Είμαστε τυχεροί γιατί τον Μάιο του 2024 βρεθήκαμε στις Κάννες στην επίσημη πρεμιέρα του «Σε μια Άγνωστη Χώρα» (To a Land Unknown) του Μάχντι Φλάιφελ - την μοναδική παλαιστινιακή ταινία του επίσημου προγράμματος του φεστιβάλ, αλλά και μία ελληνική συμπαραγωγή της Homemade Films της Μαρίας Δρανδάκη.
Κι αυτό γιατί δεν το διαβάσαμε, δεν το «είδαμε» απλώς, αλλά βιώσαμε την ενέργεια του Théâtre Croisette όταν σκηνοθέτης και καστ σήκωσαν την παλαιστινιακή σημαία στη σκηνή. Μπροστά σ’ ένα κοινό από όλο τον κόσμο, η ανθρωπιά της ταινίας νίκησε κάθε αντίσταση και το χειροκρότημα ήταν ζεστό κι αληθινό. Όπως αληθινή, παλλόμενη και συγκινητική ήταν η περηφάνια της ομάδας της ταινίας που περνούσε το μήνυμα της στον πλανήτη - μέσα από την μεγαλύτερη φεστιβαλική πλατφόρμα του κόσμου.
Ο Μάχντι Φλάιφελ δοκιμάζει εδώ πρώτη φορά τις δυνάμεις του στη μυθοπλασία μεγάλου μήκους. Όμως κατοικώντας ανάμεσα στην Κοπεγχάγη και την Αθήνα, ο Παλαιστίνιος σκηνοθέτης γνωρίζει πολύ καλά τι σημαίνει «να μην έχεις χώρα» και να την αναζητείς. Οι μικρού μήκους και τα ντοκιμαντέρ του (γυρισμένα σε γειτονιές της Κυψέλης όπου φίλοι του κατέφυγαν από τη Γάζα και προσπαθούσαν να χτίσουν μία νέα ζωή κάπου στην Ευρώπη) αποτυπώνουν αυτό τον αγώνα για επιβίωση, ταυτότητα, ύπαρξη.
Και τώρα το «Σε μία Άγνωστη Χώρα» ένα δυνατό δράμα, μία νεορεαλιστική κατάθεση έρχεται για να επισφραγίσει αυτή την κραυγή απόγνωσης. Η ιστορία των δύο Παλαιστίνιων φίλων που μένουν παράνομα στα υπόγεια της Κυψέλης, κάνουν τυχοδιωκτικές δουλειές, έχουν πίσω στην Γάζα οικογένειες και μέσα τους δαίμονες, δύο προσφύγων που θα προβούν σε μία λύση απελπισίας για να συγκεντρώσουν τα χρήματα που χρειάζονται για το εξιτήριο τους από την Αθήνα στο Βερολίνο, μάς άγγιξε πραγματικά.
Μεγαλύτερη ακόμα τύχη ότι καταφέραμε την επομένη της πρεμιέρας να συναντήσουμε τους δυο Παλαιστινίους ηθοποιούς και την Αγγελική Παπούλια, την ελληνίδα συμπρωταγωνίστρια τους, για μία συνέντευξη.
Μαχμούντ, Αράμ συγχαρητήρια για την τόσο δυνατή, σημαντική ταινία και τις δύο εξαιρετικές ερμηνείες σας. Θέλετε να συστηθείτε στο ελληνικό κοινό που θα σας δουν για πρώτη φορά και είμαι σίγουρη ότι θα θέλουν να σας ψάξουν και να μάθουν περισσότερα για εσάς;
Μαχμούντ Μπακρί: Γεννήθηκα στη Β. Παλαιστίνη. Σπούδασα κινηματογράφο στη Βηθλεέμ. Ακόμα σπούδαζα όταν μου προτάθηκε ο πρωταγωνιστικός ρόλος για το «Alam», την πρώτη μου ταινία, που γυρίσαμε στην Τυνησία. Είναι ειρωνικό, αλλά εγώ δεν ήθελα να γίνω ηθοποιός - σπούδαζα σκηνοθεσία. Προέρχομαι από οικογένεια ηθοποιών (ο πατέρας μου, τα αδέλφια μου), αλλά εγώ δεν ήθελα. Όμως η εμπειρία ήταν αποκαλυπτική και ανακάλυψα ότι μου άρεσε πολύ. Οπότε συνέχισα να γυρίζω ταινίες. Αυτή εδώ είναι η 4η ταινία μου.
