Μπορεί να είναι ακόμη μικρό σε μέγεθος, όμως το Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας που θα λάβει χώρα φέτος στις 28, 29 και 30 Νοεμβρίου και πάλι στο Exile Room, είναι από εκείνες τις εκδηλώσεις που μπορούν εν δυνάμει να κάνουν μια διαφορά.
Γιατί αν το εθνογραφικό σινεμά μεταφράζεται στην σκέψη κάποιων ως «ειδικό σινεμά», το πρόγραμμα και οι δράσεις του φεστιβάλ σε κάνουν να αντιληφθείς πως πρόκειται για το ακριβώς αντίθετο.
Φέτος ακόμη περισσότερο, αφού στην 5η του χρονιά την εισαγωγή μίας θεματική ενότητας προβολών σχετικά με κοινωνικά ζητήματα και οπτικές/ανθρωπολογικές προοπτικές σχετικές με αυτά.
Συμφωνα με τους διοργανωτές του, σκοπός της δημιουργίας αυτού του τομέα δεν είναι μόνο η παρουσίαση του συγκεκριμένου είδους οπτικής γνώσης, το οποίο είναι ικανό να παράγει το εθνογραφικό φιλμ, αλλά επίσης η έναρξη ενός διαλόγου όσον αφορά την αξία και τη σχέση που μπορεί να έχει η οπτική ανθρωπολογική ματιά με τη σύγχρονη κοινωνική ζωή.
Καθώς θεωρούμε ζητήματα όπως η ρατσιστική βία, οι επιθετικές εκφάνσεις του εθνικισμού, ο κοινωνικός αποκλεισμός και η άνοδος του φασισμού να είναι ύψιστης σημασίας για την αθηναϊκή κοινωνία, αποφασίσαμε να εγκαινιάσουμε το θεματικό αφιέρωμα του φεστιβάλ με μια επιλογή από εθνογραφικά φιλμ που πραγματεύονται αυτά τα ζητήματα, υπό τον γενικό τίτλο «Ξενοφοβία».
Η ιδέα της θεματικής αυτής για την χρονιά αυτή, καθώς και η επιμέλεια του αφιερώματος και επιλογή ταινιών είναι του Χρήστου Βαρβαντάκη (ανθρωπολόγος) και της Δάφνης Σοφιανοπούλου (παιδαγωγός-κοινωνιολόγος).
Πολλές από τις ταινίες πραγματεύονται βιο-πολιτικές πρακτικές του τρόμου, ως βάση και αποτέλεσμα της εξάπλωσης των ξενοφοβικών και ρατσιστικών φαινομένων. Το εθνογραφικό φιλμ, πέρα από τον αφηρημένο και γενικευτικό λόγο των ρεπορτάζ για τα ζητήματα αυτά, μπορεί να προσφέρει μια διεισδυτική ματιά πάνω στην βίαια βιωμένη πραγματικότητα των αποκλεισμένων, στην ενσωμάτωση νομικών ρυθμίσεων και ρατσιστικών αντιλήψεων.
Οι ταινίες του αφιερώματος
Other Europe | Άλλη Ευρώπη (Ειδική προβολή) Της Rossella Schillaci
Τι συμβαίνει στους Αφρικανούς μετανάστες όταν τους δίδεται ο χαρακτηρισμός του πολιτικού πρόσφυγα; Ποιες προκλήσεις θα χρειαστεί να αντιμετωπίσουν και ποιες οι προοπτικές για έναν αξιοπρεπή βιοπορισμό στην Ιταλία; Στο Τορίνο από τον Δεκέμβριο του 2008 μία εγκαταλελειμμένη κλινική έχει καταληφθεί παράνομα από περισσότερους από 200 πρόσφυγες. Όλοι τους είναι νόμιμοι.Τρεις εμβληματικοί χαρακτήρες μάς οδηγούν σε μια ιστορία που αποκαλύπτει, με τη προσωπική της ματιά, την συλλογική ιστορία, ένα συμβολικό παραμύθι για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες σήμερα, για τις μεταναστευτικές πολιτικές τους και τις αλλαγές που περνούν στο κοινωνικό ιστό των ευρωπαϊκών πόλεων.
