Η χθεσινή, δεύτερη ημέρα του 5ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σύρου ξεκίνησε από το Παλλάς στην Ερμούπολη για να φτάσει στην παραλία του Κόμητου και σε μια από τις πιο καλοκαιρινές προβολές της διοργάνωσης. Τέσσερις ταινίες διέτρεξαν την ημέρα με το δικό τους μοναδικό τρόπο, ακριβώς όπως συνέβη και με τις μουσικές του Ρασάντ Μπεκέρ πάνω στο ηλιοβασίλεμα...
Διαβάστε ακόμη: 5ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου - Μέρα 1η: Ολα είναι θέμα ενόρμησης!
To «Γη Χωρίς Ψωμί» - που είδαμε σε 16mm φιλμ κατευθείαν από το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης - γυρίστηκε το 1933 και στην πραγματικότητα είναι ένα ντοκιμαντέρ για τις άθλιες συνθήκες ζωής στις Χούρδες, μια ορεινή περιοχή της Εστρεμαδούρα όπου οι άνθρωποι βρίσκονται αντιμέτωποι με τον άγονο τόπο στον οποίο επιβιώνουν κόντρα στην πείνα, τις ασθένειες και την έλλειψη κάθε φροντίδας μιας οργανωμένης κοινωνίας. Ο Λουίς Μπουνιουέλ μεγαλουργεί, όχι μόνο γιατί καταφέρνει να αποτυπώσει με τον πιο κυνικό και την ίδια στιγμή ποιητικό τρόπο την ανθρώπινη εξαθλίωση, ακόμη και τον ίδιο το θάνατο, αλλά γιατί ταυτόχρονα σατιρίζει με το δικό του τρόπο την ίδια την έννοια του κακώς εννοούμενου «εθνογραφικού» ντοκιμαντέρ στο οποίο μπορεί κανείς να εντάξει την ταινία του, ως ένα «πορνό» από εικόνες που σε εκβιάζουν να νιώσεις ένοχος - σχόλιο ανεπανάληπτο πάνω στο πως εικονογραφείται η ανέχεια, η φτώχεια και η εξαθλίωση ακόμη και σήμερα από την πλειοψηφία των κινηματογραφιστών τεκμηρίωσης. Ακόμη πιο ενδιαφέρουσα και η λεπτομέρεια που θέλει τον Μπουνιουέλ να φτάνει στις Χούρδες μετά από μια σειρά θεατρικών και λογοτεχνικών έργων που ξεκινούν από τον 17ο αιώνα και που «στιγμάτισαν» την περιοχή ως μια από τις πιο φτωχές και καταραμένες του πλανήτη, πράγμα που οι σημερινοί κάτοικοι της περιοχής προσπαθούν να αποτινάξουν από πάνω τους ακόμη και με ετήσιους εορτασμούς στους οποίους εκτός από διάφορες τελετές εξαγνισμού καίνε και ένα ομοίωμα του ίδιου του Λουίς Μπουνιουέλ.
Το «Λίβιος ή Η αγαλματώδης παρουσία του περασμένου έπους» του Γιώργου Καλογιάννη από το 1976, παραμένει μια «παραξενιά» του queer ελληνικού σινεμά και μαζί το πιο γνωστό κομμάτι έργου ενός σκηνοθέτη και ποιητή που γνωρίζουν ελάχιστοι και ο οποίος αναδύθηκε μέσα από την ελληνική γκέι σκηνή την εποχή της δημιουργίας του ΑΚΟΕ και των πρώτων γερών βημάτων προς την διεκδίκηση των ίσων δικαιωμάτων της ομοφυλοφιλικής κοινότητας στην Ελλάδα. Με φόντο μια άχρονη Αθήνα, τα μέλη μιας οικογένειας επιστρέφουν σε μια έπαυλη που μοιάζει να ήταν το σπίτι τους και τώρα πια είναι μουσείο, ενώ έξω επίκειται η αρχή ενός πολέμου. Στα όρια του πειραματικού σινεμά, με έντονα μπαρόκ στοιχεία αλλά και κιτς νότες αναφοράς σε οπερέτες και φτηνά μελοδράματα μιας άλλης εποχής (μαζί και μια προχρονολογημένη αναφορά στο «Singapore Sling» του Νίκου Νικολαΐδη), ο «Λίβιος» ζωντανεύει εικόνες βγαλμένες από την φαντασία του Γιάννη Τσαρούχη αν αυτός ζωγράφιζε σελίδες από τα γραπτά του Ζαν Ζενέ, αλλά με μια ελαφρότητα που προδίδει την εποχική φιλοδοξία του δημιουργού του. Ξεπερασμένο και επίκαιρο μαζί, θα μπορούσε να σταθεί σε κάθε εποχή, πιο πολύ για τον τρόπο με τον οποίο χειρίζεται τις παρτιτούρες του Μάλερ πάνω στην αρχιτεκτονική της πρωταγωνίστριας έπαυλης παρά για το αναμφισβήτητα queer διαχρονικό της κριτικής του στην μπουρζουαζία.