Αράμ Σαμπάχ: Γεννήθηκα στην Τζενίν, αλλά πλέον ζω και εργάζομαι στην Ραμάλα της Παλαιστίνης. Έφυγα για σπουδές στην Τυνησία και προσπάθησα να σπουδάσω θέατρο. Όμως οι καθηγητές εκεί μου είπαν ότι η καριέρα ενός Παλαιστίνιου ηθοποιού δεν έχει μέλλον, ούτε χρήματα. Με συμβούλεψαν να κάνω κάτι τεχνικό γύρω από το σινεμά, οπότε σπούδασα μοντάζ. Πάντα όμως ήθελα να γίνω ηθοποιός.
Αισθάνομαι ότι αυτή η τραγωδία δε θα τελειώσει ποτέ. Πώς θα τελειώσει; Τι άλλο περιμένει να δει ο υπόλοιπος κόσμος για να μάς βοηθήσει; Το τραύμα στη Γάζα είναι πολύ βαθύ. Θα ευχόμουν απλώς… μια φυσιολογική ζωή. Που ο κόσμος πηγαίνει στις δουλειές του, στέλνει τα παιδιά του να σπουδάσουν, γελάνε, χαίρονται, γυρίζουν ταινίες.» | Αράμ Σαμπάχ
Αράμ Σαμπάχ
Πώς γνωριστήκατε με τον Μάχντι Φλάιφελ. Τι σας είπε για το πρότζεκτ, υπήρχε σενάριο για να διαβάσετε;
Μαχμούντ Μπακρί: Ο Μάχντι έκανε κάστινγκ για αυτή την ταινία για 2 χρόνια. Είχα περάσει από μία πρώτη ακρόαση στην αρχή και δεν του άρεσα καθόλου (γελάει). Δύο χρόνια μετά όμως, με προσέγγισαν και πάλι οι casting directors του για να περάσω από μία δεύτερη οντισιόν. Δεν ξέρω αν κι αυτό έπαιξε ρόλο, αλλά είχα ξυρισμένα κοντά μαλλιά τη δεύτερη φορά, όπως και ο χαρακτήρας μου. Και του άρεσα. Μου έδωσε το σενάριο, ήρθα στην Αθήνα για να με δει στο χώρο, επέστρεψα στην Παλαιστίνη, ξαναήρθα και δεύτερη φορά στην Ελλάδα και κάπως έτσι κατέληξε σε μένα.
Αράμ Σαμπάχ: Κάποιος άλλος ήταν να παίξει τον χαρακτήρα μου. Δεν μπόρεσε να έρθει στην Ελλάδα γιατί δεν του έδωσαν βίζα. Ο Μάχντι μού έστειλε το σενάριο 3 μέρες πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα. Το διάβασα όλο, χωρίς να πάρω ανάσα. Όμως τρόμαξα με τον ρόλο. Καταλάβαινα τις δυσκολίες του, υπήρχε κι αυτή η σκληρή σκηνή της εκπόρνευσης. Είδα όλες του τις ταινίες, μελέτησα τους ήρωες του, ξαναδιάβασα το σενάριο. Κάναμε ένα ΖΟΟΜ και του είπα τους δισταγμούς μου, τους οποίους άκουσε με σεβασμό. Με κάλεσε στην Ελλάδα - «έλα και θα τα βρούμε». Κι έτσι έγινε. Με το που βρέθηκα ανάμεσα στους υπόλοιπους ηθοποιούς και το συνεργείο, ηρέμησα.
