Eχει σίγουρα ενδιαφέρον: Μια από τις πιο πολυσυζητημένες και θεματικά επιθετικές σειρές της δεκαετίας, που καθόρισε την αντι-ηρωική τηλεόραση και έθρεψε μια γενιά φανς του Χάιζενμπεργκ, μας έχει προσφέρει μετά το τέλος της, δύο επεκτάσεις του κόσμου της απολύτως ήρεμες, γλυκόπικρες και μελαγχολικές. Καμία από τις δύο δεν καταφέρνει (ή, τελικά, ίσως να μην θέλει καν) να ξεφύγει από την έλξη που ασκεί το ίδιο το αρχικό μυθικό αντικείμενο, όμως κι οι δύο με τον τρόπο τους επιχειρούν κάτι εντελώς διαφορετικό, ενίοτε θεματικά, αλλά πάντοτε ως διάθεση.
Το «Better Call Saul» λέει κι εκείνο με τον τρόπο του μια ιστορία για το πώς ένας άντρας βυθίζεται στην ηθική του κόλαση, αλλά σε αντίθεση με το «Breaking Bad» η διαδρομή αυτή μοιάζει περισσότερο στρωμένη με προσωπικό πόνο, ίσως επειδή στο βάθος τους, οι ήρωες είναι σε αντίθετα άκρα του ίδιου φάσματος. Ο Χάιζενμπεργκ είναι αυτός που ο Γουόλτερ Γουάιτ πάντα ήταν, ο Σολ Γκούντμαν είναι αυτός που ο Τζίμι ΜακΓκιλ πάντα έτρεμε πως είναι, πάντα προσπαθούσε να μη γίνει. Oσο κι αν συχνά ενδίδει στον πειρασμό του να ενώσει κομμάτια παζλ του «Breaking Bad» που δεν χρειάζεται κανείς να ενώσει, το «Better Call Saul» στην καρδιά του, στις καλύτερες στιγμές του, εκπροσωπεί κάτι διαφορετικό.
Το «El Camino» δεν είναι πρίκουελ για να γεμίσει κενά και γαργαλήσει τους φανς με υπόνοιες πάνω στο «πώς έφτασε αυτός εκεί», είναι όμως σίκουελ και θα μπορούσε κάλλιστα να είναι κάτι πολύ πιο άμεσο κι αναμενόμενο. «Τι έγινε μετά;» Το φινάλε του «Breaking Bad», με την κραυγή απελευθέρωσης του Τζέσι Πίνκμαν που θα μπορούσε να σημαίνει απολύτως τα πάντα (μια πολύ πιο ενδιαφέρουσα τελική εικόνα από την τακτοποιημένη που έλαβε ο Γουόλτερ Γουάιτ, παράνομος καουμπόης στα μάτια της σειράς που δυο επεισόδια πριν τον έβλεπε σαν τέρας), δεν ζητούσε συνέχεια, κι ο Βινς Γκίλιγκαν πάνω ακριβώς σε αυτή την μη-ιδέα πατά.
Δηλαδή, αντί να προσφέρει ένα δίωρο γεμάτο «κι αυτός πήγε εκεί, κι εκείνος μετά έκανε αυτό», στήνει ένα δίωρο ταξίδι του Τζέσι - σε επίπεδο κυριολεκτικό όσο και νοητικό - που εκπροσωπεί εξ ολοκλήρου ένα ολότελα καινούριο «τι έγινε μετά». Το «El Camino» δεν απαντά τι έγινε μετά, παρά το ρωτά εκ νέου. Τι γίνεται μετά; Τι άλλο να γίνει - η ζωή, απλώς, συνεχίζεται.
