Είμαι Ελληνίδα,Αφρικανή, Σύρια, Βενετσιάνα, Ρωσίδα, Βραζιλιάνα, Περσίδα, Ρωμαία, Γιαπωνέζα,Νεοϋορκέζα, γυναίκα από τη Μασσαλία, Φιλιππινέζα, Αργεντινή, Νορβηγίδα, Κορεάτισσα,Γερμανίδα, Αυστριακή, Αγγλίδα, πραγματικά ανήκω σε όλο τον κόσμο. Εκεί, στη σκηνή,βρίσκεται η πραγματική παγκοσμιοποίηση.
Στην 55η Επέτειο των εορτασμών της Παγκόσμια Ημέρας Θεάτρου, η Ιζαμπέλ Ιπέρ αναλαμβάνει να υπογράψει το μήνυμα που απευθύνει σε όλον τον κόσμο (του θεάτρου και όχι μόνο) ο παγκόσμιος οργανισμός θεάτρου. Διαβάστε με προσοχή...
Διαβάστε ακόμη: 5 τουλάχιστον σοβαροί λόγοι για τους οποίους η Ιζαμπέλ Ιπέρ είναι η σπουδαιότερη ηθοποιός στον κόσμο
Με την Κέιτ Μπλάνσετ στις «Δούλες» του Ζαν Ζενέ
Μας βρίσκει εδώ, όπως και κάθε χρόνο την Άνοιξη, το 55ο έτος εορτασμών της ΠαγκόσμιαςΗμέρας Θεάτρου. Μια μέρα, σημαίνει 24 ώρες, που ξεκινούν πρώτα από το θέατρο Νο καιτο Bunraku, περνούν από την Όπερα του Πεκίνο και το Kathakali, καθυστερούν κάπουμεταξύ Ελλάδας και Σκανδιναβίας, από τον Αισχύλο έως τον Ίψεν, από τον Σοφοκλή στονΣτρίντμπεργκ, μεταξύ Αγγλίας και Ιταλίας, από τη Σάρα Κέιν στον Πιραντέλλο, μα και στηΓαλλία μεταξύ άλλων, εδώ που βρισκόμαστε τώρα, στο Παρίσι, στην πόλη που εξακολουθείνα φιλοξενεί τα περισσότερα θεατρικά σχήματα από το εξωτερικό. Έπειτα, σε αυτές τις 24ώρες, θα οδηγηθούμε από το Παρίσι στη Ρωσία, από τον Ρακίνα και τον Μολιέρο στονΤσέχωφˑ μπορούμε ακόμη να διασχίσουμε τον Ατλαντικό για να καταλήξουμε σ’ έναπανεπιστήμιο στην Καλιφόρνια, όπου εκεί οι νέοι άνθρωποι ίσως ανακαλύπτουν εκ νέου τοθέατρο. Γιατί το θέατρο πάντοτε αναγεννιέται μέσα από τις στάχτες του. Είναι η σύμβασηπου πρέπει διαρκώς και ακαταπόνητα να καταργείται. Και έτσι παραμένει ζωντανό. Τοθέατρο σφύζει από ζωή, αψηφώντας το χώρο και το χρόνοˑ τα πιο σύγχρονα έργα τρέφονταιαπό τα επιτεύγματα των περασμένων αιώνων, τα πιο κλασικά ρεπερτόρια εκσυγχρονίζονταικάθε φορά που ερμηνεύονται ξανά.
