Στην έκτη της διαδρομή, η «Χαμένη Λεωφόρος του Ελληνικού Σινεμά» συναντά την ελληνική κινηματογραφική πρωτοπορία, με τρεις προβολές τη Μεγάλη Δευτέρα και μια κατανυκτική ολονυχτία avant-garde τη Μεγάλη Πέμπτη, κοντά στο πνεύμα των ημερών.
Τη Μεγάλη Δευτέρα θα προβληθούν τρεις ταινίες: το σπάνιο «Κοάττι» του Σταύρου Τορνέ από το 1977, οι «Ακατανίκητοι Εραστές» του Σταύρου Τσιώλη από το 1988 και το "Μελόδραμα;" του Νίκου Παναγιωτόπουλου από το 1980.
Γι' αυτές τις τρεις ταινίες γράφει ο Χρήστος Πασσαλής, ανατρέποντας όσα θα πιστεύαμε όλοι πως χαρακτηρίζουν όσους βρίσκονται στην εμπροσθοφυλακή των πραγμάτων και της ζωής...
Κοάττι
Ακατανίκητοι Εραστές
"Μελόδραμα;"
Αυτοί που ανήκουν στην εμπροσθοφυλακή είναι κατά κανόνα και αυτοί που πέφτουν πρώτοι.
Αυτός είναι ένας μόνο τρόπος για να το δει κανείς.
Ένας άλλος είναι ότι αυτοί που ανήκουν στην εμπροσθοφυλακή είναι αυτοί που μπαίνουν πριν από τους άλλους στις άγνωστες χώρες και στις περιοχές που δεν έχουν χαρτογραφηθεί.
Αυτοί που μέσα σε έναν εχθρικό και άγνωστο κόσμο, προχωράνε και αναζητούν.
Παρόλο που οι 3 ταινίες αυτού του αφιερώματος έχουν πολλές διαφορές μεταξύ τους, μοιράζονται αυτό το κοινό στοιχείο.
Οι ήρωές τους είναι λίγο ως πολύ χαμένοι μέσα σε μια άγνωστη επικράτεια και αναζητούν τις απαντήσεις.
Είναι όλοι τους ξένοι, όχι μόνο σε σχέση με το περιβάλλον αλλά και σε σχέση με τον εαυτό τους και τις ιδιότητές τους.
Είναι μια φυλή του αέρα, μια φυλή νομαδική σε έναν κόσμο όπου ο τόπος καταγωγής (γεωγραφικός, συναισθηματικός, ιδεολογικός) έχει ερημώσει ή είναι πολύ μακριά.
Αυτό βέβαια προκαλεί αγωνία και πόνο. Οπωσδήποτε η ασφάλεια και οι απαντήσεις ησυχάζουν τους ανθρώπους.
Οι ήρωες των ταινιών όμως δεν φοβούνται και δεν αναζητούν την ησυχία. Είναι τυχοδιώκτες, είτε επειδή το έχουν επιλέξει είτε επειδή δεν γίνεται αλλιώς. Είναι χαμένοι σε μια χαμένη λεωφόρο.
Εχουν καταλάβει ή καταλαβαίνουν σιγά-σιγά ότι η περιπλάνηση είναι αυτοσκοπός και ότι δεν υπάρχει καμία απάντηση αντάξια της ερώτησης. Και συνεχίζουν να αναρωτιούνται.
Οταν οι τίτλοι τέλους θα πέσουν, ο Γιάννης θα συνεχίσει να ηχογραφεί, ο Βασίλης Αποστολόπουλος θα συνεχίσει να ψάχνει τη χαμένη Αρκαδία (τόσο γεωγραφικά όσο και μεταφορικά), ο Σταύρος και η Σαρλότ θα συνεχίζουν να αναρωτιούνται κάτω από τον ήλιο του ιταλικού νότου. Δεν θα βρούνε την ησυχία γιατί δεν την θέλουν. Το πεπρωμένο τους είναι η ερώτηση και η εξερεύνηση των περιοχών που είναι εκτός χάρτη ακόμα.
Οι 3 σκηνοθέτες κάνουν ακριβώς το ίδιο με την τέχνη τους.
