Σημαντική σημείωση: Η προβολή του «Vertigo», λόγω αυξημένης πιθανότητας βροχής, αναβλήθηκε για τη Δευτέρα, 16 Ιουλίου, στις 21.00, στο Cine Ανεσις
Ο Αλφρεντ Χίτσκοκ φοβόταν τα ύψη, την αστυνομία και τις ίδιες του τις ταινίες γιατί ποτέ δεν ήταν απόλυτα έτοιμος για την αντιμετώπιση που θα λάμβαναν από το κοινό. Από την άλλη πλευρά όμως, ο ίδιος αποθέωνε την αίσθηση του φόβου μέσα από τη δημιουργία του, εφεύρισκε νέους τρόπους για να δημιουργεί σασπένς και έδινε διέξοδο μέσω των ηρώων του στις δικές του υπερμεγέθεις ανησυχίες. Ο Χίτσκοκ δεν ήταν απλά ο άρχοντας της αγωνίας, ήταν ένας φετιχιστής του φόβου και δε δίσταζε να το αποκαλύπτει σε κάθε του νέα ταινία.
Ο «Δεσμώτης του Ιλίγγου» δεν ήταν η μεγάλη του επιτυχία. Δεν ήταν καν μια ταινία που μπορούσε, έστω και μερικώς, να επικοινωνήσει με το αμερικανικό κοινό της εποχής. Ηταν μια ταινία ιντριγκαδόρικη, τολμηρή, σκοτεινή, απρόσμενα ερωτική και γεμάτη ηθικές γκρίζες ζώνες, σχεδόν αδιανόητες για τον mainstream κινηματογράφο των 50ς. Εξήντα χρόνια μετά ωστόσο και έπειτα από αμέτρητες λίστες για τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών, όπου η ταινία φιγουράρει στις υψηλότερες θέσεις, κάτι έχει προφανώς αλλάξει.
Με αφορμή την συμπλήρωση 60 χρόνων από την κυκλοφορία της ταινίας και την επετειακή προβολή της ψηφιακά ανακαινισμένης κόπιας της ταινίας στις 16 Ιουλίου στο Cine Ανεσις στο τελευταίο για τη φετινή σεζόν Flix it στη Στέγη, επιστρέφουμε εκ νέου στον κόσμο του «Δεσμώτη του Ιλίγγου» για να εξερευνήσουμε το παρελθόν της δημιουργίας του, να ανακαλύψουμε τι ακριβώς δεν λειτούργησε τότε και να εξετάσουμε τον τρόπο με τον οποίο το κινηματογραφικό σήμερα εξακολουθεί να επηρεάζεται από την «καλύτερη ταινία όλων των εποχών».
Αυτές είναι οι 60 σημειώσεις που αξίζει να διαβάσει κανείς αναφορικά με την ιστορία, το παρασκήνιο, την ουσία και την κληρονομιά της πιο χαρακτηριστικής ίσως ταινίας του Αλφρεντ Χίτσκοκ.
«Μη μ΄αφήνεις, Σκότι. Μείνε μαζί μου»
«Πάντα»
01. Η παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας πραγματοποιήθηκε στις 9 Μαΐου του 1958.
02. Η κριτική του Variety για την ταινία αναφέρει ότι «η μαεστρία του Χίτσκοκ είναι εμφανής σε όλη την διάρκεια, όμως δεν μπορεί να ξεπεράσει το γεγονός ότι το πρώτο μισό της ταινίας είναι πολύ αργό και πολύ μεγάλο. Δεν υπάρχει λόγος να αφιερώσει κανείς 128 λεπτά σε κάτι που είναι απλά το μυστήριο μιας δολοφονίας. Παρόλα αυτά, η επιτυχία στο box office είναι εγγυημένη».
