Για 5η συνεχόμενη χρονιά το διεθνές κινηματογραφικό φεστιβάλ και φόρουμ κινουμένων σχεδίων πραγματοποιείται στη Σύρο. Το Flix παρακολούθησε φέτος το «aniμαsyros 5.0» από κοντά και αύριο θα διαβάσετε ολοκληρωμένο ρεπορτάζ για την τελετή λήξης και τα βραβεία της διοργάνωσης. Ομως, σήμερα θα σας ξεναγήσουμε με μία μικρή γεύση όσων είδαμε, ακούσαμε, μας έβγαλαν από την ρουτίνα μας και μας έκαναν ενθουσιασμένα «animated».
Είναι σχεδόν σουρεαλιστικό αυτό που συμβαίνει. Βρίσκεσαι στην Ερμούπολη της Σύρου - μία από τις ωραιότερες χώρες κυκλαδίτικου νησιού. Μπαίνεις στον «Απόλλωνα», ένα ιστορικό θέατρο - μία μπιζουδένια μικρογραφία της Σκάλας του Μιλάνου. Και κυριολεκτικά, σαν να είσαι κι εσύ κομμάτι ενός stop-motion animation, σαν να έχει ο Ντέιβιντ Λιντς κατασκευάσει μία μίνι-όπερα κουκλόσπιτο και σ' έχει βάλει μέσα, προσπαθείς ακόμα να απορροφήσεις ό,τι σου συμβαίνει, όταν σβήνουν τα φώτα και ξεκινούν οι ταινίες. Κι εκεί, μπροστά στα μάτια σου, περνά η τελευταία σοδειά του ελληνικού και παγκόσμιου animation.
Αυτό είναι και το πιο ιδιαίτερο κομμάτι από όλα, καθώς το animation είναι ένα κινηματογραφικό είδος που επιτρέπει κάθε ελευθερία στην αχαλίνωτη φαντασία του δημιουργού, επιστρατεύει όλες τις γνωστές ή καινοτόμες ακόμα τεχνικές, δεν γνωρίζει όρια στο σοκ ή την τρέλα. Δεν φαντάζεσαι λοιπόν τι βλέπεις...
Εμείς αποφασίσαμε να σας μιλήσουμε για τα αγαπημένα μας - πριν ακόμα δοθούν βραβεία.
ΟΙ 10 ΤΑΙΝΙΕΣ ΠΟΥ ΞΕΧΩΡΙΣΕ ΤΟ FLIX
1. «Abuelas» (Γιαγιάδες) της Αφαριν Εγκμπαλ (Σπουδαστικό Τμήμα, Μ. Βρετανία)
Χρησιμοποιώντας μικτές τεχνικές στη φόρμα (ψηφιακό, σκίτσο, φωτογραφία, stop motion) για να απεικονίσει το διαμέρισμα μιας γιαγιάς στο Μπουένος Αϊρες, και με την πικραμένη αλλά αποφασισμένη φωνή της στ' αυτιά μας, η Εγκμπαλ καταγράφει στην ουσία ένα ντοκιμαντέρ: τις 30.000 «εξαφανίσεις» κατά τη διάρκεια της Χούντας του Βιντέλα, τα παιδιά των εγκύων γυναικών που κρατήθηκαν από τους δικτάτορες και αποκόπηκαν από τις οικογένειές τους για δεκαετίες, οι «γιαγιάδες» που ακούραστα όλα αυτά τα χρόνια αγωνίζονται να τα πάρουν πίσω. Δυνατό, προσεγμένο στη λεπτομέρεια (το πλακάκι στην κουζίνα της γιαγιάς που ανθίζει όταν βρίσκει την εγγονή της), σπαραχτικό.
