Η πρώτη ταινία που είδαμε στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο, το «Capsule» της Αθηνάς Ραχήλ Τσαγγάρη -το numero uno της λίστας του indiewire 5 Movies To Watch at the 2012 Locarno Film Festival-, είναι μια υπνωτική εμπειρία 35 λεπτών. Ο Δάκης Ιωάννου ανάθεσε την ταινία στην Τσαγγάρη για το DesteFashionCollection 2012, το οποίο κάθε χρόνο ζητά από έναν καλλιτέχνη ένα έργο που να δημιουργεί έναν ευφάνταστο διάλογο ανάμεσα στην τέχνη και τη μόδα (καλλιτέχνες όπως o φωτογράφος Γιούργκεν Τέλερ και οι σχεδιαστές Victor & Rolf συμμετείχαν στο παρελθόν). Φέτος είναι η πρώτη φορά που ένας κινηματογραφικός σκηνοθέτης αναλαμβάνει το project. Η Τσαγγάρη, η οποία βρισκόταν στο Λοκάρνο με την αιθέρια ηθοποιό της Ιζόλντα Ντιτσάουκ (πρωταγωνίστρια του Σοκούροφ στο «Φάουστ»), παρέδωσε ένα avant garde έργο τέχνης το οποίο πάει πολύ μακρύτερα, και πολύ βαθύτερα από την αρχική ιδέα. Η ίδια αναφέρθηκε σε αυτό ως «Greek Gothic», και είναι δύσκολο να βρεις έναν πιο εύστοχο χαρακτηρισμό για την ατμόσφαιρα της ταινίας.
The Capsule
Γυρισμένο στην Υδρα με ένα ονειρικό γυναικείο καστ (Αριάν Λαμπέντ, Κλεμένς Ποεζί, Ιζόλντα Ντιτσάουκ, Ευαγγελία Ράντου, Ορόρα Μαριόν, Ντενίζ Γκαμζέ Εργκιουβέν, Σοφία Ντόνα) το «Capsule» αποτελεί μια σύνθεση πάνω στη γυναικεία ψυχοσύνθεση και τα δεσμά που τη φυλακίζουν: ψυχικά, σεξουαλικά, υπαρξιακά, αισθητικά. Στο ρόλο μιας βαμπιρικής βασίλισσας που ψάχνει αντικαταστάτρια, η Λαμπέντ φυλακίζει το βλέμμα –οι υπόλοιπες ηθοποιοί, θαυμάσιες στους ρόλους των πειθήνιων υποτακτικών, προσπαθούν απεγνωσμένα να την ικανοποιήσουν. Τα καταπληκτικά κοστούμια, σχεδιασμένα από την ίδια την Τσαγγάρη, τον Μαρκ Τζέικομπς, τη Σάντρα Μπάκλουντ και την Γινγκ Γκάο, η οποία δημιούργησε ένα κουκούλι από μουσελίνα που αντιδρά στο φως, αντικατοπτρίζουν μοναδικά τη σύλληψη της σκηνοθέτιδας.
Somebody Up There Likes Me
Ελλάδα δεν είναι μόνο Τσαγκάρη στο Λοκάρνο. Η αμερικάνικη ταινία «Somebody Up There Likes Me» του Μπομπ Μπάινγκτον (Διεθνές Διαγωνιστικό), μια φιλοσοφημένη και ευφυής κωμωδία για τη ζωή του Μαξ ο οποίος μεγαλώνει χωρίς να γερνάει, είναι παραγωγή της Ελληνικής εταιρείας Faliro House. Η δραστήρια εταιρεία και ο παραγωγός Χρήστος Κωνσταντακόπουλος είναι γνώριμα ονόματα από το «Attenberg», το «L» και τις «Αλπεις». Το «Somebody Up There Likes Me» βαθμολογήθηκε με A από τον Ερικ Κόν του indiewire.