03. Αντίστοιχα, το βρετανικό «Sight and Sound» έγραψε τότε για την ταινία: «Ενα κυνηγητό στην οροφή, μια μάχη στο καμπαναριό μιας εκκλησίας και λίγα καυστικά σχόλια στο στυλ του "Σιωπηλού Μάρτυρα" από έναν αυστηρό, υποστηρικτικό γυναικείο ρόλο θυμίζουν πράγματα που ο Χίτσκοκ έχει ήδη κάνει στο παρελθόν και μάλιστα με πολύ περισσότερο νεύρο. Εχουμε συνηθίσει τον Χίτσκοκ να επαναλαμβάνεται, μόνο που εδώ το κάνει σε αργή κίνηση.»
Οι Αλφρεντ Χίτσκοκ, Τζέιμς Στιούαρτ και Κιμ Νόβακ στην πρεμιέρα της ταινίας στο Σαν Φρανσίσκο.
04. Ειρωνικά, το 2012 ο «Δεσμώτης του Ιλίγγου» έριξε τον «Πολίτη Κέιν» από την πρώτη θέση της δεκαετούς λίστας του «Sight and Sound» για τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών.
05. Ο Ορσον Ουέλες παρεμπιπτόντως είχε δηλώσει ότι η ταινία «είναι ακόμα χειρότερη κι από τον "Σιωπηλό Μάρτυρα"».
06. Τελικά η ταινία αποτέλεσε μια μεγάλη εισπρακτική αποτυχία.
07. Η εισπρακτική αποτυχία της ταινίας ήταν ο λόγος που ο Χίτσκοκ δε δούλεψε ποτέ ξανά με τον Τζέιμς Στιούαρτ, θεωρώντας τον «πολύ μεγάλο» για να τραβήξει το ευρύ κοινό στο σινεμά. Επειδή δε δεν μπορούσε να του πει ευθέως ότι δε θα ξανασυνεργαστούν, καθυστέρησε το γύρισμα του «Στη Σκιά των Τεσσάρων Γιγάντων» μέχρι τη στιγμή που ο Στιούαρτ δεν ήταν πια διαθέσιμος λόγω άλλων υποχρεώσεων.
08. Πάντως και οι κριτικοί της εποχής ανέφεραν την ηλικία του Τζέιμς Στιούαρτ ως έναν από τους κύριους λόγους της αποτυχίας της ταινίας, θεωρώντας τον πολύ μεγάλο για να υποδυθεί τον γόη πρωταγωνιστή.
09. Ο Στιούαρτ ήταν 49 χρονών όταν γύριζαν την ταινία. Η Νόβακ ήταν μόλις 24, ανεβάζοντας την διαφορά της ηλικίας τους στα 25 χρόνια.
Τζέιμς Στιούαρτ και Κιμ Νόβακ στα γυρίσματα της ταινίας.
10. Ο «Δεσμώτης του Ιλίγγου» ήταν τελικά υποψήφιος για 2 Οσκαρ, Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης και Ηχου. Δεν κέρδισε κανένα από τα δύο.
11. Συμμετείχε ωστόσο στο 6ο Φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν, όπου ο Αλφρεντ Χίτσκοκ κέρδισε το Αργυρό Κοχύλι Σκηνοθεσίας εξ-ημισείας με τον Μάριο Μονιτσέλι για το «Ο Κλέψας του Κλέψαντος» και ο Τζέιμς Στιούαρτ το Βραβείο Αντρικής Ερμηνείας εξ-ημισείας με τον Κερκ Ντάγκλας για τους «Βίκινγκς» του Ρίτσαρντ Φλάισερ.
12. Ο «Δεσμώτης του Ιλίγγου» είναι η πρώτη ταινία που χρησιμοποίησε το λεγόμενο «dolly zoom» (όπου το ζουμ προσαρμόζεται για να διατηρήσει σταθερό το αντικείμενο στο κέντρο της οθόνης όσο η κάμερα απομακρύνεται από αυτό ή το πλησιάζει) για να αποδώσει την αίσθηση ακροφοβίας του Σκότι.
13. Τελικά, η σκηνή κόστισε 19.000 δολάρια. Στην ταινία, διαρκεί απλά μερικά δευτερόλεπτα.
14. Ο Χίτσκοκ ήθελε να χρησιμοποιήσει το «dolly zoom» από την «Ρεβέκκα», όμως οι τεχνολογικοί περιορισμοί της εποχής δεν το κατέστησαν εφικτό.