Μια Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου, προφανώς, δεν είναι μια συνηθισμένη, καθημερινή, μέρα.Είναι η μέρα που αναβιώνει έναν απέραντο χωροχρόνο και για να επικαλεστώ αυτόν τοχωροχρόνο θα ήθελα να καλέσω εδώ έναν γάλλο θεατρικό συγγραφέα, τόσο ταλαντούχοόσο και διακριτικό, τον Ζαν Ταρντιέ. Για το χώρο ερωτά ποια είναι η μακρύτερη διαδρομήαπό το ένα σημείο στο άλλο… Για το χρόνο προτείνει να μετρούμε σε δέκατα δευτερολέπτουτο χρόνο που χρειαζόμαστε για να προφέρουμε τη λέξη «αιωνιότητα». Για το χωροχρόνοείπε επίσης: «Πριν κοιμηθείτε εστιάστε την προσοχή σας, νοερά, σε δύο σημεία στο χώροκαι υπολογίστε πόσος χρόνος χρειάζεται, στο όνειρο, να πάτε από το ένα σημείο στο άλλο».Στη μνήμη μου έχω κρατήσει τη φράση «στο όνειρο». Φαίνεται ότι ο Ζαν Ταρντιέ και οΜπομπ Γουίλσον έχουν συναντηθεί. Μπορούμε επίσης να συνοψίσουμε τη σημασία τηςΠαγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου μας, ανακαλώντας στη μνήμη μας τον Σάμουελ Μπέκετ, μέσααπό τον οποίο λέει η Γουίνι, με εκείνο το σβέλτο ύφος της: «Ω, τι όμορφη μέρα πρόκειται ναήταν». Καθώς σκεφτόμουνα αυτό το μήνυμα, που είχα την τιμή να προσκληθώ να γράψω,ερχόντουσαν στη μνήμη μου όλα τα όνειρα, από όλες αυτές τις σκηνές. Έτσι, δεν ήρθαεντελώς μόνη σε αυτήν την αίθουσα της ΟΥΝΕΣΚΟˑ όλοι οι χαρακτήρες που ερμήνευσαεπάνω στη σκηνή είναι εδώ μαζί μου, οι ρόλοι που φαινομενικά με εγκατέλειπαν όταν όλατελείωναν, μα που χάραξαν μέσα μου μια υπόγεια ζωή, έτοιμοι να βοηθήσουν ή νακαταστρέψουν τους επόμενους ρόλους: Φαίδρα, Αραμίντ, Ορλάντο, Έντα Γκάμπλερ,Μήδεια, Μερτέιγ, Μπλανς Ντιμπουά… Με συνοδεύουν επίσης όλοι οι χαρακτήρες πουαγάπησα και χειροκρότησα ως θεατής. Έτσι, ανήκω σε όλο τον κόσμο. Είμαι Ελληνίδα,Αφρικανή, Σύρια, Βενετσιάνα, Ρωσίδα, Βραζιλιάνα, Περσίδα, Ρωμαία, Γιαπωνέζα,Νεοϋορκέζα, γυναίκα από τη Μασσαλία, Φιλιππινέζα, Αργεντινή, Νορβηγίδα, Κορεάτισσα,Γερμανίδα, Αυστριακή, Αγγλίδα, πραγματικά ανήκω σε όλο τον κόσμο. Εκεί, στη σκηνή,βρίσκεται η πραγματική παγκοσμιοποίηση.
Στους εορτασμούς της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου 1964, ο Λόρενς Ολιβιέ ανακοίνωσε ότιμετά από αγώνες που διήρκησαν πάνω από έναν αιώνα, η Αγγλία απέκτησε το Εθνικό τηςΘέατρο και εξέφρασε αμέσως την επιθυμία του να το διαμορφώσει ως ένα διεθνές θέατρο,τουλάχιστον στο ρεπερτόριό του. Γνώριζε πολύ καλά πως ο Σαίξπηρ ανήκει στον κόσμο.
Με χαρά ανακάλυψα ότι το πρώτο Μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου τοεμπιστεύτηκαν στον Ζαν Κοκτώ, μια τέλεια επιλογή, αφού είναι ο συγγραφέας του Ο γύροςτου κόσμου σε 80 μέρες. Κι εγώ γύρισα τον κόσμο, με διαφορετικό τρόπο, έκανα το γύρο τουκόσμου σε 80 θεατρικά έργα ή ταινίες. Περιλαμβάνω εδώ και τις ταινίες γιατί δεν βρίσκω ότιδιαφέρουν οι ερμηνείες τους από το θέατρο και εκπλήττομαι κάθε φορά που το λέω, μα είναιαλήθεια, έτσι είναι. Δεν υπάρχει διαφορά.