Το «Lacrimae Rerum» του Νίκου Νικολαΐδη είναι η πρώτη του ταινία, γυρισμένη το 1962, μια ελεύθερη μεταφορά του ποιήματος του Λάμπρου Πορφύρα και στην πραγματικότητα μια μουσική σύνθεση κινηματογραφημένη σε τρία διαφορετικά σημεία: μια εκκλησία, μια παραλία και ένα σπίτι, όπου κάθε τόπος γίνεται για λίγο μια ιερή στιγμή πάνω στο χρόνο. Συνεπαρμένος από την «Ημιτελή Συμφωνία» του Σούμπερτ και μαζί από τις ασύμμετρες γωνίες που δημιουργεί η κάμερα όταν περιστρέφεται (αναζητώντας κάτι;) μέσα στο χώρο, ο Νικολαϊδης εισβάλλει σαν πρώτη φορά στα ενδότερα της ανθρώπινης κατάστασης - εδώ χωρίς ίχνος ανθρώπου, εκτός από κατεστραμμένα ανδρείκελα που τον αντικαθιστούν. Το φιλμ, διάρκειας μόλις 11 λεπτών, περιγράφηκε ιδανικά από τον ίδιο («στην ουσία ήταν ένα βίντεο κλιπ πάνω στην "Ημιτελή" του Σούμπερτ»), αλλά κανείς δεν είναι τόσο αφελής. Βλέποντας σήμερα, μετά από περισσότερο μισό αιώνα, το φιλμ, μπορεί κανείς εύκολα να αναζητήσει απαντήσεις για τη μουσικότητα του μετέπειτα έργου του Νικολαϊδη, για το διαρκές φλερτ του με την ιεροτελεστία του θανάτου, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο ακόμη και ένα πρώιμο «βίντεο κλιπ» διατρέχει το χρόνο και φτάνει να είναι σήμερα μια μικρή απολαυστική απάντηση πάνω στον κάθε είδους πειραματισμό (για τον πειραματισμό).
Στο «Χάος» του Πέτερ Φλάισμαν από το 1972, η αναζήτηση για το πως μια ταινία που γυρίστηκε μισό αιώνα πριν περίπου μιλάει για το σήμερα καλύφθηκε από τον ίδιο τον δημιουργό της. Προλογίζοντας την ταινία του ο 80χρονος σήμερα Πέτερ Φλάισμαν είπε πως γύρισε την ταινία σε μια εποχή όπου ήταν έντονη η ανάγκη για αλλάγή. Ακριβώς δηλαδή ότι συμβαίνει και σήμερα. Στην ταινία του, ο Χίλε, γιος του ντόπιου ιερέα προσπαθεί να αποφοιτήσει την ίδια στιγμή που γύρω του όλα βρίσκονται σε αποσύνθεση: από το μολυσμένο νερό της πόλης, μέχρι μια κοπέλα που ισχυρίζεται ότι την έχει αφήσει έγκυο, η αδερφή του που γυρίζει από την Ιταλία μαζί με τον προαγωγό της και μια επιστροφή στο παρελθόν που αποκαλύπτει σιγά σιγά τα κρίματα ενός κόσμου που έχει έρθει η ώρα να πληρώσει. Ισως η πιο διάσημη ταινία ενός υποτιμημένου σκηνοθέτη (που ανάμεσα σε άλλα συνεργάστηκε στενά με τον Ζαν Κλοντ Καριέρ και γύρισε στην μεταχουντική Ελλάδα το «Λάθος», βασισμένο στο μυθιστόρημα του Αντώνη Σαμαράκη), το «Χάος», στην director's cut αποκατεστημένη του κόπια μοιάζει με τη μαρτυρια μιας εποχής και αποτελεί σίγουρα μια πληθωρική, σε στιγμές τέλεια ενορχηστρωμένη και σε άλλες εύστοχα ακραία ερμηνεία της έννοιας του μοντέρνου σινεμά που ευδοκίμησε στα 70s με τις ιδέες να αντικαθιστούν την πλοκή και την κοινωνική κριτική να απλώνει τη σκιά της πάνω σε κάθε κινηματογραφική τεχνική.
Διαβάστε περισσότερα για το 5ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σύρου
- Το 5ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σύρου ξεκινάει (και αυτό είναι υπόσχεση και προειδοποίηση μαζί)
- 5ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου: Ερχεται, μετά μουσικής
- 5ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου: Η τρέλα δεν πάει στα βουνά, πάει στη θάλασσα
- 5ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου: Ερχεται, μετά μουσικής
- 5ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου: Από τον Αντώνη Σαμαράκη σε έναν ασυντέλεστο μέλλοντα
- Κάνοντας σινεμά τη θάλασσα στο «Cinemascope: Μικροί Κινηματογραφιστές στη Σύρο» της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση
- 5ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου: Ερχεται η ιέρεια του πειραματικού animation, Μάρθα Κόλμπερν
- 5ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου: Με το «Cracking Up», θα πάθω κάτι;
- Το 5ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σύρου έρχεται για να μας τρελάνει
Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σύρου (SIFF) ιδρύθηκε το 2013 και προβάλλει μια ευρεία γκάμα κινηματογραφικών ειδών σε παραδοσιακούς και αναδιαμορφωμένους χώρους του νησιού. Διεξάγεται στο μέσο του καλοκαιριού και τοποθετείται πέρα από τις συνηθισμένες απαιτήσεις και ιεραρχίες της κινηματογραφικής βιομηχανίας. Το SIFF ενσωματώνει στο δικό του μοναδικό σκηνικό εκδηλώσεις, στυλ και προγράμματα – πειραματικά και αφηγηματικά, σύγχρονα και με αναδρομικό χαρακτήρα, ελληνικά και διεθνή, εργαστήρια και εκδηλώσεις διευρυμένου κινηματογράφου.