15. Η ιδέα του εφέ προήλθε από όταν ο Χίτσκοκ λιποθύμησε σε ένα πάρτι.
Αφίσα της ταινίας από τον Λορέν Ντουριέ και την καλλιτεχνική επιμέλεια της Mondo.
16. Ο Χίτσκοκ χρησιμοποίησε ξανά αυτή την τεχνική στο «Μάρνι», ενώ, ως φόρο τιμής, ο Στίβεν Σπίλμπεργκ τον ακολούθησε στα «Σαγόνια του Καρχαρία», το «Ε.Τ., ο Εξωγήινος» και στην «Τελευταία Σταυροφορία» του Ιντιάνα Τζόουνς.
17. Aλλες ταινίες που χρησιμοποίησαν το dolly zoom είναι «Τα Καλά Παιδιά», «Το Μίσος», «Ο Αρχοντας των Δαχτυλιδιών» αλλά και «Ο Βασιλιάς των Λιονταριών».
18. Σύμφωνα βέβαια με τον βοηθό παραγωγής Χέρμπερτ Κόουλμαν, δεν εφηύρε ο Χίτσκοκ την επίμαχη τεχνική αλλά ο Ιργουιν Ρόμπερτς, ένας από τους βοηθητικούς cameramen. «Δεν έλαβε ποτέ επίσημο credit στον «Δεσμώτη του Ιλίγγου» γιατί τελικά αυτό το απέδωσαν σε έναν άλλον κοντινό μας φίλο, τον Γουάλας Κέλι, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για όλες τις διαδικασίες στο σετ.»
19. Η ταινία βασίζεται στο λογοτεχνικό «D’entres les morts» των Πιερ Μπουαλό και Τομά Ναρσεζάκ, των συγγραφέων που έγραψαν και το βιβλίο στο οποίο βασίστηκαν «Οι Διαβολογυναίκες» του Ανρί-Ζορζ Κλουζό.
20. Μάλιστα, ακριβώς επειδή οι «Διαβολογυναίκες» αποτελούσαν ένα πρότζεκτ που επιθυμούσε και ο Χίτσκοκ (αλλά ο Κλουζό πρόλαβε την εξασφάλιση των δικαιωμάτων), όταν κυκλοφόρησε το επόμενο βιβλίο των Μπουαλό και Ναρσεζάκ, ο Χίτσκοκ ζήτησε μια μετάφραση της σύνοψης πριν ακόμα το βιβλίο μεταφραστεί στα αγγλικά. Η συνέχεια είναι απλά Ιστορία.
Αλφρεντ Χίτσκοκ και Κιμ Νόβακ στα γυρίσματα της ταινίας.
21. Η ταινία γυρίστηκε ως «From Among the Dead», ονομασία που αποτελεί και την κυριολεκτική αγγλική μετάφραση του αυθεντικού γαλλικού τίτλου. Πριν καταλήξει ως «Vertigo» όμως, συζητήθηκαν και οι ακόλουθες εναλλακτικές: «Η τρελη Καρλόττα», «Το πρόσωπο στην σκιά», «Κυριευμένος από έναν Ξένο». Το πρώτο δε προσχέδιο του σεναρίου είχε τον τίτλο «Darkling I Listen».
22. Ο Χίτσκοκ μετέφερε την δράση της ιστορίας από το Παρίσι στο Σαν Φρανσίσκο. Θεώρησε ότι οι συνεχείς εναλλαγές του τοπίου με τους λόφους και τις απότομες κατηφόρες ταίριαζε με τις θεματικές του ιλίγγου και της ακροφοβίας του Σκότι.
23. Το όνομα «Μαντλίν» είναι το μόνο που διατηρήθηκε όπως είναι στο βιβλίο.
24. Αντιθέτως, το «Ρενέ» μετατράπηκε σε Τζούντι, επιλογή περίεργη αν αναλογιστεί κανείς ότι «Renée» στα γαλλικά θα πει «Αναγεννημένη».
