Η ταινία
Στα σύνορα μεταξύ Αλβανίας και Ελλάδας, ο Καραφίλ αναζητά ένα δέντρο που φύτεψε όταν τα πέρασε μικρός. Δίχως αναμνήσεις του περάσματος, η αναζήτηση φαντάζει ολοένα πιο απίθανη και εσωτερική.
Ο σκηνοθέτης
Ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης είναι σεναριογράφος και σκηνοθέτης. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1999, και σπούδασε Φιλοσοφία και Μαθηματική Λογική στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Η ταινία του «Μορφές» απέσπασε βραβεία και διακρίσεις στο εξωτερικό, με υποψηφιότητα για καλύτερη ταινία στο Διεθνές Φεστιβάλ του Λέβεν, και υποψηφιότητες για την παραγωγή και σκηνοθεσία στο BFI. Η «Ρίζες» είναι η τρίτη μικρού μήκους ταινία του.
Εξι ερωτήσεις για τις «Ρίζες»:
Πώς επιλέξατε το θέμα της ταινίας σας, ποια ήταν η αρχική ιδέα, ποια η ανάγκη να αφηγηθείτε αυτή την ιστορία;
Πάντα με τρόμαζε η ιδέα του να μεγαλώσω έχοντας αφιερώσει τη ζωή μου σε πράγματα που δεν αγαπώ. Ετσι λοιπόν ξεκίνησα να γράφω ένα σενάριο για την υπαρξιακή κρίση του μεσήλικα Κωνσταντίνου που πήρε τον λάθος δρόμο. Υστερα από πολλές εκδοχές του σεναρίου, ξεκίνησα το κάστινγκ με την ελπίδα πως θα με ξεκλειδώσει, και αρκετά γρήγορα, ήρθα σε επαφή με τον Καραφίλ Σένα (ο οποίος υποδύεται τον πρωταγωνιστικό ρόλο). Οταν μοιράστηκα τους ενδοιασμούς μου, εκείνος, με μεγάλη στοργή και υπομονή, μου έδωσε τη δική του ανάγνωση της ιστορίας, μέσα από τα δικά του βιώματα. Οσο μίλαγε για τα παιδικά του χρόνια, τις αναμνήσεις από το χωριό, την απομόνωση σε έναν ξένο τόπο, και την μοναξιά του να μην μπορείς να επιστρέψεις σε κείνο που άφησες πίσω σου, διαπίστωσα πως αυτή ήταν η ιστορία που ήθελα να πω.
Τι σας δυσκόλεψε στην πραγματοποίηση της ταινίας, τι σας έφερε μεγάλη χαρά, ή τι σας εξέπληξε - θετικά ή αρνητικά;
Ενα απόγευμα – σούρουπο, έχοντας ήδη μείνει μισή ώρα πίσω στο πρόγραμμα, ξεκινήσαμε μανιωδώς να στήνουμε την τελευταία σκηνή της ημέρας. Ο Καραφίλ, ο πρωταγωνιστής μας, θα ξυπνούσε στο αντίσκηνό του – έχοντας ακούσει μία κραυγή από το διπλανό δάσος – θα έτρεχε προς την άκρη του λόφου, και θα φώναζε στο κενό. Με μεγάλη πίεση και άγχος προετοιμάσαμε τη σκηνή, ξέροντας πως το φως έσβηνε γρήγορα και δεν θα είχαμε παρά μία η δύο λήψεις το πολύ. Στηθήκαμε λοιπόν 25 άτομα συνεργείο πίσω από το αντίσκηνο και η φωτογράφος με τον ηχολήπτη ακριβώς μπροστά. Ο Καραφίλ μπήκε, ξάπλωσε, κοιμήθηκε, άκουσε την κραυγή, ξύπνησε, έτρεξε προς το δάσος, σταμάτησε και φώναξε. Και ξαφνικά η φωνή του γέμισε όλη την κοιλάδα, με έναν αντίλαλο που επέστρεψε ηχηρά από το δάσος. Μείναμε όλοι άφωνοι – έχοντας μοιραστεί την πιο μαγική στιγμή τον γυρισμάτων, και μία από τις ελάχιστες που δεν είχε προγραμματιστεί. Ενιωσα εκείνη τη στιγμή πως το γύρισμα μπορεί να γεννήσει κάτι υπερβατικό. Eν τέλει, ο ήχος δεν ήταν καθαρός και αναγκαστήκαμε να ξαναδημιουργήσουμε τον αντίλαλο στο post. Αλλά είναι και αυτό μέσα στο παιχνίδι.
