Ο «Απόστρατος» είναι η ιστορία ενός νεαρού γλυφαδιώτη που το επαγγελματικό του αδιέξοδο τον «αποστρατεύει» στο σπίτι του ένδοξου παππού Αριστείδη, απόστρατου αξιωματικού στον υποτονικό Παπάγου. Καθώς ξανασμίγει με παιδικούς φίλους κολλημένους εσαεί στο προάστιο των αξιωματικών αλλά και μ’ έναν πρώην συναγωνιστή του παππού του, παραδόξως κομμουνιστή, ο απολιτίκ εγγονός θα βρεθεί αντιμέτωπος με ηρωικά φαντάσματα του παρελθόντος και θα νιώσει την ανάγκη να φανεί αντάξιος του ονόματός του. Όμως, όσο πλησιάζει τον θρύλο του παππού Αριστείδη, τόσο αυτός αλλάζει όψη.
Στον «Απόστρατο» πρωταγωνιστούν οι Μιχάλης Σαράντης, Θανάσης Παπαγεωργίου, Γιώτα Φέστα, Αλέξανδρος Μαυρόπουλος, Γιάννης Νιάρρος, Ακης Σακελλαρίου, Αλέξανδρος Χρυσανθόπουλος, Ναταλία Χατζή, Μαίρη Μήνα, Ξένια Καλογεροπούλου.
Η ταινία θα βγει στις αίθουσες στις 20 Φεβρουαρίου από την Danaos Films.
To Flix είχε επισκεφθεί τα γυρίσματα της ταινίας στου Παπάγου.
και
Είχε συνομιλήσει με τον Ζαχαρία Μαυροειδή στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης
Με αφορμή την έξοδο της ταινίας στις αίθουσες ο Ζαχαρίας Μαυροειδής μας οδηγεί σε ένα ταξίδι στην ταυτότητα της ταινίας, στους βασικούς άξονες και ιδέες της και στο πως αυτοί διαμορφώθηκαν ή άλλαξαν από το στάδιο της προπαραγωγής έως τις τελικές εικόνες στην οθόνη.
Πως διαμορφώνεται η ταυτότητα μιας ταινίας; Πόσο καθορίζεται από τα σεναριακά “γονίδια” και πόσο από τις συνθήκες παραγωγής;
Η ρήση λέει ότι κάθε ταινία γράφεται τρεις φόρες: μία στο σενάριο, μία στο γύρισμα και μία τρίτη - και φαρμακερή - στο μοντάζ. Θα πρόσθετα και μια τέταρτη, εμβόλιμα στην πρώτη και τη δεύτερη: την προπαραγωγή. Οι χώροι που κλείνεις για το γύρισμα, οι ηθοποιοί που επιλέγεις για τους ρόλους, είναι μια ακόμη καθοριστική γραφή της ταινίας.
Υπάρχει όμως και ένα τελευταίο, ακούσιο στάδιο συγγραφής το οποίο είναι και το πιο ουσιαστικό: η επαφή της ταινίας με το κοινό. Εκεί η ταινία βρίσκει την «ενήλικη» ταυτότητα της, ως ανεξάρτητο έργο, απογαλακτισμένο από τον δημιουργό του.Με αφορμή τη διανομή του «Απόστρατου», ανέτρεξα στα γεννοφάσκια της ταινίας για να δω πόσο έχει αλλάξει μέχρι τώρα. Στο αγγλόφωνο flyer με το οποίο είχα παρουσιάσει το πρότζεκτ στο Crossroads Co-production Market του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το Νοέμβρη του 2013 υπήρχαν τέσσερις λέξεις-κλειδιά: Return, Suburbia, Misplaced, Heroes.
Return. Επιστροφή.
Ο «Απόστρατος» ανήκει στο υποείδος ταινιών «επιστροφής στη γενέτειρα». Στην ταινία η επιστροφή αυτή είναι κάθε άλλο παρά πανηγυρική καθώς προκύπτει λόγω μιας βαρύνουσας ήττας.
Για πάρα πολλά draft του σεναρίου ο (εργένης, Γλυφαδιώτης, επιχειρηματίας) Άρης επέστρεφε στη διώροφη μονοκατοικία όπου μεγάλωσε: Στο ισόγειο αυτός και οι γονείς του, στον πρώτο το άδειο σπίτι του παππού Αριστείδη το οποίο οικειοποιείτο.
Κάποια στιγμή κατάλαβα ότι οι γονείς δεν έπρεπε να είναι τόσο κοντά στον ζωτικό χώρο της αφήγησης. Το σκηνικό άλλαξε: η οικογενειακή διπλοκατοικία έγινε η μονοκατοικία του παππού. Ο Άρης μετακομίζει στο κλειστό εδώ και χρόνια σπίτι του παππού Αριστείδη, εκεί όπου τον παρκάρανε οι γονείς του τα Σαββατοκύριακα όταν ήταν μικρός.
Αυτή η μικρή αλλαγή στον χώρο απελευθέρωσε την αφήγηση από την φυγόκεντρη παρουσία των γονιών και αποκρυστάλλωσε την κεντρική σύγκρουση. Ο Άρης ήταν πλέον ολομόναχος αντιμέτωπος με τη «στοιχειωμένη» μονοκατοικία του απόστρατου αξιωματικού. Let the game begin.
