Το χτες πέρασε, το σήμερα διαμορφώνεται, αλλά τι γίνεται με το αύριο; Ο ελληνικός κινηματογράφος, στο σύνολό του, από τα κινηματογραφικά συνεργεία ως τους εργαζόμενους στις αίθουσες κι από τους διανομείς ως τους... κριτικούς, έχει πληγεί σοβαρά - εάν και ανεπανόρθωτα, μένει να φανεί.
Καθώς το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού ανακοίνωσε ορισμένα μέτρα λειτουργίας ή και στήριξης του χώρου, καθώς τα θερινά σινεμά θ' ανοίξουν την 1η Ιουνίου και τα κινηματογραφικά γυρίσματα ξεκινούν στις 18 Μαΐου, όλα με προϋποθέσεις φυσικά, αναζητήσαμε τη γνώμη των εμπλεκομένων και ειδικών, για να σκιαγραφήσουμε ποια θα είναι η επόμενη μέρα στο ελληνικό σινεμά. Μιλήσαμε με έναν επαγγελματία από τον κάθε κλάδο, ο οποίος μοιράστηκε τόσο τις προσωπικές σκέψεις του, όσο και τις απόψεις και τις ανησυχίες των συναδέλφων του.
Ξεκινώντας από την καρδιά του ελληνικού κινηματογραφικού σύμπαντος, δηλαδή... την ταινία, ακούμε τη γνώμη του παραγωγού Πάνου Παπαχατζή που είδε, από τη μια πλευρά, την επιτυχία του της σεζόν, την «Μπαλάντα της Τρύπιας Καρδιάς» του Γιάννη Οικονομίδη να κατεβαίνει από τις αίθουσες όπου παιζόταν, καθώς η καραντίνα τη βρήκε στη δεύτερη, μόλις εβδομάδα προβολών της, αλλά και τα γυρίσματα της εμπορικής κωμωδίας «Army Baby» να διακόπτονται λίγο πριν ολοκληρωθούν.
«Θα χρειαστούμε πολύ χρόνο για να ανακάμψουμε οικονομικά από αυτό το πλήγμα,» λέει στο Flix ο Πάνος Παπαχατζής. «Ομως πρέπει να κοιτάμε μπροστά. Από τις 18 Μαΐου θα μπορούμε να ξεκινήσουμε πάλι τα γυρίσματα. Δεδομένων των μέτρων κοινωνικής απόστασης, ο Covid-19 προκαλεί μείζονα προβλήματα για τις παραγωγές. Πρέπει να τα λύσουμε άμεσα. Η Ελλάδα έχει ένα μεγάλο αβαντάζ σε σχέση με τις άλλες χώρες. Η καθολική διεθνής αναγνώριση για τον τρόπο που αντιμετωπίσαμε την πανδημία δημιουργεί ένα ασφαλές περιβάλλον για να προσελκύσουμε πολλές ξένες παραγωγές εδώ, με άμεσο θετικό αντίκτυπο στο ΑΕΠ της χώρας. Ηδη έχουμε ζητήσει από την Κυβέρνηση σε συνεργασία με εμάς να οριστεί ένα πρωτόκολλο προφύλαξης υγείας κατά την διάρκεια των γυρισμάτων. Η προστασία της υγείας και η ασφάλεια των συνεργατών μας προέχει ιδιαίτερα αυτή τη στιγμή. Αυτή τη στιγμή σε ολόκληρο τον κλάδο μας επικρατεί η συνεργασία. Είμαστε όλοι μαζί σε αυτό που συμβαίνει και συνεργαζόμαστε ο ένας με τον άλλον για να επαναφέρουμε τον χώρο στο επίπεδο που πρέπει.»
Ο Πάνος Παπαχατζής και το σύνολο των Ελλήνων παραγωγών προτείνουν την εφαρμογή συγκεκριμένων μέτρων από την Πολιτεία:
Αμεση εφαρμογή της Απόφασης 97 περί Υλοποίησης Προγράμματος Εγγυοδοσίας Δανείων Επιχειρήσεων Παραγωγής Οπτικοακουστικών Εργων. (ΦΕΚ 2169/7-6-2019)
Αύξηση του cash rebate από 35 σε 40%. Πρόβλεψη με ΚΥΑ αναγνώρισης ως επιλέξιμων δαπανών των επι πλέον εξόδων εξ αιτίας των μέτρων για τον κορωνοϊό.
Επίσπευση των διαδικασιών για την ψήφιση του νέου νόμου για τον κινηματογράφο.
Αύξηση από το ΥπΠοΑ του προϋπολογισμού του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου για τη χρηματοδότηση ταινιών.
Δημιουργία Ταμείου Eκτακτης Ανάγκης που θα αφορά στην ενίσχυση του κινηματογράφου όταν προκύπτουν ζητήματα απρόβλεπτων καταστροφών.
Συμφωνία με τις διεθνείς πλατφόρμες τύπου Netflix να ενισχύσουν την εγχώρια παραγωγή, όπως έχουν συμφωνήσει άλλες Ευρωπαϊκές χώρες.
Η καθολική διεθνής αναγνώριση για τον τρόπο που αντιμετωπίσαμε την πανδημία δημιουργεί ένα ασφαλές περιβάλλον για να προσελκύσουμε πολλές ξένες παραγωγές εδώ.» - Πάνος Παπαχατζής
Ταυτόχρονα, ο Πάνος Παπαχατζής βλέπει ν’ αλλάζει το προφίλ της κινηματογραφικής διανομής, με τρόπο ήδη προδιαγεγραμμένο: «Οι κινηματογράφοι έκλεισαν την περίοδο των μέτρων και οι ταινίες παρακολουθούνται κυρίως μέσω των ψηφιακών δικτύων. Η απάντηση έχει δοθεί. Ο Covid-19 και το 5G έρχονται να αλλάξουν τα δεδομένα στον κινηματογράφο με άμεσο και σφοδρό τρόπο. Η μέθοδος διανομής περιεχομένου αλλάζει ριζικά και είναι ώρα να «ακούσουμε» την αλλαγή αυτή. Εχουμε μια ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουμε τον τρόπο παραγωγής και διανομής ταινιών και όσο πιο γρήγορα γίνει, τόσο το καλύτερο. Η διανομή της ταινίας θα γίνεται σχεδόν ταυτόχρονα και στις ψηφιακές πλατφόρμες, αλλά και στην αίθουσα. Οι άνθρωποι δεν θα σταματήσουμε ποτέ να πηγαίνουμε στην αίθουσα, εκτός εαν μας απαγορευτεί…»
Γενικός Διευθυντής της Tanweer, της εταιρείας διανομής που φέτος, μεταξύ άλλων, έφερε στις αίθουσες δυο τεράστιες εισπρακτικές επιτυχίες, το «Joker» και την «Ευτυχία», ο Γιάννης Καλφακάκος φυσικά εντοπίζει αμέσως τη σημαντική αλλαγή που, έτσι κι αλλιώς, θα συμβεί στη διανομή: «Ασχέτως το πόσο θα κρατήσει η κρίση, η κινηματογραφική εμπειρία δεν αντικαθίσταται από οποιαδήποτε άλλη μορφή προβολής, η μαγεία της μεγάλης οθόνης είναι μοναδική και σε ταξιδεύει. Αυτό που θα αλλάξει σίγουρα είναι η χρονική απόσταση μεταξύ κινηματογραφικής εκμετάλλευσης και άλλων εκμεταλλεύσιμων δικαιωμάτων προβολής των ταινιών. Οσο για το πότε οι θεατές θα επανέλθουν στις κινηματογραφικές αίθουσες, αυτό θα συμβεί όταν νιώσουν ασφαλείς και εμείς ως κλάδος πρέπει να κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας για να το πετύχουμε αυτό, περνώντας τα κατάλληλα μέτρα προστασίας και υγιεινής και ενημερώνοντας το κοινό με μια μαζική διαφημιστική καμπάνια. Χρονικά όμως δεν μπορεί να προσδιοριστεί ακόμη.»
