O Bάση (Βασίλης) είναι ένας νεαρός Καρδιτσιώτης, που τα τελευταία 10-15 χρόνια ζει στο Αλικάντε της Ισπανίας. Φιλόδοξος κινηματογραφιστής, κάνει όνειρα για την μεγάλη καριέρα, αλλά δεν έχει καταφέρει να πουλήσει κανένα σενάριο. Δουλεύει στο πλυντήριο αυτοκινήτων του κολλητού του, ενός καπάτσου Ισπανού φαφλατά, που, αναλαμβάνοντας χρέη παραγωγού, τού μπολιάζει συνεχώς τις ελπίδες για το αμερικάνικο όνειρο, αλλά δεν καταφέρνει τίποτα για να βοηθήσει – μόνο να τον βουλιάζει περισσότερο στα χρέη. Οταν η μητέρα του, τού ζητάει να επιστρέψει στην Καρδίτσα για το Πάσχα, ο Βάση σκέφτεται ότι οι γονείς του είναι η τελευταία του ελπίδα: να πουλήσουν κάτι στρέμματα του παππού, να ξεχρεώσει, να κάνει την ταινία του. Υπάρχει μόνο ένα πρόβλημα: δεν έχει χρήματα για αεροπορικό εισιτήριο και ούτε ξέρει να οδηγεί το μηχανοκίνητο τροχόσπιτό του. Βάζει μια αγγελία και του απαντά η Αλε, μια 25χρονη σερβιτόρα που θέλει κι εκείνη να ταξιδέψει με έναν οικονομικό τρόπο στην Ελλάδα για το Πάσχα. Και να κάνει έκπληξη στον εραστή της – έναν Ελληνα που γνώρισε όταν αυτός ήρθε στην Ισπανία για δουλειά και πέρασαν μια παθιασμένη εβδομάδα μαζί. Βάση και Αλε ξεκινούν μία Οδύσσεια, ένα ταξίδι έξω και μέσα τους, που δεν θα τελειώσει ούτε όταν φτάσουν στον προορισμό τους.
H «Οδύσσεια του Βάση» είναι η ταινία που δεν περιμένεις κι όταν την συναντάς δεν μπορείς παρά να την αγαπήσεις σχεδόν κεραυνοβόλα. Οχι μόνο γιατί η μικρή ασπρόμαυρη και ατελής καρδιά της χτυπάει με τους ρυθμούς των περιπλανήσεων αγαπημένων σκηνοθετών ενός πραγματικά ανεξάρτητου σινεμά, αλλά γιατί πίσω από αυτό το ταξίδι αυτογνωσίας κρύβεται ένας πρωτοεμφανιζόμενος δημιουργός που θα θέλαμε πολύ να περιπλανηθούμε μαζί του στους χάρτες που τον οδήγησαν από την Καρδίτσα στην Αγγλία κι από εκεί στην Ισπανία.
Εχοντας κάνει την πρεμιέρα της στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το Νοέμβριο που μας πέρασε και υποψήφια για βραβείο Ιρις της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου στην νεοσύστατη κατηγορία Μεγάλου Μήκους Ελληνικής Μειοψηφικής Συμπαραγωγής, η «Οδύσσεια του Βάση» είναι κατεξοχήν βιογραφική, με τον τρόπο που είναι κάθε road movie που σέβεται τον εαυτό του ή τελικά και κάθε ταινία που, ειδικά σε αυτήν την περίπτωση, είναι αφιερωμένη σε όλες τις γιαγιάδες όλων όσων δούλεψαν για την κάνουν πραγματικότητα. Η συγκινητική ιστορία για τη δική του γιαγιά που αφηγείται στο Flix ο Βασίλης Παπαθεοχάρης είναι ενδεικτική ενός δημιουργού που μαθαίνει συνεχώς όσα χρειάζεται να ξέρει για τη ζωή κάνοντας σινεμά - που θέλουμε να βλέπουμε.
O Βασίλης Παπαθεοχάρης από τα γυρίσματα της ταινίας
Τι πρέπει να γνωρίζει κάποιος για τον Βασίλη Παπαθεοχάρη;
Οτι ζει για τον κινηματογράφο και επίσης αγαπάει, εμπιστεύεται και εκτιμά ό,τι μπορεί να του χαρίσει μια όμορφη στιγμή, μία ενδιαφέρουσα συζήτηση η απλά ένα χαμόγελο. Επίσης ξέρει πολύ καλά ότι πρέπει να περπάτα όσο το δυνατόν πιο αργά και σταθερά σε αυτό το σχοινί των 60, 70, 80 μέτρων χωρίς να κοιτάξει κάτω μιας και ήδη γνωρίζει ότι δεν υπήρχε και δεν θα υπάρξει ποτέ δίχτυ ασφαλείας.
