Σαν σήμερα το 1971, ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ χάρισε στον κινηματογράφο μια αλληγορία για ένα κόσμο δυστοπίας, την ταινία που θα απογείωνε την καριέρα του και θα γινόταν η τομή της σύγχρονης κουλτούρας: το «Κουρδιστό Πορτοκάλι» βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Αντονι Μπέρτζες.
Η ταινία αφηγείται την ιστορία του Αλεξ, ενός νεαρού που βυθίζεται στον κόσμο της βίας, της εγκληματικότητας και της κοινωνικής αποξένωσης. Ο Αλεξ ΝτεΛάρτζ ηγείται μιας ομάδας νεαρών που διαπράττουν κλοπές και βίαιες επιθέσεις για διασκέδαση. Ντυμένοι με παράξενες λευκές στολές και ημίψηλα μαύρα καπέλα, περνούν τις νύχτες τους στους δρόμους μιας φουτουριστικής Μεγάλης Βρετανίας, απολαμβάνοντας ό,τι οι ίδιοι ονομάζουν «Σούπερ Βία». Μετά από ένα σοβαρό έγκλημα, ο Αλεξ συλλαμβάνεται και καταδικάζεται σε πολυετή φυλάκιση. Στη φυλακή συμμετέχει σε ένα μυστικό κρατικό πείραμα που υπόσχεται να τον «θεραπεύσει» από τη βία και να τον εντάξει ξανά στην κοινωνία.
Η θεραπεία, όμως, τον μετατρέπει σε έναν άνθρωπο χωρίς προσωπική βούληση. Κι εδώ ξεκινάει ο Κιούμπρικ.
Ο σκηνοθέτης μέσα από την κινηματογραφική αιχμηρή, ακραία γλώσσα, κατασκευάζει έναν καθρέφτη της κοινωνίας μπροστά μας: Ο άνθρωπος ανάμεσα στην ηθική και στην ελευθερία, ανάμεσα στο καλό και στο κακό. Και πάντα μπροστά του η εξουσία. Ο Κιούμπρικ, με την κάμερα ως εργαλείο κοινωνικής παρατήρησης, φανερώνει τους τρόπους με τους οποίους οι μηχανισμοί εξουσίας επιβάλλουν τον έλεγχο και δείχνει πώς η βία ανακυκλώνεται με τον πιο σκληρό τρόπο.
Η ειρωνεία του δημιουργού είναι αδυσώπητη: θύτες και θύματα εξισώνονται, οι ρόλοι τους ανατρέπονται με έναν σατανικά ευφυή τρόπο, και κάθε σκηνή αντικατοπτρίζει την αμφισημία της ανθρώπινης ύπαρξης. Υπάρχει απόλυτο καλό ή απόλυτο κακό;
Η αισθητικοποίηση της βίας των ανθρώπων του περιθωρίου είναι ο βασικός λόγος που η ταινία προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις την εποχή που βγήκε. Το «Κουρδιστό Πορτοκάλι» θεωρήθηκε αρκετά εξτρεμιστικό ως έργο και η προβολή του απαγορεύθηκε σε πολλές χώρες, ενώ οι αντιδράσεις στην Αγγλία ήταν τόσο έντονες, που ο ίδιος ο Kιούμπρικ τελικά την κατέβασε, όταν κυκλοφόρησαν δημοσιεύματα πως νέοι μιμούνται τα εγκλήματα της συμμορίας.
Δεν ήταν η βία αυτό που απασχολούσε τον μεγάλο δημιουργό, αλλά η ανθρώπινη ελεύθερη βούληση. Η ελευθερία να επιλέγεις: θα πράξεις με καλοσύνη επειδή σε υποχρεώνει ο νόμος ή επειδή διαλέγεις την πλευρά της καλοσύνης;