Αυτό που θα αλλάξει σίγουρα είναι η χρονική απόσταση μεταξύ κινηματογραφικής εκμετάλλευσης και άλλων εκμεταλλεύσιμων δικαιωμάτων προβολής των ταινιών.» - Γιάννης Καλφακάκος
Εκείνο που σίγουρα μπορεί να προσδιοριστεί ήδη, κατά τον Γιάννη Καλφακάκο, είναι το αποτύπωμα της πανδημίας στη σεζόν: «Η κινηματογραφική διανομή παγκοσμίως είναι αλληλένδετη με την κινηματογραφική αίθουσα, καθότι το έσοδο του εισιτηρίου μοιράζεται στα δύο μέρη. Συνεπώς, το κλείσιμο των αιθουσών από την κυβέρνηση, είχε ως άμεση συνέπεια την αναστολή λειτουργίας των εταιρειών κινηματογραφικής διανομής. Η σεζόν 2019/2020 φαινόταν ότι θα ήταν εξαιρετική, αλλά δυστυχώς υπολογίζαμε χωρίς την πανδημία. Ουσιαστικά η σεζόν τελείωσε τον Φεβρουάριο, δηλαδή 4 μήνες νωρίτερα. Αυτό, με νούμερα, σημαίνει ότι από τον Σεπτέμβριο 2019 ως τον Φεβρουάριο 2020 η αγορά είχε 15% παραπάνω εισιτήρια από την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Τώρα, λόγω πανδημίας, το διάστημα Σεπτέμβριος 2019 έως Ιούνιο 2020, δηλαδή μια φουλ χειμερινή σεζόν, θα κλείσει με -30% σε σχέση με την περσινή χρονιά. Επιπρόσθετα, η κρίση έφερε τα πάνω κάτω στο προγραμματισμό ταινιών: αρκετοί τίτλοι μεταφέρθηκαν για το 2021, κάποιοι προσπέρασαν το κινηματογραφικό δικαίωμα και έκαναν πρεμιέρα στο on demand. Με πρόχειρους υπολογισμούς μόνο από αυτούς τους δύο λόγους χάθηκαν πάνω από 1,5 εκ εισιτήρια από το 2020 και με δεδομένη την ψυχολογία του κόσμου, τα μέτρα προστασίας και την αυξημένη πειρατεία, τότε συζητάμε για τη χειρότερη χρονιά από τότε που καταγράφεται το ελληνικό Box Office.»
Χωρίς να μπορεί, φυσικά, να προβλέψει τι θα συμβεί την ερχόμενη, θερινή και, κυρίως, χειμερινή κινηματογραφική σεζόν, ο Γιάννης Καλφακάκος σημειώνει, «Εχουμε ένα πλεονέκτημα σε σύγκριση με άλλες χώρες, τους θερινούς κινηματογράφους. Πιστεύω ότι αυτή η όμορφη συνήθειά μας να βλέπουμε ταινίες το καλοκαίρι κάτω από τα αστέρια, θα βοηθήσει αρκετά το ψυχολογικό κομμάτι των θεατών. Εμείς στην Tanweer έχουμε ικανό αριθμό νέων ταινιών για να στηρίξουμε ένα ολοκληρωμένο θερινό πρόγραμμα. Όσο για τους χειμερινούς μήνες, υπάρχουν πολλές και μεγάλες ταινίες και αν δεν εμφανιστεί δεύτερο κύμα πανδημίας, τον Νοέμβριο και Δεκέμβριο θα αρχίσει δειλά η ανάκαμψη.»
Από τους κλάδους της κινηματογραφικής βιομηχανίας που πληγώθηκαν περισσότερο και πιο ορατά είναι, φυσικά, οι ιδιοκτήτες και διαχειριστές των σινεμά. Ο αιθουσάρχης Ηλίας Γεωργιόπουλος, του αγαπημένου μας Δαναού, μοιράζεται τις σκέψεις του: «Σίγουρα ο Μάρτιος υπήρξε ένας δύσκολος μήνας για όλους μας καθώς τα δεδομένα άλλαζαν μέρα με τη μέρα. Ο κόσμος είχε φοβηθεί αρκετά κι έτσι τα εισιτήρια, όπως είδαμε στον Δαναό, άρχισαν να μειώνονται δραστικά τις τελευταίες μέρες πριν την ανακοίνωση του Υπουργείου Υγείας για τους κινηματογράφους. Η σχετική ανακοίνωση του Υπουργείου Υγείας ήταν κάτι που περιμέναμε και επιζητούσαμε, αλλά σίγουρα μας έβαλε σε σκέψεις σχετικά με το μέλλον των κινηματογράφων. Σαν αιθουσάρχης “παραδοσιακής” - χειμερινής κινηματογραφικής αίθουσας προβληματίστηκα για το πότε και πώς θα λειτουργήσουν ξανά οι κινηματογράφοι και αν το κοινό θα επιστρέψει γρήγορα στη “σκοτεινή αίθουσα” με την ίδια αυτοπεποίθηση. Η δεδομένη κατάσταση μας έχει βάλει σε σκέψεις σχετικά με τι μέτρα θα παρθούν με το άνοιγμα των κινηματογράφων. Συγκεκριμένα για τα χειμερινά σινεμά, ελπίζουμε στο άνοιγμά μας, τον Σεπτέμβρη πλέον. Σε κάθε περίπτωση, υπολογίζουμε ότι θα δεχόμαστε λιγότερους θεατές εντός της αίθουσας ώστε να τηρούνται οι αποστάσεις ασφαλείας. Ακόμα στον Δαναό εξετάζουμε το ενδεχόμενο τοποθέτησης προστατευτικού τζαμιού μπροστά από το μπαρ ώστε να υπάρχει όσο το δυνατόν λιγότερη επαφή. Φυσικά οι οδηγίες προστασίας ενάντια στον κορωνοϊό θα αναρτώνται από εδώ και πέρα σε εμφανές σημείο στους χώρους μας και θα είναι διαθέσιμο αντισηπτικό χεριών. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι με τη λήψη αυτών των μέτρων θα ελαττωθεί η ανασφάλεια του κοινού και θα επιστρέψουν σταδιακά στις αίθουσες. Η αρχή θα είναι δύσκολη αλλά παραμένουμε αισιόδοξοι και πιστοί στη μαγεία του σινεμά.»