25. Επικοινωνώντας καλύτερα την γαλλική προέλευση του έργου, το Cahiers du Cinema στάθηκε πολύ φιλικό απέναντι στον «Δεσμώτη του Ιλίγγου» από την αρχή.
26. «Η εσωτερική φύση της ταινίας λένε ότι αηδίασε τους Αμερικανούς. Οι Γάλλοι κριτικοί, αντιθέτως, φαίνεται να την καλωσορίζουν θερμά. Οι συνάδελφοί μας έχουν χαρίσει πια στον Χίτσκοκ την θέση που εμείς στο Cahiers πάντα κρατούσαμε για αυτόν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τώρα να έχουμε στερηθεί τη χαρά της υπεράσπισής του» έγραψε ο Ερίκ Ρομέρ (ναι, ο Ερίκ Ρομέρ) στο αντίστοιχο τεύχος του περιοδικού.
27. Η λέξη «vertigo» αναφέρεται στην ταινία μόνο μια φορά στην αρχή, όταν ο Σκότι συζητά με την Μιτζ.
28. Οταν πρωτοπροβλήθηκε η ταινία, μεγάλη συζήτηση ξεκίνησε σχετικά με την επιλογή των λέξεων καθώς οι ειδικοί υποστήριζαν – δικαιολογημένα σε σημαντικό βαθμό – ότι η ταινία βοηθά στη σύγχυση των εννοιών «ίλιγγος», «ακροφοβία» και «υψοφοβία».
29. Ο ρόλος της Κιμ Νόβακ αρχικά προοριζόταν για την Βέρα Μάιλς, η οποία τελικά συμμετείχε ως Λάιλα Κρέιν στην «Ψυχώ» δύο χρόνια μετά. Δυστυχώς, η αγαπημένη του Χίτσκοκ και μόνιμα πρώτη επιλογή του, Γκρέις Κέλι, είχε ήδη γίνει πριγκίπισσα του Μονακό και είχε αποσυρθεί από την υποκριτική.
30. «Πήγε κι έμεινε έγκυος ακριβώς πριν τον ρόλο που θα την μετέτρεπε σε σταρ» δήλωσε στον Τριφό για την Μάιλς ο ίδιος ο Χίτσκοκ, όπως καταγράφηκε στο εξαιρετικά ενδιαφέρον και υψίστης κινηματογραφικής σημασίας ντοκιμαντέρ «Hitchcock/Truffaut». «Μετά από αυτό έχασα το ενδιαφέρον μου, δεν μπορούσα να βρω ξανά τον κατάλληλο ρυθμό για να συνεργαστούμε». Παρόλα αυτά, δέχτηκε να της δώσει έναν σημαντικό ρόλο στο «Ψυχώ», αν και φυσικά όχι αυτόν της Τζάνετ Λι.
31. Στο ίδιο ντοκιμαντέρ, αναφερόμενος στις θεματικές του φιλμ, ο Χίτσκοκ ομολογεί στον Τριφό ότι «παραδόθηκε σε ένα είδος νεκροφιλίας» και συνεχίζει: «για να το πούμε απλά, ο άνθρωπος θέλει να πέσει στο κρεβάτι με μία γυναίκα που έχει πεθάνει».
32. Σχετικά με τις εμμονές ενός σκηνοθέτη, ο Ντέιβιντ Φίντσερ συμπλήρωσε: «Αν νομίζεις ότι μπορείς να κρύψεις τα πραγματικά, κρυφά σου ενδιαφέροντα ή τις ευγενείς επιδιώξεις σου ή τον ενθουσιασμό σου για κάτι μέσα στις ταινίες σου, τότε είσαι τρελός. Και ο Χίτσκοκ ήταν από τους πρώτους που είπε ότι ‘θα πάω με αυτό που νιώθω, θα είμαι ο εαυτός μου’».