2. «Tram» (Τραμ) της Μικαέλα Παβλάτοβα (Διεθνές Διαγωνιστικό, Γαλλία)
Ο θρίαμβος του 2D animation, που όταν έχει μία γερή αφηγηματική ιδέα, έμπνευση και τρέλα δε χρειάζεται τίποτα άλλο. Μία μοναχική μεγαλοκοπέλα, οδηγός τραμ, παραλαμβάνει κάθε πρωί δεκάδες άγνωστους άντρες που πάνε στις δουλειές τους. Εκείνοι γκρι, σιωπηλοί, καλοντυμένοι - χωμένοι στις εφημερίδες τους. Εκείνη αόρατη για αυτούς στη θέση του οδηγού και στην μπλε κουμπωμένη μέχρι το λαιμό στολή της. Ομως οι πονηρές ονειρώξεις της, συνδυασμένες με τις σούστες των αμορτισέρ, το λεβιέ ταχυτήτων και το καθρεφτάκι που βλέπει στο εσωτερικό του βαγονιού, γεννούν έναν άλλο φαλλικό, ηδονικό κόσμο. Ακομπλεξάριστο, απενοχοποιημένο, αστείο και συγκινητικό συνάμα γυναικείο animation, μάς έκλεψε την καρδιά. Αξιο το βραβείο της δημιουργού στο φεστιβάλ του Ανεσί.
3. «Una Furtiva Lagrima» (Ενα Δάκρυ Κρυφό) του Κάρλο Βόγκελε (Διεθνές Διαγωνιστικό, Η.Π.Α.)
«Have you seen the fish?» / «Vote for the fish!» / «Το ψάρι ήταν ξεκαρδιστικό» / «Το ψάρι ήταν συγκινητικό». Ολη η Σύρος μιλάει για αυτό τον star... ροφό, ο οποίος από το ψαράδικο όπου επιλέγεται από την νοικοκυρά, μέχρι το ψυγείο, τον νεροχύτη, τον μαγειρικό πάγκο και το τηγάνι της, τραγουδάει το πιο ψυχοπονιάρικο, αστείο και προσεγμένο στην τελευταία του αισθητική λεπτομέρεια ρέκβιεμ της σύντομης ζωής του. Με την ομώνυμη άρια να δίνει το ρυθμό, το animation του Βόγκελε με «live object» (σε παρουσίασή του στο εξωτερικό αστειεύτηκε: «μην μας ρωτήσετε πόσα ψάρια έπρεπε να σκοτώσουμε για να γίνει αυτή η ταινία - θα εκτεθούμε!») είναι άρτιο, ευφυές, απολαυστικό - γευστικότατο!
4. «The Bite of the Tail» (Το Δάγκωμα της Ουράς) της Σονγκ Ε. Κιμ (Σπουδαστικό Τμήμα, Η.Π.Α.)
Μία τρομαγμένη σύζυγος στο γιατρό, ο οποίος δεν μπορεί να βρει την αιτία της ασθένειάς της. Ο σύζυγος στο χωράφι ψάχνει να βρει ένα φίδι, μία συμβολική πράξη της προσωπικής του αναζήτησης. Η αδελφή της που θεωρεί ότι ξέρει τι συμβαίνει, ενώ στην ουσία φλυαρεί. Ενα φιλμάκι για την προσπάθεια του ανθρώπου να καταλάβει και να ελέγξει τη ζωή του, να καθησυχαστεί. Μία πικρή μελέτη του φαύλου κύκλου της αναζήτηση της αλήθειας. Μία δουλειά σε computer animation που όμως βγάζει τρισδιάστατο όγκο συναισθήματος και σε πιάνει από το στομάχι.
