Το 2013 δεν έχουμε παράπονο. Εξαιρετικά, καλοδουλεμένα, τολμηρά σενάρια φώτισαν την μεγάλη οθόνη. Από τους καταιγιστικούς διαλόγους του «Πριν τα Μεσάνυχτα» που συνέγραψαν σκηνοθέτης Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ και οι πρωταγωνιστές του, Ιθαν Χοκ και Ζιλί Ντελπί, μέχρι την βωβή καταγραφή της ανθρώπινης αγωνίας για επιβίωση στο «Ολα Χάθηκαν» του Τζέι Σι Τσάντορ. Η Σάρα Πόλεϊ έδωσε μαθήματα στην ντοκιμαντερίστικη σεναριακή γλώσσα με το «Stories We Tell». Η Γκρέτα Γκέργουιγκ τόλμησε την ρομαντική κομεντί αλλιώς στο «Frances Ha», ενώ η ιέρεια του ανεξάρτητου σινεμά Νικόλ Χολοφσένερ επέστρεψε με μεσήλικο ρομάντζο αλλά σταθερή ιδιοσυγκρασιακή γραφή με το «Enough Said». Και, δεν περιμέναμε τίποτα άλλο από αυτόν, ο Σπάικ Τζόνζι έγραψε ένα τυπικό, αυθεντικό, τόσο δικό του love story: την ιστορία του αγοριού που γνωρίζει κι ερωτεύεται το λειτουργικό σύστημα του υπολογιστή του («Her»).
Οχι, ιδέες, ήρωες, πρωτοτυπία, στιβαρή γραφή - όλα υπήρχαν στα σενάρια του 2013. Για αυτό και οι New York Times αποφάσισαν να αφιερώσουν το μεγάλου τους ρεπορτάζ στους γραφιάδες. Σ' αυτούς που ξεκινούν μία κινηματογραφική περιπέτεια μπροστά στη λευκή σελίδα και τον κέρσορα του υπολογιστή τους που τρεμοπαίζει.
Ρώτησαν λοιπόν 14 ταλαντούχους σεναριογράφους να τους αποκαλύψουν μερικά από τα μυστικά τους. Τι κάνει έναν ήρωα αληθινό; Πώς ένας διάλογος γίνεται άμεσος; Πότε ξέρεις πότε να κρατήσεις παύσεις; Τι κάνει ένα σενάριο τη σωστή πρώτη ύλη για τις ταινίες που δεν θα ξεχάσουμε ποτέ;
Σας ξεχωρίσαμε μερικά αποσπάσματα:
Ζιλί Ντελπί («Πριν τα Μεσάνυχτα»): ποιες ταινίες την ενέπνευσαν να γράψει;
Οι άνθρωποι με ενέπνευσαν να γράψω. Οσα παρατηρώ γύρω μου, στο δρόμο, στο σπίτι, μού δίνουν ιδέες και κίνητρο. Οχι οι ταινίες.
Ιθαν Χοκ («Πριν τα Μεσάνυχτα»): πώς γράφει κανείς μία σπαραχτική σκηνή;
Δεν υπάρχει κάποιο τρικ. Δεν υπάρχει κόλπο στο να κάτσεις και να γράψεις μία ερωτική ιστορία που την πιστεύεις. Μία σπαραχτική σκηνή, ή ένας ρεαλιστικός διάλογος δεν είναι αποτέλεσμα μανιέρας. Το μόνο που χρειάζεσαι είναι να πεις την αλήθεια. Η αλήθεια είναι σπαραχτική. Πάντα.
Τζ. Σι Τσάντορ («Ολα Χάθηκαν», «Ο Δρόμος του Χρήματος»): πώς πλάθει κανείς έναν αξιομνημόνευτο «κακό»;
Με το να θυμάσαι πάντα ότι ο ίδιος ο ήρωας δεν πιστεύει ότι είναι κακός.
Πώς μία όχι μελό ταινία συγκίνησης; Με το να εμπιστεύεσαι το ένστικτό σου;
Σάρα Πόλεϊ («Οι Ιστορίες της Ζωής μας»): ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας;
Να γράφεις, να γράφεις, να γράφεις. Οτιδήποτε στ' αλήθεια. Να γράφεις. Θέλει πειθαρχία και πρόγραμμα. Κι ένα απάνθρωπα ειλικρινές ακροατήριο όταν τους τα διαβάζεις.
Η Γκρέτα Γκέργουϊκ («Frances Ha»): πότε ξέρεις ότι έχεις μία καλή ιδέα;
Κάθε φορά που έχει μία «ιδέα», ένα concept, ένα εύρημα που ακούγεται πιασάρικο όταν το παρουσιάζεις σε τρίτους, τότε είναι που δεν έχεις τίποτα. Εχεις ένα κόλπο, δεν έχεις σενάριο. Σε κάνει να αισθάνεσαι έξυπνος, αλλά είναι βλακεία. Οι καλύτερες ιδέες αποκαλύπτονται από μόνες τους στην πορεία. Δεν τις «έχεις» από την αρχή.
Αφησε τους χαρακτήρες σου στο δωμάτιο. Επέτρεψέ τους να ζήσουν λίγο μεταξύ τους - να μιλήσουν ο ένας στον άλλον, να κάνουν πράγματα. Περάστε χρόνο μαζί - σταδιακά θα σου αποκαλύψουν ποιοι πραγματικά είναι και τι κάνουν...
Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ («Πριν τα Μεσάνυχτα») και οι ρεαλιστικοί διάλογοι στο σινεμά
Είναι από αυτά τα πράγματα στη ζωή που ή το 'χεις ή δεν το 'χεις. Σε πάρα πολλούς άλλους τομείς πάνω στη δουλειά μπορείς να γίνεις καλύτερος: με εξάσκηση και μελέτη και προσπάθεια. Ομως ο ρεαλιστικός διάλογος δεν είναι καν κάτι που μαθαίνεις ή διδάσκεσαι ή μπορείς να διδάξεις. Εχει να κάνει με τις φωνές στο μυαλό σου που έχεις μάθει να συνυπάρχεις. Με το ρυθμό και την μνήμη. Στο σχολείο έριχνα την μπάλα άτσαλα και με μέτρια ταχύτητα. Δε θα μπορούσα ποτέ να γίνω πρωταθλητής του μπέιζμπολ. Ηξερα όμως, πάντα, να γράφω ρεαλιστικούς διαλόγους.
Νικόλ Χολοφσένερ («Enough Said») και οι εξαιρετικές ηρωίδες που μας έχει χαρίσει
Μόνο ένας τρόπος υπάρχει. Κάνε τις ανθρώπινες.
Διαβάστε ολόκληρο το αφιέρωμα των New York Times στους σεναριογράφους εδώ.
Περισσότεροι δημιουργοί του 2013:
