Η ταινία
Εξ αιτίας της εμπλοκής του σε συμμορία, ο 15χρονος Ντιντιέ υποχρεώνεται να εγκαταλείψει τη γειτονιά του σε ένα δύσκολο προάστιο του Παρισιού και να ζήσει με τον αδερφό του, που δουλεύει ως θυρωρός στο Παρίσι, έχοντας αφήσει πίσω τις φασαρίες της δικής του νιότης. Οσο ευνοϊκό κι αν φαίνεται το νέο του περιβάλλον, θα καταφέρει ο Ντιντιά να ωριμάσει και να ξεφύγει από τη νοοτροπία του γκέτο;
Ο σκηνοθέτης
Ο Βασίλης Δογάνης μεγάλωσε στο Παρίσι και σπούδασε φιλοσοφία στην Ecole Νormale Σupérieure. Εζησε 3 χρόνια και στην Ιαπωνία όπου ήταν βοηθός σκηνοθέτη του Ζαν-Πιερ Λιμοζέν για την ταινία του «Young Yakuza» (Κάννες 2007). Γύρισε και ένα ντοκιμαντέρ πάνω σ’ ένα γιαπωνέζικο συγκρότημα ραπ («Kami Hito E – On The Edge», 2009). Το πρώτο του σενάριο μεγάλου μήκους, «Entre les Lignes» («Lifelined») επιλέχτηκε από το Talent Project Market της Berlinale 2010 και κέρδισε το Development Fund του Φεστιβάλ της Amiens (FADS) την ίδια χρονιά. Το 2011 επιλέχτηκε από την residency του Binger Director's Lab στο Αμστερνταμ και σκηνοθέτησε την πρώτη του μυθοπλαστική ταινία μικρού μήκους, «Le Gardien de son Frère» («His Brother's Keeper»), που διαγωνίστηκε στο Φεστιβάλ Premiers Plans της Angers του 2012 στην κατηγορία γαλλικών ταινιών. Αυτόν τον καιρό, ετοιμάζει μια ταινία μεγάλου μήκους, «Le Temps des Émeutes» («Time of the Riots»), με την παραγωγό εταιρεία Elzévir Films, πάνω στα επεισόδια που ξέσπασαν το 2005 στα γαλλικά προάστια.
Τρεις ερωτήσεις για το «His Brother’s Keeper»
Ποια ήταν η αφορμή ή η σκέψη που σας οδήγησε να κάνετε την ταινία σας;
Εχοντας μεγαλώσει ως ξένος στη Γαλλία, μ᾽ενδιαφέρουν εκείνα τα κοινωνικά στρώματα που έχουν ν᾽αντιμετωπίσουν, πέρα από τα κοινά προβλήματα όλων, και την περιθωριοποίηση, τον κοινωνικό αποκλεισμό και τον ρατσισμό. Παράλληλα, αυτά τα στρώματα, που αποτελούνται κυρίως από μετανάστες με πολύπλοκες ταυτότητες, υποφέρουν επιπλέον και από την έλλειψη αναγνώρισης του πολιτιστικού τους πλούτου από την κοινωνία «υποδοχής». Αυτές οι δυσκολίες έχουν και επιπτώσεις στις οικογενειακές σχέσεις: στα προάστια του Παρισιού, τα περισσότερα παιδιά μεγαλώνουν χωρίς πατέρα – μια κατάσταση που γνώρισα και εγώ. Η απουσία ισχυρών ανδρικών προτύπων οδηγεί τους εφήβους να είναι εξαιρετικά παρατηρητικοί: προσπαθούν να φτιάξουν το δικό τους ανδρικό πρότυπο με βάση τις συμπεριφορές, τις κινήσεις, τις εκφράσεις που ανακαλύπτουν γύρω τους, σαν να ήταν μόνιμοι ηθοποιοί που φτιάχνουν έναν πλαστό χαρακτήρα αντλώντας στοιχεία από το περιβάλλον τους και από τη φαντασία τους.
Το παράδοξο είναι ότι παρόλη τη σκληρότητα της ωμής πραγματικότητας, η ζωή στα προάστια είναι ταυτόχρονα ένα μόνιμο role playing game, γεμάτο μπλόφες και μυθοπλασίες. Η μίμηση και οι υποκριτικές ικανότητες παίζουν σημαντικότατο ρόλο για την επιβίωση. Σε μία κεντρική σκηνή της ταινίας μου, ο (μαύρος) έφηβος πρωταγωνιστής «μαθαίνει» ένα (λευκό) παιδί που μόλις έφτασε στη γειτονιά τους κωδικούς του γκέτο για μη γίνεται θύμα.