Αγγελική Παπούλια: Εγώ τον γνώρισα στην Ελλάδα. Είχε έτοιμο το σενάριο κι έψαχνε ποια θα μπορούσε να ερμηνεύσει την «Τατιάνα». Αρχικά δεν ήθελε επαγγελματίες, αναζητούσε πρόσωπα στο δρόμο, ήθελε ερασιτέχνες. Μετά όμως άλλαξε γνώμη και με προσέγγισε. Ήπιαμε έναν καφέ στην Κυψέλη, μου μίλησε για την ταινία και μου έδωσε το σενάριο. Προτού όμως πάω σε αυτή τη συνάντηση, η Μαρία Δρανδάκη, η παραγωγός της ταινίας, μού έστειλε να δω τα ντοκιμαντέρ και τις μικρού μήκους του. Ξεκίνησα να βλέπω το πρώτο και κόλλησα. Τα είδα όλα μέσα σε μία μαραθώνια νύχτα. Τελείωνα την μία ταινία και ξεκινούσα καπάκι την επόμενη. Αγάπησα πάρα πολύ το βλέμμα του και τις δουλειές του - είναι σαν το έργο του να αποτύπωνε την ιστορική ραχοκοκαλιά της Παλαιστίνης. Η ματιά του έσπαγε και τα ίδια τα όρια του ντοκιμαντέρ και χαρτογραφούσε μια χώρα, το παρελθόν και το παρόν της, τοὺς ανθρώπους της. Με άγγιξε, με συγκίνησε, συγκλονίστηκα. Οπότε όταν τον γνώρισα σε εκείνο τον καφέ, είπα το ναι, σχεδόν προτού ακούσω τι είχε να μου προτείνει. Μου έδωσε φυσικά και το σενάριο, αγάπησα την ιστορία, αγάπησα το ρόλο της Τατιάνας. Ήταν μια πολύ εύκολη απόφαση.
Δεν είμαστε κάτι εξωγήινο οι Παλαιστίνιοι. Είμαστε απλώς άνθρωποι. Θέλουμε πίσω την αξιοπρέπειά μας. Ζητάμε αξιοπρέπεια και ελευθερία. Νομίζω ότι δεν ζητάμε πολλά...» | Μαχμούντ Μπακρί
Μαχμούντ Μπακρί
Διαβάζοντας το σενάριο, πόσο κοντά είστε στις ιστορίες των ηρώων; Έχετε φίλους που έφυγαν για την Ευρώπη, μεγαλώσατε με το να ακούτε ως «κανονικότητα» ότι ο λαός σας προσπαθεί να βρει πατρίδες σε άλλες πατρίδες;
Αράμ Σαμπάχ: Φυσικά. Είναι καθαρή τύχη να ζεις σε ένα άλλο κομμάτι της χώρας, ή να γεννηθείς σε μία οικογένεια που μπορεί να επιβιώσει και να σε μεγαλώσει χωρίς την άμεση ανάγκη να δραπετεύσει στο Λίβανο, ή την Τουρκία και να περάσει στην Ελλάδα για να βγει στην Ευρώπη. Όμως αυτά τα ζούμε καθημερινά. Συζητώντας κι εδώ με Παλαιστινίους στις γειτονιές της Κυψέλης, παρατηρώντας τις συνθήκες ζωής. Ποιος θέλει να ζει έτσι; Δεν είναι τυχοδιωκτισμός. Είναι ανάγκη για επιβίωση. Να βρεις κάπου να χτίσεις τη ζωή σου. Να έχεις ένα μέλλον. Να ερωτευτείς να κάνεις παιδιά - ό,τι θέλει κι ένας άνθρωπος οπουδήποτε αλλού στον κόσμο.
Μαχμούντ Μπακρί: Οι γονείς του Μάχντι, για να σας δώσουμε ένα πλαίσιο, γεννήθηκαν σε στρατόπεδο προσφύγων στο Λίβανο. Οι γονείς του. Μια γενιά πριν. Οπότε δυο γενιές μετά, τι συζητάμε; Στο αίμα μας είναι ότι είμαστε ένας προσφυγικός λαός. Το όνομα του ήρωα μου είναι «Σατίλα» (Chatila). Η «Τατιάνα» που ερμηνεύει η Αγγελική κάποια στιγμή του κάνει πλάκα «μοιάζει με γυναικείο όνομα». Και δεν λέει τίποτα. Όμως «Σατίλα» ήταν το όνομα του στρατοπέδου προσφύγων στη Βυρηττό, που το 1982, όπου σφαγιάστηκαν 2.500 Παλαιστίνιοι από την πολιτοφυλακή των Λιβανικών Δυνάμεων.