Descending With Angels | Κατέρχεσθαι μετά των Αγγέλων Του Christian Suhr
Ισλαμικός εξορκισμός ή ψυχοτροπική φαρμακευτική αγωγή; Το «Κατέρχεσθαι μετά των Αγγέλων», που βασίστηκε σε 18 μήνες επιτόπιας έρευνας με ασθενείς και θεραπευτές, εξερευνά δύο φοβερά διαφορετικές λύσεις για το ίδιο πρόβλημα, την περίπτωση, δηλαδή, Δανών Μουσουλμάνων που κατέχονται από αόρατα πνεύματα, τα "jinn". Ένας Παλαιστίνιος πρόσφυγας που ζει στο Άαρχους της Δανίας, έχει εισαχθεί για ψυχιατρική παρακολούθηση μετά από μια σοβαρή περίπτωση δαιμονισμού jinn, ο οποίος τον οδήγησε να καταστρέψει το εσωτερικό ενός τεμένους, να σπάσει αρκετά αυτοκίνητα και να προσβάλει πολλούς ανθρώπους. Δεν βλέπει το νόημα ψυχοτροπικών φαρμάκων, αφού η ασθένειά του έχει ήδη αντιμετωπιστεί με εξορκισμούς από το Κοράνι. Στο εν τω μεταξύ, ένας ντόπιος ιμάμης πολεμά ένα πνεύμα jinn και προσπαθεί να εξηγήσει στους Μουσουλμάνους του Άαρχους ότι πρέπει να σταματήσουν να ανησυχούν τόσο πολύ για τα jinn, τη μαγεία και άλλα κοινότυπα ζητήματα αφού τίποτα δεν μπορεί να βλάψει κανέναν χωρίς την άδεια του Θεού.
Document: Hoyerswerda| Frontex | Έγγραφο: Χογιερσβέρντα | Frontex Του Thomas Kaske
Το «Έγγραφο: Χογιερσβέρντα | Frontex» αφηγείται τις ιστορίες τεσσάρων εποχιακών εργατών από τη Μοζαμβίκη, που μεταφέρουν την δική τους εμπειρία από τις φυλετικές επιθέσεις στη Χογιερσβέρντα τον Σεπτέμβριο του 1991. Οι ιστορίες τους καταγράφηκαν με την βοήθεια της Βάλτραουντ Σπιλ, μίας Γερμανίδας που βοήθησε πολλούς Αφρικανούς συναδέλφους της να αντιμετωπίσουν την καθημερινή ζωή στην πρώην Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία (ΓΛΔ). Ο σκηνοθέτης διάβασε τις ιστορίες και μόνταρε αρχειακό υλικό από τη Χογιερσβέρντα και υλικό από κάμερες παρακολούθησης της Frontex, όπου μπορεί κανείς να δει πως οι συλλήψεις των προσφύγων καταγράφηκαν από μη επανδρωμένη ιπτάμενη μηχανή. Το μοντάζ στοχεύει στο να κάνει τον θεατή να σκεφτεί τα τελευταία 23 χρόνια της ευρωπαϊκής πολιτικής ασύλου. Θα μπορούσαν οι ιστορίες των Μοζαμβικανών να έχουν λάβει χώρα στα ελληνο-τουρκικά σύνορα το 2014;
Fantome Island | Νησί Φαντόμ Των Sean Gilligan και Adrian Strong
Το 1945, σε ηλικία 7 ετών, ο μικρός Τζο Εγκμολέσε διαγνώστηκ με λέπρα. Απομακρύνθηκε αμέσως από την οικογένεια και το σπίτι του, και μεταφέρθηκε με αστυνομική συνοδεία πάνω από χίλια χιλιόμετρα για να περιοριστεί σε ένα νησί για την αντιμετώπιση της ασθένειας. Για τα επόμενα δέκα χρόνια, ένα λεπροκομείο για Αβοριγίνες έγινε το σπίτι του. Ένα απομονωμένο τροπικό νησί στα ανοιχτά της βορειοανατολικής ακτής της Αυστραλίας έγινε το σπίτι μιας κλειστής κοινότητας γηγενών 'λεπρών' που ζούσαν όσο καλύτερα μπορούσαν ως άνθρωποι στο περιθώριο των περιθωριοποιημένων. Τώρα, στα 73 του χρόνια , ο Τζο στοχάζεται τα ανεξίτηλα χρόνια του στο Φαντόμ. Η απίστευτη, οδυνηρή ιστορία του προσφέρει μία βαθιά διορατικότητα σε μια από τις κρυμμένες ιστορίες της Αυστραλίας.