33. Το καμπαναριό της εκκλησίας Σαν Χουάν Μπαουτίστα, στο οποίο πραγματοποιείται και το φινάλε της ταινίας, «ζωγραφίστηκε» με προστέθηκε με την συνήθη matte paining τεχνική στο περιβάλλον της ταινίας, καθώς ανάμεσα στην επιλογή της τοποθεσίας και το γύρισμα, το πραγματικό καμπαναριό κατεδαφίστηκε λόγω σαθρών θεμελίων. Κανένα πρόβλημα, ο Χίτσκοκ έκανε το δικό του καμπαναριό ακόμα πιο ψηλό από το πραγματικό.
34. Ο «Δεσμώτης του Ιλίγγου» είναι επίσης η πρώτη ταινία που χρησιμοποίησε computer graphics. Αυτό συνέβη στους τίτλους αρχής που επιμελήθηκε ο Σολ Μπας.
35. Ο Σολ Μπας χρησιμοποιεί στους τίτλους σπείρες και επαναλαμβανόμενα μοτίβα, αντανακλώντας ουσιαστικά τις θεματικές του φιλμ.
36. Οταν η Κιμ Νόβακ διαφώνησε με τον Αλφρεντ Χίτσκοκ σχετικά με την επιλογή του εμβληματικού γκρι ταγιέρ που φορά στην ταινία, η ενδυματολόγος της ταινίας Ιντιθ Χεντ της εξήγησε ότι «ο Χιτς δημιουργεί έναν πίνακα όπου το κάθε χρώμα είναι το ίδιο σημαντικό όπως σε κάθε καλλιτέχνη»
37. Στην ταινία, ο Σκότι περιβάλλεται από κόκκινο ενώ η Μαντλίν, το αντικείμενο του πόθου του περιβάλλεται από το ακριβώς αντίθετο χρώμα, το πράσινο. Οσο οι πορείες τους μπερδεύονται το ίδιο συμβαίνει και με τα χρώματά τους: ο Σκότι δίνει στην Μαντλίν να φορέσει μια κόκκινη ρόμπα ενώ ο ίδιος φορά μία πράσινη μπλούζα.
38. Συγκεκριμένα για το περίφημο γκρι ταγιέρ, η Χεντ είπε ότι κατέληξαν σε αυτό το χρώμα ακριβώς επειδή θα ήταν περίεργο να το φοράει μια ξανθιά νέα γυναίκα.
Διαφημιστική κάρτα του 1958 για την ταινία.
39. Σε μια συνέντευξη στον βρετανικό Telegraph, η Νόβακ είπε σχετικά: Σκέφτηκα ότι γνωρίζει τι σκέφτομαι, επομένως θα βρίσκει κάποιο λόγο για τον οποίο όλο αυτό θα λειτουργήσει στο τέλος. Θα θέλει να νιώσω την ίδια άβολη αίσθηση που νιώθει και η Μαντλίν. Και φυσικά, έτσι άβολα πρέπει να νιώθει κι εκείνη γιατί στην πραγματικότητα είναι η Τζούντι και παίζει τον ρόλο μιας άλλης. Ολη αυτή η άσχημη διάθεση θα πρέπει να με βοηθήσει.»
40. Στην ίδια συνέντευξη, σχετικά με την φήμη του σκληρού σκηνοθέτη που ακολουθούσε τον Χίτσκοκ, η Νόβακ δήλωσε: «Ποτέ δεν με έκανε να νιώθω κατώτερη. Ποτέ δεν μου είπε ‘δεν το κάνεις σωστά’. Αυτό που έκανα εγώ ήταν να κοιτώ τον Τζίμι Στιούαρτ στα μάτια μετά το τέλος κάθε λήψης. Χρησιμοποιούσα τον Τζίμι για να συνεχίζω και να νιώθω ότι είμαι στο σωστό δρόμο. Ο Χίτσκοκ δεν έλεγε τίποτε για την δουλειά μου στην ταινία αλλά, από την άλλη, ούτε γκρίνιαζε.»
41. Ο ίδιος ο Χίτσκοκ βέβαια δήλωσε μερικά χρόνια μετά την ταινία ότι η Κιμ Νόβακ ήταν η λάθος επιλογή για τον ρόλο.