Βλέποντας τις ταινίες αυτές, μου ήρθε στο μυαλό μια διατύπωση του John Cassavetes που παραφράζω εδώ, αφού έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που τη διάβασα. Λέει περίπου ότι ‘Το πρόβλημα με τις περισσότερες ταινίες είναι ότι οι ήρωες ξέρουν ακριβώς τι τους ενοχλεί ή τους βασανίζει στη ζωή τους και αντιδρούν ούτως ώστε να το αλλάξουν. Η αλήθεια είναι, όμως, ότι στη ζωή οι άνθρωποι σπανίως ξέρουν ποιο είναι το πρόβλημα και συνεχίζουν στα τυφλά να ψάχνουν. Αλλοτε βρίσκουν την απάντηση, άλλοτε όχι’.
Νομίζω ότι οι 3 αυτές ταινίες παίρνουν το θάρρος να μοιραστούν αυτό το ερωτηματικό, όπου οι ήρωες αγνοούν και θα συνεχίσουν να αγνοούν και όπου η σωστή απάντηση που θα τους δώσει την ησυχία, τους διαφεύγει.
Χρήστος Πασσαλής
Τις ταινίες της Μεγάλης Δευτέρας θα παρουσιάσουν οι σκηνοθέτες Μιχάλης Κωνσταντάτος και Νίκος Νικολόπουλος, ενώ τις ταινίες της Μεγάλης Πέμπτης, οι άνθρωποι που είναι υπεύθυνοι για τις προβολές της Χαμένης Λεωφόρου, Αλέξης Αλεξίου, Γιάννης Βεσλεμές, Αφροδίτη Νικολαΐδου και Ελίνα Ψύκου. Κατά τη διάρκεια της ολονυχτίας, με ενιαίο εισιτήριο 7 ευρώ, θα σερβίρονται κουλουράκια, τσουρέκι, σούπα, τσάι και ζεστό punch, ενώ τις μουσικές της βραδιάς θα αναλάβουν οι The Callas και Felizol.
Κοάττι του Σταύρου Τορνέ - Μεγάλη Δευτέρα στις 18:30
Ο Σταύρος και η Σαρλότ, δηλαδή ο ίδιος ο Τορνές και η σύντροφός του στη ζωή και στην τέχνη, Σαρλότ, περιπλανιούνται ως μετανάστες σε ένα δύσκολο παρόν, ιχνηλατώντας τον κόσμο γύρω τους μέσα από τις φιλίες, τα ταξίδια και τις πολιτικές αναζητήσεις.
«Μια ταινία που έφτασε κατά λάθος, που δεν διεκδίκησε κανένας από τους διοργανωτές, που ξεφεύγοντας από κάθε έννοια κατηγορίας ή ακόμη και επιτυχίας, (έφτασε την τελευταία στιγμή και μόνο για τους λίγους παρόντες τρελούς του κινηματογράφου), μας έδωσε τον μοναδικό λόγο να χειροκροτήσουμε με τα δύο χέρια: η μοναδική ταινία αυτού του φεστιβάλ (και η μόνη ταινία εδώ και πολύ καιρό) που είναι σύγχρονή μας: μια ταινία του σήμερα.» Louis Scorecki, Liberation, ανταπόκριση από το 14ο φεστιβάλ Υέρ, 6.9.1979
Κοάττι του Σταύρου Τορνέ | 1977 | Παραγωγή: Δημήτρης Κορομηλάς | Σενάριο: Σταύρος Τορνές, Charlotte Van Gelder | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Ezio Bellani, Ricci Albanese | Παίζουν οι: Σταύρος Τορνές, Charlotte Van Gelder, Pierre Luigi Abner κ.α. | Βραβεία - Διακρίσεις: Επίσημη Συμμετοχή Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Τουλόν - Υέρς | Η ταινία είναι στα ιταλικά και θα προβληθεί με ελληνικούς υπότιτλους.
