Η ιστορία του FOX ξεκινά στην πραγματικότητα το 1956, όταν τα τέσσερα κραταιά κανάλια της Αμερικάνικης τηλεόρασης έγιναν τρία (μετά το κλείσιμο του DuMont) κι έκτοτε, και για τις επόμενες τρεις δεκαετίες τουλάχιστον, η ισχύς των «τριών δικτύων» δεν αμφισβητήθηκε ξανά. Ενα σωρό «τέταρτα δίκτυα» ήρθαν κι έφυγαν, όμως τα CBS, NBC και ABC ήταν η αρχή και το τέλος της Αμερικανικής τηλεόρασης. Μέχρι το FOX, που ξεκίνησε να προβάλλει scripted σειρές στις 5 Απριλίου του 1987 με το «Παντρεμένοι Με Παιδιά». Ο επικεφαλής του - πάλαι ποτέ- κυρίαρχου NBC στα μέσα των 80s, Γκραντ Τίνκερ, δήλωνε ευθαρσώς: «Δε θα προσθέσω ποτέ τέταρτη στήλη στον πίνακά μου. Θα είναι πάντα τρεις.»
Ξέρεις αυτή την τάση που έχει η Ιστορία να γράφει τα καλύτερα ανέκδοτα; Στο τέλος της τηλεοπτικής σεζόν 2008-2009, το FOX πέρασε το νήμα πρώτο σε απόλυτο αριθμό τηλεθεατών, για πρώτη φορά στη μικρή ιστορία του. Το NBC ήταν τέταρτο και καταϊδρωμένο.
Παντρεμένοι με Παιδιά
Σε αυτή την περίοδο 20 ετών, ο χάρτης της Αμερικάνικης τηλεόρασης (και του entertainment γενικότερα) άλλαξε πιο δραματικά από όσο δεν είχε αλλάξει όλα τα χρόνια από τον πόλεμο και μετά, και το FOX κρατά μια πολύ σημαντική θέση μέσα σε αυτή την αλλαγή. Χάρη στις βαθιές τσέπες του Ρούπερτ Μέρντοχ (της μαμάς εταιρείας 20th Century Fox), το δίκτυο μπόρεσε από την πρώτη στιγμή να εξασφαλίσει πρωτοκλαστάτα ταλέντα, που όχι απλά είχαν το ελεύθερο να απλώσουν ιδέες αντισυμβατικές, αλλά περίπου και την υποχρέωση.
Προγραμματίζοντας σταδιακά σειρές, τη μία μετά την άλλη ώσπου να συμπληρώσει prime time πρόγραμμα κάποια στιγμή την επόμενη σεζόν, το FOX έφτασε στις αρχές των 90s να είναι ήδη κερδοφόρο. Σημαντική λεπτομέρεια: προγραμματίζοντας μία ώρα λιγότερη από όλα τα άλλα δίκτυα (τακτική που διατηρείται ακόμα και σήμερα), ξεγλίστρησε από τους περιοριστικούς κανόνες του FCC (το ΕΣΡ τους, βασικά), έχοντας την ελευθερία του τόσο στη φορολογία των σταθμών (καθώς δεν λογιζόταν επισήμως ως δίκτυο) όσο και στο περιεχόμενο των προγραμμάτων του. Δεν είναι τυχαίο πως στο FOX άρχισαν να προβάλλονται από την πρώτη του στιγμή, σειρές που επιχειρούσαν να αλλάξουν τα δεδομένα και τις συνήθειες του μέσου θεατή.
X-Files
Το 1993 αγοράζοντας μέρος των δικαιωμάτων του NFL (πατώντας στην πρόσφατη οικονομική του ευημερία) μπήκε για τα καλά στο χάρτη ως μεγάλος παίκτης, και πριν περάσει μια δεκαετία είχε αρχίσει να κερδίζει τις τηλεοπτικές σεζόν στις νεαρές ηλικίες. Με μια στροφή προς πιο παραδοσιακού τύπου σειρές, δηλαδή κυρίως αστυνομικά/ιατρικά/δικαστικά procedurals, κατάφερε να πετύχει την απόλυτη mainstream επιτυχία και να σκαρφαλώσει στην κορυφή, κλέβοντας το στέμμα του CBS για πρώτη φορά ύστερα από χρόνια. Oμως, όπως δείχνουν οι πρόσφατες επιλογές του, δε σταμάτησε (και μάλλον δε θα σταματήσει ποτέ) να είναι μακράν το πιο συναρπαστικό και ενδιαφέρον από όλα τα Αμερικάνικα ελεύθερα κανάλια.