Παραμένω αισιόδοξος και πιστός στη μαγεία του της μεγάλης οθόνης που θα κάνει τον κόσμο, μικρό και μεγάλο, να επιστρέψει στις αίθουσες.» - Ηλίας Γεωργιόπουλος
Οπως είναι φυσικό, η λειτουργία των θερινών σινεμά έχει μια συγκριτική ευκολία απέναντι στα χειμερινά: «Το θερινό σινεμά έχει ένα πλεονέκτημα σε σχέση με τη χειμερινή αίθουσα λόγω του ότι τα καθίσματα μπορούν να μετακινηθούν και συνεπώς διαμορφώνεται πιο εύκολα η απόσταση ασφαλείας που επιβάλλεται ανάμεσα στους θεατές,» λέει ο Γεωργιόπουλος. «Προσωπικά, θα έλεγα ότι αισθάνομαι περισσότερη ασφάλεια στο να πάω σε ένα θερινό σινεμά όπου η επαφή με κάποιον θεατή ή υπάλληλο μπορεί να περιοριστεί στο ελάχιστο. Αυτές οι συνθήκες πιστεύω ότι θα προσελκύσουν οικογένειες ή και άτομα μεγαλύτερων ηλικιών, που ενδεχομένως να μην επέλεγαν την “κλειστή” χειμερινή αίθουσα. Στα χειμερινά σινεμά, θα χρειαστεί να γίνουν κάποιες αλλαγές στους χώρους, όπως για παράδειγμα να διαμορφωθούν διαφορετικά τα καθίσματα για τους θεατές. Ακόμα, συγκριτικά με τα θερινά σινεμά, απολύμανση της χειμερινής αίθουσας είναι μια διαδικασία που δεν ολοκληρώνεται εξίσου γρήγορα. Υπάρχει λοιπόν ένας βαθμός δυσκολίας στην προετοιμασία της χειμερινής αίθουσας και σίγουρα η “κλειστή” αίθουσα, δημιουργεί επιπρόσθετη ανασφάλεια στους θεατές. Πιστεύουμε όμως ότι λαμβάνοντας τα μέτρα προστασίας που θα δοθούν από το Υπουργείο Υγείας ο κόσμος σταδιακά θα αισθανθεί ασφαλής να έρθει.»
Βρίσκουμε απαραίτητη τη μείωση του συντελεστή του ΦΠΑ του κινηματογραφικού εισιτηρίου από 24% σε 6%.» - Ηλίας Γεωργιόπουλος
Σ' αυτό τον δύσκολο αγώνα, ο Ηλίας Γεωργιόπουλος και το σύνολο των αιθουσαρχών περιμένουν μια κρατική υποστήριξη: «Σίγουρα ο κλάδος μας έχει υποστεί πολύ μεγάλη ζημιά, όμως εκτός από τα μέτρα που θα λάβουμε ως αιθουσάρχες είναι αναγκαίο να υπάρχει στήριξη και από το κράτος ώστε να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις της πανδημίας. Για παράδειγμα, όπως αναφέρθηκε και στην ανοιχτή επιστολή της Πανελλήνιας Ενωσης Αιθουσαρχών, ως κινηματογράφος Δαναός βρίσκουμε απαραίτητη τη μείωση του συντελεστή του ΦΠΑ του κινηματογραφικού εισιτηρίου από 24% σε 6%, όπως ισχύει σε άλλες υπηρεσίες πολιτισμού (μουσικές συναυλίες, θέατρο). Οι πλατφόρμες ψηφιακού περιεχομένου, δεδομένων των συνθηκών και της καραντίνας, έχουν πράγματι κερδίσει το σινεφίλ κοινό αλλά σίγουρα δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την εμπειρία του σινεμά. Κατά τη γνώμη μου, η παρακολούθηση ενός έργου στο σινεμά αποτελεί μια ιδιαίτερη εμπειρία με έντονες συγκινήσεις. Ενα παράδειγμα που μου έρχεται στο μυαλό είναι η ταινία “Παράσιτα” της φετινής σεζόν, η οποία αγαπήθηκε από το κοινό, όπως έδειξαν και τα εισιτήρια και αποτελεί ένα από τα έργα που η παρακολούθηση τους στη μεγάλη οθόνη αποτελεί μια ξεχωριστή εμπειρία. Παραμένω αισιόδοξος και πιστός στη μαγεία του της μεγάλης οθόνης που θα κάνει τον κόσμο, μικρό και μεγάλο, να επιστρέψει στις αίθουσες.»
Μια από τις πιο... ενωτικές κινηματογραφικές εμπειρίες ήταν και (θα) είναι, βεβαίως, τα Φεστιβάλ - τα υπαίθρια ή εκείνα που ξετυλίγονται σε κλειστές αίθουσες και πλήττονται κι εκείνα μαζί με τον υπόλοιπο κλάδο. Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας - Νύχτες Πρεμιέρας και του Athens Open Air Film Festival. ο Λουκάς Κατσίκας, παραμένει, πάντως, θετικός κι επίμονος: «Από το ξέσπασμα της υγειονομικής κρίσης, και σταθερά μέχρι τώρα, δουλεύουμε τα δύο Φεστιβάλ με την επίφαση μιας κανονικότητας. Δουλεύουμε από το σπίτι, αντιμετωπίζουμε τις ίδιες αγωνίες με όλους γύρω μας και προσπαθούμε, όπως οι περισσότεροι, να δώσουμε καθημερινά απαντήσεις σε ερωτήματα που μας είναι πρωτόγνωρα. Λέγοντας αυτό, δεν μπορώ να αρνηθώ πόσες φορές η επικαιρότητα βρήκε τρόπους και μας γονάτισε. Διότι είναι δύσκολο να πορεύεσαι με το άγχος για την υγεία των δικών σου και με τη γνώση πόσων ανθρώπων χάνουν συνέχεια τη ζωή τους. Είναι στενάχωρο να μαθαίνεις την ακύρωση τόσων φεστιβάλ στο εξωτερικό ή να ξέρεις ότι πολλοί από τους εργαζόμενους σε αυτά παραμένουν μετέωροι εργασιακά. Επίσης, είναι τρομερά αποκαρδιωτικό το θέαμα των κλειστών κινηματογράφων.»
Αυτή τη στιγμή, πάντως, βρίσκεται σε εξέλιξη η προετοιμασία του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας, όπως μας λέει ο Λουκάς Κατσίκας, «με την ευχή στις 23 Σεπτεμβρίου και μέχρι τις 4 Οκτωβρίου να μπορέσουμε να υποδεχτούμε τους θεατές ξανά στις αίθουσες, τηρώντας φυσικά κάθε απαραίτητο μέτρο υγείας που θα διαφυλάξει την ασφάλειά τους. Αν ένα τέτοιο ενδεχόμενο κριθεί εκ των πραγμάτων αδύνατο, οι Νύχτες Πρεμιέρας επιθυμούν να διατηρήσουν, έστω και εξ αποστάσεως, την σχέση με το κοινό και θα καταφύγουν στην ψηφιακή λύση που ακολουθούν ήδη τα περισσότερα φεστιβάλ του κόσμου: εξασφαλίζοντας προβολές σε ειδικά διαμορφωμένη πλατφόρμα που θα τηρεί όλες τις προδιαγραφές ασφαλείας και ποιότητας. Θα ληφθεί, τέλος, μέριμνα ώστε ακόμη και την περίοδο κανονικής διεξαγωγής του Φεστιβάλ, θεατές που δεν θα μπορούν εκ των πραγμάτων να παραστούν στις προβολές (ευπαθείς ομάδες, άτομα που φροντίζουν ασθενείς ή λόγω επαγγέλματος έρχονται σε επαφή με ασθενείς, για παράδειγμα) θα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν ένα μέρος του προγράμματος ψηφιακά.»