O Κόν παρευρέθηκε στο Λοκάρνο για να συντονίσει το πάνελ με τίτλο «Do Film Critics Still Matter?». Παρέα με άλλους κριτικούς κινηματογράφου από έντυπα όπως το Screen και το σημαντικό ολλανδικό Filmkrant, κατέληξαν ότι η ύπαρξη των κριτικών είναι ακόμα σημαντική στο αχανές, πλέον, μιντιακό τοπίο (ευτυχώς για εμάς!), αλλά είναι και μια αδιάκοπη μάχη στα χαρακώματα του σινεμά και της δημοσιογραφίας.
Ρότζερ Εϊβαρι
Tην Κυριακή στις 10.30 παρακολουθούμε τη συζήτηση με τον Ρότζερ Εϊβαρι, μέλος της κριτικής επιτροπής, σκηνοθέτη δύο ταινιών και συν-σεναριογράφο των «Reservoir Dogs», «Pulp Fiction» και «True Romance». Το 2008 ο Εϊβαρι τράκαρε οδηγώντας μεθυσμένος με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ένας από τους καλύτερους του φίλους –πέρασε ένα χρόνο στη φυλακή και τώρα, σταδιακά, «επιστρέφει» στον κόσμο . Με πνευματώδες χιούμορ και κρυμμένος πίσω από σκούρα aviators, μιλά για το πώς γνωρίστηκε με τον Κουέντιν Ταραντίνο, για την παρέα του βίντεο κλαμπ και για το ξεκίνημά τους στο σινεμά. Είναι σχεδόν συγκινητικό να ακούς πώς ψήγματα καθημερινών εμπειριών μεταμορφώθηκαν στις πιο γνωστές ατάκες του κινηματογράφου: ο Εϊβαρι και ο Ταραντίνο νοίκιασαν ένα διαμέρισμα στο Άμστερνταμ για να γράψουν το «Pulp Fiction» –έτρωγαν fast food γιατί δεν είχαν δεκάρα, κι έτσι γράφτηκε ο αξέχαστος διάλογος για το «Royale with cheese» . Το νέο project του Εϊβαρι είναι η μεταφορά του «Lunar Park» του Μπρετ Ίστον Έλις στη μεγάλη οθόνη: «o Μπρετ κι εγώ είμαστε σχεδόν ο ίδιος άνθρωπος», λέει σοβαρά. O Ολιβιέ Περ, διευθυντής του Λοκάρνο, ζήτησε από τον Εϊβαρι να γράψει ένα blog όσο θα βρίσκεται εδώ κι εκείνος έγραψε ένα μίνι μυθιστόρημα –μυστηριώδες, αστείο και απόλυτα κινηματογραφικό. Πρωταγωνιστεί η κριτική επιτροπή, αλλά βρίσκεται στο Λοκάρνο για τη συνάντηση μιας συντεχνίας ληστών! Μπορείτε να το διαβάσετε εδώ.
Αλέν Ντελόν και Ορνέλα Μούτι
Πολλοί οι διάσημοι καλεσμένοι στο Λοκάρνο φέτος: ο ευφραδής πρόεδρος της επιτροπής Απιτσατπόνγκ Βιρασετάκουν, η αγέρωχη Σάρλοτ Ράμπλινγκ που έλαβε το Excellence Award για την συνολική της προσφορά στον κινηματογράφο, ο Αλέν Ντελόν (που ακόμα προκαλεί αναστεναγμούς στο γυναικείο κοινό κάποιας ηλικίας), ο οποίος δήλωσε πως «υπακούω τους σκηνοθέτες αλλά αν κάποιος είναι ηλίθιος θα τα βρει σκούρα μαζί μου» και η Κάιλι Μινόγκ, που παρευρέθηκε με αφορμή το «Holy Motors» του Λέος Κάραξ και έγραφε μανιωδώς tweets ευχαριστώντας το Φεστιβάλ. Μετά την ανοιχτή συζήτηση με τον Εϊβαρι ακολούθησε η Ορνέλα Μούτι, άλλη μία από τις τιμώμενες καλεσμένες του Λοκάρνο (ως κάποια που έζησε στη δεκαετία του ‘80 στην Ελλάδα ήθελα να φωνάξω «Ορνέλα!», αλλά είμαστε επαγγελματίες). Εμφανίστηκε υπό καταρρακτώδη βροχή και παθιασμένα χειροκροτήματα, και με τη βραχνή της φωνή μίλησε για το σινεμά, το θέατρο και τη σημασία της οικογένειας.
