Αποτελώντας μόνος του το καστ του «All is Gone» (διαβάστε τη γνώμη του Flix εδώ), της νέας ταινίας του δημιουργού του «Margin Call» Τζέι Σι Τσάντορ, ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ συνοδεύει τον σκηνοθέτη του στις Κάννες και στη συνέντευξη Τύπου - σε μία αίθουσα γεμάτη από ανθρώπους που νιώθουν την ανάγκη να πεταχτούν από την καρέκλα τους και να χειροκροτήσουν την είσοδό του. Σηκώνει το βλέμμα και χαμογελά αμήχανα. Μας χαιρετά και κάθεται δίπλα στον Τσάντορ. Το χειροκρότημα δεν σταματά, είμαστε παρουσία ενός κινηματογραφικού μύθου, αλλά ο ίδιος, φορώντας το τζιν πουκάμισο του και μία φυσική απλότητα, δεν δημιουργεί ούτε δέος, ούτε απόσταση. Σοβαρός και μετρημένος, είναι άνθρωπος της ουσίας κι όχι του καρναβαλιού που έχει στηθεί μπροστά του, από εκατοντάδες άτομα που τεντώνουν στον αέρα το κινητό τους και φωνάζουν το όνομά του. Ανυπομονεί να μιλήσουμε για σινεμά.
Κι αυτό ακριβώς κάνουμε...
Δείτε την είσοδο του Ρέντφορντ στην αίθουσα Τύπου.
.
Γιατί ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ αποδέχτηκε την πρόταση του Τζέι Σι Τσάντορ
Ρόμπερτ Ρέντφορντ: Ηταν ένας πολύ γοητευτικός ρόλος. Η πρόκληση να είμαι στην οθόνη μόνος μου, χωρίς το δεκανίκι του λόγου, ήταν πολύ γοητευτική. Μόλις είχα τελειώσει μία ταινία, όπου έπαιζε και σκηνοθετούσα όταν ήρθε η πρόταση του Τζέι Σι. Ηθελα να θυμηθώ τι σημαίνει να παραδίνεσαι σ' έναν άλλο σκηνοθέτη. Εκτιμούσα έτσι κι αλλιώς τον Τζέι Σι, ο οποίος είχε κάνει μία υπέροχη πρώτη ταινία που έπαιξε στο φεστιβάλ μας. Το σενάριο του «All is Lost» ήταν ιδιαίτερο, μοναδικό - μία εντελώς διαφορετική πρόταση από όλες αυτές που μου έκαναν. Για αυτό δέχτηκα.
Ο Τσάντορ είχε τον Ρέντφορντ στο μυαλό του όταν έγραφε το ρόλο;
Τζέι Σι Τσάντορ: Δεν τον είχα στο μυαλό μου την πρώτη στιγμή που κάθισα να γράψω το σενάριο. Αλλά σταδιακά ο ρόλος μεταμορφώθηκε σε κάτι πολύ δικό του, ναι. Συνέβη και μία σχεδόν μεταφυσική σύμπτωση: όταν πας στο Σάντανς, ο Ρόμπερτ έρχεται και σε χαιρετάει - καλωσορίζει τους νέους σκηνοθέτες. Οταν πήγα εγώ, κάθισα στο πίσω μέρος της αίθουσας, μπροστά από ένα ηχείο που μάλλον δε δούλευε. Οπως τον άκουγα αφηρημένος να μιλάει για τις δυσκολίες με τις οποίες αναμετρήθηκε για να γυρίσει το «Jeremiah Johnson», κάποιος συνέδεσε ξανά το ηχείο και βρέθηκα, κυριολεκτικά, με τη φωνή του μέσα στο κεφάλι μου. Εκανα άσκηση θάρρους για να τον πλησιάσω εκείνη την μέρα και να του προτείνω το ρόλο. Μετά από 4 μέρες δέχτηκε.
Ρόμπερτ Ρέντφορντ: Εχουν περάσει 30 χρόνια και έχω βοηθήσει πολλούς σκηνοθέτες στο φεστιβάλ του Σάντανς. Μόνο ο Τζέι Σι σε τρεις δεκαετίες μου ζήτησε να είμαι μέρος της ταινίας του!