Από το να ελπίζουμε, προτιμώ να το παλέψουμε. Aλλωστε εδώ που βρισκόμαστε μας έφερε η αγάπη μας για το σινεμά. Καιρός να της το ανταποδώσουμε.» - Λουκάς Κατσίκας
Οσον αφορά το Athens Open Air Film Festival, το πρόγραμμα της φετινής διοργάνωσης είχε οριστικοποιηθεί καιρό πριν την εφαρμογή των υγειονομικών περιορισμών. «Ελπίζουμε ότι θα καταφέρουμε να μοιραστούμε ένα μέρος του», μας λέει ο Λουκάς Κατσίκας, «σεβόμενοι πάντα τους κανονισμούς και τις προδιαγραφές διεξαγωγής όπως θα οριστούν από τα αρμόδια όργανα της Πολιτείας. Σε συνεργασία με τους εμπλεκόμενους φορείς και θεσμούς, συζητάμε αυτές τις μέρες τρόπους προσαρμογής των δράσεων του Φεστιβάλ στη νέα πραγματικότητα της πόλης και αισιοδοξώ ότι εντός των επομένων εβδομάδων θα μπορούμε να ανακοινώσουμε με σαφήνεια τι θα συμβεί. Πέραν αυτών, νομίζω πως δεν υπάρχει λόγος να προδικάζουμε το οποιοδήποτε δυσοίωνο μέλλον των κινηματογραφικών διοργανώσεων στο εξής. Ούτε ωφελεί να αντιμετωπίζουμε τα πάντα με διάθεση καταστροφολογίας. Η υγειονομική κρίση θέλω να πιστεύω ότι είναι προσωρινή. Ο παγκόσμιος φεστιβαλικός μηχανισμός θα τεθεί ξανά σε πλήρη λειτουργία, γιατί η ανάγκη του είναι επιτακτική και η επιρροή του καθοριστική στη διαμόρφωση της εκάστοτε κινηματογραφικής χρονιάς.»
Η ανάγκη για μερική ή ολική μεταφορά online, ωστόσο, καθόλου δεν αλλάζει την πίστη του Λουκά Κατσίκα και των συνεργατών του στην κινηματογραφική αίθουσα: «Νομίζω ότι, τόσο μέσω του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας όσο και μέσω του Φεστιβάλ Θερινού Κινηματογράφου έχουμε υπάρξει τα τελευταία χρόνια παραπάνω από σαφείς και δηλωτικοί στο πόσο υπερασπιζόμαστε την εμπειρία της κινηματογραφικής θέασης στον φυσικό της χώρο και ως μια τελετουργία συλλογική. Οτιδήποτε άλλο, είτε ονομάζεται streaming είτε downloading είτε οικιακή ψυχαγωγία με τον τρόπο που την ορίζει κανείς, προσωπικά μου μοιάζει με ημίμετρο. Το να βλέπεις ταινίες στην τηλεόραση, στο λάπτοπ ή ακόμα και στο κινητό σου δεν είναι πολύ διαφορετικό από το να προσπαθείς να απολαύσεις μαγνητοσκοπημένο θέατρο. Η εμπειρία είναι απείρως φτωχότερη και η απουσία της συμμετοχής περιοριστική και άχαρη.»
«Την περίοδο της καραντίνας διογκώθηκε αναπόφευκτα η εσωστρέφεια και νομιμοποιήθηκε ακόμη περισσότερο η συνήθεια του να βλέπεις ταινίες στο σπίτι. Επιλέξαμε προς το παρόν να μην συμμετάσχουμε σε τέτοιες πρωτοβουλίες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι στο μέλλον δεν θα υποχρεωθούμε να το κάνουμε. Θα γίνει όμως με γνώμονα την ανάγκη μιας πολιτιστικής επικοινωνίας, χωρίς να παραμυθιάζεται κανείς μας ότι μιλάμε για σινεμά. Σινεμά είναι η αίθουσα. Είναι οι θεατές, η κοινότητα, η φυλή της μεγάλης οθόνης συγκεντρωμένη. Είναι πιο πρόσφατα οι ουρές για τον "Τζόκερ" ή το εισπρακτικό φαινόμενο που σημείωσαν στη χώρα μας τα "Παράσιτα" μέσα στην τρέχουσα κινηματογραφική σεζόν. Θα υπάρχουν πάντα παρόμοιες αφορμές που θα λειτουργούν ενωτικά και θα βγάζουν το ευρύ κοινό από το σπίτι του. Σημασία έχει να γίνει εφικτή το συντομότερο δυνατό η ασφαλής συνύπαρξή μας. Και μέχρι τότε αισθάνομαι ότι είναι επείγουσα υποχρέωση όλων μας, είτε μιλάμε εκ μέρους κάποιου φεστιβάλ, ενός site, μιας εφημερίδας, ενός γραφείου διανομής, ενός κινηματογραφικού φορέα, να συσπειρωθούμε γύρω από την σημασία της αίθουσας και να την προστατεύσουμε. Από το να ελπίζουμε, προτιμώ να το παλέψουμε. Άλλωστε εδώ που βρισκόμαστε μας έφερε η αγάπη μας για το σινεμά. Καιρός να της το ανταποδώσουμε.»
Σε μια άλλη πλευρά της κινηματογραφικής αλυσίδας, ο Χρήστος Μήτσης, ο Κριτικός Κινηματογράφου του Αθηνοράματος, βρέθηκε κι εκείνος, όπως όλοι οι συνάδελφοί του, αν μη τι άλλο με... ασαφές αντικείμενο αυτή την περίοδο. «Η κριτική μπήκε αναγκαστικά σε καραντίνα,» μας λέει «και ό,τι διασώθηκε (προσωρινά;) ήταν η κινηματογραφική δημοσιογραφία / ρεπορτάζ. Ολοι θυμήθηκαν λίστες με αγαπημένες, παραγνωρισμένες, ξεαγχωτικές και απροσδόκητες ταινίες, περιμένοντας την πολιτική που θα ακολουθήσουν τα μεγάλα στούντιο όσον αφορά την έξοδο ταινιών τους στις αίθουσες ή την πιθανή online πρεμιέρα τους. Θα γίνει η κινηματογραφική κριτική μια ακόμα ρούμπρικα τού section “Τηλεόραση”; Προς το παρόν το κόστος είναι όσο μια συνδρομή στο Netflix, αλλά αυτό είναι απλώς η προκαταβολή…»
Για τον Χρήστο Μήτση, οι συνέπειες της καραντίνας είναι ήδη εμφανέστατες: «Αν σε κάθε κρίση αυτοί οι οποίοι πλήττονται περισσότερο είναι και οι πλέον αδύναμοι, Ελλάδα και σινεμά δεν είναι σίγουρα κι ο ισχυρότερος συνδυασμός,» μας λέει. «Πρώτα θύματα οι παραγωγές που βρίσκονταν σε στάδιο γυρισμάτων, αλλά συνηθισμένα τα βουνά – δεν είμαστε δα και βιομηχανία… Από την άλλη, το ότι η χώρα μας έχει διαχειριστεί αποτελεσματικά την πανδημία κάνει το ΕΚΟΜΕ να αισιοδοξεί πως αυτό μπορεί να πείσει τους “ξένους” να μας επιλέξουν ως ασφαλή προορισμό για τις δικές τους παραγωγές, οπότε χαλάλι που κλειστήκαμε μέσα τόσες εβδομάδες. Το μεγαλύτερο πρόβλημα, όμως, θα το αντιμετωπίσουν σίγουρα οι αίθουσες και οι εταιρίες διανομής. Χωρίς καινούριες ταινίες, με περιορισμένη χωρητικότητα και με ισχυρή πιθανότητα δεύτερου κύματος, αν δεν υπάρξει οργανωμένη, στοχευμένη και γενναία υποστήριξή τους από την πολιτεία, το πανδημικό αποτύπωμα θα είναι απελπιστικά βαθύ.»