Suburbia. Προάστιο;
Η Ελλάδα έχει ελάχιστα προάστια που να πληρούν τα κριτήρια της αμερικανικής suburbia: μεγάλες περιοχές αμιγούς κατοικίας με ενιαίους όρους αραιής δόμησης. Η πολεοδομία της χώρας εμπνέεται από τη θεωρία του χάους.
Ο Παπάγου αποτελεί εξαίρεση. Χτίστηκε με στρατιωτική πειθαρχία στον απόηχο του Εμφυλίου για να στεγάσει οικογένειες αξιωματικών του νικηφόρου Στρατού. Πευκόφυτα αλσύλλια, ισόγειες μονοκατοικίες, πετρόχτιστες μάντρες με κόκκινο κονίαμα, όλα καλυμμένα από μια ομίχλη μουντής ησυχίας.
Το ντεκουπάζ της ταινίας έδωσε άνισο αγώνα με την παρούσα εικόνα του δήμου προκειμένου να συνθέσει ένα συμπαγές αισθητικά αρχιτεκτονικό τοπίο. Εν τέλει, χρειάστηκε να κλέψουμε μερικά εξωτερικά στη Φιλοθέη.
Ο Παπάγου του «Απόστρατου» είναι περισσότερο μια μυθοπλαστική ανάμνηση της περιοχής. Κι η αλλαγή συνεχίζεται. Πολλές από τις εναπομείνασες μονοκατοικίες που βολιδοσκοπούσα κατά τη διάρκεια της προπαραγωγής είναι πλέον νεόδμητες πολυκατοικίες.
Misplaced. Εκτός τόπου, παραπεσμένος.
Ο Άρης στο σπίτι του Αριστείδη. Η plasma τηλεόραση στον μασίφ μπουφέ. Η λαμπερή μηχανή εσπρέσο Elovo στον μαρμάρινο πάγκο της κουζίνας.Τα αντικείμενά μας, ο τρόπος που τα διατάσσουμε στον χώρο, το πως τα κρύβουμε ή τα φανερώνουμε, είναι το αρνητικό της ζωής μας - όπως όταν μπαίνουμε σε σπίτι πρόσφατα εκλιπόντα. Ο φετιχισμός με τα αντικείμενα ξεκίνησε με την προηγούμενη δουλειά μου, το ντοκιμαντέρ «Στο Σώμα Της».
Στο σενάριο του «Απόστρατου» τα αντικείμενα λειτουργούσαν σαν αφηγηματικός δείκτης της σταδιακής μετάβασης του Άρη προς τον Αριστείδη. Στην τελική κόπια της ταινίας, τα αντικείμενα του Άρη, πλαισιωμένα από την επιβλητική ατμόσφαιρα των σκηνικών του Αντώνη Δαγκλίδη, αποκάλυψαν την πραγματική τους φύση: είναι σαν μικρά animated πλάσματα που συνοδεύουν τον αρχηγό τους στις περιπέτειές του στον αραχνιασμένο Παπάγου. Κάτι σαν τα minions ενός κακότυχου Γλυφαδιώτη.
Heroes. Ηρωες.
«Ήρωες. Άπαρτα βουνά. Ήρωες με δώδεκα ζωές». Όσο δούλευα το σενάριο, φλέρταρα με τη χρήση αυτού του τραγουδιού στον «Απόστρατο». Τελικά, στην επίμαχη σκηνή μπήκε το «Λεβέντης εροβόλαγε» του Μίκη Θεοδωράκη.
Ο ηρωισμός και ο ανδρισμός είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Είναι ένα αξιακό ζεύγος που διατρέχει οριζοντίως και καθέτως κοινωνικές τάξεις και πολιτικές ιδεολογίες αντίστοιχα.
Το ζεύγος αυτό βρισκόταν εξ αρχής στον πυρήνα της αφήγησης κι εκεί παρέμεινε μέχρι τέλους. Αυτό επεξεργάζεται ο Άρης καθώς καταδύεται στον κόσμο του ηρωικού παππού Αριστείδη. Αυτό επεξεργαζόμουν κι εγώ όσο έγραφα την ιστορία προσπαθώντας να απαντήσω άρρητα ερωτήματα.
Πως φτιάχνονται οι ήρωες; Πόσο αληθινοί είναι; Αν δεν είναι αληθινοί οφείλουμε να τους αποκαθηλώσουμε; Ή μήπως έχουν αξία ως έχουν, ως κατασκευασμένα πρότυπα; Στο εδώ και τώρα, τι καθιστά κάποιον ήρωα; Ποια θυσία; Για ποιο ιδεώδες;
Σε μια ανάρτησή του πριν κάποια χρόνια ο φυσικός καλλιεργητής και συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης, τότε μόνιμος κάτοικος Χίου, μιλούσε για ένα ταξίδι του στην πρωτεύουσα. Είχε καταφέρει να περάσει μια ολόκληρη μέρα στην Αθήνα χωρίς να παράξει ούτε ένα σκουπίδι. Μου φάνηκε πολύ ηρωικό.
Δείτε ακόμη: Στον «Απόστρατο» του Ζαχαρία Μαυροειδή διορθώνονται μέχρι και ιστορικές αδικίες
