Ο «Ορέστης» του Βασίλη Φωτόπουλου γυρίστηκε το 1969, πέντε χρόνια μετά το Οσκαρ Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης που κέρδισε στα 30 του χρόνια για το «Zorba the Greek» και επτά χρόνια μετά την «Ηλέκτρα» του Μιχάλη Κακογιάννη, μέτρο σύγκρισης εκ των πραγμάτων για την έννοια της μεταφοράς αρχαίας τραγωδίας στη μεγάλη οθόνη.
Στην πραγματικότητα, η ταινία είναι το τρίτο μέρος της τριλογίας του Ευριπίδη με τον Ορέστη να έχει ήδη δολοφονήσει την Κλυταιμνήστρα και τον Αίγισθο. Αρρωστος, ο νεαρός Ορέστης προσπαθεί να αντισταθεί στους πεινασμένους κατοίκους του Αργους, στην επιμονή της αδελφής, του Ηλέκτρας που τον παρακινεί να φερθεί ως Βασιλιάς και την αλλόκοτη συμπεριφορά του φίλου του Πυλάδη. Ενα καθαρό αντιπολεμικό έργο, καθώς ο Ορέστης, παρά την αρρώστια του και τη λειψυδρία που έχει πέσει στο Αργος, αρνείται να πολεμήσει, προτάσσοντας την ειρήνη ως μοναδικό μέσο ευημερίας.
Για χρόνια μια «χαμένη» ουσιαστικά ταινία, ο «Ορέστης» γυρίστηκε μέσα στη δικτατορία και αποτέλεσε το μοναδικό σκηνοθετικό έργο του Βασίλη Φωτόπουλου, μια τολμηρή - κυρίως αισθητικά - διασκευή μιας αρχαίας τραγωδίας, εντελώς μέσα στο πνεύμα της avant-garde του τέλους των 60s, εμφανής κυρίως στον απενοχοποιημένο ερωτισμό ανάμεσα στους τρεις πρωταγωνίστές του έργου (Ορέστης, Ηλέκτρα, Πυλάδης) και κυρίως στην παρεμβολή αποσπασμάτων από επίκαιρα και ντοκουμέντα από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο «Ορέστης» γυρίστηκε στη Μάνη. Στον ομότιτλο ρόλο συναντάμε τον Αμερικάνο Χίραμ Κέλερ, από την αυλή του Αντι Γουόρχολ, που είχε ήδη παίξει στο «Hair» το 1968 και την ίδια χρονιά με τη ταινία του Φωτόπουλου πρωταγωνιστούσε στο «Σατυρικόν» του Φεντερίκο Φελίνι. Στο ρόλο της «Ηλέκτρας» συναντάμε το ντεμπούτο της Φλέρυς Νταντωνάκη στο σινεμά. Αρτι αφιχθείσα μετά από δέκα χρόνια στην Αμερική, η νεαρή τότε τραγουδίστρια και ηθοποιός θα έπαιζε και το ρόλο της Κλυταιμνήστρας. Η μουσική - ένα παράδοξο μείγμα εκκλησιαστικής μουσικής, συνθεσάιζερ και φυσικών οργάνων ανήκει στον Μίμη Πλέσσα, τα κοστούμια φυσικά στον αδελφό του σκηνοθέτη, Διονύση Φωτόπουλο, η διεύθυνση φωτογραφίας στον Δημήτρης Παπακωνσταντή και το μοντάς στον Αριστείδη Καρύδη Φουκς.
Διαβάστε ακόμη: Ο Κωνσταντίνος Κυριακός μας ανοίγει την καρδιά του ελληνικού queer σινεμά
Η προβολή της ταινίας στο 59ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο του αφιερώματος στο Queer Ελληνικό Σινεμά, αφού σύμφωνα με τον Καθηγητή Κωνσταντίνο Κυριακό το βλέμμα του Βασίλη Φωτόπουλου πάνω στο ανδρικό σώμα συγκαταλέγεται στις πρώτες αξιοσημείωτες στιγμές της queer ελληνικής φιλμογραφίας, υπήρξε μια προβολή σημαντική από πολλές απόψεις.
Κυριώς γιατί συστήνει ένα δημιουργό που λίγοι γνώριζαν, με απόλυτη επίγνωση των αισθητικών του μέσων, αλλά και της αυθαιρεσίας της εποχής στην οποία γύρισε το μοναδικό του έργο.
Γιατί ανοίγει το μεγάλο θέμα της συντήρησης και φροντίδας των ελληνικών ταινιών, της μηδενικής κρατικής στήριξης για την αποκατάστασή τους και της παντελούς έλλειψης οποιασδήποτε ενημέρωσης (για εκπαίδευση ούτε τολμάμε να μιλήσουμε) νέων και μεγαλύτερων για τη σημασία της ελληνικής κινηματογραφικής ιστορίας.
Και περισσότερο ίσως και απ' αυτά, γιατί προβολές σαν αυτή του «Ορέστη» υπενθυμίζουν τη διαρκή ευκαιρία που έχουμε να αναθεωρούμε το ελληνικό σινεμά, τους δημιουργούς και τα έργα τους, να τα βλέπουμε με την απόσταση που επιβάλλει η σημερινή εποχή, να μην φοβόμαστε να αποκαθηλώνουμε «ιερές αγελάδες» και να τοποθετούμε νέες αξίες στη θέση που ενδεχομένως τους αξίζει.