5. «Edmond était un âne» (O Εντμοντ Ηταν Γαϊδούρι) του Φρανκ Ντιόν (Διεθνές Διαγωνιστικό, Γαλλία)
Ο Εντμοντ είναι ένας μικρόσωμος άντρας, που από μικρός ένιωθε στο περιθώριο. Παντρεμένος με μία γυναίκα που τον αγαπά, αλλά σιωπηλός, θλιμμένος, φοβισμένος. Εχει συνηθίσει τα κουτσομπολιά του κόσμου για τη διαφορετικότητά του, τα περιπαικτικά βλέμματα στη δουλειά που όλοι τον αντιμετωπίζουν ως φρικιό κι εκνευρίζονται από την εργατικότητά του. Μία φάρσα στο γραφείο (του φορούν ένα χάρτινο καπέλο με αυτιά γαϊδάρου) τον φέρνει στα όριά του. Ο υπόλοιπος κόσμος βλέπει έναν ημίτρελο. Ο ίδιος βρίσκει τον εαυτό του: ήταν πάντα ένας γάιδαρος - οφείλει να δραπετεύσει και να ζήσει ελεύθερος... Υπέροχο 2D και 3D animation, παιχνίδια με τις αντιθέσεις φωτός-σκιών, σεμιναριακή χρήση στο βάθος πεδίου ώστε ο ήρωας να φαίνεται πάντα νάνος, περιθωριακός. Πάνω από όλα όμως μία αριστουργηματική αφηγηματική σύλληψη και εξαιρετική εκτέλεση. Ο Τιμ Μπάρτον θα έκανε πάρτι με αυτή την ταινία.
6. «366 Tage» (366 Μέρες) του Θόρστεν Λόφλερ ( Σπουδαστικό Τμήμα, Γερμανία)
Ενας νεαρός ειδικευόμενος τραυματιοφορέας ξεκινά την καριέρα του. Το τηλέφωνο χτυπά και μαζί με τον διεκπεραιωτικό, αναίσθητο, μεσήλικα συνάδελφό του απαντούν απεγνωσμένες κλήσεις. Ο νεαρός παρατηρεί μπαινοβγαίνει σε σπίτια παρατημένων ανθρώπων και μαθαίνει πώς να αντιμετωπίζει ανάγκες άμεσης δράσης. Αν όμως δεν είναι αυτό που χρειάζονται; Αν όλοι αυτοί οι μοναχικοί άνθρωποι χρειάζονται, πάνω από όλα, κάποιον να τους νοιάζεται; Ξεκάθαρα προϊόν της γερμανικής σχολής σινεμά, ακόμα και μέσα από τη φόρμα του animation, το φιλμ του Λόφλερ αποτυπώνει ανθρώπινο πόνο, με κυνισμό, ψήγματα μαύρου χιούμορ, αλλά και ανατροπή καθαρόαιμης συγκίνησης. Εξαιρετικό.
7. «Εκκρεμότητα» της Ελένης Μίλτση ( Σπουδαστικό Τμήμα, Ελλάδα )
Μία τυπική μικροαστική ελληνική γειτονιά. Ενα τυπικό διαμέρισμα. Μία τυπική ελληνίδα γιαγιά καθαρίζει. Πλένει τα πιάτα. Σκουπίζει. Δεν μπορεί όμως να βγάλει έναν λεκέ από τον τοίχο της. Οι μέρες ανατέλλουν και δύουν. Η μοναχική γυναίκα σφουγγαρίζει πατώματα. Τρίβει. Πλένει. Ο λεκές παραμένει στον τοίχο της. Ο Χάρος της χτυπά την πόρτα. Εκείνη δεν έχει αντίρρηση. Μόνο μια εκκρεμότητα. Αυτή είναι η ελληνική ταινία που μας έκλεψε την καρδιά, προϊόν της Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας. Stop motion animation, κούκλες, καρέ καρέ, εξαιρετικός φωτισμός στις μακέτες - αποτέλεσμα που «μυρίζει» ελληνική πραγματικότητα, πατάει στις μνήμες μας και σε όσα μας έχουν μεγαλώσει. Κάπως έτσι πεθαίνουν οι γιαγιάδες και οι μαμάδες μας - τρίβοντας έναν λεκέ.