Γιατί πιστεύετε ότι η Ισπανία έγινε η πατρίδα σας;
Πιστεύω ότι η πατρίδα μου είναι οποιοδήποτε μέρος ζω την κάθε στιγμή. Τα πρώτα 19 χρόνια της ζωής μου ήταν η Ελλάδα τα επόμενα 8 η Αγγλία, και τα τελευταία 14 η Ισπανία. Η αλήθεια όμως είναι ότι εδώ ωρίμασα επαγγελματικά, εδώ αγάπησα και εδώ μου δοθήκαν κάποιες επαγγελματικές ευκαιρίες για τις οποίες είμαι ευγνώμων. Εδώ με εμπιστεύτηκαν με κάποιον τρόπο.
Ποια είναι η πιο έντονη ανάμνηση που έχετε από τα χρόνια που ζούσατε στην Ελλάδα; Τι αναζητάτε πρώτο πράγμα κάθε φορά που επιστρέφετε;
Στην Ελλάδα είχα την τύχη να μεγαλώσω και να ζήσω τα παιδικά και εφηβικά μου χρόνια, οι αναμνήσεις των οποίων είναι αρκετά καλές, αλλά ως εκεί. Εχουν το δικό τους κομμάτι στην μνήμη μου αλλά προτιμώ να τις χρησιμοποιώ σε μικρές κατάλληλες δόσεις. Οταν επιστρέφω, εκτός από το να δω αγαπημένα πρόσωπα δεν αναζητώ τίποτε άλλο, αυτά που κάποιος αναζητά όταν επιστρέφει μετά από χρόνια σε κάποιο μέρος δυστυχώς είναι δύσκολο να τα βρει, γιατί πλέον δεν υπάρχουν, υπήρχαν, την χρονική στιγμή που έπρεπε να υπήρχαν…
Πως θα περιγράφατε ο ίδιος την «Οδύσσεια του Βάση»;
Είναι μία ταινία πολύ προσωπική, κινηματογραφημένη περισσότερο από την ψυχή η οποία προσπαθεί μέσα από μία απλή και κοινωνική ιστορία να μεταδώσει στο κοινό κάτι όσο πιο κοντά γίνεται στον πραγματικό και ρεαλιστικό κινηματογράφο.
Ποια ήταν η αρχική ιδέα για την ταινία; Πώς ξεκίνησε;
Η ιδέα της ξεκίνησε σε ένα ταξίδι στην Ελλάδα, ένα Πάσχα πριν από λίγα χρόνια με κάτι Ισπανούς συναδέλφους και φίλους. Εκεί έβλεπα ότι παρόλο που πίστευα ότι έχουμε τόσα κοινά στοιχεία ως μεσογειακός λαός στο τρόπο ζωής, σε αυτούς έμοιαζαν πολύ διαφορετικά κάποια από τα έθιμα μας. Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα μαζί τους με αυτοκίνητο ήθελα με κάποιο τρόπο να αποτυπώσω μέσα από μία ιστορία τις ομοιότητες αλλά και τις διαφορές ανάμεσα μας. Με τελικό συμπέρασμα, όμως, ότι όλοι οι άνθρωποι είμαστε ίδιοι, ανεξαρτήτως καταγωγής.
Πόσο εύκολο ήταν να υλοποιηθεί ως ανεξάρτητη παραγωγή; Τι δυσκολίες συναντήσατε και με ποιο τρόπο τις προσπεράσατε;
Η ταινία ξεκίνησε σαν μία τελείως ανεξάρτητη προσωπική παραγωγή, που στην αρχή δεν γνώριζα αν θα υπήρχε η δυνατότητα να ολοκληρωθεί. Αφού κάναμε κάποια γυρίσματα στην Ελλάδα με ένα πιο μικρό crew, γυρίσαμε στην Ισπανία και δείξαμε κάποια από τα δείγματα της ταινίας σε κάποιες εταιρείες παραγωγής. Η αλήθεια είναι ότι τα αποτελέσματα των σκηνών, της φωτογραφίας και του νέο ρεαλιστικού ύφους που εξέπεμπαν τα δείγματα της ταινίας είχε ως αποτέλεσμα τουλάχιστον 3 εταιρείες να ενδιαφερθούν για να ολοκληρώσουν τη ταινία. Μέσα σε αυτές ήταν και η DALIAFILMS η οποία έδειξε τρομερή εμπιστοσύνη στην ταινία αλλά και σε εμένα. Οπότε η επιλογή ήταν εύκολη και επέλεξα την DALIAFILMS για την ολοκλήρωση της ταινίας. Επίσης τα επόμενα 2 προτζεκτ το ένα εκ των οποίων το σκηνοθετώ και στο άλλο είμαι σεναριογράφος θα έχουν επίσης την υπογραφή της ίδιας εταιρείας παραγωγής.