Καθώς σας μιλώ εδώ δεν είμαι εγώ, δεν είμαι ηθοποιός, είμαι απλά ένας άνθρωπος απότους πολλούς που χρησιμοποιεί το θέατρο για να συνεχίσει να υπάρχει. Είναι, λίγο, καθήκονμας. Και ανάγκη μας: με άλλα λόγια: το θέατρο δεν υπάρχει χάρη σε μας, μάλλον χάρη στοθέατρο υπάρχουμε εμείς. Το θέατρο είναι παντοδύναμο, αντιστέκεται, επιβιώνει από το κάθετι, πολέμους, λογοκρισία, φτώχια. Αρκεί να πούμε «Το σκηνικό είναι μια γυμνή σκηνή μιαςακαθόριστης εποχής» και να προσθέσουμε έναν ηθοποιό. Ή μία ηθοποιό. Τι θα κάνει αυτός;Τι θα πει αυτή; Θα μιλήσουν; Το κοινό περιμένει, θα αναγνωρίσει, γιατί χωρίς το κοινό δενυπάρχει θέατρο, ποτέ δεν πρέπει να το ξεχνάμε αυτό. Ένας μόνο θεατής στο κοινό είναι τοκοινό. Μα ας μην είναι πολλές οι άδειες καρέκλες! Εκτός στον Ιονέσκο… Στο τέλος λέει ηγριούλα: «Ναι, ναι, ας πεθάνουμε ενδόξως… Ας πεθάνουμε για να γίνουμε μύθος…τουλάχιστον θα αποκτήσουμε το δρόμο μας…»
Γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου για 55 χρόνια τώρα. Στα 55 αυτά χρόνια είμαι ηόγδοη γυναίκα που καλούμαι να μεταδώσω ένα μήνυμα και τελικά δεν ξέρω αν η λέξημήνυμα ταιριάζει. Οι προγενέστεροί μου (η πλειοψηφία επιβάλλει το αρσενικό γένος!)μίλησαν για το θέατρο της φαντασίας, της ελευθερίας, της καταγωγής, συζήτησαν τοπολυπολιτισμικό θέατρο, το θέατρο της ομορφιάς, το θέατρο που θέτει αναπάντηταερωτήματα… Το 2013, μόλις πριν τέσσερα χρόνια, ο Ντάριο Φο είπε: «Έτσι, η μόνη λύσηστην κρίση βρίσκεται στην ελπίδα ότι θα οργανωθεί ένας μεγάλος διωγμός εναντίον μας καιιδιαίτερα εναντίον των νέων ανθρώπων που επιθυμούν να μάθουν την τέχνη του θεάτρου:μια νέα διασπορά των Commedianti, των δημιουργών του θεάτρου, ο οποίοι αναμφισβήτηταθα αντλήσουν από ένα τέτοιο περιορισμό αφάνταστα οφέλη για μια νέα αναπαράσταση.».Τα αφάνταστα οφέλη μοιάζουν μια πολύ καλή συνταγή, που επάξια θα μπορούσε ναπεριληφθεί σε κάθε πολιτική ρητορική, δεν συμφωνείτε;… Και αφού βρίσκομαι στο Παρίσι,λίγο πριν τις προεδρικές εκλογές, εισηγούμαι σε αυτούς που φαίνεται ότι επιθυμούν να μαςκυβερνήσουν να προσέξουν αυτά τα αφάνταστα οφέλη του θεάτρου. Όχι όμως κυνήγιμαγισσών!
Το θέατρο για μένα είναι ο άλλος, είναι ο διάλογος, η απουσία του μίσους. Η φιλία μεταξύτων λαών, δεν γνωρίζω πολύ καλά τι θα πει αυτό, μα πιστεύω στην κοινότητα, στη φιλίαμεταξύ των θεατών και των ηθοποιών, πιστεύω στην ενότητα όλων αυτών που επανενώνειτο θέατρο, τους θεατρικούς συγγραφείς, τους μεταφραστές, τους φωτιστές, τους σχεδιαστέςκοστουμιών, τους σκηνογράφους, αυτούς που ερμηνεύουν το θέατρο και αυτούς που τοδημιουργούν και αυτούς που το επισκέπτονται. Το θέατρο μας προστατεύει, μαςπροφυλάσσει… Μου φαίνεται πως μας αγαπά… όσο το αγαπάμε…
Θυμάμαι έναν παλιό σκηνοθέτη, ο οποίος κάθε βράδυ στα παρασκήνια, προτού να ανοίξει ηαυλαία, φώναζε με στεντόρεια φωνή: «Τόπο για το Θέατρο!». Και αυτή είναι και η τελευταίαμου φράση. Σας ευχαριστώ.
Από την παράσταση «Phaedra(s)» σε σκηνοθεσία του Κριστόφ Βαρλικόφσκι
Διαβάστε ακόμη
Tags: Ιζαμπέλ Ιπέρ