Η ελληνική κινηματογραφική κοινότητα βρίσκεται σε αναβρασμό την τελευταία περίοδο. Πόσο αφορά αυτό τους/τις σκηνοθέτες της δικής σας γενιάς και ποια βήματα θα θεωρούσατε ως βελτίωση;
Η δυσκολία της κυβέρνησης να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις της κινηματογραφικής κοινότητας είναι κάτι που αφορά κάθε νέο επαγγελματία που θέλει να ξεκινήσει μία ενδοχώρια καριέρα. Τα προβλήματα είναι αμέτρητα, από μη-αποτελεσματικές στελεχώσεις δημοσίων φορέων του κινηματογράφου, σε προβληματικά κονδύλια που ευνοούν δυσανάλογα τις μεγάλες παραγωγές που τα χρειάζονται λιγότερο (πχ ξένες παραγωγές με υπέρογκους προϋπολογισμούς). Ολα αυτά μπορείτε να τα διαβάσετε και από την ομάδα «Ορατότης Μηδέν», που προτείνει συγκεκριμένες και εφικτές λύσεις. Το πιο ουσιαστικό πρόβλημα είναι πως στην Ελλάδα ο κινηματογράφος δεν αντιμετωπίζεται σαν βιομηχανία. Το κράτος δίνει ελάχιστα χρήματα (από τα χαμηλότερα per capita ποσά σε όλη την Ε.Ε.) σε επιλέξιμα προγράμματα, και ελάχιστα κίνητρα για εμπορική επιτυχία. Με τις πλατφόρμες να παίρνουν ολοένα και μεγαλύτερο ποσοστό της αγοράς, και να πληρώνουν ολοένα και λιγότερο για δικαιώματα, οι δημόσιοι πόροι παραμένουν ο μόνος τρόπος να επιβιώσει το σινεμά επιχειρηματικά. Ο κινηματογράφος στην Ελλάδα είναι, δυστυχώς, χόμπι. Για να ζήσει ένας σκηνοθέτης πρέπει να ασχοληθεί με τη διαφήμιση, την τηλεόραση, ή να διατελεί διαφορετικούς ρόλους σε πολλές παραγωγές με την ελπίδα πως θα τον καλύπτουν οικονομικά. Σε συλλογικό επίπεδο, το μόνο λογικό βήμα είναι να ασκηθεί πίεση στην κυβέρνηση για μία διαφορετική αντιμετώπιση, και περισσότερους πόρους. Σε ατομικό επίπεδο, η πιο εύκολη λύση είναι να φύγει κάποιος από τη χώρα – όπως και κάνουν οι πιο πετυχημένοι σκηνοθέτες μας.
Είναι οι πλατφόρμες και το streaming μια ευκαιρία για τη διανομή και προβολή της μικρού μήκους ταινίας; Ποιες άλλες λύσεις θα βλέπατε προκειμένου η μικρού μήκους ταινία να φτάσει σε περισσότερο κόσμο;
Διαβάζοντας μερικές απαντήσεις από τις περσινές συνεντεύξεις, συμφωνώ απόλυτα με τον Γιώργο Φουρτούνη, οπότε και αναπαράγω τα λόγια του: «Ειδικά για τη μικρού μήκους ταινία δεν υπάρχει περιθώριο να χάνει οποιαδήποτε ευκαιρία για να προβληθεί. Πρέπει να αξιοποιήσουμε τη δυνατότητα που δίνει στις ταινίες μια πλατφόρμα (και γενικότερα μια online προβολή) να είναι προσιτές και διαθέσιμες στο κοινό. Ταυτόχρονα όμως πρέπει να αναζητήσουμε και τρόπους να σταθεί η μικρού μήκους και στην αίθουσα. Θέλει αίθουσες και διανομείς που να είναι έτοιμοι να το τολμήσουν. Δεν βρίσκω λόγο, πέρα από φόβο, γιατί μια χούφτα αξιόλογες μικρού μήκους ταινίες δεν μπορούν να έχουν μεγαλύτερη ανταπόκριση από τις πολλές, άπειρες μεγάλου μήκους που περνάνε στα ψιλά κατά τη διάρκεια της χρονιάς.»