Υπάρχουν γύρω μας, ακόμα και Ελληνες που νιώθουν ότι δεν ανήκουν πουθενά. Γιατί αυτό το συναίσθημα είναι και ταξικό. Απελπισμένοι άνθρωποι που αγωνίζονται να επιβιώσουν και κουβαλούν μία αβάσταχτη μοναξιά. Και αυτό είναι πάρα πολύ έντονο στις ταινίες του Μάχντι. Γήινοι χαρακτήρες, αληθινοί άνθρωποι, ιστορίες που σε αγγίζουν, κι ακόμα αν δεν είσαι στη θέση τους, σε αφορούν.» Αγγελική Παπούλια
Αγγελική, εσύ πώς ένιωσες που ήσουν κομμάτι μίας ταινίας με ένα τόσο ηχηρό μήνυμα για κάτι που συμβαίνει αυτή τη στιγμή δίπλα μας στον κόσμο; Που μπήκες μέσα στη φούσκα αυτών των ανθρώπων κι έζησες μαζί τους τις ιστορίες τους;
Αγγελική Παπούλια: Συγκινείσαι πολύ όταν γνωρίζεις τον Μάχντι από κοντά και τον ακούς να μιλάει. Συγκινείσαι ακόμα περισσότερο όταν βλέπεις τις ταινίες του και καταλαβαίνεις ότι κινηματογραφεί ακριβώς όπως μιλάει, όπως αισθάνεται. Γιατί για εκείνον όλο αυτό είναι πολύ προσωπικό. Να σου δείξει αυτό που λέει κι ο τίτλος «μια χώρα που δεν υπάρχει, μια άγνωστη χώρα». Οπότε αισθάνθηκα πολύ συγκινημένη μέσα σε αυτή τη συνθήκη - να νιώσω τους ανθρώπους που αισθάνονται ότι δεν ανήκουν πουθενά. Επίσης, ένιωσα ότι υπάρχουν και στη χώρα μου άνθρωποι που δεν ανήκουν πουθενά. Η «Τατιάνα» δεν ανήκει, μοιάζει να ζει μια δανεική ζωή. Γιατί αυτό το συναίσθημα είναι και ταξικό. Οι απελπισμένοι άνθρωποι που αγωνίζονται να επιβιώσουν υπάρχουν πλέον όλο και περισσότερο παντού και κουβαλούν μία αβάσταχτη μοναξιά. Και υπάρχει αυτό πάρα πολύ στις ταινίες του Μάχντι. Γήινοι χαρακτήρες, αληθινοί άνθρωποι, ιστορίες που σε αγγίζουν κι ακόμα αν δεν είσαι στη θέση τους, σε αφορούν.
O Μάχντι Φλάιφελ στα γυρίσματα στην Κυψέλη
Υπάρχει μία πολύ νατουραλιστική, γήινη αίσθηση παρακολουθώντας την ταινία - σαν να είστε μέρος αυτής της πόλης και των προσφύγων της. Τίποτα δεν μοιάζει με σκηνικό, με κινηματογραφική «ψεύτικη» κατασκευή. Πώς το επιτύχατε αυτό;
Μαχμούντ Μπακρί: Ο Μάχντι μάς έβαλε να μείνουμε στα σπίτια των Παλαιστίνιων μεταναστών, στις γειτονιές που είχε κινηματογραφήσει στα ντοκιμαντέρ του στην Κυψέλη. Ζήσαμε από πρώτο χέρι όλοι μαζί αυτά τα ημιυπόγεια, δεν είδαμε απλώς τις συνθήκες, τις βιώσαμε. Αυτό ήταν πολύ σημαντικό.
Αράμ Σαμπάχ: Φυσικά υπήρχαν κι όλα στο σενάριο - οι ήρωες είναι γραμμένοι πολύ κοντά στην ψυχοσύνθεση των αληθινών ανθρώπων που γνώρισε και κατέγραψε τις ιστορίες τους. Για αυτό κι αυτό που είπε η Αγγελική, το να κάτσει κανείς να δει σε μαραθώνιο τα ντοκιμαντέρ του ήταν πολύ βοηθητικό για να μπει κάτω από δέρμα των χαρακτήρων, αλλά και της Αθήνας και πώς κανείς προσπαθεί να επιβιώσει σε μία πόλη που κι αυτή έχει σκληρύνει από την κρίση των τελευταίων δεκαετιών.
