«Είχα ένα όνειρο για το τέλος του κόσμου και τώρα είμαι θλιμμένος.»
Βρισκόμαστε στο 2017. Εκατό χρόνια μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, η Ρωσία είναι ένας έρημος τόπος, με ψήγματα από το ένδοξο παρελθόν της να στολίζουν πια ερειπωμένα κτίρια, άλλοτε πολυσύχναστα μουσεία, στέπες που κρύβουν μέσα στις αχανείς εκτάσεις τους το θάνατο και την παρακμή. Και το τέλος του κόσμου δεν είναι καν ολοκληρωτικό...
Σε μια ευθεία παραβολή για το (ακόμη ένα) σταυροδρόμι στο οποίο βρίσκεται η σημερινή Ρωσία του Πούτιν, ο Αλεξέι Γκερμάν ο νεότερος αφηγείται στο «Under Electric Clouds» οκτώ ιστορίες που περιστρέφονται γύρω από ένα μεγαλεπήβολο κτίριο που έμεινε μισοτελειωμένο όταν ο ιδιοκτήτης-ολιγάρχης του βρέθηκε νεκρός, με ήρωες τα παιδιά του που επιστρέφουν στη χώρα, τον αρχιτέκτονα που αναρωτιέται γύρω από το νόημα του επαγγέλματός του, ένα πρόσφυγα από το Κιρκγιζστάν που δεν αποχωρίζεται ποτέ το boom-box του, έναν διανοοούμενο που αναγκάζεται να δουλεύει σε ένα παρηκμασμένο μουσείο.
Οι εικόνες του Αλεξέι Γκερμάν του νεότερου είναι απαστράπτουσες, φωτογραφημένες σε αυστηρό σινεμασκόπ από τους Ευγένιι Πρίβιν και Σεργκέι Μιχάλτσουκ. Μέσα τους κάθε μικρή ή μεγάλη ιστορία αποκαλύπτει τη φιλοσοφική και υπαρξιακή αναζήτηση της «ρώσικής ψυχής» πριν καταλήξει στο αυταπόδεικτο της έλλειψης κάθε νοήματος που θα μπορούσε να δικαιολογήσει την άσκοπη περιπλάνηση των ηρώων του μέσα στο διαλυμένο τοπίο μιας κάποτε χώρας.
Οι εικόνες του «Under Electric Clouds» είναι όμως και το μόνο που πράγμα που ενδιαφέρει τον γιο Γκερμάν - σε μια μάλλον χαλαρής αισθητικής και νοηματικής συνέχεια του σαφώς πιο στιβαρού έργου του πατέρα του, Αλεξέι Γκερμάν, αφού η «ψυχή» που τόσες φορές επικαλείται απουσιάζει τελείως από την αφηγησή του. Μια αφήγηση επιτηδευμένη, κενή και τελικά πιο προβληματική και από την ίδια την κριτική που δήθεν επιχειρεί απέναντι στη Ρωσία του Πούτιν, αφού ακόμη κι αυτή βασίζεται πάνω στη σύγχυση μιας ποιητικής χωρίς βαθύτερο νόημα, μιας αναπόλησης χωρίς ουσία, μιας (αμπελο) φιλοσοφίας στα όρια της ανοησίας.
Βλέπετε δεν αρκεί ένα στατικό πλάνο απίστευτης ομορφιάς σε μια φουτουριστική Ρωσία για να αγγίξει το «Στάλκερ» του Ταρκόφσκι, ούτε ένα άγαλμα του Λένιν για να επαναφέρει το «αγγελοπουλικό» όραμα στη καρδιά της συζήτησης για το σταυροδρόμι ανάμεσα στον παλιό και το νέο κόσμο. Πόσο μάλλον όταν το δέος απέναντι σε ένα σινεμά που πλέον μοιάζει να εκλιπει οριστικά δεν αρκεί για να νομιμοποιήσει κάθε ψευτο-φιλοσοφική ματιά πάνω στο νόημα της ζωής.
Την ίδια ακριβώς εποχή, σε κάποιο σινεμά δίπλα σας και μέχρι τα Οσκαρ, το «Λεβιάθαν» του Αντρέι Ζβιάγκιντσεφ (χρηματοδοτούμενο και αυτό όπως και το φιλμ του Γκερμάν από το Υπουργείο Πολιτισμού της Ρωσίας) λέει περισσότερα και πιο συνταρακτικά για τη χώρα του, τη διαφθορά, την ανθρώπινη εγκατάλειψη και το τέλος του κόσμου από ένα δευτερόλεπτο των όμορφων μεν, μα τόσο άδειων πλάνων δε του επιτηδευμένου στα όρια της ενόχλησης «Under Electric Clouds».
Διαβάστε ακόμη:
- Berlinale 2015: Μαθαίνοντας να είσαι γυναίκα στο σπαρακτικό «Sworn Virgin» της Λάουρα Μπισπούρι
- Berlinale 2015: Είναι το «Queen of Earth» η νέα «Persona»;
- Berlinale 2015: To «El Club» του Πάμπλο Λαραΐν επιτίθεται (και) στον Πάπα Φραγκίσκο και τη Νέα Καθολική Εκκλησία
- Berlinale 2015: «Knight of Cups», Ο Τέρενς Μάλικ ψάχνει την αγάπη στην έρημο του Χόλιγουντ