Ακατανίκητοι Εραστές του Σταύρου Τσιώλη - Μεγάλη Δευτέρα στις 20:15
Ο δωδεκάχρονος Βασίλης δραπετεύει από το ορφανοτροφείο, περιφέρεται για λίγο στην πρωτεύουσα και ακολούθως παίρνει το τρένο για την ιδιαίτερη πατρίδα του, την Τρίπολη. Καθώς περιπλανιέται στην ορεινή Αρκαδία, συναντά μια κοπέλα που το αυτοκίνητό της έχει πάθει βλάβη.
«Ο Τσιώλης καταφέρνει να συγκινήσει τον θεατή γιατί η εικονογραφία του προδίδει την αγάπη και το πάθος του για τον κινηματογράφο και τη μαγεία του.» Νίνος Φένεκ-Μικελίδης
Ακατανίκητοι Εραστές του Σταύρου Τσιώλη | 1988 | Παραγωγή: Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Αλέκος Παπαγεωργίου, Σταύρος Τσιώλης | Σενάριο: Σταύρος Τσιώλης | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Βασίλης Καψούρος | Παίζουν οι: Τάσος Μηλιώτης, Ολια Λαζαρίδου, Κωνσταντίνος Τζούμας, Μαρία Πανούτσου κ.α. | Βραβεία - Διακρίσεις: Βραβείο Καλύτερης Ταινίας, Σκηνοθεσίας & Ειδικό Βραβείο Φωτογραφίας Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1988, Επίσημη Συμμετοχή Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Μόντρεαλ 1989 | Η ταινία θα προβληθεί με αγγλικούς υπότιτλους.
“Μελόδραμα;” του Νίκου Παναγιωτόπουλου - Μεγάλη Δευτέρα στις 22:00
Ενας τριαντάχρονος που επιστρέφει από την Αμερική σε πλήρη υπαρξιακή κρίση έρχεται στην Κέρκυρα για να δει την άρρωστη μητέρα του και προσπαθεί να πιαστεί από έναν απελπισμένο έρωτα με μια νεαρή δασκάλα μουσικής.
«Τούτη η μαυρίλα και η άκρατη απαισιοδοξία υποβαστάζονται έξοχα από ένα λανθάνον μαύρο χιούμορ που δίνει στο όλο εγχείρημα του Παναγιωτόπουλου τη διάσταση μιας ταινίας φρίκης και τρόμου, στην οποία η φρίκη και ο τρόμος λειτουργούν σ᾽ ένα δεύτερο επίπεδο, που διαβρώνει το πρώτο, το ρεαλιστικό, και το κάνει να «αδειάσει» από τον εγγενή ρεαλισμό του, για να συναντήσει έτσι η φόρμα το γνώριμο μισοσουρεαλιστικό στιλ του σκηνοθέτη.» Βασίλης Ραφαηλίδης, Το Βήμα, 17.5.1980
“Μελόδραμα;” του Νίκου Παναγιωτόπουλου | 1980 | Παραγωγή: Χρήστος Μάγκος | Σενάριο: Νίκος Παναγιωτόπουλος | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Σταύρος Χασάπης | Παίζουν οι: Μαρία Ξενουδάκη, Λευτέρης Βογιατζής, Αλέκα Παϊζή, Κώστας Σφήκας κ.α. | Βραβεία-Διακρίσεις: Εύφημος Μνεία Πανελλήνια Ενωση Κριτικών Κινηματογράφου 1980, Βραβείο Γ΄ Καλύτερης Ταινίας, Σκηνοθεσίας & Φωτογραφίας Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1980 | Η ταινία θα προβληθεί με αγγλικούς υπότιτλους
Παραλλαγές στο Ιδιο Θέμα της Αντουανέττας Αγγελίδη - Μεγάλη Πέμπτη 13 Απριλίου στις 21:00
Η αναπαράσταση ως μέσο γνώσης και οι αναπαραστάσεις του γυναικείου σώματος σε ένα ευρύ πλαίσιο της σύγχρονης κουλτούρας.