Στην ταινία πιάνουμε την απόδραση του Τζέσι από τη στιγμή που την άφησε το φινάλε της σειράς, καθώς εκείνος προσπαθεί στη συνέχεια να ξεφύγει από την αστυνομία. Ο Τζέσι πλέον δεν θέλει να πετύχει ένα τελευταίο μεγάλο κόλπο, θέλει απλώς να επιβιώσει. Στην διαδρομή του αυτή συναντά παλιούς γνωστούς σαν τον Μπάτζερ και τον Σκίνι Πιτ (στα μάτια των οποίων φαντάζει κάπως ηρωικός, σαν μια εκδοχή του εαυτού του που ο ίδιος δεν αναγνωρίζει καν, bitch!) ενώ θα ανασύρει από τη μνήμη του και στιγμές-κλειδιά με άλλους, μια δομή που δίνει στον Γκίλιγκαν την ευκαιρία να φέρει στην οθόνη κάθε λογής αγαπημένο χαρακτήρα του κοινού.
Η ταινία στην πορεία εξελίσσεται εξίσου στο παρελθόν όσο και στο παρόν, δίχως να το κάνει με τρομακτικά υπογραμμισμένο τρόπο. Οι αναμνήσεις και το τώρα μπλέκονται σε μία ψυχολογική ζωγραφιά διαρκείας. Ενα εκτεταμένο παρελθοντικό επεισόδιο βρίσκει τον Τζέσι κρατούμενο του Τοντ (ο Τζέσι Πλέμονς επιστρέφει έχοντας πια μεγαλύτερη βαρύτητα ως κεντρικός περφόρμερ) δένοντας με την σημερινή του αναζήτηση. Οι εικόνες, οι τοποθεσίες, οι φιγούρες, διαχέονται σαν ο χρόνος να μην έχει πολλή σημασία- τα πάντα μοιάζουν σε χρονική στάση, καθώς ο Τζέσι προσπαθεί να βγει στην άλλη άκρη έχοντας πείσει τον εαυτό του πως αξίζει συγχώρεση και μια νέα αρχή. ΟΚ, προσπαθεί να βρει και τα λεφτά που χρειάζεται. Λεφτά και νέα αρχή. Αυτά.
Είναι το «El Camino» ένας επίλογος απαραίτητος; Εξαρτάται, υποθέτουμε. Τι είναι απαραίτητο; Τι είναι σημαντικό; Το μόνο πράγμα που είναι απαραίτητο είναι αγάπη κι από αγάπη εδώ, υπάρχει μπόλικη. Σε μια εποχή βυθισμένη στα βίντεο επεξήγησης, στις fan θεωρίες και στην ατελείωτη κορύφωση πλοκής πάνω στην πλοκή μέσα σε άλλη πλοκή, το «El Camino» έχει την τίμια προθέσεων θέση να μην είναι καθόλου απαραίτητο. Αποτελεί όμως ένα πανέμορφο mood piece πάνω ακριβώς στην αβεβαιότητα του πώς να συνεχίζεις.»
Τα επεισόδια που δένει μεταξύ τους ο Γκίλιγκαν εμπνέονται εξίσου από την γουέστερν εικονογραφία όσο και την καρτούν αισθητική ενός Τσακ Τζόουνς, κάτι που πάντα συναντούσαμε και στις καλύτερες στιγμές της σειράς- που όμως στο μελαγχολικά ήρεμο πλαίσιο αυτής της ταινίας (πες την επίλογο, πες την συνέχεια, πες την αυτοτελές επεισόδιο ψυχικής κατάστασης), απαλλαγμένο από την ευθύνη της ανάπτυξης αληθινής πλοκής, λειτουργούν ως απόλυτα κυρίαρχο στοιχείο. Το σκηνικό της ερήμου μοιάζει με συναισθηματική κατάσταση και τίποτα δε μοιάζει να οριοθετείται από αυστηρά κυριολεκτικά σύνορα ή τοποθεσίες ή ακόμα και χρονικές αποστάσεις.
Η διαδρομή του Τζέσι είναι γεμάτη προσωπικές μάχες στυλ Αγριας Δύσης, από παιχνίδια υπομονής βασισμένα στο διάλογο, μέχρι κυριολεκτικές αναμετρήσεις με μοντέρνα περίστροφα. Οταν σε μια σκηνή αρκετά βαθιά στην ταινία, ένας χαρακτήρας λέει πως θα το κάνουν όπως στην Αγρια Δύση, η όλη περιρρέουσα διάθεση μοιάζει τόσο ειλικρινής και μελαγχολικά αγνή, που μπορεί να σε κάνει να χαμογελάσεις- όλοι ξέρουμε πως το «Breaking Bad» είναι νεο-γουέστερν, κι εδώ το «El Camino» δεν προσποιείται καν πως είναι οτιδήποτε άλλο.