42. Σε εντελώς αντίθετο τόνο, ο Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο είπε για την επιλογή της Κιμ Νόβακ: «Βασικά πιστεύω ότι η ταινία ήταν τόσο καλή ακριβώς λόγο της Κιμ Νόβακ. Εδωσε στο φιλμ προσβασιμότητα, ζεστασιά κι έναν τραγικό αέρα.»
43. Μια ενδιαφέρουσα μαρτυρία σχετικά με τα παρασκήνια της ταινίας μεταφέρει ότι σε ερώτηση της Νόβακ σχετικά με τα κίνητρα των χαρακτήρων της, ο Χίτσκοκ απάντησε «Μην το ψάχνεις πολύ, είναι απλά μία ταινία.»
44. Η Production Code Administration, ο θεσμός που ήταν υπεύθυνος για την καταλληλότητα των ταινιών, αντέδρασε έντονα στην ηθική των ηρώων, όπως εκείνη παρουσιάζονταν στην ταινία. Για την ακρίβεια, ήθελαν να αφαιρεθούν αρκετές σκηνές που αναφέρονταν σε «ανήθικο σεξ», συζητήσεις μεταξύ του Σκότι και της Μιτζ που αφορούν το σουτιέν και την ερωτική ζωή της αλλά και κάθε στιγμή της απόπειρας αυτοκτονίας της Μαντλίν, στην οποία εμφανιζόταν το εσώρουχό της.
45. Ο Μπράιαν Ντε Πάλμα, γνωστός λάτρης του Χίτσκοκ, και ο Πολ Σρέιντερ, σεναριογράφος του «Obsession» του Ντε Πάλμα, δήλωσαν – όχι ότι δεν ήταν προφανές – ότι ο «Δεσμώτης του Ιλίγγου» έδωσε την έμπνευση για την δημιουργία της δικής τους ταινίας.
46. Ενας άλλος μεγάλος λάτρης της ταινίας και του Χίτσκοκ είναι και ο Ντέιβιντ Λιντς, ο οποίος μάλιστα το 2017 προλόγησε την προβολή του «Δεσμώτη του Ιλίγγου» στο IFC Center της Νέας Υόρκης. Φέρνοντας στο μυαλό και τις θεματικές του «Mulholland Drive», ο κοινός τόπος των δύο σκηνοθετών εύκολα αναδεικνύεται.
47. Στους φαν της ταινίας, προσθέστε και τον Ποντικομικρούλη, καθώς στην δεύτερη περιπέτειά του εμφανίζεται να παρακολουθεί το αριστούργημα του Χίτσκοκ στην τηλεόραση.
O Ποντικομικρούλης παρακολουθεί τον «Δεσμώτη του Ιλίγγου» στο «Stuart Little 2»
48.Ο «Δεσμώτης του Ιλίγγου» ανήκει στους «Πέντε χαμένους Χίτσκοκ», τις ταινίες δηλαδή των οποίων τα δικαιώματα ο σκηνοθέτης αγόρασε και πάλι για τον εαυτό του, με σκοπό να τα αφήσει ως κληρονομιά στην κόρη του. Για αυτό τον λόγο, κανείς δεν μπορούσε να δει την ταινία για δεκαετίες. Οι υπόλοιποι «Χαμένοι Χίτσκοκ» ήταν τα «Ο άνθρωπος που γνώριζε πολλά», «Σιωπηλός Mάρτυρας», «Η Θηλιά» και «Ποιος Σκότωσε τον Χάρι».
49.Οι Χαμένοι Χίτσκοκ και μαζί και ο «Δεσμώτης του Ιλίγγου» προβλήθηκαν ξανά στους κινηματογράφους το 1984, μετά από 30 χρόνια απουσίας.
50. Στην επανακυκλοφορία της ταινίας το 1984, η ταινία πήρε βαθμό καταλληλότητας «PG», το οποίο σημαίνει «Parental Guidance» και απλά προϋποθέτει την γονική συναίνεση για την παρακολούθηση της ταινίας.
Απόσπασμα κριτικής από την επανακυκλοφορία του 1984.