Στην ταινία διακρίνει κανείς αναφορές στον πρώιμο Τζάρμους, στα road movies του ΒιμΒέντερς. Ποιες είναι οι επιρροές σας; Ποιο είναι το σινεμά που αγαπάτε να βλέπετε και αγαπάτε να κάνετε;
Φυσικά ναι στην ταινία είναι εμφανείς οι επιρροές του Αμερικάνικου indie κινηματογράφου των περασμένων δεκαετιών από το «Down by Law≥ (1986) μέχρι και το «Broken Flowers» (2005) του Τζάρμους, Φυσικά γυρίζοντας μία road movie είναι σίγουρο ότι θα υπήρχε κάποια επιρροή από το «Paris, Texas» (1984) του Βιμ Βέντερς. Αλλά είναι και άλλα παραδείγματα όπως το «Straight Story» (1999) του Ντειβιντ Λιντς, όπως επίσης το «Sideways≥ (2004) και το πιο πρόσφατο «Nebraska» (2013) του Αλεξάντερ Πέιν. Η λίστα θα μπορούσε να συνεχιστεί … Επίσης έχω μία ιδιαίτερη προτίμηση στον Ιταλικό Νεορεαλισμό (Βιτόριο Ντε Σίκα, Φεντερίκο Φελίνι, Ρομπέρτο Ροσελίνι κτλ.) και φυσικά δεν θα μπορούσα να μην μιλήσω για την «Κάλπικη Λίρα» του κυρίου Γιώργου Τζάβέλλα με ένα απίθανο καστ, ίσως η καλύτερη κινηματογραφική ελληνική ταινία όλων των εποχών, και ίσως τελικά μία από τις καλύτερες ταινίες ιταλικού νεορεαλισμού, δεν ήτανε τελικά ιταλική. Πιστεύω πως αυτές ήταν οι επιρροές μου. Εάν και κλισέ θα έλεγα ότι αγαπώ γενικά τον καλό κινηματογράφο γενικά χωρίς να με επηρεάζει το genre πριν αποφασίσω να παρακολουθήσω μία ταινία, παρόλο που φυσικά έχω τις προτιμήσεις μου και αυτές είναι οι δραματικές ταινίες με μία σωστή δόση κωμωδίας. Ο κινηματογράφος που μου αρέσει να κάνω είναι ένας ανθρώπινος ρεαλιστικός κινηματογράφος με τον οποίο θέλω να ταυτιστεί ο θεατής και να γίνει μέρος της ταινίας βλέποντας την χωρίς να παραμερίζω φυσικά και την εμπορικότητα της ταινίας. Δεν θα κρύψω ότι πολλά από τα σενάρια μου πάντα έχουν μέσα κάποιο ταξίδι, πιστεύω πως οι road movies είναι κατά κάποιο τρόπο το κινηματογραφικό μου φετίχ.
Τι μάθατε στο τέλος του ταξιδιού αυτής της ταινίας που δεν γνωρίζατε πριν, αρχικά για το σινεμά και στη συνέχεια για την ίδια τη ζωή;
Στο τέλος αυτού του ταξιδιού, της ταινίας, κατάλαβα ότι στο σινεμά χρειάζεται να τα δώσεις όλα για να καταφέρεις να αποτυπώσεις στην οθόνη τουλάχιστον ένα μικρό ποσοστό από αυτό που είχες μέσα σου πριν αρχίσεις τα γυρίσματα και για αυτό χρειάζεσαι μία ικανή ομάδων συνεργατών που με βοήθησαν να φτάσουμε σε ένα επιθυμητό αποτέλεσμα, τους οποίους ευχαριστώ πολύ. Όσο για την ζωή έμαθα ότι εάν μέσα σου σε «τρώει» κάτι και πρέπει να το κάνεις, τότε απλά πρέπει να το κάνεις…
Ο κινηματογράφος που μου αρέσει να κάνω είναι ένας ανθρώπινος ρεαλιστικός κινηματογράφος με τον οποίο θέλω να ταυτιστεί ο θεατής και να γίνει μέρος της ταινίας βλέποντας την χωρίς να παραμερίζω φυσικά και την εμπορικότητα της ταινίας. Δεν θα κρύψω ότι πολλά από τα σενάρια μου πάντα έχουν μέσα κάποιο ταξίδι, πιστεύω πως οι road movies είναι κατά κάποιο τρόπο το κινηματογραφικό μου φετίχ.»