Πόσο μείνατε στην Αθήνα, πώς σας φάνηκε η πόλη;
Μαχμούντ Μπακρί: Μείναμε περίπου δύο μήνες, 45-50 μέρες. Μου θύμισε πολύ την δική μου πόλη - θορυβώδη, πολύχρωμη, ενδιαφέρουσα, φωναχτή. Ένιωσα σαν το σπίτι μου.
Αγγελική Παπούλια: Κι ο Μάχντι, ο σκηνοθέτης, μου το έχει πει πολλές φορές αυτό: νιώθει σαν το σπίτι του. Βέβαια εκείνος έχει κάνει την Αθήνα και το δεύτερο σπίτι του - ή μάλλον το τρίτο, γιατί μένει και στη Δανία. Πάντως μένει αρκετούς μήνες το χρόνο στην Κυψέλη κι έχει συνδεθεί πολύ με την Ελλάδα, νιώθει πολύ κοντά με τους Έλληνες. Νομίζω ότι φαίνεται και στην ταινία αυτό κι έχει να κάνει και με την προηγούμενη ερώτηση σου. Δεν αποτυπώνει την Αθήνα τουριστικά. Δεν την κοιτά σαν ξένος. Για αυτό καταφέρνει και πιάνει ακριβώς την ενέργεια της. Ακόμα και σε όσα δεν είναι «φωτογενή». Όπως αυτή την υπόγεια αίσθηση βίας. Το καζάνι που βράζει κι όλοι τρέχουμε να επιβιώσουμε τη μέρα μας, στην ουσία μόνοι μας ανάμεσα σε εκατομμύρια. Γεννήθηκα στην Αθήνα την ξέρω πολύ καλά, την αγαπώ. Αλλά υπάρχει αυτή η αίσθηση, αυτή η ενέργεια που παραμονεύει κάτω από την επιφάνεια, ότι κάτι κακό μπορεί να ξεσπάσει ανά πάσα στιγμή. Κι ο Μαχντί το συλλαμβάνει αυτό με την κάμερα του.
Ναι, δεν είμαι σίγουρη ότι ένας οδηγός λεωφορείου θα σταματούσε ποτέ στην Αθήνα για να βοηθήσει έναν τραυματισμένο μετανάστη. Δυστυχώς. Μακάρι να κάνω λάθος.
Αγγελική Παπούλια: Κι εγώ το σκέφτηκα αυτό βλέποντας τη σκηνή. Ήταν η μόνη στιγμή που σκέφτηκα «αυτά συμβαίνουν μόνο στο σινεμά» (γελάει πικρά).
Νομίζω ότι ήταν πολύ σημαντικό που βρεθήκαμε στις Κάννες. Το μήνυμα ήταν "Είμαστε εδώ. Υπάρχουμε."...»
Ήμασταν στην πρεμιέρα σας στις Κάννες όπου σηκώσατε την Παλαιστινιακή σημαία στο κατάμεστο θέατρο και στην Κρουαζέτ. Πώς βιώσατε εσείς το να βρίσκεστε εδώ σε μία τέτοια στιγμή στην Ιστορία;
Μαχμούντ Μπακρί: Ήταν πολύ συγκινητικό να βλέπει κανείς τις αντιδράσεις του κοινού. Ένιωσα πολύ περήφανος που εκπροσώπησα τη χώρα μου, ειδικά γνωρίζοντας ότι αυτή ήταν η μόνη παλαιστινιακή ταινία στο πρόγραμμα του φεστιβάλ. Νομίζω ότι ήταν πολύ σημαντικό που πήγαμε στις Κάννες. Το μήνυμα ήταν «Είμαστε εδώ. Υπάρχουμε.»