25 χρόνια μετά την πρώτη εκείνη προβολή του «Παντρεμένοι Με Παιδιά», το FOX έχει φτάσει να θεωρείται ως δεδομένη τηλεοπτική υπερδύναμη, ως κατεστημένο κιόλας, παρά το πάλαι ποτέ «τέταρτο δίκτυο». Ομως στο ενδιάμεσο, άλλαξε το πρόσωπο της τηλεόρασης. Να πώς:
Arrested Development
Δημιουργικά Ρίσκα
Ανάμεσα στους φανς μερικών από τις καλύτερες και πιο παράξενες σειρές που έχουν εμφανιστεί την τελευταία 20ετία, το όνομα FOX είναι δυστυχώς συνώνυμο με ένα πράγμα: το κόψιμο σειρών. Κακές επιλογές στον προγραμματισμό, executives που δεν κατανοούν το προϊόν τους, μάρκετινγκ που δεν ξέρει να το πουλήσει, και τελικά φτάνει η αποφράδα μέρα που το τσεκούρι του FOX πέφτει για μια ακόμα φορά. Ναι, είναι πολλές αυτές. Πάρα πολλές. Ομως αυτό σημαίνει ένα πράγμα: Πώς αυτές οι σειρές - ρίσκα, υπήρξαν εξαρχής. Και το κανάλι που τις έβγαλε στον αέρα, ήταν πράγματι το FOX.
Από τη στιγμή κιόλας που ένας βαριεστημένος Αλ Μπάντι τάιζε το σκύλο του χαρτονομίσματα στους τίτλους αρχής του «Παντρεμένοι Με Παιδιά», μέχρι σειρές που συνδύαζαν το γουέστερν με την επιστημονική φαντασία (ούτε καν μόνο μία!), κι από την σουρεαλιστική κωμωδία «Arrested Development» μέχρι ένα νεανικό dramedy όπου όλοι τραγουδάνε ασταμάτητα, η μοναδική ίσως σταθερά για το FOX στα 25 του χρόνια ήταν ότι ποτέ δε σταμάτησε να αναζητά ιδέες πρωτοποριακές.
Ακόμα κι αν, συχνά, δεν είχε ιδέα τι να κάνει με αυτές.
House
Αντι-ήρωες
Δεν διεκδικεί εδώ την πρωτοπορία το FOX (αν μη τι άλλο είχε υπάρξει κι ένας Aντι Σίποβιτς στο σπουδαίο «NYPD Blue»), όμως ο τύπος του αντι-ήρωα που τόλμησε να κάνει νόρμα αντί για εξαίρεση, έκανε την mainstream τηλεόραση πιο συναρπαστική. Το πρόγραμμα του FOX είναι σταθερά γεμάτο από παράξενες και ιδιόρρυθμες φυσιογνωμίες, ατόμων που ξέρουν πότε και πώς θα αγνοήσουν τους κανόνες ώστε να πετύχουν τον όποιο τους εμμονικό στόχο. Από τον Τζακ Μπάουερ του «24» μέχρι τον Δρ. Χάουζ κι από την Μπόουνς μέχρι τον Τιμ Ροθ του «Lie to Me», το prime time σίγουρα έγινε ξαφνικά πολύ πιο ενδιαφέρουσα - και χωρίς να χρειαστεί να συντονιστούμε σε κανάλι της καλωδιακής.
