Wanda, η γυναίκα που εξ ορισμού περιπλανιέται [wanders] αποτελεί την πρώτη και τελευταία ταινία της Μπάρμπαρα Λόντεν.
Η ταινία ανοίγει με πλάνο ένα δυστοπικό τοπίο ανθρακωρυχείου, φορτηγά να σπρώχνουν τον άνθρακα και να τον μετατοπίζουν σε μια αέναη και κενή νοήματος επανάληψη. Οι πρώτες λέξεις που ακούγονται είναι από την ίδια την Ουάντα, πεσμένη μπρούμυτα σε έναν καναπέ της κουζίνας που την φιλοξενεί, πιθανότατα σε κατάσταση χανγκόβερ: "He’s only angry 'cause I’m here.” Δεν είναι ξεκάθαρο αν αναφέρεται στο παιδί που κλαίει ή τον άντρα που έχει μόλις αποχωρήσει αμίλητος, αυτό το opening sequence είναι όμως αρκετό για να στοιχειοθετήσει ολόκληρη την ταινία: η Ουάντα δεν ανήκει και ούτε την ενδιαφέρει απαραίτητα να ανήκει, παρά μονο φευγαλέα, στο σύζυγο, στα παιδιά της, στην τυχαία γνωριμία που την κερνά μια μπύρα στο μπάρ για να την εγκαταλείψει αργότερα στο μοτέλ μετά το σεξ, στον βίαιο καλοντυμένο μικροεγκληματία με τον οποίο δένεται για λίγο παραπάνω και τον συνδράμει σε μια τραπεζική ληστεία. Κατά κάποιο τρόπο όλοι είναι θυμωμένοι γιατί η Ουάντα υπάρχει.
Διαβάστε ακόμη: Syros International Film Festival 2015: Ενα φεστιβάλ κινηματογράφου σαν να είναι νησί!
Σκηνή από το «Wanda»
Με προϋπολογισμό που δεν ξεπερνούσε κατά πολύ τα 100,000 δολλάρια, η Λόντεν δημιουργεί αυτό το όμορφο φιλμ σε Ektachrome 16mm. Ισχυριζόμενη πως το εμπνεύστηκε από ένα άρθρο εφημερίδας όπου μια γυναίκα συνένοχος σε τραπεζική ληστεία ευχαρίστησε θερμά τον δικαστή για την καταδίκη της σε 20 χρόνια φυλάκιση, η έστω και μερική αυτοβιογραφική του υφή δεν μπορεί να αγνοηθεί. «Συνήθιζα κι εγώ να είμαι έτσι. Δεν είχα δική μου ταυτότητα, γινόμουν ό,τι ο κόσμος περίμενε να είμαι», δηλώνει στους Los Angeles Times το 1971. Γεννημένη σε μια διαλυμένη οικογένεια στο Νότο της Αμερικής, η Μπάρμπαρα Λόντεν περιπλανιέται στην Νέα Υόρκη στα 16, δουλεύει ως pin-up και χορεύτρια σε κλαμπ, προτού κερδίσει το βραβείο Τony (για την ερμηνεία της στο θεατρικό «After the Fall» του Αρθουρ Μίλερ) και παντρευτεί τον Ελία Καζάν.
H Μπάρμπαρα Λόντεν με τον Ελία Καζάν
Γυρισμένη τρία χρόνια πριν το «Μια Γυναίκα Εξομολογείται», η «Wanda» μας θυμίζει για λίγο αρχικά την ταινία του Τζον Κασαβέτη αλλά μόνο στην αισθητική παρουσία ενός εντυπωσιακού γυναικείου πρώτου ρόλου, ξεπερνώντας την όμως πολύ γρήγορα σε σιωπηρή δύναμη, καθότι η Ουάντα ποτέ δε φαίνεται να είναι σε κρίση ή να έχει το προστατευτικό δίχτυ ενός Νικ Λονγκέτι. Μόνη, αποκομμένη και παθητική μπροστά στην ορμή της ζωής, επιβιώνει, προχωρά.
Παρά την αρχική της επιτυχία στο Φεστιβάλ Βενετίας το 1970 (όπου κέρδισε και το Βραβείο Διεθνών Κριτικών) και τον πιστό θαυμασμό μέσα στο χρόνο (η Ιζαμπέλ Ιπέρ συγκαταλέγεται σε αυτούς τους θαυμαστές καθότι με δική της πρωτοβουλία επανακυκλοφόρησε σε DVD το 2004 προτού αποκατασταθεί λίγα χρόνια αργότερα από το UCLA Film & Television Archive στην αρχική του ομορφιά) το φιλμ παραμένει άγνωστο στο ευρύ κοινό και συχνά παραλείπεται από τις ανθολογίες γυναικείου ή φεμινιστικού σινεμά.
Σε αυτό πιθανότατα συμβάλλει και το ότι ο πρόωρος θάνατος της Μπάρμπαρα Λόντεν απο καρκίνο στην ηλικία των 48 ετών δεν της επέτρεψε να δημιουργήσει κάτι άλλο ενώ η σκιά του Ελία Καζάν ήταν επίσης βαριά και ίσως υπονομευτική. Παρ'όλα αυτά παραμένει ένα φεμινιστικό ορόσημο για τον αμερικάνικο κινηματογράφο, μια σιωπηλά, βαθιά υπαρξιακή ταινία που οι προγραμματιστές του Φεστιβάλ Σύρου μας έκαναν το δώρο να δούμε.
Στο τμήμα «Μια κι έξω: Αουτσάιντερ στο αμερικανικό σινεμά», στο πλαίσιο του 3ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σύρου παρουσιάζονται τέσσερις εξέχουσες περιπτώσεις σκηνοθετών που δεν σκηνοθέτησαν παρά μόνο ταινία στην καριέρα τους. Αναμεσά τους, φυσικά, η αριστουργηματική «Νύχτα του Κυνηγού» του Τσαρλς Λότον, το «Electra Gilde in Blue» του Τζέιμς Ουΐλιαμ Γκερσίο του 1973, το «Ουάντα» της Μπάρμπαρα Λόντεν του 1970 και το «Chameleon Street» του Ουέντελ Μπ. Χάρις Τζούνιορ του 1989.
Tags: SIFF 2015