Αράμ Σαμπάχ: Συμφωνώ αλλά ταυτόχρονα είναι επώδυνο να ζεις μία διπλή ζωή. Oπως καταλαβαίνετε, σήμερα, μετά τα γεγονότα της «7 Οκτωβρίου», όλα πρέπει να επανασυστηθούν. Η βαρβαρότητα έχει βγει μπροστά και η αιματοχυσία στην Γάζα είναι το αντίτιμο της. Οπότε, γνωρίζεις ότι στη Γάζα κάθε μέρα, κάθε στιγμή κόσμος πεθαίνει κι εσύ είσαι στις Κάννες και χαίρεσαι το χειροκρότημα. Κάθε φορά που βγαίνω από τη χώρα παίρνω και τις ενοχές μου στις αποσκευές μου. Ναι είμαι εδώ με μία παλαιστινιακή ταινία με δυνατό μήνυμα, ναι προσπαθώ να στηρίξω τον αγώνα μας ακόμα και μέσα από μια συνέντευξη, αλλά ταυτόχρονα νιώθω σαν εγώ να είμαι ασφαλής, ενώ όλοι οι άλλοι κινδυνεύουν. Οτι έχω εγκαταλείψει όλα όσα συμβαίνουν εκεί, ότι το έχω σκάσει. Όμως, στην πρεμιέρα, όταν σηκώσαμε τη σημαία της Παλαιστίνης κι όλο το θέατρο χειροκροτούσε, ένιωσα ότι ο κόσμος κατάλαβε, οι θεατές συνδέθηκαν πραγματικά. Οπότε άξιζε τον κόπο, ήταν υπέροχα. Γιατί νομίζω ότι όλοι είμαστε άνθρωποι. Κι αυτή την ιστορική σκηνή πρέπει να δούμε αν θα διασώσουμε την ανθρωπιά μας - αυτή διακυβεύεται.
Αγγελική Παπούλια: Ναι, γιατί το σινεμά είναι ένα πολύ μεγάλο όπλο. Βλέποντας μια ταινία θεατές που ζουν και στην πιο μακρινή γωνιά της γης θα δουν ιστορίες από τον τόπο σου, ίσως για πρώτη φορά στη ζωή τους, και θα καταλάβουν τι συμβαίνει - με έναν τρόπο που οι ειδήσεις δεν το κάνουν. Γιατί το σινεμά είναι συναίσθημα, είναι βιωματικό. Το σινεμά είναι κάτι που μάς ενώνει όλους.
Η τέχνη γίνεται από ανθρώπους, αφορά τους ανθρώπους, οπότε είναι εξ ορισμού πολιτική. Αν δεν είναι, δεν είναι τέχνη.» | Αγγελική Παπούλια
Από την άλλη πλευρά, ίσως το γνωρίζατε: αν η ταινία παιζόταν στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα κι όχι στο Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών, αν προβαλλόταν στο Palais, δε θα σας επέτρεπαν να φέρετε τη σημαία, ή να φοράτε την κονκάρδα. Γιατί το φεστιβάλ Καννών αποφάσισε να απαγορεύσει κάθε πολιτική δήλωση. Και αναρωτιέμαι: είναι δυνατόν να είναι ένα κινηματογραφικό φεστιβάλ απολιτίκ; Μπορεί να είναι το σινεμά μη-πολιτικό;
Μαχμούντ Μπακρί: Τι να σας πω - για εμάς όχι. Ζω κι εργάζομαι και αναπνέω και παρατηρώ και βλέπω και σκέφτομαι σε μία χώρα που κάθε στιγμή κάτι συμβαίνει. Όλα γύρω μου είναι πολιτικά. Όλα όσα συμμετέχω είναι πολιτική. Είναι δυνατόν να γυρίζω ταινίες που δεν είναι πολιτικές; Αλλά, από την άλλη, τι δεν είναι πολιτικό; Από τη στιγμή που παρατηρείς τη ζωή, σε κάθε γωνιά του πλανήτη, κι έχεις άποψη για τη ζωή, είσαι πολιτικό ον - σωστά;
Αράμ Σαμπάχ: Γεννήθηκα σε μια χώρα που βράζει - φύσει και θέσει λοιπόν γεννιόμαστε μέσα στην πολιτική της. Από την άλλη, κι εγώ συμφωνώ: το να είσαι άνθρωπος που ζει σε κοινωνίες σε κάνει πολίτη. Οπότε όλα είναι πολιτική. Καταλαβαίνω τι δύσκολη θέση που έρχονται τα μεγάλα φεστιβάλ, αλλά νομίζω ότι κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλο μας. Οι Κάννες γιορτάζουν το σινεμά. Και το σινεμά είναι τέχνη και η τέχνη εξ’ ορισμού εκφράζει κάτι - οπότε είναι πολιτική. Δεν φέραμε τη σημαία στις Κάννες και την ανεμίσαμε για να ξεκινήσουμε πόλεμο. Πρώτοι εμείς θα θέλαμε να μην νιώθουμε την ανάγκη να σηκώνουμε την παλαιστινιακή σημαία στις αίθουσες. Να είμαστε εδώ με τις ταινίες μας και να τις γιορτάζουμε και να ποζάρουμε στο κόκκινο χαλί. Αυτό θα γινόταν αν ο κόσμος που ζούσαμε ήταν δίκαιος. Όμως δεν είναι. Από την μία δεν κάνουμε κάτι για να αποκατασταθεί η δικαιοσύνη για τον παλαιστινιακό λαό, κι από την άλλη δε θέλουμε να μας το θυμίζεις κιόλας; Για αυτό σηκώνουμε τη σημαία. Όπως είπε κι ο Μαχμούντ: «υπάρχουμε». Δεν μπορείς να αγνοείς ότι υπάρχουμε.