Oπως γίνεται συνήθως στα φεστιβάλ –ειδικά όταν τα παρακολουθείς για λίγες ημέρες- η πληθώρα των ταινιών σε κατατρέχει, γιατί είναι αδύνατο να δεις όσες θα ήθελες. Εκτός από το σημαντικό αφιέρωμα στον Oτο Πρέμινγκερ (θα μπορούσε κανείς να βλέπει μόνο ταινίες του), αφοσιωθήκαμε κυρίως στον Ελβετικό κινηματογράφο:
Operation Libertad
Το «Operation Libertad» του Νίκολας Βάντιμοφ, αφηγείται την ιστορίας μιας ομάδας ψευδο-τρομοκρατών στη δεκαετία του ‘70, οι οποίοι οργανώνουν μια επιχείρηση-απαγωγή πέραν των δυνατοτήτων τους που καταλήγει σε καταστροφή. Ενώ περιμένουν αγωνιωδώς να προβληθεί το «κατόρθωμά» τους στην τηλεόραση, πράγμα που δεν συμβαίνει ποτέ καθότι τα κανάλια ασχολούνται με τον Αλντο Μόρο και τις Ερυθρές Ταξιαρχίες, στρέφονται ο ένας εναντίον του άλλου: προδομένα ιδανικά, μικροπρεπείς ερωτικές ζήλιες και, τελικά, η αδυναμία να βρουν οι ίδιοι την ουσία της επανάστασης τους διαλύουν ολοσχερώς την ομάδα.
Το Ελβετικό mockumentary «Image Problem» των Σιμόν Μπάουμαν & Αντρέας Πφίφνερ (Διεθνές Διαγωνιστικό) ακολουθεί δύο φιλόδοξους κινηματογραφιστές στην προσπάθειά τους να κάνουν rebranding στην ίδια τους τη χώρα: θέλοντας να δείξουν πως η Ελβετία δεν είναι μόνο βουνά, τράπεζες και σοκολάτες, αποκαλύπτουν με ξεκαρδιστικό τρόπο βαθύτερα προβλήματα, όπως την ξενοφοβία και την έλλειψη αλληλεγγύης μεταξύ των κατοίκων της. Το «Nachtlärm» του Κρίστοφ Σάουμπ (Ελβετία) ξεκινά ελαφριά: ένα ζευγάρι μπαίνει κάθε βράδυ στο αυτοκίνητό του με τον 9 μηνών γιο τους, ο οποίος σταματά να κλαίει μόνο όταν το αυτοκίνητο τρέχει με 80 χλμ την ώρα. Εγκλωβισμένοι καθώς είναι στο όχημα, τα προβλήματα της σχέσης τους μεγεθύνονται, μέχρι που ένα πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα παρουσιάζεται. Ένα ζευγάρι μικροαπατεώνων κλέβει το αυτοκίνητο με το μωρό –η ταινία αλλάζει ταχύτητα και προσπαθεί να μεταμορφωθεί σε θρίλερ, αλλά έχει πια χάσει το θεατή της στα σκοτάδια της εθνικής οδού.
Το ντοκιμαντέρ «The End of Time» του Πίτερ Μέτλερ (Διεθνές Διαγωνιστικό, Ελβετία/Καναδάς), ένας φιλόδοξος και εξαιρετικά κινηματογραφημένος στοχασμός που ξεκινά από τις έρευνες του CERN και ταξιδεύει στον πλανήτη, επιχειρεί να αποδώσει διαφορετικές εκδοχές της άπιαστης έννοιας του χρόνου – τελικά όμως το φιλοσοφείν της ταινίας υποφέρει από κοινοτοπίες και δεν προσφέρει πολλά παραπάνω από εντυπωσιακά πλάνα.