The Shield
Καλωδιακή
Μιλώντας για την οποία, αξίζει να αναφέρουμε ότι το θυγατρικό FX είναι το δίκτυο της βασικής καλωδιακής τηλεόρασης που άλλαξε τους κανόνες. Οταν λέμε βασική, σκέψου πως ουσιαστικά αποκλείουμε τα premium HBO και Showtime, και μένουμε με όλα τα υπόλοιπα κανάλια που έχεις πετύχει ποτέ, κανάλια που αν και συνδρομητικά, βασίζονται στις διαφημίσεις και άρα εκ των πραγμάτων έχουν πάλι περιορισμούς στο τι μπορούν να κάνουν. Το FX όμως μας έδωσε σειρές σαν τα «Shield», «Nip/Tuck», «Justified», «Sons of Anarchy», κοντράροντας στα ίσα την premium καλωδιακή ακόμα και πολύ πριν πάρουν θάρρος κι άλλοι με τα όποια «Mad Men» τους.
The Simpsons
Animation
Αυτή η ενότητα θα μπορούσε να αρχίζει και να τελειώνει με μια αναφορά στους «Simpsons». Βασικά τι λέμε τώρα, το ίδιο το κείμενο θα μπορούσε να αρχίζει και να τελειώνει με τους «Simpsons». Πάνω σε αυτή τη σειρά όμως το FOX κατάφερε με επιτυχία να χτίσει μια νύχτα (και μαζί μια παράδοση) ανάπτυξης περίεργων animation: «Family Guy», «Futurama», «King of the Hill», «Bob’s Burgers», «American Dad». Καθένας έχει αυτά που αγαπάει κι εκείνα που απεχθάνεται, όμως η επιδραστικότητα της animation Sunday του FOX είναι δεδομένη.
American Idol
Αυτό αξίζει μια δική του θέση, και ο λόγος είναι πολύ απλός: Aλλαξε τα πάντα. Eβγαλε βραβευμένους με Grammy τραγουδιαστές, βραβευμένη με Oσκαρ ηθοποιό, ένα σωρό χρυσούς και πλατινένιους δίσκους, αμέτρητα talent shows ίδιας δομής που γεμίζουν την τηλεόραση (πολλών χωρών), τα charts και το internet, ενώ αλλοίωσε αυτό που μια ολόκληρη γενικά πλέον αντιλαμβάνεται ως «καλή ερμηνεία» - αλλά πιο σημαντικά, αν θέλουμε να το περιορίσουμε στην τηλεοπτική πραγματικότητα (και να πούμε και κάτι θετικό ταυτόχρονα), επέτρεψε στο FOX χάρη στον απίστευτα μαζικό του χαρακτήρα (καθότι επί σειρά ετών το μακράν και αδιαμφισβήτητο #1 στις θεαματικότητες) να αναπτύξει επιτυχίες πάνω στις πλάτες του «Idol». Και πάνω σε αυτές τις επιτυχίες να αναπτύξει άλλες επιτυχίες. Για να μη μακρυγορούμε, αν δεν υπάρξει το «American Idol» δεν έχει υπάρξει ούτε «House», ούτε «24» μετά τις πρώτες τους σεζόν. Αυτό από μόνο του μάλλον αρκεί.
Beverly Hills, 90210
Teen Drama
Σήμερα δεν μπορούμε καν να διανοηθούμε πώς έμοιαζε πριν τη δεκαετία του ‘90 μια «επιτυχία στο νεανικό κοινό». Για ένα μεγάλο διάστημα (και τουλάχιστον καναδυό γενιές) ήταν πάντως συνώνυμη της φαβορίτας του Ντίλαν, της αδιόρθωτης σαχλαμάρας του Στιβ, της παρθενιάς της Ντόνα, των δίδυμων Μπρέντα-Μπράντον. Περίπου δέκα χρόνια μετά το «Beverly Hills, 90210», το «O.C.» θα επανακαθόριζε το teen drama για μια νέα, πιο χιπ, πιο υποψιασμένη, πιο «μέσα στο αστείο» γενικά. Κι από το Μπέβερλι Χιλς μέχρι το Οραντζ Κάουντι, το FOX θεμελίωσε την έννοια της νεανικής σαπουνόπερας η οποία σήμερα έχει τέτοια δύναμη που υπάρχει ένα ολόκληρο κανάλι που προγραμματίζει αποκλειστικά σε αυτό το είδος.