Αγγελική Παπούλια: Αυτό ακριβώς που λέει ο Αράμ: η τέχνη γίνεται από ανθρώπους, αφορά τους ανθρώπους, οπότε είναι εξ ορισμού πολιτική. Αν δεν είναι, δεν είναι τέχνη. Η καρδιά του σινεμά είναι ο άνθρωπος και οι ιστορίες του. Μιλάει για την ανθρωπότητα και τα προβλήματα της. Πώς μπορούμε να προσποιηθούμε ότι αυτό δεν είναι πέρα για πέρα πολιτικό;
Ζω κι εργάζομαι κι αναπνέω και παρατηρώ και βλέπω και σκέφτομαι σε μία χώρα που κάθε στιγμή κάτι συμβαίνει. Ολα γύρω μου είναι πολιτικά. Αλλά, από την άλλη, τι δεν είναι πολιτικό; Από τη στιγμή που παρατηρείς γύρω σου, σε κάθε γωνιά του πλανήτη, κι έχεις άποψη για τη ζωή, είσαι πολιτικό ον - σωστά;» | Μαχμούντ Μπακρί
Δύσκολη ερώτηση για να απαντηθεί σε μία κινηματογραφική συνέντευξη, αλλά εσείς τι θα ευχόσασταν να συμβεί στη Γάζα; Ποιο είναι το όνειρο σας;
Μαχμούντ Μπακρί: Να σταματήσει η γενοκτονία. Να φύγουν από τη Γάζα. Να μάς αφήσουν ήσυχους. Get the fuck out. Δεν είμαστε κάτι εξωγήινο οι Παλαιστίνιοι. Είμαστε απλώς άνθρωποι. Θέλουμε πίσω την αξιοπρέπειά μας. Ζητάμε αξιοπρέπεια και ελευθερία. Νομίζω ότι δεν ζητάμε πολλά.
Αράμ Σαμπάχ: Θα ήθελα να ξυπνήσω μια μέρα και να είχε γυρίσει ο χρόνος πίσω, 8 δεκαετίες, και να μην είχαμε επιτρέψει να συμβεί ποτέ όλο αυτό. Γιατί τώρα αισθάνομαι ότι δε θα τελειώσει ποτέ. Δε θα τελειώσει ο πόλεμος, δε θα τελειώσει, δε θα τελειώσει. Πώς θα τελειώσει; Τι άλλο περιμένει να δει ο υπόλοιπος κόσμος για να μάς βοηθήσει; Το τραύμα στη Γάζα είναι πολύ βαθύ. Θα ευχόμουν απλώς… μια φυσιολογική ζωή. Που ο κόσμος πηγαίνει στις δουλειές του, στέλνει τα παιδιά του να σπουδάσουν, γελάνε, χαίρονται, γυρίζουν ταινίες.
Το «Σε μια Αγνωστη Χώρα» κυκλοφορεί στις ελληνικές αίθουσες την Πέμπτη 20 Μαρτίου από την Filmtrade