά κάπως πρέπει να συμβεί.
Φέτος ήσουν μέλος της Κριτικής Επιτροπής του Διεθνούς Διαγωνιστικού του Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας. Πώς νιώθεις γι' αυτό, τι κριτήρια είχες στο μυαλό σου για την αξιολόγηση των ταινιών και πώς βλέπεις το εκτόπισμα των ελληνικών ταινιών στο εξωτερικό;
Μετά το φεστιβάλ Δράμας, με πρόεδρο της διεθνούς επιτροπής τον Πάβελ Παβλικόφσκι, μόνο καλά πράγματα έχω να πω για τους νέους δημιουργούς. Κάνουν σινεμά χωρίς φόβο. Χωρίς να υπάρχει ανάγκη να νερώσουν το κρασί τους ακόμα. Χάρηκα πολύ γιατί είχα καιρό να έρθω σε επαφή με τα πρώτα βήματα κάποιου συναδέλφου μου και είδα πως υπάρχει μεγάλη ανάγκη έκφρασης. Εξάλλου η μικρού μήκους ταινία φτιαγμένη από Ελληνες δημιουργούς έχει εκτοξευθεί πλέον στα πέρατα του κόσμου. Τα κριτήρια της επιτροπής ήταν αυτά που είναι πάντα. Η συγκίνηση, η αρτιότητα, η ποίηση, η αφήγηση. Εν ολίγοις να σε συναπάρει κάτι χωρίς να προσέχεις πώς έχει φτιαχτεί.