Στην ταινία δεν υπάρχουν διάλογοι, δεν υπάρχει μονόλογος, δεν υπάρχει φωνή αφηγητή, δεν υπάρχουν κόλπα. Πώς κατάφερε ο Ρέντφορντ να παίξει αυτό τον χαρακτήρα;
Ρόμπερτ Ρέντφορντ: Πιστεύω στην αξία της σιωπής. Τόσο στο σινεμά, όσο και στην ίδια τη ζωή. Σέβομαι τη σιωπή, την ησυχία. Οταν εμπιστευτείς τη σιωπή στο σινεμά, αποκτά μεγάλη δύναμη. Ως ηθοποιός πιστεύω ακράδαντα ότι πρέπει να εμπιστευόμαστε και να αφηνόμαστε 100% στο ρόλο. Αν δεν το κάνουμε, αυτό θα φανεί. Πρέπει να βουτάς με το κεφάλι και να έχεις εμπιστοσύνη στο σκηνοθέτη σου. Η σιωπή επίσης δίνει μία μεταφυσική διάσταση στην ταινία, κι αυτό μου αρέσει. Μου αρέσει σου επιτρέπει να ερμηνεύσεις εσύ όπως θέλεις, ότι συμβαίνει στην οθόνη.
Τζέι Σι Τσάντορ: Οταν δέχτηκε να παίξει στην ταινία μου, δε θα το δεχτεί αλλά εγώ θα το πω: ένας κινηματογραφικός μύθος, είναι ευλογία και κατάρα. Από την μία παίρνεις όλη την καριέρα, τις εμπειρίες και την Ιστορία του και τα επενδύεις στην ταινία. Από την άλλη, το κοινό πρέπει να ξεχάσει αυτά που ξέρει για εκείνον και να τον ανακαλύψει από την αρχή. Του πήραμε κάτι πολύ χαρακτηριστικό του και πανέμορφο: τη φωνή του. Νιώσαμε ότι έπρεπε να τον ξανασυστήσουμε από την αρχή.
Τι του έμαθε αυτή η ταινία;
Ρόμπερτ Ρέντφορντ: Με δίδαξε πόσο σημαντική είναι η αλήθεια – πάντα το πίστευα, αλλά το κατάλαβα για άλλη μία φορά. Η προσωπική σου αλήθεια είναι ακόμα πιο σημαντική. Αυτή βγάζεις και στις ερμηνείες σου. Η μεγάλη πρόκληση είναι να είσαι εντελώς αληθινός σε μία ερμηνεία. Να εμπιστευτείς το σώμα σου, το ένστικτό σου, το είναι σου. Οσο όλες οι ευκολίες, οι μανιέρες, τα ερμηνευτικά δεκανίκια σου αφαιρούνται, όσο ο ήρωάς μου περνάει από το πλοίο στην σχεδία, όσο ο κόσμος του μικραίνει ακόμα πιο πολύ, πρέπει να τον εμπιστευθώ απόλυτα και να αφεθώ στην αλήθεια του...
Είναι η ταινία μία απεικόνιση της σύγχρονης κοινωνίας;
Ρόμπερτ Ρέντφορντ: Γεννήθηκα πριν το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, τον θυμάμαι τον πόλεμο ως παιδί, μεγάλωνα σε μία εργατική οικογένεια, όπου μέλη της δεν επέστρεψαν ποτέ από το μέτωπο. Οταν κοιτάω τώρα πίσω μου μπορώ να διακρίνω ότι η Αμερική πέρασε από αρκετά στάδια ιστορικά. Οπως μετακινηθήκαμε από το ένα στο άλλο χάσαμε πολλά – την ηθική μας, τις αξίες μας. Κι εγώ έχω μεγαλώσει με το παραμύθι της αθωότητας της χώρας μου. Οτι οι αρχές σου είναι ότι πολυτιμότερο έχεις. Ως καλλιτέχνης πάντα ήθελα να αποτυπώνω την αλήθεια της Αμερικής στις ταινίες μου – τις γκρι περιοχές κάτω από την προπαγάνδα της. Κι εδώ, σ' αυτή αυτή την ταινία, πιστεύω ότι κριτικάρεται η εξέλιξή μας, η τεχνολογική μας ανάπτυξη. Ο κόσμος μιλάει συνέχεια, γρήγορα σε τηλέφωνα, κινητά, μέιλ, τσατ και δεν λέει τίποτα απολύτως. Αυτή η ταινία αφορά έναν άνθρωπο που δεν έχει τίποτα από όλα αυτά στη διάθεσή του. Ερχεται σε σύγκρουση με όλο το θόρυβο του σήμερα που θολώνει το μυαλό του σύγχρονου ανθρώπου. Ενας άντρας, μία βάρκα κι ο καιρός - αυτή είναι η ταινία.