Αν σε κάθε κρίση αυτοί οι οποίοι πλήττονται περισσότερο είναι και οι πλέον αδύναμοι, Ελλάδα και σινεμά δεν είναι σίγουρα κι ο ισχυρότερος συνδυασμός.» - Χρήστος Μήτσης
Ο ίδιος, πάντως, είναι έτοιμος για τη... νέα κανονικότητα! «Η γνωστή “κανονικότητα” αποτελεί αναμφίβολα παρελθόν και πραγματικά δεν μπορώ να φανταστώ πώς θα είναι η καινούρια. Οσοι διαθέτουν, αποδεδειγμένα, κληρονομικό χάρισμα ίσως αξίζει να τολμήσουν κάποια πρόβλεψη. Αλλά πας μη online, πλέον, βάρβαρος. Οι online πλατφόρμες έχουν ήδη αλλάξει την τελετουργία και το νόημα της κινηματογραφικής εμπειρίας. Η πανδημία ενισχύει ακόμα περισσότερο την ιδέα πως “σημασία έχει η ταινία και όχι ο τρόπος θέασής της”, αλλά κάποιοι συνεχίζουν να πιστεύουν πως, πριν απ’ όλα, ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον. Υπακούοντας στα μέτρα προστασίας τα οποία θα απαιτηθούν, είμαι έτοιμος να το διαπιστώσω με την πρώτη ευκαιρία – σε δημοσιογραφική προβολή στο Ιντεάλ ή σε θερινό.»
Φυσικά, τα μέτρα κατά της πανδημίας δεν έβαλαν φρένο μόνο σε παραγωγές και εταιρίες, αλλά και στους ίδιους τους καλλιτέχνες κι επαγγελματίες του σινεμά. Ο σκηνοθέτης Αργύρης Παπαδημητρόπουλος έχασε (προσωρινά, ελπίζουμε), την παγκόσμια πρεμιέρα του «Monday»: «Τους σκηνοθέτες τους βρήκε ο Covid-19 σε διαφορετικές φάσεις και όπως θα έλεγε κάποιος ήρωας του Οικονομίδη, τους πετσόκοψε. Εμένα μου έκοψε την πρεμιέρα στο Tribeca Film Festival της Νέας Υόρκης, κάποιου του σταμάτησε το γύρισμα στη μέση, κάποιου άλλου δεν του επέτρεψε να ξεκινήσει την ταινία που μπορεί να προετοίμαζε για χρόνια. Η ανησυχία μου πέρα από το πώς θα συνεχίσουν τις ταινίες τους και πώς θα επιβιώσουν οι σκηνοθέτες, είναι για τα συνεργεία που δεν έχουν καμία εικόνα για το πότε θα ξαναδουλέψουν, πολλοί δεν θα πάρουν καν το επίδομα και οι ξένες παραγωγές που βοηθούσαν πολύ δεν θα έρθουν. Με την προηγούμενη κρίση έφυγε πολύς κόσμος από τη δουλειά και τρέμω στην ιδέα ότι αυτό μπορεί να ξανασυμβεί.»
Αλλά, όπως σχολιάζει ο Αργύρης Παπαδημητρόπουλος, «το ελληνικό σινεμά δεν περίμενε τον κορονοϊό για να νιώσει μοναξιά. Πέρα από το ένα σπουδαίο μέτρο του cash rebate του ΕΚΟΜΕ που βοήθησε και βοηθάει ελληνικές και ξένες παραγωγές εδώ και δυο χρόνια, δεν έχει γίνει τίποτα καλό για έναν κλάδο που καλλιτεχνικά ανθίζει και μας βγάζει ασπροπρόσωπους στο εξωτερικό. Το ΕΚΚ πετάει χαρταετό, κάποιος πάει το σενάριό του και νιώθει τυχερός αν μάθει νέα δυο χρόνια μετά και αφού έχουν αλλάξει 2-3 φορές διοικήσεις και γενικά δεν μοιάζει να υπάρχει κανένα ενδιαφέρον να καλυτερέψουν τα πράγματα σε κανένα επίπεδο, είτε αυτό είναι η παιδεία, είτε η παραγωγή, η διανομή, το development. Το ελληνικό σινεμά, εδώ και χρόνια γίνεται μόνο με πείσμα από τους σκηνοθέτες, τους παραγωγούς, τους ηθοποιούς, τα εκπληκτικά συνεργεία και από μερικούς ανθρώπους που επίσης από πείσμα και αγάπη το ενισχύουν. Αν βάλουμε κάτω τους αριθμούς σε όλη την Ευρώπη, θα δούμε ότι η χώρα μας είναι από τις τελευταίες αν όχι τελευταία σε χρηματοδοτήσεις, παρόλο που παράγει πολύ καλύτερες ταινίες από πολλές άλλες, ταινίες που τα φεστιβάλ και οι κριτικοί σε όλο τον κόσμο τις παίρνουν πολύ σοβαρά. Η επόμενη μέρα θα έρθει με ένα μούδιασμα, αλλά οι σκηνοθέτες θα συνεχίσουν να κάνουν αυτό που αγαπάνε, πάλι με τους λίγους ανθρώπους που τους πιστεύουν, όπως πριν.»