51. Pop Culture Alert! Στους «12 Πίθηκους» του Τέρι Γκίλιαμ, ο Χίτσκοκ έχει την τιμητική του με 24ωρη προβολή των καλύτερων ταινιών του, ανάμεσά τους φυσικά και του «Δεσμώτη του Ιλίγγου.»
52. Σε απόλυτη συμφωνία με την θεματική των κύκλων και των σπειρών, οι «12 Πίθηκοι» εμπνεύστηκαν την δημιουργία τους από το «La Jetée» του Κρις Μαρκέρ, ο οποίος με την σειρά του εμπνεύστηκε το φιλμ του από την ονειρική σκηνή του «Δεσμώτη του Ιλίγγου».
53. Το 1997 ο «Δεσμώτης του Ιλίγγου» προβλήθηκε σε αποκατεστημένη κόπια στο ιστορικό «Castro Theater» του Σαν Φρανσίσκο. Εκείνο το σαββατοκύριακο, έκανε τις περισσότερες εισπράξεις από κάθε άλλο σινεμά στις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Δεσμώτης του Ιλίγγου» / «Batman»
«Δεσμώτης του Ιλίγγου» / «Το Νησί των Καταραμένων»
«Δεσμώτης του Ιλίγγου» / «Toy Story 2»
54.Επιπλέον ταινίες που έχουν αποθέσει (τουλάχιστον οπτικό) φόρο τιμής στον «Δεσμώτη του Ιλίγγου»: o «Batman» του Τιμ Μπάρτον, το «Toy Story 2», to «Νησί των Καταραμένων» του Σκορσέζε.
55.Το μουσικό score του Μπέρναρντ Χέρμαν βασίζεται στο «Τριστάνος και Ιζόλδη» του Βάγκνερ, το οποίο αφηγείται ακόμη μία τραγική ιστορία αγάπης.
56.Λόγω της απεργίας των μουσικών που ξέσπασε στο Χόλιγουντ το 1958, κατά τη διάρκεια του post-production της ταινίας, ο Μπέρναρντ Χέρμαν δεν μπόρεσε να διευθύνει ο ίδιος την ορχήστρα κατά την ηχογράφηση. Η ορχήστρα έπρεπε να μετακινηθεί στο Λονδίνο, όπου πρόλαβε να λειτουργήσει για μιάμιση μέρα πριν και οι μουσικοί του Λονδίνου να συνταχθούν με τους Αμερικανούς συναδέλφους τους. Η ηχογράφηση ολοκληρώθηκε τελικά στη Βιέννη.
57. Ο Μάρτιν Σκορσέζε είπε για την ταινία και την μουσική της: «Η ταινία του Χίτσκοκ έχει να κάνει με την εμμονή, την κυκλική επιστροφή στο ίδιο σημείο ξανά και ξανά. Ακόμα και η μουσική του είναι χτισμένη πάνω σε σπείρες και κύκλους, ικανοποίηση και απόγνωση, Ο Χέρμαν κατάλαβε ακριβώς τι ήθελε ο Χίτσκοκ, ήθελε να φτάσει μέχρι την καρδιά της εμμονής.»
58. Ο Χίτσκοκ αγαπούσε τον ρεαλισμό αλλά απέφευγε το εξωτερικό γύρισμα εκτός αν ήταν απολύτως απαραίτητο. Ως αποτέλεσμα, για τις σκηνές στο Ernie’s (πραγματικό εστιατόριο της εποχής), δημιούργησε ένα σκηνικό-ρέπλικα του εσωτερικού χώρου, τον οποίο γέμισε με το αυθεντικό προσωπικό και τους θαμώνες του εστιατορίου!
59. Το 1989, ο «Δεσμώτης του Ιλίγγου» αναγνωρίστηκε από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου των Ηνωμένων Πολιτειών ως «μια ταινία πολιτισμικά, ιστορικά και αισθητικά σημαντική» και ψηφίστηκε προς διατήρηση στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου, την πρώτη χρονιά της λειτουργίας του.
60. Το διαμέρισμα του Σκότι υπάρχει στην πραγματικότητα και όντως προσφέρει μια φανταστική θέα στον κόλπο του Σαν Φρανσίσκο.