8. «Hund I Himlen» (Σκύλος στον Παράδεισο) της Ζανέτ Νόργκαρντ( Διεθνές Διαγωνιστικό, Δανία )
Ενα ορφανό μικρό κοριτσάκι οδηγείται σ' ένα αυστηρό γυναικείο μοναστήρι, όπου όμως πληροφορείται ότι δεν μπορεί να κρατήσει το σκύλο της. Οι μοναχές πιστεύουν ότι τα ζώα είναι βρωμερά κι εκείνες ζουν αποστειρωμένες, καλοκουρδισμένες ρομποτικές ζωές. Οταν η αυταρχική ηγουμένη σκοτώνει το σκυλί, το κοριτσάκι από τον καημό του μεταμορφώνεται το ίδιο στο αγαπημένο της ζώο. Σκληρά συγκινητικό, όσο μας έχει συνηθίσει το κυνικό δανέζικο σινεμά, αυτό το 2D animation, πέραν όλων των άλλων, είναι ένας θρίαμβος της κλίμακας και της αισθητικής γεωμετρίας - κάτι που δίνει στα «τετράγωνα» μυαλά, την ομοιομορφία των στολών και την απόλυτα ευθυγραμμισμένη πειθαρχία του μοναστηριού μία ατμόσφαιρα θρίλερ.
9. «Moxie» (Μόξι) του Στίβεν Ιργουίν ( Διεθνές Διαγωνιστικό, M. Bρετανία )
Ο Μόξι είναι ένα αρκουδάκι. Ενα νεκρό αρκουδάκι. Ετσι το πρωτοανακαλύπτουμε στο δωμάτιό του και ο Ιργουϊν μας πηγαίνει πίσω, να γνωρίσουμε την ιστορία του. Επειδή του έλειπε η μαμά του ο Μόξι έβγαλε οργή, βασάνισε, σκότωσε, έβαλε φωτιές, αυνανίστηκε, πήγε στο διάστημα, επέστρεψε, βασάνισε, σκότωσε, έβαλε φωτιές, αυνανίστηκε, σκοτώθηκε. Να πώς ένα μαυρόασπρο, ελλειπτικό, 2D σχέδιο, γεμάτο γραμμές και μουτζούρα, μεταμορφώνεται σε «Λιντσικών» διαστάσεων φιλμάκι, σουρεαλιστικής τρέλας που φλερτάρει ακόμα και με το φιλμ νουάρ!
10. «Retrocogniton» του Ερικ Πάτρικ ( Διεθνές Διαγωνιστικό, Η.Π.Α. )
Ο,τι πιο περίεργο είδαμε και για να είμαστε ειλικρινείς δεν μπορούμε να πούμε ότι μας άρεσε... ακριβώς. Το βρήκαμε όμως ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Ο στόχος του Ερικ Πάτρικ ήταν αυτός: κατασκευάζοντας τα πρόσωπα ενός άντρα και μιας γυναίκας ως κινούμενα παζλ, όπου κάθε κομμάτι είναι μία ποπ φιγούρα της αμερικανικής τηλεόρασης του 40 και του 50 (από το «Father Knows Best» μέχρι το «I Love Lucy») και μοντάροντας σκόρπιους διαλόγους από κλασικά ραδιοφωνικά σόου (ραδιοφωνικές νουβέλες), φτιάχνει ένα εφιαλτικό ζευγάρι - ως κολάζ κοινωνικών κατάλοιπων μίας νοσηρής κουλτούρας. Το μόνο πρόβλημα: αν δεν έχεις γαλουχηθεί με αυτές τις φωνές, ατάκες, πρόσωπα η 18 λεπτών ταινία σε πετάει έξω (ειδικά όταν τα ηχητικά αποσπάσματα είναι πολύ κακής ποιότητας και δεν ακούς καλά τι λένε). Και είναι κρίμα, γιατί πρόκειται για πραγματικό άθλο στο animation. Και μία ιδιαίτερα καυστική ματιά στην αποκαθηλωμένη στις μέρες μας αμερικανική οικογένεια.
Χαζέψτε και στο gallery μία φωτογραφική ξενάγηση στο θέατρο Απόλλων και στο φεστιβάλ
