Ο Φρανσουά Οζόν καταπιάνεται με ένα από τα πιο εμβληματικά έργα του 20ού αιώνα, τον «Ξένο» του Αλμπέρ Καμί. Επιλέγει την οδό της πιστότητας - παραμένει κοντά στο κείμενο, στα γεγονότα και στην ατμόσφαιρα του μυθιστορήματος - κι έτσι το φιλμ του μοιάζει περισσότερο με εικονογράφηση ενός κείμενου «ιερού», παρά με μια αληθινά εμπνευσμένη διασκευή.
Η ιστορία ακολουθεί τον Μερσό, έναν νεαρό Γάλλο στην αποικιοκρατική Αλγερία της δεκαετίας του ’40. Ο θάνατος της μητέρας του τον βρίσκει απαθή, σχεδόν αδιάφορο, όπως σχεδόν και κάθε άλλο γεγονός. Η ζωή του κυλά με μικρές, καθημερινές σχέσεις που δεν αφήνουν αντίκτυπο - μια ερωτική ιστορία, μια παρέα φίλων - μέχρι τη στιγμή που, στην παραλία, κάτω από τον εκτυφλωτικό ήλιο, θα διαπράξει έναν φόνο. Από εκεί και πέρα η ταινία μεταφέρεται στη δικαστική αίθουσα, εκεί όπου η κοινωνία μοιάζει να τον καταδικάζει περισσότερο για την απάθειά του παρά για το ίδιο το έγκλημα.
Το 82ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας διεξάγεται φέτος από τις 27 Αυγούστου μέχρι τις 6 Σεπτεμβρίου. Το Flix βρίσκεται εκεί για να σας μεταφέρει, ζωντανά, όλα όσα συμβαίνουν μέσα και έξω από τις αίθουσες. Συντονιστείτε στο ειδικό stream του Flix που ανανεώνεται συνεχώς.
Τοποθετημένο στην Αλγερία του ’40, το έργο κουβαλά αναπόφευκτα και το φορτίο της αποικιοκρατίας. Ο Καμύ έγραψε τον «Ξένο» μέσα σε αυτό το πλαίσιο, με τους Γάλλους εποίκους να κατέχουν την εξουσία και τους ντόπιους Άραβες να ζουν σε συνθήκες αορατότητας. Ο φόνος του Αραβα στην παραλία δεν είναι απλώς μια προσωπική πράξη, αλλά μια πράξη που κουβαλά όλα τα βάρη της αποικιοκρατικής βίας και της γαλλοαλγερινής έντασης - κάτι που η ταινία προσεγγίζει περισσότερο υπαινικτικά παρά άμεσα. Οπως προσεγγίζει σχεδόν κι όλες τις υπόλοιπες ιδέες που διαπραγματεύεται το βιβλίο.
Ο Οζόν σκηνοθετεί με αυστηρή πειθαρχία. Η ασπρόμαυρη φωτογραφία δίνει στο αλγερινό τοπίο μια σχεδόν εξωπραγματική διάσταση - σαν σκηνικό τραγωδίας, σαν το πεδίο ενός ονείρου στα όρια της πραγματικής ζωής. Ο ρυθμός είναι αργός, τελετουργικός, γεμάτος σιωπές και βλέμματα. Ο Μπενζαμέν Βουά δίνει στον Μερσό μια αινιγματική ακινησία, ενσαρκώνοντας έναν άνθρωπο που στέκεται απέναντι στον κόσμο χωρίς να τον αγγίζει και χωρίς να επηρεάζεται από αυτόν.
Υπάρχει κάτι ακαδημαϊκό στο ύφος του Οζόν εδώ - λείπει η ειρωνεία ή το παιγνιώδες στοιχείο που τον χαρακτηρίζει συχνά. Αντίθετα, παραδίδει μια ταινία αυστηρή, όμορφη, προσεγμένη, που λειτουργεί σαν άσκηση ύφους. Η πιστότητα στο πνεύμα του Καμί είναι εντυπωσιακή, αλλά αφήνει φορές τον θεατή σε απόσταση - σαν να παρακολουθείς ένα έργο που θαυμάζεις αλλά που σπάνια σε συγκλονίζει, ή απλά σε συγκινεί.
Το «The Stranger» είναι ένα φιλμ κομψό και τίμιο, αλλά και βαρύ, με έναν αργό ρυθμό που το σε κρατά σε απόσταση και δεν αφήνει χώρο στο συναίθημα. Ένα όμορφο, κλασικίζον κινηματογραφικό πορτρέτο που δείχνει σεβασμό στο πρωτότυπο - αλλά σε αφήνει να αναρωτηθείς αν αυτή η πιστότητα από μόνη της είναι αρκετή. Βλέποντας την ταινία, μοιραία έρχεται στο μυαλό το «Killing an Arab» των Cure - το τραγούδι που έφερε τη σκηνή του φόνου στη γλώσσα της μουσικής με τρόπο απλό, άμεσο, προκλητικό. Μέσα στην αφαιρεσή του, εκείνο το τραγούδι κατέγραψε με μεγαλύτερη τολμηρότητα και αποτελεσματικότητα την ουσία του Καμύ: την αποξένωση, την απάθεια, τον ήλιο που καίει μέχρι το σημείο του παραλόγου. Μια διασκευή πιο ωμή, πιο επικίνδυνη, πιο αποτελεσματική και σίγουρα πιο σύντομη από αυτή εδώ του Φρανσουά Οζόν.
Το 82ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας διεξάγεται φέτος από τις 27 Αυγούστου μέχρι τις 6 Σεπτεμβρίου. Το Flix βρίσκεται εκεί για να σας μεταφέρει, ζωντανά, όλα όσα συμβαίνουν μέσα και έξω από τις αίθουσες. Συντονιστείτε στο ειδικό stream του Flix που ανανεώνεται συνεχώς.