«Η δημιουργός, είκοσι έξι ετών, δεν κρύβει τον θαυμασμό της για τη Chantal Akerman, που παραμένει γι᾽ αυτήν πρότυπο. Με σπουδές στην αρχιτεκτονική, η Αντουανέττα Αγγελίδη δεν επιζητεί να αφηγηθεί μια ιστορία με κλασικό τρόπο, γιατί, σε τελική ανάλυση, ο κινηματογράφος μπορεί επίσης περιστασιακά να λειτουργήσει αποκλειστικά με σχέσεις γραμμών, σκιάς και φωτός, ή με ασκήσεις ηθοποιών: πρόκληση για κάποιους, η ταινία αυτή μαρτυρά μια σπάνια δεξιοτεχνία στη χρήση του χώρου και της διάρκειας, με έναν τρόπο που μόνο οι Αμερικανοί, όπως ο Ken Jacobs ή ο Ernie Gehr, μας είχαν συνηθίσει.» Louis Marcorelles, Le Monde, Νοέμβριος, 1977
Παραλλαγές στο ίδιο θέμα της Αντουανέττας Αγγελίδη | 1977 | Παραγωγή: Αντουανέττα Αγγελίδη | Σενάριο: Αντουανέττα Αγγελίδη | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Paco Perinan | Παίζει η: Josy Delettre
Τόπος της Αντουανέττας Αγγελίδη - Μεγάλη Πέμπτη 13 Απριλίου στις 21:00
Μια παραβολή για το χρόνο. Ενα παιχνίδι μεταμόρφωσης. Ενα μεταθανάτιο πέρασμα, ένας δεύτερος θάνατος. Μια γυναίκα γεννάει και πεθαίνει. Τη στιγμή του θανάτου της, στη μέση της διαδρομής, όπως λίγο πριν από τον ύπνο, το πρόσωπό της παίρνει το παρουσιαστικό όσων της συμπαραστέκονται στο θάνατό της.
«Ισως η σημαντικότερη επιτυχία της Αγγελίδη σε τούτη την υπέροχη ταινία, που μόνο ένας αδαής θα μπορούσε να τη χαρακτηρίσει «πειραματική» (εδώ δεν γίνεται κανένα κινηματογραφικό μορφικό πείραμα, γιατί το φιλμ έχει μια προεπιλεγμένη σαφή και καθαρή μορφή), να είναι τούτη η βαθιά κατανόηση της απόγνωσης του ζωγράφου, που του επιβάλλει η προσπάθεια του να συλλάβει το χρόνο με μέσα και τρόπους που δεν διαθέτει η γεωμετρία.» Βασίλης Ραφαηλίδης, Εθνος, 3 Ιουλίου 1985
Τόπος της Αντουανέττας Αγγελίδη | 1985 | Παραγωγή: Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Αντουανέττα Αγγελίδη | Σενάριο: Αντουανέττα Αγγελίδη, Κλαίρη Μητσοτάκη | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Σταύρος Χασάπης | Παίζουν οι: Jany Gastaldi, Μάγια Λυμπεροπούλου, Αριέττα Μουτούση, Κλαίρη Μιρτσέκη, Τάκης Μόσχος, Σταύρος Τορνές κ.α.| Βραβεία - Διακρίσεις: Βραβείο Καλύτερης Ταινίας Πανελλήνια Ενωση Κριτικών Κινηματογράφου, Βραβείο Καλύτερης Ταινίας & Τεχνικών Επιτεύξεων Κρατικά Βραβεία Ποιότητας ΥΠΠΟ (Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1986)
Ηλεκτρικός Αγγελος του Θανάση Ρέντζη - Μεγάλη Πέμπτη 13 Απριλίου στις 00:15 (ξημερώματα Μεγάλης Παρασκευής)
Μέσα από τη χρήση μιας μεγάλης ποικιλίας οπτικοακουστικών τεχνικών και μεθόδων, η ταινία εξερευνά την πολυμορφία του ερωτισμού, έτσι όπως μορφοποιήθηκε στην ευρύτερη περιοχή της ευρωμεσογειακής ζώνης, τον 20ό αιώνα. Χωρίς κέντρο βάρους ούτε άξονα σύγκλισης, η ταινία δημιουργεί την αίσθηση ενός ανοιχτού και δυνητικά επεκτεινόμενου έργου με κυρίαρχο το ρυθμικό στοιχείο.
