Ο Ολιβιέ Ασαγιάς επέστρεψε στο Φεστιβάλ Βενετίας αυτή τη φορά με ένα εγκεφαλικό, συναρπαστικό πολιτικό θρίλερ, το οποίο είναι εξαιρετικά τρομακτικό - γιατί περιγράφει κάτι που είναι αληθινό. Την άνοδο του Βλάντιμιρ Πούτιν στην εξουσία - με τη βοήθεια του Βλαντισλάβ Σουρκόφ, του μηχανορράφου πολιτικού που αποτελούσε επί δεκαετίες το δεξί του χέρι.
Ο Σουρκόφ, κρίσιμος σύμμαχος του Πούτιν, πιστώνεται με την επινόηση του «πουτινισμού», ενός συστήματος εξουσίας που έχει σχεδιαστεί για να κρατήσει τον Ρώσο πρόεδρο στην εξουσία κι υπήρξε ο άνθρωπος που εισήγαγε στο πολιτικό λεξιλόγιο του Ρώσου πρόεδρου τον όρο της «διευθυνόμενης δημοκρατίας» και της «καθετοποίησης της εξουσίας».
Το 82ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας διεξάγεται φέτος από τις 27 Αυγούστου μέχρι τις 6 Σεπτεμβρίου. Το Flix βρίσκεται εκεί για να σας μεταφέρει, ζωντανά, όλα όσα συμβαίνουν μέσα και έξω από τις αίθουσες. Συντονιστείτε στο ειδικό stream του Flix που ανανεώνεται συνεχώς.
Βέβαια η ταινία, όπως και το βραβευμένο βιβλίο πάνω στο οποίο βασίζεται («Le Mage du Kremlin» του Ιταλοελβετού συγγραφέα Τζουλιάνο ντα Εμπολι ) δεν μιλούν ακριβώς για τον Σουρκόφ. Κατασκευάζουν ένα μυθικό πρόσωπο (με πολλά αναγνωρίσιμα στοιχεία του Ρώσου αδίστακτου δημαγωγού), τον «Βαντίμ Μπαράνοφ», έναν «μάγο της προπαγάνδας», και περισσότερο προσηλώνονται στους μηχανισμούς με τους οποίους η σύγχρονη πολιτική σκηνή έχει αλλάξει τρομακτικά.
Αυτόν ερμηνεύει χαμηλόφωνα, με απαλή απειλή, ο Πολ Ντάνο - σε μία μελετημένη, προσεκτική ερμηνεία. Δίπλα του όμως έχει τον Τζουντ Λο, ο οποίος μοιάζει να έχει γλιστρήσει κάτω από το δέρμα του Βλάντιμιρ Πούτιν - χωρίς τη βοήθεια προσθετικού μακιγιάζ, μόνο με τον τρόπο που σκύβει το πηγούνι, σηκώνει το βλέμμα και κοιτάει απειλητικά.
Λίγο πριν, στην αίθουσα Τύπου του Palazzo del Casinò στο Λίντο, ο Ολιβιέ Ασαγιάς και οι ηθοποιοί του μάς εξέθεσαν τις απόψεις τους για το πώς το σινεμά οφείλει να συλλαμβάνει το σήμερα, να ανοίγει τον πολιτικό διάλογο για το τώρα.
Γιατί επέλεξε ο Ολιβιέ Ασαγιάς αυτό το βιβλίο, αυτή την ιστορία;
Ολιβιέ Ασαγιάς: Ο Τζουλιάνο (ντα Εμπολι) είναι πολύ φίλος και μού έστειλε το βιβλίο του. Αρχικά δεν πίστευα ότι ένα τέτοιο μυθιστόρημα θα μπορούσε να γίνει ταινία. Σταδιακά όμως άρχισα να καταλαβαίνω ακριβώς το αντίθετο: ένα τέτοιο βιβλίο είναι αναγκαίο στις μέρες μας να γίνει ταινία. Γιατί διανύουμε πολύ επικίνδυνους καιρούς, έναν εξαιρετικά τρομακτικό κόσμο, και ήθελα να μιλήσω για αυτό. Με ενδιέφερε να δείξω πώς έχει αλλάξει η πολιτική σκηνή. Η πολιτική πλέον είναι ένα θρίλερ, έχει παραδοθεί σε χέρια εγκληματιών, μαφιόζων. Για τους ανθρώπους της γενιάς μου αυτό είναι κάτι το σοκαριστικό. Νομίζαμε ότι είχαμε κερδίσει κάποιες μάχες και τώρα στεκόμαστε μάρτυρες μίας απόλυτης ισοπέδωσης - μίας καταστροφής. Πώς συνέβη όλο αυτό; Αυτή είναι η καρδιά της ταινίας και νομίζω και του βιβλίου.