Τι σημαίνει το Φεστιβάλ Δράμας για εσας, αλλά και για το σημερινό κινηματογραφικό τοπίο; Τι προσδοκίες έχετε από τη νέα καλλιτεχνική διεύθυνση;
Το Φεστιβάλ Δράμας ήταν η πρώτη μου επαφή με την ελληνική κινηματογραφική κοινότητα, και ο χώρος στον οποίο γνώρισα πολλούς στενούς φίλους και συνεργάτες. Είναι μία τρομερή γιορτή του ελληνικού σινεμά, που αγκαλιάζεται από τους παρευρισκόμενους. Εχοντας πλέον ταξιδέψει σε αρκετά φεστιβάλ του εξωτερικού, το Φεστιβάλ Δράμας βρίσκεται ανάμεσα στα λιγοστά που με απαράμιλλη επαγγελματικότητά και σοβαρότητα προωθεί την μικρού μήκους. Ελπίζω η νέα καλλιτεχνική διεύθυνση να συνεχίσει δυναμικά, με τις αρχές και αξίες της παλιάς, με τον ίδιο σεβασμό στην προώθηση των ταινιών του φεστιβάλ.
Τι κάνει μία ταινία μικρού μήκους.... μεγάλη;
Οι λέξεις «μικρή» και «μεγάλη» δεν έχουν κάποια ιδιαίτερη ουσία. Δεν χρειάζεται να βαφτίσουμε μία μικρού μήκους ταινία «μεγάλη» για να έχει αξία, ενδιαφέρον, τόλμη, αγάπη. Είναι μικρή, και μπορεί να έχει όλα τα παραπάνω. Πιστεύω πως είναι σημαντικό να παραμένουμε στην ουσία των λέξεων, και να μην τις συγχωνεύουμε χωρίς λόγο.
Δείτε εδώ το τρέιλερ τις «Ρίζες»:
Ρίζες: Ηθοποιοί (με σειρά εμφάνισης): Καραφίλ Σένα, Νίκος Κουκάς, Φαμπρίτσιο Μούτσο, Χριστίνα Μαξούρη, Σεμπαστιάνι Κιάμα (Voice Over) | Σκηνοθεσία, σενάριο, παραγωγή: Κωνσταντίνος Δοξιάδης | Παραγωγοί: Αλεξάνδρα Μακρή, Μάρκελλος Χαρινός | Εκτελεστικοί Παραγωγοί: Γιάννης Μπουτάρης, Κρις Όβερτον, Μουστάφα Ουέμπι | Συμπαραγωγός: Μπαρτ Στανισλάβεκ | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Λουίζ Γκολάμ | Μουσική: Μάνος Μυλωνάκης | Μοντάζ: Αθηνά Μπουτάρη | Σκηνικά και Ενδυματολογικά: Λίνα Σταυροπούλου, Τζίνα Ηλιοπούλου | Σχεδιασμός Ήχου, foley και μίξης: Σάιμον Παναγή | Ηχοληψία: Άρης Καφεντζής | Μακιγιάζ: Ηλέκτρα Κατσιμίχα | Εταλονάζ: Γρηγόρης Αρβανίτης | Ειδικά Εφέ: Χρήστος Καρτέρης | Α Βοηθός Σκηνοθέτης: Πέτρος Καλφαμανώλης | Διεύθυνση Παραγωγής: Αλεξάνδρα Μακρή | Location Management: Θοδωρής Σωσσίδης | Μακινιστικά: Χρήστος Τσάκωνας | Α Βοηθός Κάμερας: Λόλα Λουμπέ | Β Βοηθός Κάμερας: Γιώργος Παπαστεργής | Βοηθοί Παραγωγής: Γιάννης Γκίνη, Κωνσταντίνος Τραγάκης | Μία παραγωγή της Kontsentrat Films και της Atala Films, σε συμπαραγωγή με την Slick Films και την BrittleBrattle Productions
Φεστιβάλ Δράμας 2025 | Γνωρίστε εδώ όλους τους δημιουργούς και τις ταινίες του Εθνικού Διαγωνιστικού Προγράμματος αλλά και τις ελληνικές ταινίες στα διεθνή προγράμματα του Φεστιβάλ.