Μια χώρα που αγαπάει τον εαυτό της, κάνει σπατάλες στην υγεία, την παιδεία και τον πολιτισμό, σε όλα τα άλλα μπορεί να κάνει τσιγκουνιές.» - Αργύρης Παπαδημητρόπουλος
Ως φανατικός σινεφίλ και ο ίδιος, ο Παπαδημητρόπουλος έχει το μυαλό στραμμένο και στα σινεμά: «Νομίζω ότι οι αίθουσες θα δούνε μαύρες μέρες, γιατί ακόμα και αν ανοίξουν, ο κόσμος θα φοβάται να πάει. Επίσης ο κόσμος έχει πάθει εθισμό αυτούς τους μήνες που περνάει μπροστά στην οθόνη και δύσκολα θα ξεκολλήσει από κάτι που είναι εύκολο, φθηνό και σου δίνει άπειρες επιλογές. Θα πρέπει να δουλέψουμε όλοι πολύ για να επιστρέψει ο κόσμος στις αίθουσες. Να κάνουμε διάφορα event, να κάνουν οι διανομείς και οι αιθουσάρχες καλύτερες επιλογές με λιγότερες ταινίες, να μειωθεί η τιμή του εισιτηρίου. Αλλά αυτό θα αργήσει να συμβεί γιατί τα σινεμά δεν θα ανοίξουν σύντομα, το ίδιο και τα θέατρα, οι συναυλιακοί χώροι και όλοι οι χώροι που κάποιος μπορεί να “καταναλώσει” πολιτισμό. Δεν πειράζει όμως, γιατί τουλάχιστον θα είναι ανοιχτοί άλλοι χώροι λατρείας και εκεί έμαθα δεν μπορείς να κολλήσεις τίποτα. Θέλω να γίνει σαφές, ότι οι κινηματογραφιστές και γενικά οι καλλιτέχνες δεν ζητάνε κάτι παράλογο, ούτε θεωρούν τους εαυτούς τους πιο σημαντικούς από τις νοσοκόμες, τους γιατρούς ή την δασκάλα της κόρης μου που χωρίς να είναι υποχρεωμένη, κάνει ηλεκτρονικές συναντήσεις με τα παιδιά για να μην χάσουν την επαφή και για να τα βοηθήσει να καλύψουν τα κενά. Μια χώρα που αγαπάει τον εαυτό της, κάνει σπατάλες στην υγεία, την παιδεία και τον πολιτισμό, σε όλα τα άλλα μπορεί να κάνει τσιγκουνιές.»
Τη βραβευμένη διευθύντρια φωτογραφίας, Χριστίνα Μουμούρη, το lockdown τη βρήκε στην προετοιμασία μιας ταινίας που θα ξεκινούσε τα γυρίσματα στις αρχές Απρίλιου. «Οι πρώτες μου σκέψεις ήταν "κάθε εμπόδιο για καλό",» μας λέει. «Γενικά έχω μάθει να αντιμετωπίζω τις αναβολές των ταινιών με αυτόν τον τρόπο, επειδή νιώθω πως όταν υπάρχει ένα εμπόδιο σε μια παραγωγή, συμβαίνει για να γίνει κάτι καλύτερο στην πορεία. Παρ’ όλ’ αυτά, όταν άρχισε να παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις ο εγκλεισμός και να επεκτείνεται παγκοσμίως, απογοητεύτηκα λίγο γιατί και ο σκηνοθέτης της συγκεκριμένης ταινίας για την οποία δούλευα τότε, ζει στην Αμερική, και ο επαναπρογραμματισμός της άρχισε να γίνεται πιο δύσκολος και παραμένει ακόμα έτσι.»
Τι πιστεύει για την επόμενη μέρα σε ένα δύσκολο τοπίο όπως αυτό των γυρισμάτων που εκ των πραγμάτων απαιτούν πολύ κόσμο την ίδια στιγμή μαζί ακόμη και σε πολύ μικρούς κλειστούς χώρους; «Η επόμενη μέρα μας έχει βρει όλους μουδιασμένους, αφού έχει ξεκινήσει μια ολοκληρωτικά νέα πραγματικότητα, σε ό,τι αφορά την καθημερινότητα, τη ρουτίνα απλών πράγματων, όπως το να πας για ψώνια μέχρι το πώς και πότε θα ξαναπάω στην δουλειά. Πιστεύω πως η κοινότητα θα δυσκολευτεί στην αρχή να βρει τον ρυθμό της, δεδομένου ότι η συνθήκη γυρισμάτων τις πιο πολλές φορές απαιτεί κοντινές επαφές ανθρώπων σε μικρούς και κλειστούς χώρους. Η πανδημία και ο φόβος της διάδοσής της, πιστεύω έχει αφήσει ένα γενικότερο στίγμα σε ό,τι αφορά τις κοινωνικές επαφές. Θεωρώ ότι θα επηρεάσει όλους τους χώρους εργασίας όπως και τον κινηματογραφικό. Η ζημιά ήδη είναι αισθητή εργασιακά και οικονομικά καθώς δεν υπάρχει πρόβλεψη για κρατική βοήθεια στις περισσότερες ειδικότητες. Πιστεύω ότι η κινηματογραφική κοινότητα οφείλει να μείνει ενωμένη, από τον παραγωγό, τον σκηνοθέτη μέχρι τους βοηθούς παραγωγής, προκειμένου όλοι μαζί αλλά και ο καθένας από την θέση του να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες τις επομένης μέρας, που θα είναι πολλές.»
Πιστεύω ότι η κινηματογραφική κοινότητα οφείλει να μείνει ενωμένη, προκειμένου να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες τις επομένης μέρας, που θα είναι πολλές.» - Χριστίνα Μουμούρη
Αρα, η «νέα πραγματικότητα» αλλάζει όχι μόνο το πώς γίνονται οι ταινίες, αλλά και πώς τις βλέπουμε; «Το σινεμά εδώ και χρόνια βιώνει σοβαρή κρίση,» λέει η Μουμούρη «και όταν λέω σινεμά εννοώ το ίδιο το μέσο, δηλαδή η αίθουσα. Η πειρατεία άδειασε τις αίθουσες. Το video on demand είναι ένας πολύ ενδιαφέρων τρόπος να επιλέγεις την ταινία που θέλεις, ό,τι ώρα την θέλεις, αλλά τίποτα δεν είναι καλύτερο από την μυρωδιά του ποπ κορν μπαίνοντας σε μια κινηματογραφική αίθουσα, περιμένοντας να σβήσουν τα φώτα για να δεις την ταινία της επιλογής σου. Οι λάτρεις αυτής της συνήθειας σιγουρά ανυπομονούν να γυρίσουν σ' αυτήν. Ενα επιπλέον ατού που έχουμε είναι τα θερινά μας. Εκεί ο κόσμος έδειξε μεγαλύτερη αγάπη. Ο κόσμος πάει σινεμά το καλοκαίρι. Δεν θέλει να μείνει μέσα.»
Την Αγγελική Παπούλια, μια από τις κατεξοχήν κινηματογραφικές ηθοποιούς της γενιάς μας, η πανδημία τη βρήκε μ’ ένα γεμάτο προοπτικές πρόγραμμα που, φυσικά, διακόπηκε: «Οι ηθοποιοί που εργαζόμαστε στον κινηματογράφο βρισκόμαστε για άλλη μια φορά σε πολύ δύσκολη θέση. Οπως άλλωστε και όλοι οι εργαζόμενοι στον κινηματογράφο. Επρόκειτο να συμμετάσχω σε δύο κινηματογραφικές ταινίες και μια θεατρική παράσταση. Ακόμα δεν ξέρω τι από αυτά θα γίνει, αν θα γίνει, πότε θα γίνει, με ποιούς όρους θα γίνει. Απολύτως τίποτα. Δεν υπάρχει καμία ουσιαστική και σαφής ενημέρωση, καμμία απόφαση, όλα κυλούν με αβεβαιότητα, ασάφεια και ανασφάλεια. Είναι προφανές ότι πρέπει να βρεθεί τρόπος να υποστηριχθούν όλοι οι άνθρωποι που εργάζονται στον κινηματογράφο, και να διεξαχθούν τα γυρίσματα με ασφαλή τροπο. Μόνο που αυτό δεν θεωρείται αυτονόητο, αλλά χρειάζεται να επισημανθεί, να τονιστεί, να λεχθεί ξανά και ξανά για να γίνει κατανοητό και εν τέλει να εισακουστεί. Αν εισακουστεί. Απο την μακρόχρονη εργασία μου στο σινεμά έχω κατανοήσει πως οι ταινίες συμβαίνουν γιατί τις κινεί η άμεση, επείγουσα ανάγκη των καλλιτεχνών. Αν υπήρχε η αντίστοιχη ανάγκη ή πρόθεση πολιτιστικής πολιτικής, ήδη θα είχαν επινοηθεί τρόποι. Προφανώς δεν υπάρχει.»
