Ο Μαρσέλ Οφίλς, μία από τις σημαντικότερες μορφές του πολιτικού και ιστορικού ντοκιμαντέρ και πρωτοπόρος του είδους, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 97 ετών, αφήνοντας πίσω του ένα έργο που διαμόρφωσε τον τρόπο με τον οποίο ο κινηματογράφος αντιμετωπίζει τη συλλογική μνήμη, την ηθική ευθύνη και την ιστορική αλήθεια.
Γιος του σκηνοθέτη Μαξ Οφίλς και της ηθοποιού Χίλντε Βαλ, γεννήθηκε στη Φρανκφούρτη το 1927. Η οικογένειά του αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη ναζιστική Γερμανία το 1933, αρχικά για τη Γαλλία και αργότερα για τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου ο πατέρας του συνέχισε την καριέρα του στο Χόλιγουντ. Ο Μαρσέλ φοίτησε στο Occidental College στο Λος Αντζελες και στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ, προτού επιστρέψει στη Γαλλία το 1950. Εκεί ξεκίνησε την κινηματογραφική του πορεία ως βοηθός σκηνοθέτη σε έργα των Ζαν Ρενουάρ και Ζακ Μπεκέρ.
Η πρώτη του σκηνοθετική δουλειά ήταν η ταινία μυθοπλασίας «Peau de banane» (1963), μια κωμωδία με τους Ζαν-Πολ Μπελμοντό και Ζαν Μορό. Ακολούθησε το «Make Your Bets, Ladies» (1965), γνωστό και ως «Fire at Will». Ωστόσο, η πραγματική του κλίση αποκαλύφθηκε όταν στράφηκε στο ντοκιμαντέρ, με στόχο να εξερευνήσει βαθύτερα τις σκοτεινές πτυχές της ιστορίας.
Το 1969 σκηνοθέτησε το εμβληματικό ντοκιμαντέρ «Η Θλίψη και η Συμπόνια», μία τετράωρη αποτύπωση της ζωής στο Κλερμόν-Φεράν κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής. Μέσω συνεντεύξεων με κατοίκους, μέλη της Αντίστασης και συνεργάτες των ναζί, το φιλμ αποδόμησε τον μύθο της καθολικής γαλλικής αντίστασης, αποκαλύπτοντας την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης συμπεριφοράς σε καιρούς κρίσης. Η ταινία απαγορεύτηκε αρχικά από τη γαλλική τηλεόραση και προβλήθηκε για πρώτη φορά στη Γαλλία το 1971, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις και συζητήσεις. Σε δεύτερο χρόνο, το έργο απέκτησε διεθνή αναγνώριση και επηρέασε βαθιά τον τρόπο με τον οποίο η Γαλλία αντιμετώπισε το παρελθόν της.
Το 1976 παρουσίασε το «Η Μνήμη της Δικαιοσύνης», ένα ντοκιμαντέρ που παραλληλίζει τα εγκλήματα των ναζί με εκείνα που διέπραξαν οι ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ, θέτοντας ερωτήματα για τη φύση της ευθύνης και της δικαιοσύνης. Το 1988, μέσα από το «Hotel Terminus: The Life and Times of Klaus Barbie», διερεύνησε τη ζωή του διαβόητου ναζί Κλάους Μπάρμπι, από τη δράση του στη Λυών έως τη δίκη του για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Η ταινία τιμήθηκε με το Οσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ και το Βραβείο FIPRESCI στο Φεστιβάλ Καννών.
Ο Οφίλς συνέχισε να καταγράφει συγκρούσεις και κοινωνικές αναταραχές καθόλη τη διάρκεια της καριέρας του. Εργα του όπως το «A Sense of Loss» (1972), το οποίο είχε ως θεματική τη σύγκρουση στη Βόρεια Ιρλανδία, το «November Days» (1991), για την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και το «The Troubles We've Seen» (1994), για τον ρόλο των ΜΜΕ σε καιρούς πολέμου, θεωρούνται ακόμη και σήμερα εμβληματικοί σταθμοί του είδους. Το 1991, τιμήθηκε με το βραβείο MacArthur «Genius Grant» για τη συμβολή του στο ντοκιμαντέρ.