Τζ. Ντ. Εμπολι (συγγραφέας): Ο Ολιβιέ, εκτός από ένας σκηνοθέτης που θαυμάζω πάρα πολύ, είναι φίλος και γείτονας μου. Είναι ο μοναδικός σκηνοθέτης που έστειλα το βιβλίο μου. Δεν πίστευα ότι θα το κάνει - ήταν όνειρο για μένα να δεχθεί. Το βιβλίο γράφτηκε πριν την επίθεση στην Ουκρανία και κυκλοφόρησε αμέσως μετά την εισβολή. Για μένα αυτό το timing είναι εξαιρετικά ειρωνικό, αλλά αποδεικνύει και τι πραγματικά ήθελα να διερευνήσω: όλα όσα βλέπουμε σήμερα στην προσωπικότητα του Πούτιν είναι αποτέλεσμα. Αποτέλεσμα μίας πολιτικής που του έδωσε αυτό τον ναρκισσιστικό αέρα παντοκράτορα, αυτή την αμετροεπή εξουσία. Ποιος κρύβεται πίσω από αυτό; Ποια είναι η ρίζα του κακού;
Τι βρήκε ενδιαφέρον και τι τρομακτικό ο Τζουντ Λο αποδεχόμενος το ρόλο του Βλάντιμιρ Πούτιν;
Τζουντ Λο: Ισως αφελώς, αλλά δεν τρόμαξα με κάτι, γιατί ένιωσα ασφαλής στα χέρια του Ολίβιε. Για μένα το να αποδεχθώ έναν ρόλο έχει να κάνει με τις συνεργασίες. Με τον σκηνοθέτη κυρίως. Στο πλευρό του Ολιβιέ, είχα την εγγύηση ότι θα προσεγγίσουμε την ιστορία με στοχασμό - κι όχι με πρόσκληση, για χάρη της πρόκλησης. Δεν ένιωσα απειλή να αναμετρηθώ με τον Πούτιν, γιατί στην ουσία δεν είμαι ο πρωταγωνιστής, είμαι απλώς ένα κομμάτι της ιστορίας. Μίας ιστορίας που προσπαθεί να ανοίξει ένα διάλογο (με το τι είναι η εξουσία, πώς λειτουργεί συστημικά). Οχι να καθορίσει τη σκέψη του θεατή. Προσωπικά με έβαλε να θέτω πολλές ερωτήσεις. Δεν ξέρω αν βρήκα τις απαντήσεις.
Πώς μεταμορφώθηκε στον Ρώσο ολιγάρχη; Πώς πλησίασε τον χαρακτήρα;
Τζουντ Λο: Αποφασίσαμε από την αρχή ότι δε θα κάνουμε μία απομίμηση. Δε θα φορέσω προσθετικό μακιγιάζ, δε θα προσεγγίσουμε έτσι τον Πούτιν. Όμως δεν ξέρετε πόσο μπορεί να βοηθήσει μια καλή περούκα (γελάει). Προφανώς υπάρχει πολύ υλικό που μπορεί κανείς να παρακολουθήσει για να μελετήσεις τον Πούτιν. Το πρόβλημα είναι ότι είναι διαβόητο ότι δεν αφήνει τίποτα να διαπεράσει το πρόσωπο του - είναι σαν μάσκα. Ήθελα να είμαι πιστός σε αυτό, να τον αφήσω ανέκφραστο, αλλά ταυτόχρονα να νιώθω πολλά.
Πόσο σημαντική η ηρωίδα της Αλίσια Βικάντερ - η μοναδική γυναίκα σε μία αντρική ταινία;
Αλίσια Βικάντερ Ναι, είναι μία ιστορία πολλών αντρών που συναντιούνται σε δωμάτια και αποφασίζουν για την πορεία του κόσμου μας. Όμως μία τόσο δυνατή γυναίκα όσο η ηρωίδα μου λειτούργησε ως η συνείδηση του ήρωα. Κι αυτό ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Επίσης μέσα από αυτή τη γυναίκα βλέπεις τις αλλαγές της ίδια της χώρας - για μένα ήταν η Ζανιά είναι η ίδια η Ρωσία. Θα έπαιζα οτιδήποτε μου ζητούσε ο Ολιβιέ. Δεν χρειαζόταν καν να διαβάσω το σενάριο.
Ολιβιέ Ασαγιάς: Για μένα η Ζένια ήταν μία γυναίκα που αντιπροσωπεύει την ελευθερία. Την ενέργεια που υπήρχε στη δεκαετία του 90 όταν η νεολαία της Ρωσίας ένιωθε ατρόμητη. Πίστευαν ότι κάτι νέο ανατέλλει - ελευθερία στη σκέψη, τις ιδέες, τις τέχνες, και φυσικά στην πολιτική. Θα άλλαζαν τον κόσμο. Πόσο προδόθηκαν αυτοί οι άνθρωποι…
Λέγεται ότι για να ερμηνεύσεις έναν ρόλο πρέπει να τον αγαπήσεις. Να βρεις σε όλους τα θετικά τους στοιχεία. Πόσο εύκολο ήταν αυτό σ' αυτή την περίπτωση;
Πολ Ντάνο: Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να ψάξεις κάτι να σου αρέσει σε ένα χαρακτήρα. Δεν χρειάζεται να τον συμπαθήσεις, αρκεί να τον καταλάβεις. Πρέπει να ρωτάς πολλά γιατί - η πορεία στην ενδοσκόπηση είναι δύσκολη, αλλά αυτή σε οδηγεί σε κάτι αληθινό. Δεν με ενδιέφερε πάντως μία κριτική, μία άσπρο/μαύρο οπτική στα πράγματα.
Τζουντ Λο: Δεν ξέρω αν μπορώ να βρω θετικά στοιχεία στον Πούτιν. Χμμ... έμαθα τζούντο για τον ρόλο. Ας μείνουμε εκεί (γέλια)
Το 82ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας διεξάγεται φέτος από τις 27 Αυγούστου μέχρι τις 6 Σεπτεμβρίου. Το Flix βρίσκεται εκεί για να σας μεταφέρει, ζωντανά, όλα όσα συμβαίνουν μέσα και έξω από τις αίθουσες. Συντονιστείτε στο ειδικό stream του Flix που ανανεώνεται συνεχώς.