Bachelorette
Το «Bachelorette» της Λέσλι Χέντλαντ (ΗΠΑ) με τις Κίρστεν Ντανστ, Λίζι Κάπλαν και Άιλα Φίσερ -από τις πιο popcorn επιλογές του Φεστιβάλ- είναι σχεδόν ένα «Hangover» για κορίτσια. Σε αντίθεση με τις ηρωίδες του περσινού «Bridesmaids», οι τρεις του «Bachelorette» δεν αντιμετωπίζουν τις ανασφάλειες τους ανάλαφρα, αλλά με πικρία: σνιφάρουν κοκαΐνη για να αντέξουν το ότι παντρεύεται η υπέρβαρη φίλη που κορόιδευαν στο σχολείο, έχουν καταστροφικές σχέσεις με τους άντρες γύρω τους και η αγάπη μεταξύ τους στολίζεται από θυμό και βρισιές. Παρόλο που η ταινία συχνά χάνει την ισορροπία μεταξύ κωμικού και απόλυτα μοχθηρού, οι πρωταγωνίστριες είναι θαυμάσιες, γεμάτες ένταση και συχνά ξεκαρδιστικές.
Το «A Few Hours of Spring» του Στεφάν Μπριζέ (Γαλλία), με τον Βενσάν Λιντόν, την εξαιρετική θεατρική ηθοποιό Ελέν Βενσάν και την Εμανουέλ Σενιέ είναι η ιστορία ενός μεσήλικα άντρα που επιστρέφει στο σπίτι της άρρωστης μητέρας του όταν βγαίνει από τη φυλακή – η δυσλειτουργική τους σχέση καταγράφεται μέσα από σιωπές και βλέμματα, οι απαραίτητες λέξεις λίγες. Όταν ο γιος μαθαίνει πως η μητέρα του σκέφτεται την ευθανασία σε μια ελβετική κλινική, μια βουβή συμφωνία συντροφικότητας γεννιέται –προκύπτει έτσι μια ταινία απλή, συγκινητική και αυθεντική για τις πολύπλοκες σχέσεις γονιού και παιδιού. End credits για εμάς στο Λοκάρνο με το «Starlet» (Σον Μπέικερ, ΗΠΑ, Διεθνές Διαγωνιστικό), ένα ντεμπούτο που εντυπωσιάζει με την δεξιότητα του - πρωταγωνίστρια η πανέμορφη και μαγνητική Ντρι Χεμινγουέι, κόρη της Μάριελ. Στο ρόλο της Τζέιν, περνά τις μέρες της σαν χρυσόμυγα παρασυρμένη από τον άνεμο –ζει μέσα σε ένα κόσμο ναρκωτικών και ταινιών πορνό σαν παιδί που τα πιστεύει όλα, αλλά δεν το τρομάζει τίποτα. Έχει αστείρευτη τρυφερότητα μόνο για τον Στάρλετ, το σκυλάκι της, μέχρι τη γνωριμία της με μια 85χρονη χήρα. Η φιλία τους θα αλλάξει κάτι μέσα στην Τζέιν.
Δεν μπορείς να φύγεις από το Λοκάρνο χωρίς να μιλήσεις για τις μαγικές νυχτερινές προβολές στην Piazza Grande, την τεράστια πλατεία στο κέντρο της παλιάς πόλης (που θυμίζει περισσότερο Σιένα παρά Ελβετία). Ακόμα και με βροχή, 5-7.000 χιλιάδες θεατές μαζεύονται τα βράδια με ομπρέλες και αδιάβροχα για να δουν τις πιο mainstream ταινίες του Φεστιβάλ, όπως το «Magic Mike» του Στίβεν Σόντερμπεργκ. The magic of cinema, λέμε εμείς.
Λίλυ Παπαγιάννη