Τι σημαίνει για εσάς και για τις ελληνικές σας ρίζες η προβολή της ταινίας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και η υποψηφιότητά της στα βραβεία Ιρις, η ενδεχόμενη επαφή της με το ελληνικό κοινό αν βγει στις αίθουσες ή σε streaming στην Ελλάδα;
Ήταν από πάντα ή θέληση μας να κάνουμε την παγκόσμια πρεμιέρα μας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, ένα φεστιβάλ που παρακολουθούσα από μικρός, η ετήσια κινηματογραφική γιορτή πάνω από 60 χρόνια στην χώρα μας. Φυσικά όταν μάθαμε ότι η ταινία μας επιλέχτηκε ήμασταν όλοι τρομερά ενθουσιασμένοι. Δυστυχώς δεν μπορέσαμε να παραβρεθούμε λόγω της κατάστασης μιας και το φεστιβάλ πραγματοποιηθηκε online, πράγμα που πιστεύουμε ότι θα καταφέρουμε να κάνουμε αυτή την φορά στα Βραβεία Ιρις, τα οποία είναι μεγάλη μας τιμή που λαμβάνουμε μέρος και είμαστε έτοιμοι μαζί με τους Ισπανούς συμπαραγωγούς να παραβρεθούμε στην τελετή. Σκοπός του ταξιδιού είναι επίσης και να βρεθεί διανομή στην Ελλάδα μιας και στην Ισπανία έχει ήδη βρει και τα πηγαίνει πολύ καλά. Αλλά πραγματικά θέλουμε να μας δοθεί η ευκαιρία να δει το ευρύ ελληνικό κοινό την ταινία μας.
Που μπορεί κανείς να συναντήσει την Ελλάδα σε όλα όσα κάνετε;
Η Ελλάδα της ταινίας, είναι ακριβώς αυτή που θέλει και περιμένει να συναντήσει κάθε άνθρωπος κυρίως μιας μεγαλούπολης το Πάσχα στο χωριό ή τα Χριστούγεννα με την οικογένεια. Είναι η Ελλάδα της επαρχίας, της οικογένειας, της ζεστασιάς και μιας μυστήριας υπαρξιακής σιγουριάς που όσο και αν περάσουν τα χρόνια πάντα με κάποιο μαγικό τρόπο θα εμφανιστεί αυτές τις ημέρες της ελληνικής χριστιανικής παράδοσης στην χώρα μας. Είναι αυτό το παράλογο όταν το κινητό τηλέφωνο συναντά το βουκολικό τοπίο. Είναι σαν ο χρόνος να σταματά και για κάποιες ημέρες να ζούμε όλοι μέσα σε κάποια ασπρόμαυρη ελληνική ταινία και να γινόμαστε χαρακτήρες της.
Παρακολουθείτε το ελληνικό σινεμά των τελευταίων χρόνων; Τι είναι αυτό που ξεχωρίζετε; Τι είναι αυτό που σας μοιάζει ξένο;
Η αλήθεια είναι ότι είχα για κάποια χρόνια αμελήσει τον ελληνικό κινηματογράφο και ότι τα 2 -3 τελευταία χρόνια ίσως να έχω δει περισσότερες ελληνικές ταινίες από ότι όλη την προηγούμενη δεκαετία και αυτό γιατί κάτι με τράβηξε πάλι πίσω σε αυτόν. Η αλήθεια είναι ότι ο τωρινός ελληνικός κινηματογράφος με έχει εκπλήξει πολύ θετικά. Πάρα πολλές καλές ελληνικές παραγωγές σε διαφορετικά στυλ και με περισσότερη τόλμη στο να γυριστούν, ταινίες που φέρουν πραγματικά την προσωπικότητα του δημιουργού της, μου αρέσει και σέβομαι απεριόριστα αυτό, το καινούργιο και το διαφορετικό και η τόλμη να αφήσουμε πίσω έναν κλισέ κινηματογράφο που ήταν η μάστιγα μιας εποχής όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ισπανία αλλά και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Πιστεύω ότι στην Ελλάδα βαδίζουμε πολύ καλά τα τελευταία χρόνια και με την κατάλληλη βοήθεια και στήριξη από τους αρμόδιους φορείς νομίζω ότι το Ελληνικό Σινεμά δεν έχει να φοβηθεί τίποτα. Άλλωστε είμαστε μία χώρα που η λέξη δραματουργία μας ήταν σύμμαχος από αρχαιότατων χρόνων και πρέπει να την στηρίξουμε.