«Αλλόκοτο, άλογο και φαντασμαγορία είναι οι πρώτες λέξεις που σου έρχονται στο μυαλό όταν σκέφτεσαι τον Ηλεκτρικό Αγγελο. Είναι σαν να βλέπεις τα animation του Γκίλιαμ για το Flying Circus των Monty Python και ταυτόχρονα ντοκιμαντέρ για την αρχιτεκτονική και το κιτς, ενώ ο Ντούσαν Μακαγιέβεφ μεταμφιεσμένος σε ανθοπώλη φτιάχνει μπουκέτα με ψεύτικα λουλούδια και τραγουδά αναγεννησιακά μαδριγάλια, ενώ βρέχει παλιές φωτογραφίες ζωγραφισμένες στο χέρι.» Tasteofcinema.com, 20 Weird Movies from Around the World You Might Not Have Seen
Ηλεκτρικός Αγγελος του Θανάση Ρέντζη | 1981 | Παραγωγή: Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Θανάσης Ρέντζης | Σενάριο: Θανάσης Ρέντζης | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Λάκης Κυρλίδης | Μουσική: Δημήτρης Λέκκας, Δημήτρης Παπαδημητρίου | Παίζουν οι: Φαίδων Γεωργίτσης, Σοφία Ρούμπου, Γιώργος Κοτανίδης, Μαρίλη Τσοπανέλλη, Jay Riley, Φίλιππος Σοφιανός κ.α. | Βραβεία - Διακρίσεις: Βραβείο Μουσικής & Τιμητική Διάκριση Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1981 | Η ταινία θα προβληθεί με γαλλικούς υπότιτλους.
Αλληγορία του Κώστα Σφήκα - Μεγάλη Πέμπτη 13 Απριλίου στις 02:00 (ξημερώματα Μεγάλης Παρασκευής)
Μια ταινία με θέμα τη συντριβή του παγανισμού και τη διαδοχή του από τον χριστιανισμό. Ενας περίκλειστος και κυκλικός διάκοσμος –που αποτελεί ευθεία αναφορά στο χριστανικό-βυζαντινό ιδεώδες της τέχνης– αρθρώνεται από ακίνητες ανθρώπινες φιγούρες και αργές περιστροφές της κινηματογραφικής μηχανής, ενώ ακούγονται μουσικά κομμάτια από έργα τριών πρωτοστατών της σύγχρονης ατονικής μουσικής: Κριστόφ Πεντερέτσκι, Γιάννη Χρήστου και Λουίτζι Νόνο.
«Με την Αλληγορία, ο Κώστας Σφήκας αναμετριέται με την πρωταρχική, τη θεμελιακά σκηνογραφική αντίληψη του κόσμου που συστηματοποίησε ο εκκοσμικευμένος χριστιανισμός. Ετσι, εδώ, ο κινηματογράφος (η χειρονομία του κινηματογραφιστή) μεταβάλλεται σε απόπειρα αναμέτρησης του βλέμματος με τον τόπο από τον οποίο εκπορεύεται κρυφά: ο Κώστας Σφήκας επιστρέφει στο γυροσκόπιο, στα πειράματα του Μάρεϋ στα τέλη του 19ου αιώνα. Μόνο που η Αλληγορία δεν είναι μια πειραματική ταινία. Οι εξήμισι γύροι της μηχανής που την ολοκληρώνουν συλλαμβάνουν την προσωρινή τάξη της αέναης εικονοπλασίας, ανάμεσα σε δυο στιγμές χάους.» Χρήστος Βακαλόπουλος, 1986
Αλληγορία του Κώστα Σφήκα | 1986 | Παραγωγή: Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Αννα Σφήκα | Σενάριο: Κώστας Σφήκας | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γιώργος Καβάγιας | Παίζουν οι: Κώστας Παπαζώης, Γιάννης Λάμπρου, Μαρίνα Μοσχοπούλου κ.α. | Βραβεία - Διακρίσεις: Ειδική Μνεία Πανελλήνια Ενωση Κριτικών Κινηματογράφου 1986 | Η ταινία θα προβληθεί με γαλλικούς υπότιτλους.
