Φεστιβάλ / Βραβεία

20ό ΦΝΘ: Στην «Baronesa», οι φαβέλες είναι γένους θηλυκού

στα 10

Ψύχραιμο, λιτό και ευαίσθητο, το φιλμ της Ζουλιάνα Αντούνες ρίχνει φως στη ζωή των γυναικών που μένουν πίσω στις φαβέλες. Ξεχάστε όλα όσα είδατε στην «Πόλη του Θεού».

20ό ΦΝΘ: Στην «Baronesa», οι φαβέλες είναι γένους θηλυκού

Στην «Barοnesa» της Ζουλιάνα Αντούνες η βία δεν αποτυπώνεται ποτέ στην οθόνη, εκτός από μία στιγμή που ο ήχος πυροβολισμών διακόπτει τόσο την ηρεμία όσο και το γύρισμα. Τα τραγούδια που ψιθυρίζουν η Αντρέια και η Λεϊντιάνε σταματάνε, το κάδρο χάνει τη σταθερότητά του και όλο το συνεργείο τρέχει απλά να κρυφτεί από την απειλή που όλοι γνωρίζουν ότι υπάρχει μόνιμα στους δρόμους αλλά που, επίμονα, δεν αφήνουν να εμποδίσει την καθημερινότητά τους.

Σε όλη την υπόλοιπη διάρκεια του ντοκιμαντέρ, η βία παραμένει ένα φάντασμα που περιφέρεται στο φόντο. Οπως φάντασμα παραμένει και η παρουσία των macho, φιλοπόλεμων αρσενικών, που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο έχουν επηρεάσει τη ζωή των ηρωίδων. Ο πατέρας των παιδιών της Λέιντι βρίσκεται στη φυλακή. Το ίδιο και ο αδερφός της Αντρέια, στον οποίο εκείνη απευθύνει το συγκινητικό γράμμα ενός επικείμενου αποχωρισμού. Ακόμα και ένα γεγονός ανδρικής τοξικής συμπεριφοράς που αποκαλύπτεται ανάμεσα στα νεαρά αγόρια της Λέιντι, μεταφέρεται στο κοινό μόνο μέσω των έντονων συζητήσεων στο φόντο, όσο η κάμερα της Αντούνες εστιάζει στο πρόσωπο ενός, ακόμα αθώου και έντονα απορημένου από την ένταση, αγοριού.

Το 20ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης διεξάγεται από τις 2 ως τις 11 Μαρτίου 2018. Το Flix βρίσκεται εδώ για να σας μεταφέρει καθημερινά όλα όσα συμβαίνουν μέσα κι έξω από τις αίθουσες.

Baronesa 607

Το «Baronesa» προσφέρει ουσιαστικά μια γυναικεία ματιά στη ζωή στις Φαβέλες, μακριά από τον πόλεμο των ναρκωτικών και τις αντιμαχίες των συμμαχιών. Η Λέιντι και η Αντρέια είναι τα σύμβολα όλων εκείνων των γυναικών που παραμένουν έξω από το πεδίο της μάχης, πιστές στον δικό τους αγώνα για τη διατήρηση μιας όσο το δυνατόν πιο ομαλής καθημερινής ρουτίνας. Χορεύουν Καποέιρα στο δρόμο, κάνουν ομαδικές χορογραφίες Ζούμπα, συζητούν μεταξύ τους προσπαθώντας να προστατέψουν τη νέα γενιά από τις λάθος επιλογές, σχολιάζουν με οξυδέρκεια την σεξουαλικότητά τους και ανησυχούν για τον καθημερινό θάνατο στους δρόμους.

Διαβάστε ακόμη: 20ό ΦΝΘ: «Ryuichi Sakamoto: Coda» - Ετσι θέλουμε να «ακούμε» τον κόσμο!

Ειρωνικά, η φαβέλα στα περίχωρα του Μπέλο Οριζόντε όπου κατοικούν, έχει γυναικείο όνομα, «Ζουλιάνα». Η Αντρέια είναι έτοιμη να φύγει από την περιοχή λόγω της αυξανόμενης επικινδυνότητας της καθημερινότητας και να χτίσει (μάλλον κυριολεκτικά) το νέο της σπίτι στην Μπαρονέζα, μια άλλη, πιο ασφαλή φαβέλα με επίσης γυναικεία ονομασία. Για αυτό και κάνει τις οικονομίες της όσο φτιάχνει τα νύχια των πελατισσών της, δίνοντας με κάθε ευκαιρία συμβουλές στα νέα κορίτσια για τους κινδύνους που ενδεχομένως δεν ξέρουν ότι τους περιμένουν. Στα λόγια της υπάρχει μια ωριμότητα και μια αίσθηση ευθύνης, όχι για την ίδια ή την οικογένειά της αλλά για όλες τις φίλες, γειτόνισσες και γνωστές που αφήνει πίσω, καθώς και για τα παιδιά που μεγαλώνουν.