Πώς έπεισαν οι παραγωγοί τους χρηματοδότες να επενδύσουν σε ένα τόσο δύσκολο πρότζεκτ;
Νιλ Ντόντσον: Ο Τζέι Σι κανονικά έπρεπε μετά το «Margin Call» να κάνει κάτι μεγαλύτερο, επικότερο, ακριβότερο και προσθέοντας ίσως και μερικά όπλα (γέλια). Εκείνος όμως πήγε προς την αντίθετη κατεύθυνση και μας παρέδωσε ένα σενάριο 30 σελίδων. Τον καμαρώνουμε για αυτό, είμαστε περήφανοι που έχουμε έναν σκηνοθέτη που τον «πουλάμε» επειδή τον θαυμάζουμε και τον πιστεύουμε. Αυτό φάνηκε στους χρηματοδότες. Ηταν ευκολότερο από ό,τι πίστευα.
*Στα 76 του χρόνια ήταν αυτός ο πιο δύσκολος ρόλος της καριέρας του; *
Ρόμπερτ Ρέντφορντ: Φυσικά ήταν απαιτητικά τα γυρίσματα. Ο Τζέι Σι ήταν πολύ αυστηρός με το όραμά του, το οποίο το καταλαβαίνω, από την άλλη είχε σεβασμό απέναντί μου και τα όριά μου. Αυτός ο σεβασμός με ώθησε να προσπαθήσω για το παραπάνω. Αποφάσισα για άλλη μία φορά ότι ήθελα να κάνω όλες τις δύσκολες σκηνές μόνος μου. Μεγάλο λάθος (γελάει). Από μικρός έκανα σπορ, ήμουν αθλητικός τύπος και ο εγωισμός μου με ωθούσε να γυρίζω ο ίδιος τις δύσκολες σκηνές των ταινιών μου. Το έκανα αρχικά γιατί με διασκέδαζε. Μετά κατάλαβα ότι το συσχετίζω με τον κάθε χαρακτήρα. Ο τρόπος που ένας χαρακτήρας κινείται είναι το ίδιο σημαντικός με όσα λέει. Νομίζω ότι και ο «Jeremiah Johnson» με το οποίο είχα έρθει ξανά στο φεστιβάλ Καννών ήταν παρόμοια δύσκολος. Σήμερα καταλαβαίνω ότι είμαι στο τέλος της πορείας μου, δεν έχω πολύ ακόμα να δώσω. Οπότε με πιέζω για το παραπάνω, όσο προλαβαίνω. Μου αρέσει το νερό. Μου αρέσει το κολύμπι, έκανα σερφ μικρός. Αλλά ποτέ ιστιοπλοΐα. Δεν ήξερα τίποτα για όλα αυτά. Ο Τζέι Σι κάνει ιστιοπλοποία και βασίστηκα πάνω του.
Η σχέση του Ρόμπερτ Ρέντφορντ με την φύση
Ρόμπερτ Ρέντφορντ: Η φύση είναι πολύ σημαντική για μένα. Πιστεύω ότι ο πλανήτης μας μιλάει με εκκωφαντικό τρόπο. Με τυφώνες, τσουνάμια, σεισμούς. Πώς επιθυμεί ο καθένας μας να ερμηνεύσει όλα αυτά είναι δικαίωμα του. Εγώ πιστεύω ότι πληρώνουμε την υπέρμετρη μας ανάπτυξη – το πόσο πιέζουμε το περιβάλλον για να εξαπλωνόμαστε συνεχώς. Χωρίς να σεβόμαστε ό,τι καταστρέφουμε στην πορεία - τη φύση ή κάποιους αρχαιότερους πολιτισμούς, όπως τους Ινδιάνους. Δεν ξέρω πώς θα μπορούσαμε να το σταματήσουμε όλο αυτό, καθώς κάτι τέτοιο θα μας έφερνε σε σύκγουρση με το ανίκητο σύστημα. Στις ταινίες όμως μπορείς να αντισταθεία, μπορείς να εκθέσεις το πρόβλημα, να το κάνεις με τις ιστορίες που διηγείσαι, με το περιβάλλον στο οποίο επιλέγεις να τοποθετήσεις την πλοκή σου. Να δείξεις πώς ήταν ο κόσμος κάποτε. Δεν πιστεύω στην προπαγάνδα, αλλά πιστεύω ότι το κοινό μπορεί να εισπράξει τι προσπαθείς να πεις με έμμεσο τρόπο. Κι εμείς ως δημιουργοί οφείλουμε να μιλήσουμε για το περιβάλλον.