Απο την μακρόχρονη εργασία μου στο σινεμά έχω κατανοήσει πως οι ταινίες συμβαίνουν γιατί τις κινεί η άμεση, επείγουσα ανάγκη των καλλιτεχνών.» - Αγγελική Παπούλια
Αλλά η Αγγελική Παπούλια δεν είναι μόνο ηθοποιός, είναι και θεατής με λαχτάρα: «Η προοπτική της λειτουργίας των θερινών σινεμά είναι ό,τι πιο χαρούμενο μπορώ να σκεφτώ αυτή την στιγμή. Τίποτα δε συγκρίνεται με την παρακολούθηση μιας ταινίας στο σινεμά, είναι μια συλλογική εμπειρία που οι άνθρωποι για χρόνια τώρα (ασυνείδητα ίσως), θέλουν να μοιράζονται. Η αίσθηση της απόλυτης μοναξιάς μπροστά στην οθόνη και της ταυτόχρονης συνύπαρξης με άγνωστους ανθρώπους είναι κάτι που δεν μπορεί να αντικατασταθεί. Οι θεατές θα ξαναμπούν στις αίθουσες για να καταβυθιστούν, ίσως πιο ώριμοι τώρα, στην άλλη πραγματικότητα που προσφέρει το σινεμά. Αυτό που χρειάζεται να γίνει είναι να τηρηθούν οι απαραίτητες προφυλάξεις - αποστάσεις καθισμάτων, λιγότερη πληρότητα - καθώς και η στήριξη των κινηματογραφικών αιθουσών και των Φεστιβάλ. Δεν θεωρώ σωστό να μπορούν να είναι ανοιχτές οι εκκλησίες για παράδειγμα και όχι τα σινεμά.»
Καθώς η συζήτηση στρέφεται διαρκώς γύρω από τη θέαση στο σπίτι (σωτήρια, φυσικά, για την περίοδο της καραντίνας), ρωτήσαμε τη Δάφνη Μπεχτσή, διευθύντρια της πλατφόρμας streaming Cinobo, πώς αυτή η περίοδος επέδρασε στο δικό της εγχείρημα: «Το Cinobo βγήκε στον αέρα την ίδια ημέρα και ώρα που ανακοινώθηκε το κλείσιμο των θεάτρων και των αιθουσών. Δεν ξέραμε αν πρέπει να χαρούμε ή να κλάψουμε. Σίγουρα δεν είχαμε προηγούμενο για να συγκρίνουμε, αλλά κρίνοντας από την παγκόσμια άνοδο των streaming υπηρεσιών αυτές τις ημέρες, υποθέτουμε πως, ναι, ως ένα βαθμό, η πανδημία βοήθησε στα πρώτα βήματα του Cinobo. Σίγουρα έδωσε ώθηση στη διάδοση του νέου πολύ γρήγορα. Προσεγγίσαμε κοινό σε πολύ μικρότερο διάστημα απ’ ό,τι υπολογίζαμε. Ο εγκλεισμός, μέσα σε όλα τα δυσάρεστα που προκάλεσε, έδωσε ίσως σε κάποιους χρόνο που ως τότε μπορεί να φάνταζε πολυτέλεια: xρόνο για εξερεύνηση, διάβασμα, μουσική, χόμπι… Κάπως έτσι λοιπόν δόθηκε χρόνος και σε πολλούς να αγαπήσουν/δοκιμάσουν το Cinobo. Τις ημέρες αυτές το Cinobo προσέφερε στον κόσμο ψυχαγωγία και συντροφιά μέσω της μεγαλύτερης on demand ταινιοθήκης ανεξάρτητου διεθνούς και ελληνικού σινεμά με ταινίες αγαπημένες, κλασικές, αλλά και ακυκλοφόρητες, σε πρώτη πανελλαδική προβολή.»
Και μετά την καραντίνα; «Σίγουρα αυτή η περίοδος του εγκλεισμού και η πληθώρα των διαθέσιμων online επιλογών πολιτιστικού προϊόντος βοήθησε στο να καθιερωθεί ο διαδικτυακός τρόπος κατανάλωσης περιεχομένου. Για πολλούς έδωσε και την ώθηση για μια πρώτη γνωριμία με αυτόν τον τρόπο ψυχαγωγίας, που έως τώρα μπορεί να τους ήταν άγνωστος και να φάνταζε απρόσιτος. Πιστεύω πως αυτή η γνωριμία δεν ήταν περαστική. Το περιεχόμενο που παράγεται στις μέρες μας είναι πάρα πολύ και οι online πλατφόρμες αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο για να γίνεται το περιεχόμενο αυτό διαθέσιμο στο κοινό που το αφορά και να μη χάνεται για πάντα. Εδώ και χρόνια είναι ξεκάθαρο πως τέτοια εργαλεία είναι και θα είναι όλο και περισσότερο μέρος της καθημερινότητάς μας. Δεν πιστεύω παρόλ’ αυτά ότι, στην Ελλάδα τουλάχιστον, θα ανταγωνιστεί την κοινωνικοποίηση και σίγουρα η ένταση χρήσης τους θα μειωθεί με την έξοδο από την πανδημία.»
