Ποιον ακριβώς ωφελεί η... «επιχείρηση φτώχεια», η τεράστια βιομηχανία που έχει στηθεί γύρω από την προσφορά της Δύσης στις υπό ανάπτυξη χώρες; Εκείνους που υποφέρουν, ή εκείνους που προσφέρουν; Αυτό το ερώτημα προσπαθεί ν' απαντήσει το ντοκιμαντέρ του Μάικλ Μάθεσον Μίλερ, «Poverty Inc.» και το κάνει με τον πιο άμεσο, ειλικρινή και ακριβή τρόπο, γυρίζοντας 20 διαφορετικές χώρες που λαμβάνουν βοήθεια και κάνοντας πάνω από 200 συνεντεύξεις με ανθρώπους που έχουν από πρώτο χέρι άποψη για το θέμα. Ο Μάθεσον Μίλερ είναι ένας πολυταξιδεμένος πανεπιστημιακός, μελετητής των οικονομικών και της φιλοσοφίας, άρα η δική του άποψη πάσχει κι αυτή από τη θεωρητικοποίηση του δυτικού νου. Ο λόγος, όμως, των ανθρώπων που εισπράττουν τη διεθνή φιλανθρωπία και αγωνίζονται να την αξιοποιήσουν έχει τη βαρύτητα της βιωματικής γνώσης.
Ο Δυτικός κόσμος, εξηγεί το ντοκιμαντέρ, έχει γίνει ο πρωταγωνιστής μιας βιομηχανίας δισεκατομμυρίων δολαρίων, με τη γενική επωνυμία «stop poverty» κι όλα τα παράγωγα, η οποία ωστόσο έχει από ωφέλιμες μέχρι απολύτως καταστροφικές συνέπειες. Από τα παπούτσια Tom's μέχρι τις πολυδιαφημισμένες επισκέψεις celebrities, μέχρι το δίκτυο διεθνών υιοθεσιών, η προσφερόμενη βοήθεια καταλήγει να ευνοεί περισσότερο αυτούς που την προσφέρουν παρά αυτούς που τη λαμβάνουν. Ο λόγος είναι απλός κι εκφράζεται με τον ίδιο τρόπο από κάθε συνέντευξη, από κάθε πλευρά των οικονομικά αδύναμων χωρών. Ποτέ κανένας τόπος δεν ξεπέρασε τα προβλήματά του λαμβάνοντας βοήθεια εξωγενώς, παρά μόνο στήνοντας καλύτερα τις δικές του υποδομές ανάπτυξης, εμπορίου, βιομηχανίας. Με δυο κουβέντες, αν μια χώρα παραλαμβάνει τακτικά τόνους ρυζιού για διατοφή, οι παραγωγοί ρυζιού της χώρας ποτέ δε θα κάνουν μια υγιή δουλειά. Αντίθετα, η εταιρεία που προσφέρει το ρύζι θα απολαμβάνει όλες τις παροχές, φοροαπαλλαγές και οικονομικά κίνητρα που στη δυτική νομοθεσία συνέονται με τη φιλανθρωπία.
Εκεί όπου το «Poverty Inc.» κερδίζει το στοίχημα, είναι στον μετρημένο τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει το θέμα του, όσο προκλητικό κι αν είναι αυτό. Η ταινία δεν είναι στρατευμένη, δεν είναι κυνική, δεν ακολουθεί την ιδεολογική ισοπέδωση των social media ή τη συγκατάβαση της πολιτικής ορθότητας. Δεν ανυψώνει και δεν ακυρώνει, απλώς ψάχνει, ακούει και καταγράφει, ανθρώπους που μιλούν με αμεσότητα, χιούμορ και μια αίσθηση υπερηφάνειας. Τίποτε δεν είναι ασπρόμαυρο στο ντοκιμαντέρ του Μάθεσον Μίλερ, αλλά σίγουρα δεν είναι άσπρο. Η πρόθεση της ταινίας κι όσων μιλούν σ' αυτήν δεν είναι να υπονομεύσουν την προσφορά βοήθειας, αλλά να εξηγήσουν γιατί αυτή, στη μορφή που δίνεται τώρα, απλώς δε λειτουργεί.
Μάλλον πιασάρικα, η ταινία παραθέτει τη θεωρία του Μακιαβέλι: «Ο λόγος που δε θα επέλθει καμιά αλλαγή είναι γιατί εκείνοι που θα χάσουν από την αλλαγή είναι οι δυνατοί αυτού του κόσμου. Εκείνοι που θα κερδίσουν από την αλλαγή είναι οι αδύναμοι.» Στην πορεία της, όμως, το απόφθεγμα που επικρατεί είναι μάλλον το «μη μου δώσεις ένα ψάρι, μάθε με να ψαρεύω». Κι αν η επιθυμία των μη κυβερνητικών οργανώσεων, ή των διασήμων, ή των πρόθυμων επιχειρήσεων και κρατών είναι στ' αλήθεια να βοηθήσουν, θα χρειαστεί ν' ακούσουν. Αυτό είναι το μικρό, αλλά σημαντικό βήμα στο οποίο προσκαλεί το κοινό το «Poverty Inc.» και το κάνει με τέτοια εντιμότητα και στοιχειοθεσία που ο Δυτικός κόσμος δεν έχει παρά ν' ακούσει και να προσαρμοστεί.
Δείτε παρακάτω το τρέιλερ του «Poverty Inc.»
Το 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – Εικόνες του 21ου Αιώνα πραγματοποιείται από τις 13 έως τις 22 Μαρτίου 2015, στις αίθουσες Ολύμπιον, Παύλος Ζάννας, Τζον Κασσαβέτης, Σταύρος Τορνές, Φρίντα Λιάππα και Τώνια Μαρκετάκη. Το Flix βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη και θα σας μεταφέρει καθημερινά την ατμόσφαιρα του Φεστιβάλ μέσα και έξω από τις αίθουσες
Διαβάστε περισσότερα:
- 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, 5 χρόνια μετά την «Αγέλαστο Πέτρα», ο Φίλιππος Κουτσαφτής κοιτάζει τον επίγειο παράδεισο
- 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, Μετά το «The Act of Killing», ο Τζόσουα Οπενχαϊμερ μετρά την όραση του θύτη
- 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, Εναρξη με Ξυδάκη, υπερήλικες και νέο αέρα
- 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Οδηγός Επιβίωσης
- 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Greeks do it better!
- 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Μεγάλοι δημιουργοί αναζητούν την αλήθεια
- 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Επτά γερμανικά ντοκιμαντέρ μάς ανοίγουν τα μάτια στον κόσμο
- Πρώτοι «δυνατοί» τίτλοι για το 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