Το απόλυτο δε highlight είναι μια σεκάνς που βρίσκει τον Τζέσι του Ααρον Πολ, σαν χαμένο, μελαγχολικό καρτούν, απέναντι στον καταφερτζή Ρόμπερτ Φόρστερ να προσπαθεί να διαπραγματευτεί για την ελευθερία του. Είναι σα να βλέπεις έναν έμπειρο καουμπόη να γυαλίζει το όπλο που δεν χρειάζεται καν να τραβήξει- μια καθηλωτική σκηνή απόλυτα χτισμένη πάνω στη λεπτομέρεια, το mood και τα αντικρυστά βλέμματα δύο ηθοποιών τόσο διαφορετικής μεταξύ τους ενέργειας, αλλά τόσο βέβαιους και τους δύο, άνετους μέσα στο πετσί των ρόλων τους. (Το ότι ο σπουδαίος Ρόμπερτ Φόρστερ πέθανε λίγες ώρες μετά την πρεμιέρα μιας ταινίας στην οποία τόσο αβίαστα κλέβει την παράσταση, είναι δείγμα κοσμικής ειρωνίας αλλά ταυτόχρονα και περίεργα γλυκός αποχαιρετισμός- υπήρχε πιο δίκαιο αντίο;)
Ο Γκίλιγκαν περνάει τέλεια με όλα αυτά. Από τα ζυγισμένα του κάδρα, γεμάτα παστέλ καρτ ποστάλ βίας, κάννες όπλων, και αχανών βλεμμάτων στην συνοριακή americana, μέχρι το πώς στα περιθώρια αυτής της τόσο βασικής διαδρομής, εμπλουτίζει τις παλπ σελίδες του με ένα μάτσο αναφορές αγάπης στους ήρωές του, κατευθείαν για τους φανς, αλλά και για τον ίδιο τον Τζέσι. Πρόσωπα που τον στιγμάτισαν εμφανίζονται σαν φαντάσματα από το παρελθόν, σαν αναμνήσεις της συνείδησής του, προσπαθώντας να τον οδηγήσουν σωστά. Δεν είναι τα πάντα το ίδιο αποτελεσματικά, όμως η ευθύτητα της κεντρικής δραματικής κατεύθυνσης της ταινίας δεν επιτρέπει σε τίποτα να μοιάζει αληθινά παράταιρο. Στο τέλος του «Breaking Bad» ο Γουώλτ έλαβε με ευκολία την τακτοποιημένη αφηγηματική του εξιλέωση- ο Τζέσι πάντα έμοιαζε με κάτι το πιο αληθινό κι ανθρώπινο, κι αυτήν εδώ, μια διαδρομή συγχώρεσης και απελευθερωτικής εξιλέωσης, την άξιζε.
Είναι το «El Camino» ένας επίλογος απαραίτητος; Εξαρτάται, υποθέτουμε. Τι είναι απαραίτητο; Τι είναι σημαντικό; Το μόνο πράγμα που είναι απαραίτητο είναι αγάπη κι από αγάπη εδώ, υπάρχει μπόλικη. Σε μια εποχή βυθισμένη στα βίντεο επεξήγησης, στις fan θεωρίες και στην ατελείωτη κορύφωση πλοκής πάνω στην πλοκή μέσα σε άλλη πλοκή, το «El Camino» έχει την τίμια προθέσεων θέση να μην είναι καθόλου απαραίτητο. Αποτελεί όμως ένα πανέμορφο mood piece πάνω ακριβώς στην αβεβαιότητα του πώς να συνεχίζεις. Κι αυτό, με τον χαμηλών τόνων, διακριτικό του τρόπο, είναι κάπως αναγκαίο.
Το «El Camino: Μια Ταινία του Breaking Bad» του Βινς Γκίλιγκαν streamάρει στο Netflix.