In Living Color
Στοχευμένος Προγραμματισμός
Το «In Living Color» στο πρώτο μισό των 90s ήταν κάτι σαν «έγχρωμη απάντηση» στο «Saturday Night Live» και αποτέλεσε το έναυσμα για την καριέρα πολλών διάσημων κωμικών, από τους αδερφούς Γουέιανς (κι ακόμα να μας ζητήσει συγγνώμη το FOX γι’αυτό) μέχρι τον Τζιμ Κάρεϊ και τον Τζέιμι Φοξ. Προσπάθειες του δικτύου για ανάπτυξη περαιτέρω προγραμματισμού στοχευμένου προς το έγχρωμο κοινό δε στέφθηκαν με ιδιαίτερη επιτυχία, εξ ου και σταδιακά εγκαταλείφθηκαν, όμως το ζήτημα της εκπροσώπησης είχε τεθεί καθαρά και δυνατά.
Firefly
Επιστημονική φαντασία
Εδώ είναι που έχει γίνει το μεγαλύτερο μακελείο, με σχεδόν κάθε έναν από τους δημιουργικούς θριάμβους στη διάρκεια των ετών να συνδέεται με ένα περίπου απαραίτητο «...και αυτό δυστυχώς ήταν το τελευταίο επεισόδιο αφού το FOX...», την ξέρετε τη συνέχεια. Ομως, από τη μέρα που στο δίκτυο έκαναν πρεμιέρα τα θρυλικά «X-Files» δημιουργώντας ένα τεράστιο, μαζικό φαινόμενο, για μια σειρά που απαιτούσε από τους θεατές της να γίνουν πιο ενεργοί και πιο ανοιχτοί στο διαφορετικό και το ακραίο, το FOX δεν έκανε ποτέ ξανά πίσω.
Οσο πίσω κι αν γυρίσεις, πάντα στο ρόστερ σειρών του δικτύου θα βρίσκεις κάποια περίεργη επιστημονική φαντασία, πολλές φορές μάλιστα κόντρα στη λογική: Το «Dollhouse» του Τζος Γουίντον πήρε 2η σεζόν παρότι δεν το έβλεπε ψυχή. Ο Μπρους Κάμπελ έκανε sci-fi καουμποϊλίκια στο «Adventures of Brisco Country Jr.«. Το «Firefly» με τα 14 του επεισόδια είναι από τα αρτιότερα πράγματα που έχουν συμβεί ποτέ στο μέσο. Και το «Fringe» έχει φτάσει να παίζεται αισίως για 4 σεζόν. Το FOX μας έχει δώσει 4 χρόνια «Fringe».
Πώς αλλιώς να το πεις; Είναι ένα δίκτυο που λες και στις συμβάσεις εργασίας με κάθε νέο διευθυντή προγράμματος περνάει όρο «και θέλουμε από σένα μια sci-fi σειρά που να επιχειρεί κάτι διαφορετικό».
Κανείς δε διαθέτει μαγική μπάλα για να ξέρει με βεβαιότητα υποθετικές αλήθειες. Οπότε δεν είμαστε σίγουροι πώς θα έμοιαζε σήμερα η τηλεόραση αν μετά το «Twin Peaks» δεν είχε έρθει το «X-Files». Ή αν δε διαποτιζόταν η Αμερική του καναπέ με τη βιτριολική σάτιρα των «Simpsons». Ή αν η σκοτεινή μετά-9/11 δεκαετία δεν είχε για ήρωα του Τζακ Μπάουερ του «24». Ή αν ο Σάιμον Κάουελ δεν έβαζε ποτέ το «American» πριν το «Idol». Ή αν η κωμωδία δεν είχε κόψει δρόμο ίσως δεκαετιών χάρη στο «Arrested Development».
Μπορούμε μόνο να εικάζουμε, αλλά η εικασία μας λέει πως αν δεν υπήρχε το FOX να ταρακουνήσει τα πράγματα πριν καμιά 20αριά χρόνια, σήμερα θα είχαμε στις οθόνες μας κάτι πολύ-πολύ πιο βαρετό.
Συνεχίζεται... (σύντομα, στο 2ο μέρους του αφιερώματος στα 25 χρόνια του FOX, η λίστα με τις καλύτερες σειρές από όλη την ιστορία του καναλιού).