Τι συμβουλή θα έδινε σε ανεξάρτητους κινηματογραφιστές του σήμερα; Πώς μπορεί να καταφέρει κανείς να φέρει μία ταινία στις Κάννες ή στο Σάντανς;
Ρόμπερτ Ρέντφορντ: Ας είμαστε ειλικρινείς. Η κινηματογραφική αγορά είναι πολύ σκληρή – ήταν πάντα για το ανεξάρτητο σινεμά, αλλά τώρα πια είναι ιδιαίτερα. Ολα αλλάζουν και αυτή η αλλαγή δεν είναι υπέρ των δημιουργών. Για χώρες σε οικονομική κρίση το να κινηθείς ανεξάρτητα είναι μονόδρομος. Για να καταφέρεις να περάσεις το πρότζεκτ του σ' ένα τέτοιο μεγάλο φεστιβάλ πρέπει να κάνεις κάτι προσωπικό. Μπορεί να φτιάξεις την μικρότερη ιστορία του κόσμου, σε ένα μικρό απομονωμένο χωριό του κόσμου, αλλά αν το κάνεις με ταλέντο θα αποκτήσει μέγεθος και τη δύναμη που θα το φέρουν σ' ένα τέτοιο φεστιβάλ. Στο υπογράφω.
Η ταινία θυμίζει τον «Γέρο και τη Θάλασσα», αλλά μοιάζει και σαν παραβολή ενός καλλιτέχνη που παλεύει στο χολιγουντιανό σύστημα για να επιβιώσει. Εκείνος πώς επιβίωσε;
Ρόμπερτ Ρέντφορντ: Επιβίωσα γιατί ήμουν στο χολιγουντιανό σύστημα αλλά δεν έμενα στο Χόλιγουντ. Εμενα μακριά στα βουνά της Γιούτα, εκεί έχτισα το σπίτι μου. Για να είμαι μακριά από τις προκλήσεις του Χόλιγουντ. Βλέπετε, εγώ μεγάλωσα στο Λος Αντζελες δεν ήταν μαγικό αυτό το μέρος για μένα, δεν ήταν το τέλος του ουράνιο τόξου. Ηταν η πόλη που ήθελες να ξεφύγεις, όχι να καταλήξεις. Απλά δούλευα εκεί. Πρέπει να ξέρεις να ξεχωρίζεις τη ζωή σου από τη δουλειά σου. Αν δεν είχα μάθει να επιβιώνω μέσα στο σύστημα δε θα ήμουν εδώ όμως.
Θα σταματήσει ποτέ να παίζει μπροστά από το φακό; Θα αφοσιωθεί στην σκηνοθεσία;
Ρόμπερτ Ρέντφορντ: Αγαπώ πολύ τη σκηνοθεσία, αλλά δε θα σταματήσω να παίζω. Είμαι χαρούμενος που έχω τις ευκαιρίες να παίζω ακόμα. Ξεκίνησα την καριέρα μου ως ηθοποιός (καλά, ξεκίνησα πριν από πολλά χρόνια ως ζωγράφος στη Γαλλία, αλλά τη σοβαρή μου καριέρα την ξεκίνησα ως ηθοποιός). Υπάρχει μεγάλη πίεση όταν εργάζεσαι σκηνοθέτης και ειδικά σκηνοθέτης παραγωγός - αγαπάω πολύ την ιδέα να παίζω μόνο. Οχι, δε θέλω να αποσυρθώ...
Είδε ότι η επίσημη αφίσα του φεστιβάλ φέτος απεικονίζει τον φίλο του, Πολ Νιούμαν; Τι του ήρθε στο μυαλό όταν την αντίκρυσε;
Ρόμπερτ Ρέντφορντ: Μου λείπει πολύ ο Πολ Νιούμαν. Ημαστε συνεργάτες και μετά στενοί φίλοι, διασκεδάσαμε πολύ μαζί, οπότε με όποιον τρόπο κι αν βρίσκεται εδώ, με κάνει να χαίρομαι. Αλλά όταν τον είδα στην αφίσα του Φεστιβάλ δεν κατάλαβα ότι ήταν εκείνος και η Τζόαν Γούντγουορντ. Νόμιζα ότι ήταν δυο παιδιά που φιλιούνταν στο δρόμο…
Μάθετε τα πάντα για το 66ο Φεστιβάλ Καννών, στο ειδικό τμήμα του Flix.gr που ανανεώνεται συνεχώς.