Ηθελα να εξερευνήσω αυτή την εισβολή της μυθοπλασίας στην πραγματικότητα, που αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό του κόσμου των προαστίων, που συνήθως αντιμετωπίζονται με αρνητική μονομέρεια.Επίσης μ' ενδιέφερε πάρα πολύ η σχέση δύο αδερφών που κατά κανόνα είναι οριζόντια και ισότιμη, σε αντίθεση με τη σχέση γονιών και παιδιών, που είναι κάθετη, δηλαδή ιεραρχική.
Στις μονογονεϊκές οικογένειες όμως, ο ρόλος του γονέα μοιράζεται και στα παιδιά: η μεταξύ τους σχέση παύει να είναι απλά οριζόντια για να γίνει και κάθετη. Ετσι δημιουργείται ένας διακριτικός ανταγωνισμός για το ποιό από τα αδέρφια θα παίξει το ρόλο του γονέα, του πραγματικού γονικού προτύπου της οικογένειας, σε όλη του την πολυπλοκότητα. Τελικά, η ταινία μου μπορεί να ερμηνευτεί και ως μια παραλλαγή της κάθετης και οριζόντιας σχέσης δύο αδερφών, μείγμα στοργής, έγνοιας, κηδεμονίας και κυριαρχίας.
Πώς θα την περιγράφατε σε κάποιον που θα σας ρωτούσε τι είναι η ταινία σας;
Η ταινία μου περιγράφει τη σχέση δύο ετεροθαλών μαύρων αδερφών μεγαλωμένα σε ένα σκληρό προάστιο του Παρισιού. Ενώ στο παρελθόν ο μεγάλος αδερφός είχε κακή επιρροή πάνω στον μικρό, και κάποια ευθύνη στα μπλεξίματα του μικρού με συμμορίες, πρέπει τώρα να τον φροντίσει βγάζοντάς τον από το αρνητικό του περιβάλλον και να τον βοηθήσει να ωριμάσει. Θα φανεί όμως πως ο μεγάλος αδερφός δεν έχει ξεκόψει τελείως από τις δικές του κακές συνήθειες, και πως η επανένωση των δύο αδερφών θα γίνει αφορμή να ωριμάσει και ο μεγάλος, ανατρέποντας τους ρόλους τους: ο μικρός αδερφός γίνεται «ο φύλακας του αδερφού του» («His Brother's Keeper»), που εργάζεται ως φύλακας (gardien) πολυκατοικίας. Αυτήν ακριβώς την απορία του ποιός είναι τελικά φύλακας ποιού υπαινίσσεται και ο γαλλικός τίτλος της ταινίας μου («Le Gardien de son Frère»).
Εκτός από τη χρονική διάρκεια μιας ταινίας, ο προσδιορισμός «μικρού μήκους» ορίζει κάτι άλλο κατά τη γνώμη σας; Και γιατί ναι ή όχι;
Το «μικρό μήκος» επηρεάζει τη δραματουργική ισορροπία και τη δομή των ταινιών μικρού μήκους. Ξέρει κανείς από την αρχή ότι δεν είναι δυνατόν να αναπτυχθούν οι χαρακτήρες τόσο όσο σε μια ταινία μεγάλου μήκους, και ότι η δράση δεν πρέπει να είναι εξαιρετικά πολύπλοκη. Ετσι δημιουργείται μια ιδιότυπη αισθητική «μικρού μήκους», που μοιάζει με την αισθητική της νουβέλας σε σχέση με το μυθιστόρημα: ένα βασικό γεγονός, ένα κεντρικό αίσθημα, μια αίσθηση – και πολλοί υπαινιγμοί. Ομως ο μινιμαλισμός που απαιτεί η ταινία μικρού μήκους είναι το ίδιο δύσκολο να επιτευχθεί όσο και μια ταινία μεγάλου μήκους.
info
Σκηνοθεσία, Σενάριο: Βασίλης Δογάνης / Παραγωγός: Μπρουνό Ναόν, Zadig Films / Φωτογραφία: Ολυμπία Μυτιληναίου / Ηχος: Ζαν-Μπαρτελεμί Βελέ / Μοντάζ: Ορελιέν Γκεγκάν / Μουσική: Νικολά Γκιγκού / Πρωταγωνιστούν: Κρίστοφερ Μπεσερό, Μούσα Μανσαλί, Μελοντί Λε Μπιάν, Λούκα Ασέρμπο
Μάθετε πληροφορίες και δείτε υλικό των ταινιών όλων των φετινών υποψηφίων του Φεστιβάλ Δράμας εδώ.
Δείτε παρακάτω το τρέιλερ του «His Brother’s Keeper»
Δείτε εδώ την προηγούμενη μικρού μήκους ταινία του Βασίλη Δογάνη, «Kami Hito E – On The Edge»