Baronesa 607

Η Αντούνες (και το εξ ολοκλήρου γυναικείο επιτελείο της) κινηματογραφεί τις ηρωίδες της στους τέσσερις τοίχους των λιτών σπιτιών τους, στις σκονισμένες αυλές τους, στις ταράτσες από όπου ατενίζουν το όποιο μέλλον τους αναλογεί. Η κάμερά της αποκαλύπτει ότι είναι δυναμικές, ότι υποστηρίζουν η μία την άλλη, ότι ζουν στα όρια έχοντας απομυθοποιήσει την αίσθηση του κινδύνου (σοκαριστική η φυσικότητα με την οποία η Αντρέια συμμετέχει σε ένα παιχνίδι ρώσικης ρουλέτας) αλλά και ταυτόχρονα έχοντας δημιουργήσει έναν το δυνατότερο ασφαλή περίγυρο για να επιβιώσουν ακόμα μία μέρα.

Σε αυτή την προσέγγιση δεν χωράει λύπηση ή οίκτος. Οι ηρωίδες της Αντούνες κερδίζουν τον σεβασμό και την προσοχή με όλα τα ελαττώματα και τις αδυναμίες τους. «Δεν είμαι χαζή, είμαι καλός άνθρωπος» καυχιέται η Λέιντι κάποια στιγμή, όσο ένας άνδρας με περίσσια αυτοπεποίθηση προσπαθεί να την φλερτάρει. Και αυτό φαίνεται να το πιστεύει ειλικρινά και η Αντούνες, ανοίγοντας την πόρτα στις κρυμμένες ιστορίας της φαβέλας και βλέποντας τις γυναίκες να μετατρέπουν την φτώχια σε εργαλείο αλληλεγγύης όσο λαμβάνει η κάθε μία ρόλο ψυχαναλυτή για την φίλη της.

Διαβάστε ακόμη: 20ό ΦΝΘ: «These Are my Hours», η επανάσταση αρχίζει από τη μήτρα

Baronesa 607

Σε ποιο βαθμό η αφήγηση του «Baronesa» ακολουθεί αυστηρά κάποιο σενάριο και σε ποιο βαθμό αφήνεται νατουραλιστικά στην παρατήρηση δεν είναι ακριβώς σαφές, όμως αυτό δεν εμποδίζει την Αντούνες να αποτυπώσει την τραχιά ένταση της στιγμής, το παθιασμένο βλέμμα και την αγωνία για το μέλλον στις ανεπαίσθητες κινήσεις του σώματος. Για την ίδια, η αίσθηση του κινδύνου είναι πολύ πιο ισχυρή από τον ίδιο τον κίνδυνο και αυτό τελικά μετατρέπεται στην κινητήριο δύναμη ολόκληρου του φιλμ.

Το σημαντικότερο ωστόσο είναι το γεγονός ότι το «Baronesa» δεν περιορίζεται μόνο στα δικά του γεωγραφικά όρια. Η ματιά της Αντούνες προσφέρει ένα παράθυρο σε μια συλλογική γυναικεία αφήγηση που δε λαμβάνει χώρα μόνο στις φτωχικές φαβέλες της Βραζιλίας. Η ματιά της αποκαλύπτει την κρυμμένη δύναμη και υπογραμμίζει ότι υπάρχει περιθώριο επιλογής, ακόμα κι αν το κόστος είναι μεγάλο και ο δρόμος της διαφυγής μοναχικός. Το «Baronesa» δεν είναι μια ιστορία γυναικείας χειραφέτησης, είναι απλά μια αφήγηση παγκόσμιας αφύπνισης.

To «Baronesa» προβάλλεται την Δευτέρα, 5 Μαρτίου στις 15:45 στο Ολύμπιον και σε επανάληψη την Τρίτη, 6 Μαρτίου στις 17:45 στην αίθουσα Σταύρος Τορνές.


Διαβάστε περισσότερα για το 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Το 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης διεξάγεται από τις 2 ως τις 11 Μαρτίου 2018. Το Flix βρίσκεται εδώ για να σας μεταφέρει καθημερινά όλα όσα συμβαίνουν μέσα κι έξω από τις αίθουσες.