Ghosts’ Stories: Discussions with Tanzanian Albinos and their Advocates | Ιστορίες Φαντασμάτων: Συζητήσεις με Τανζανούς Αλμπίνο και τους Υποστηρικτές τους Της Sarah Hall
Η ταινία περιγράφει μύθους που περιβάλλουν τον αλμπινισμό στην Τανζανία, καθώς και το πώς αυτές οι ιδέες οδηγούν σε διακρίσεις, βία, βιασμούς και φόνους. Περιλαμβάνει μία συζήτηση με τη Μαριάμου και την Πέρι (θύματα επιθέσεων που έχασαν τα χέρια τους), την Βίκι Ντετέμα (ρεπόρτερ του BBC που αποκάλυψε τους φόνους και τη βία), τη Μέρι (θύμα βιασμού), τη Μάρθα (Τανζανή αλμπίνο που ξεκίνησε μια μη κερδοσκοπική οργάνωση για να στηρίξει τους αλμπίνο), και πολλούς άλλους Τανζανούς αλμπίνο και τους υποστηρικτές τους. Η ταινία συζητά ζητήματα διάκρισης στον εργασιακό χώρο και το σχολείο, θέματα υγείας και τη βία, και επιτρέπει στα εξαιρετικά αυτά άτομα να μοιραστούν τα συναισθήματά τους απέναντι σε εκείνους που τους επιτέθηκαν και όλους όσοι τους έχουν κάνει κακό. Διεκδικούν τη θέση τους ως άνθρωποι με αξία και εκλιπαρούν για ειρήνη και κατανόηση.
Stationed | Σταθμευμένοι Της Στεφανίας Γιαννίκου
Το «Σταθμευμένοι» είναι ένα μικρού μήκους ντοκιμαντέρ για μια ομάδα νεαρών Αφρικανών, οι οποίοι αποφασίζουν να αφήσουν τα σπίτια και τις οικογένειές τους σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσουν μια καλύτερη ζωή στην Ευρώπη. Τους συναντούμε σταθμευμένους σε ένα εγκαταλελειμμένο βαγόνι τρένου στην Αθήνα, να ξανασκέφτονται την απόφασή τους και ακόμη να ονειρεύονται. Μιλούν για τη ζωή τους στο «νέο τους σπίτι» στην Ευρώπη, τους λόγους για τους οποίους είναι εδώ, τις προσδοκίες τους και τα όνειρά τους σε μια εποχή όπου το να ονειρεύεσαι έχει γίνει πολυτέλεια, σε μια χτυπημένη από την κρίση χώρα με όχι μόνο μία μακρά ιστορία μετανάστευσης αλλά και, όπως ο 21ος αιώνας έχει ήδη υποσχεθεί, ένα μακρύ μέλλον μεταναστευτικών κινημάτων των ανθρώπων που κυνηγούν όνειρα και δραπετεύουν από εφιάλτες.
Valley of Sighs | Κοιλάδα των Αναστεναγμών Του Mihai Andrei Leaha
H Υπερδνειστερία ήταν ακόμη κομμάτι της Σοβιετικής Ένωσης όταν οι γερμανικές και ρουμανικές δυνάμεις πραγματοποίησαν εισβολή το 1941. Μαζί με πολλούς Εβραίους απελαθέντες, περίπου 25.000 Ρομά μεταφέρθηκαν εκεί από τη Ρουμανία. Οι φυλακισμένοι κρατούνταν σε φρικτές συνθήκες, μία σφαγή που πραγματοποιήθηκε με αργούς ρυθμούς: οι μισοί από τους απελαθέντες πέθαναν από την πείνα ή το κρύο, αν δεν τους είχε σκοτώσει πρώτα ο τύφος ή τυχαία περιστατικά βίας. Η απίστευτη κλίμακα της κτηνωδίας αποτυπώνεται στο «Κοιλάδα των Αναστεναγμών», που παρουσιάζει συνεντεύξεις με επιζώντες (παιδιά εκείνη την εποχή) και αυτόπτες μάρτυρες από γειτονικά χωριά, και ανακαλύπτει στρατιωτικά και αστυνομικά έγγραφα που σχεδιάζουν την "πρόοδο" της εν εξελίξει γενοκτονίας. Το αποτέλεσμα είναι ένα πολυ-επίπεδο κινηματογραφικό μνημείο στα θύματα ενός ελάχιστα γνωστού κεφαλαίου του Ολοκαυτώματος - ενός κεφαλαίου που συνεχίζει να είναι ταμπού στη Ρουμανία.
- Περισσότερες πληροφορίες στο επίσημο site του φεστιβάλ και στην σελίδα του στο Facebook.
- Οι προβολές γίνονται στο Exile Room, Αθηνάς 12,τρίτος όροφος, Μοναστηράκι (απέναντι από την έξοδο του μετρό)τηλ: 210-3223395
- Η είσοδος είναι δωρεάν και τηρείται σειρά προτεραιότητας.
- Οι ταινίες έχουν μόνο αγγλικούς υπότιτλους.