Από τα γυρίσματα της ταινίας
Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας; Υπάρχει μακρινά στη σκέψη σας μια ταινία που θα γυριστεί μόνο στην Ελλάδα;
Αυτή την στιγμή τελειώνουμε μαζί με την Dalia Films το σενάριο της δεύτερης ταινία μου της οποίας τα γυρίσματα θα ξεκινήσουν το πρώτο τρίμηνο του 2022 και μέρος της θα γυριστεί και στην Ελλάδα. Η ταινία, αν και είναι σε διαφορετικό ύφος, θα έχει αρκετά στοιχεία τα οποία θα ακολουθούν το στυλ της πρώτης μου δουλειάς. Στο ταξίδι μας σύντομα στην Ελλάδα και για τα βραβεία Ιρις θα συνδυαστεί και με την προπαραγωγή της ταινίας (locations scouting, casting, κτλ.), όπως επίσης και την επιθυμίας εμπλοκής ίσως μίας ελληνικής εταιρίας παραγωγής. Οπότε και η δεύτερη ταινία μου θα έχει άρωμα Ελλάδας ίσως η τρίτη, ποιος ξέρει, να γυριστεί μόνο στην Ελλάδα, αυτό εξαρτάται και από το εάν κάποια ελληνική εταιρία παράγωγης θελήσει να με εμπιστευτεί.
Αν κερδίσετε το βραβείο της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου ποιους θα ευχαριστήσετε;
«Η ζωή είναι γεμάτη εκπλήξεις», λέει ο Φρέντι Τζόουνς ως Μπέιτς στον «Ανθρωπο Ελέφαντα» του Ντειβιντ Λίντς το 1980 και ο τόνος της φωνής του σε οδηγεί στον να καταλάβεις τι είδους έκπληξη είναι.
Εάν μου γινόταν αυτή η ερώτηση πριν τον Φεβρουάριο θα είχα ίσως μία λίστα ανθρώπων να ευχαριστήσω αλλά πλέον απλά θα ήθελα να το αφιερώσω όπως και ότι αλλά βραβεία έχει αποσπάσει η ταινία στην γιαγιά μου… λάθος στην γιαγιά όλων όσων δουλέψαμε σε αυτή την ταινία. Δεν θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι η τελευταία φορά που θα την έβλεπα από κοντά θα ήταν τα γυρίσματα της ταινίας και ότι το τελευταίο Πάσχα μαζί θα ήταν το Πάσχα που κάναμε τα γυρίσματα. Δεν το αναφέραμε πουθενά έως τώρα αλλά δυστυχώς η γιαγιά της ταινίας η γιαγιά Θεοδώρα μας άφησε τον Φεβρουάριο. Θα μπορούσα να γράψω άπειρες σελίδες για τις στιγμές μαζί της στα γυρίσματα και το πόσο χαρούμενη ήτανε για αυτή την εμπειρία. Όμως θα αναφέρω μία όταν σε κάποιο διάλειμμα στα γυρίσματα μου έπιασε το χέρι σφιχτά με κοίταξε και μου χαμογέλασε, αυτό το χαμόγελο ξέρετε το αυθεντικό μιας γιαγιάς στο εγγόνι και μου είπε «που να περίμενα εγώ στην ηλικία μου ότι θα γινόμουν και ηθοποιός και θα με δω στο πανί» ύστερα ήρθανε την πήραν οι βοηθοί σκηνοθεσίας και σιγά σιγά σαν μία σταρ του Σινεμά την βάλανε στο αυτοκίνητο για να την μεταφέρουν στο διπλανό σετ. Αυτό το χαμόγελο της θα μου μείνει για πάντα. Οπότε ναι, ότι έχει καταφέρει η ταινία μέχρι τώρα είναι αφιερωμένο στην γιαγιά Θεοδώρα.
Νόμιζα έως τώρα ότι το χειρότερο πράγμα είναι να χάσεις κάποιον δικό σου, όχι το χειρότερο πράγμα είναι να τον χάσεις και να μην είσαι δίπλα του.
Αλήθεια, ξέρετε να οδηγείτε τροχόσπιτο;
ΟΧΙ! Ειδικά αυτό το συγκεκριμένο τροχόσπιτο, την Βασίλα! Εάν και την αγαπήσαμε, ήτανε πολύ δύσκολη στο να την οδηγήσεις. Αλλά δε μας παράτησε ποτέ και στα 8.000 χλμ περίπου που διένυσε για την ταινία!