Ισως η πανδημία να έδωσε το έναυσμα για το ξεκίνημα μιας αρμονικής συμβίωσης μεταξύ της ανεξάρτητης αίθουσας και των ποιοτικών streaming καναλιών.» - Δάφνη Μπεχτσή
Ταυτόχρονα, η Δάφνη Μπεχτσή θεωρεί πως ο τρόπος που βλέπουμε σινεμά θα αλλάξει προς το καλύτερο, όσον αφορά τον ανεξάρτητο κινηματογράφο τουλάχιστον. «Αυτοί που πήγαιναν ως τώρα στην αίθουσα σίγουρα θα επιστρέψουν στην αγαπημένη αυτή συνήθεια όταν νιώσουν ασφαλείς. Η διαφορά με το παρελθόν, λοιπόν, είναι πως τώρα υπάρχει διαθέσιμο κινηματογραφικό περιεχόμενο για εξερεύνηση και στο σπίτι, που το καθιστά προσβάσιμο ανεξαρτήτως τοποθεσίας, οικονομικής ευχέρειας, διαθεσιμότητας χρόνου… καραντίνας! Ισως η πανδημία να έδωσε το έναυσμα για το ξεκίνημα μιας αρμονικής συμβίωσης μεταξύ της ανεξάρτητης αίθουσας και των ποιοτικών streaming καναλιών, που θα λειτουργήσει μόνο προς όφελος των ταινιών, των δημιουργών και του κινηματογραφόφιλου κοινού. Τα σινεμά και οι streaming υπηρεσίες εξυπηρετούν κοινούς σκοπούς, της ψυχαγωγίας του θεατή και της στήριξης της τέχνης του σινεμά, αλλά στην πράξη ικανοποιούν μια διαφορετική ανάγκη για τον θεατή. Η αίθουσα είναι μια αγαπημένη έξοδος που συνδυάζεται με τον κινηματογράφο που αγαπάς, ενώ η streaming υπηρεσία είναι ο τρόπος να εξερευνήσεις το περιεχόμενο αυτό που δεν πρόλαβες/ μπόρεσες να δεις στην αίθουσα! Αυτό νομίζω θα είναι πιο ξεκάθαρο έπειτα από αυτή την καταλυτική περίοδο.»
Η τελική απόφαση, φυσικά, θ’ ανήκει πάντα στον θεατή. Μια πιστή θαμώνας των κινηματογραφικών αιθουσών, η τακτική θεατής Ρούλη Χρηστοπούλου, μοιράζεται τις σκέψεις της για τη διαδρομή που θ’ ακολουθήσει: «Οσο τα μέτρα περιορισμού χαλαρώνουν, αλλά ο ιός παραμένει, χωρίς το φάρμακο και το εμβόλιο να έχουν βρεθεί, μπορείς να αφεθείς; Εγώ καθόλου. Λίγες μέρες μετά τη μεγάλη έξοδο απ’ την καραντίνα, βγαίνοντας έξω βλέπεις κόσμο, πολύ κόσμο, μεγάλες παρέες να κάθονται κοντά και να περπατούν ανέμελα. Κι όσο κι αν μου 'χει λείψει αυτό, την ίδια στιγμή νιώθω πιο μουδιασμένη και πιο διστακτική από ποτέ στο να επιτρέψω στον εαυτό μου να επιστρέψει σε μια ανέμελη κανονικότητα. Αν μου ‘χει λείψει το σινεμά; Αφάνταστα. Αν με καλύπτει το να βλέπω ταινία στην τηλεόραση και στο λαπτοπ; Καθόλου. Θέλω τη σκοτεινή αίθουσα, το βελούδινο κάθισμα, το κλείσιμο του κινητού και το χάσιμο στη μεγάλη οθόνη. Θέλω όμως και να είμαι υγιής, θέλω να είσαι κι εσύ υγιής. Και να μπορώ να κάθομαι στη διπλανή σου θέση και να σου ψιθυρίζω στο αυτί πώς θα γίνει ο Μπραντ Πιτ να φτιάξει και τη δικιά μας κεραία στη στέγη. Αλλά ακόμα δεν νιώθω έτοιμη και ασφαλής να επιστρέψω. Στα θερινά ίσως. Μόνο όμως αν διαπιστώσω ότι τηρούνται ευλαβικά οι οδηγίες ασφαλείας και απ’ τους αιθουσάρχες και απ’ τους θεατές, μόνο αν μυρίζει αντισηπτικό πιο έντονα από αγιόκλημα. Και μεταξύ μας, μπίρα θ αποφύγω να πιω, για να μη χρειαστεί να πάω τουαλέτα.»
Ακόμα δεν νιώθω έτοιμη και ασφαλής να επιστρέψω. Στα θερινά ίσως. Μόνο όμως αν διαπιστώσω ότι τηρούνται ευλαβικά οι οδηγίες ασφαλείας και απ’ τους αιθουσάρχες και απ’ τους θεατές, μόνο αν μυρίζει αντισηπτικό πιο έντονα από αγιόκλημα.» - Ρούλη Χριστοπούλου
Αν τα θερινά μειώνουν κάπως την ανησυχία, τι θα συμβεί με τους χειμερινούς κινηματογράφους; «Για τις κλειστές αίθουσες θα πρέπει να με ρωτήσεις ξανά σε 5 μήνες. Σήμερα δεν θα πήγαινα για κανένα λόγο. Θέλω τόσο πολύ να είμαι εκεί, για μένα, αλλά και για τον κόσμο του σινεμά, για να μην χαθούν θέσεις εργασίας, για να μην κλείσουν αίθουσες, για να γίνονται ταινίες. Αλλά πιο πολύ απ’ όλα αυτά, θέλω να είμαστε όλοι καλά για να μπορούμε να πηγαίνουμε σινεμά. Και σ' ένα κλειστό χώρο, καθισμένοι για 2-3 ώρες, με άλλο κόσμο ακόμα και στα 2 μέτρα απόσταση, υπάρχει ρίσκο. Με την κατάσταση όπως είναι αυτή τη στιγμή. Δεν ξέρω ποια είναι η λύση. Να υπάρχει εμφανής πιστοποίηση ότι η αίθουσα τηρεί όλους τους σχετικούς κανόνες; Να υπάρχουν διαθέσιμα αντισηπτικά; Να είμαστε με μάσκες και γάντια; Να υπάρχει μετρητής θερμοκρασίας στην είσοδο και να μην σου επιτρέπουν να μπεις; Κι αν κάποιος βήξει λίγο αφού αρχίσει η προβολή τι κάνουμε; Του την πέφτουμε όλοι μαζί να φύγει; Το βάζουμε στα πόδια; Αρχίζει το σκηνικό να μοιάζει με ταινία, κι όχι απ’ τις ταινίες που μ' αρέσει να βλέπω...»
Πάντως, η Ρούλη Χρηστοπούλου, με λογική αλλά και με αγάπη, μένει αισιόδοξη: «Πιστεύω πως όταν τελειώσουμε μ αυτόν τον ιό, ο κόσμος θα επιστρέψει στις αίθουσες. Ισως και μαζικότερα. Γιατί τίποτα δεν μπορεί ν’ αντικαταστήσει τη γοητεία της σκοτεινής συνύπαρξης και θέασης. Αν κρίνω απ’ τον εαυτό μου, όταν μπαίνω σε μία πλατφόρμα, θα δω μια σειρά ή ένα ντοκιμαντέρ, κάτι που δεν θα έβλεπα στο σινεμά. Ασε που μετά από 45 μέρες καραντίνας, έχω ήδη σιχαθεί το καθημερινό streaming και καταφεύγω με ανακούφιση στο βιβλίο μου. Αυτό που με φοβίζει όμως είναι ότι αν μας πάρει ένα χρόνο ή και παραπάνω για να τελειώσουμε μια και καλή με τον ιό, το σινεμά δεν θα βγει αλώβητο. Ο κόσμος ναι, θα γυρίσει με λαχτάρα στις αίθουσες, αλλά πόσες αίθουσες θα έχουν καταφέρει να επιβιώσουν; Οσο το σκέφτομαι... μάσκα, γάντια, αποστάσεις και αντισηπτικά στην αίθουσα, μου φαίνονται ξαφνικά λιγότερο θρίλερ, απ’ το να νικήσει το streaming.»
